دیوانگی
دیوانگی: نوعی بیماری روانی، که فرد مبتلا به آن، قادر به کنترل اعمال خود نیست. از آن در بسیاری از بابها؛ اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام سخن گفته‌اند.
اگر صاحب مال برای همیشه دیوانه ، یا بیهوش شود ، ودیعه باطل می‌شود و امانت دار باید فوراً امانت را به ولیّ او برساند ، یا او را از امانت آگاه سازد ، در غیر این صورت اگر مال تلف شود باید عوض آن را بدهد ، و اگر دیوانگی ، یا بیهوشی صاحب مال گاه گاهی است احتیاط واجب این است که همین کار را بکند .
عنوان مسئله:
اگر صاحب مال برای همیشه دیوانه ، یا بیهوش شود ، ودیعه باطل می‌شود و امانت دار باید فوراً امانت را به ولیّ او برساند ، یا او را از امانت آگاه سازد ، در غیر این صورت اگر مال تلف شود باید عوض آن را بدهد ، و اگر دیوانگی ، یا بیهوشی صاحب مال گاه گاهی است احتیاط واجب این است که همین کار را بکند .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
سوال مرتبط یافت نشد
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر امانت دار بمیرد ، یا برای همیشه دیوانه ، یا بیهوش شود ، ودیعه باطل می‌شود و وارث یا ولیّ او باید هر چه زودتر به صاحب مال اطلاع دهند ، یا امانت را به او برسانند ، و اگر دیوانگی یا بیهوشی او گاهگاهی است بنابر احتیاط واجب همین کار را بکنند .
- اگر انسان از نگهداری امانت منصرف شود ، و ودیعه را بهم بزند ، باید هر چه زودتر مال را به صاحب آن ، یا وکیل ، یا ولیّ صاحبش برساند ، یا به آنان خبر دهد که به نگهداری حاضر نیست ، و اگر بدون عذر مال را به آنان نرساند و خبر هم ندهد ، چنانچه مال تلف شود ، باید عوض آن را بدهد .
- اگر صاحب مال بمیرد ، ودیعه باطل می‌شود ، پس اگر مال متعلق حق دیگری نباشد و به وارث او منتقل شود ، باید امانت دار مال را به وارث او برساند ، یا به وارث خبر دهد ، در غیر این صورت اگر مال تلف شود ، ضامن است ، ولی اگر برای تحقیق از ورثه و انحصار آنها مال را نگه دارد و تلف شود ، ضامن نیست .
- اگر وکیل یا موکِّل بمیرد ، وکالت باطل می‌شود ، و نیز اگر چیزی که برای تصرف در آن وکیل شده است از بین برود ، مثلاً گوسفندی که برای فروش آن وکیل شده بمیرد ، وکالت باطل می‌شود . و همچنین اگر یکی از آنها برای همیشه دیوانه یا بیهوش شود ، وکالت باطل می‌شود ، ولی اگر گاهگاهی دیوانه ، یا بیهوش می‌شود ، بطلان وکالت در زمان دیوانگی ، یا بیهوشی چه رسد به زمان بر طرف شدن آن ، محل اشکال است .
- اگر از بچهای چیزی را بدون اذن صاحبش بطور امانت قبول کند ، باید آن را به صاحبش بدهد ، و اگر آن چیز مال خود بچه است ، لازم است آن مال را به ولیّ او برساند ، و چنانچه پیش از رساندن مال به آنان تلف شود ، باید عوض آن را بدهد ، ولی اگر مال در معرض تلف باشد و گرفتن مال از بچه برای حفظ و رساندن آن به ولیّ باشد ، اگر در نگهداری ، یا رساندن آن کوتاهی نکند ، و تصرف غیر مجاز نیز نکند ، ضامن نیست ، و همچنین اگر امانت گذار دیوانه باشد .
- اگر انسان مالی را به کسی بدهد و بگوید نزد تو امانت باشد ، و او هم قبول کند ، یا بدون اینکه حرفی بزند به صاحب مال بفهماند که مال را برای نگهداری به او میدهد ، و او هم به نحوی که معلوم باشد ملتزم به نگهداری آن شده است بپذیرد ، باید به احکام ودیعه و امانت داری که بعداً گفته می‌شود ، عمل نماید .
- اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جائی را معیّن کند و به کسی که امانت را قبول کرده است بگوید : که باید مال را در اینجا حفظ کنی هر چند احتمال بدهی که از بین برود ، نمیتواند آن را به جای دیگر ببرد ، و اگر به جائی دیگر ببرد و تلف شود ، ضامن است ، مگر اینکه یقین داشته باشد مال در آنجا تلف می‌شود ، که جایز است در این صورت آن را به جای امنی منتقل سازد .
- اگر امانت دار نشانههای مرگ را در خود ببیند ، چنانچه ممکن است باید بنابر احتیاط واجب امانت را به صاحب آن یا ولیّ ، یا وکیل او برساند ، و یا به او خبر دهد ، و اگر ممکن نیست باید بطوری عمل کند که اطمینان پیدا کند که مال پس از وفات او به صاحبش خواهد رسید ، مثلاً وصیت کند و شاهد بگیرد ، و به وصیّ و شاهد اسم صاحب مال و جنس و خصوصیات مال و محل آن را بگوید .
- اگر کسی موقع غروب شب عید فطر دیوانه باشد ، در صورتی که دیوانگی او تا ظهر روز عید فطر باقی باشد ، زکات فطره بر او واجب نیست ، و إلاّ بنابر احتیاط واجب لازم است فطره را بدهد .
- اگر انسان به صاحب مال بفهماند که حاضر به نگهداری مال او نیست و مال را از او نگیرد ، ولی او مال را بگذارد و برود و آن مال تلف شود ، امانت دار ضامن نیست ، ولی احتیاط مستحب آن است که اگر ممکن باشد آن را نگهداری نماید .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر صاحب مال دیوانه شود؛ کسی که امانت را قبول کرده باید فورا امانت را به ولی او برساند و یا به ولی او خبر دهد و اگر بدون عذر شرعی مال را به ولی او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر صاحب مال دیوانه شود، کسی که امانت را قبول کرده، باید فوراً امانت را به ولی او برساند و یا به ولی او خبر دهد و اگر بدون عذر شرعی مال را به ولی او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله خوئی] اگر صاحب مال دیوانه شود، کسی که امانت را قبول کرده باید فوراً امانت را به ولی او برساند، و یا به ولی او خبر دهد و اگر بدون عذر شرعی مال را به ولی او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر صاحب مال دیوانه شود، کسی که امانت را قبول کرده باید فوراً امانت را به ولیّ او برساند و یا به ولیّ او خبر دهد و اگر بدون عذر شرعی مال را به ولیّ او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر صاحب مال دیوانه شود کسی که امانت را قبول کرده باید فورا امانت را به ولی او برساند و یا به ولی او خبر دهد و اگر بدون عذر شرعی مال را به ولی او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود باید عوض ان را بدهد
- [آیت الله سبحانی] اگر صاحب مال دیوانه شود کسی که امانت را قبول کرده باید فوراً امانت را به ولی او برساند و یا به ولی او خبر دهد، و اگر بدون عذر شرعی مال را به ولی او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر صاحب مال دیوانه شود، کسی که امانت را قبول کرده باید فوراً امانت را به ولی او برساند و یا به ولی او خبر دهد، و اگر بدون عذر شرعی مال را به ولی او ندهد و در خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر صاحب مال دیوانه شود کسی که امانت را قبول کرده باید فوراً امانت را به ولیّ او برساند و یا به ولیّ او خبر دهد، و اگر بدون عذر شرعی مال را به ولیّ او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- [امام خمینی] اگر صاحب مال دیوانه شود کسی که امانت را قبول کرده باید فوراً امانت را به ولیّ او برساند و یا به ولیّ او خبر دهد، و اگر بدون عذر شرعی مال را به ولیّ او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
- [آیت الله بهجت] اگر صاحب مال دیوانه شود، کسی که امانت را قبول کرده باید فوراً امانت را به ولیّ او برساند و یا به ولیّ او خبر دهد، و اگر بدون عذر شرعی مال را به ولیّ او ندهد و از خبر دادن هم کوتاهی کند و مال تلف شود، باید عوض آن را بدهد.