تاجر
تاجر (در فارسی: بازرگان؛ در ترکی: بَزِرگان)، کسی که سرمایه خود را در خرید و فروش و ورود و صدور کالاها به کار اندازد.
کسی که مانند تاجر و کاسب باید برای دادن خمس ، سال قرار دهد ، اگر منفعتی بدست آورد در بین سال بمیرد ، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقیمانده را بدهند .
عنوان مسئله:
کسی که مانند تاجر و کاسب باید برای دادن خمس ، سال قرار دهد ، اگر منفعتی بدست آورد در بین سال بمیرد ، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقیمانده را بدهند .
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] کسی که از مجتهدی که سرمایه را استثنا میکرد و خمس لازم نمیدانست تقلید میکرد سرمایه تعیین نمود و این سرمایه از بین رفت و سرمایه جدیدی بدست آورد یا سرمایه سابق وافی نیست، و فعلاً از شما تقلید میکند آیا مثل سابق سرمایه او خمس ندارد یا طبق فتوای فعلی باید به اندازه مؤونه سال کسر و مابقی را خمس بدهد؟
- [آیت الله بهجت] مقداری پول به کسی قرض دادم تا چند ماه قبل از فرارسیدن سال خمسی ام به من برگرداند، ولی او بعد از سال خمسی برگرداند و من در آن موقع که قرار بود تحویل دهد (قبل از سال خمسی) برای مخارج زندگی ام، به آن پول نیاز داشتم. آیا این پول خمس دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] باسلام پدر اینجانب با چند نفر شریک شده اند و یک معدن سنگ را از فردی اجاره کرده اند به این صورت که در هر روز که از معدن برداشت کنند درصد معینی از این برداشت را به فرد اجاره دهنده بدهند و مابقی پس از کسر مخارج با درصد معینی بینشان تقسیم شود. ایا به این درآمد با توجه به اجاره ی معدن خمس تعلق می گیرد؟ از کل پول یا خالص در آمد(باکسر مخارج)؟ باید سال مالی در نظر بگیرد یا مثلا در هر ماه خمس درآمد حاصل از معدن را حساب کند؟ اگر پدرم خمس سهم خود را بدهد ولی یکی از شرکای پدرم خمس سهم خود را ندهد انگاه بر گردن ما تکلیفی است؟ آیا اگر در پایان سال مقداری از آن پول اضافه ماند به آن پول خمس تعلق می گیرد یا همان یکبار خمس که بار اول برای درامد حاصل از سنگ خمس ان را داد کافی است؟
- [آیت الله خوئی] زیدی 50 رأس گوسفند در ظرف چند سال جمعآوری نموده و امرار معاش مینماید و قیمت آن ده هزار تومان است و اگر بخواهیم به اندازه مؤونه هر سال، سال به سال کسر کنیم مقدار گوسفند کمتر از مؤونه است و اگر بخواهد خمس بدهد در عسر و حرج قرار میگیرد.
- [آیت الله بهجت] چند روز مانده به سر سال خمسی، خمس اموال را محاسبه کرده و پرداخته ام و همان موقع را سر سال خمسی جدید قرار داده ام، آیا حقوقی یا درآمدی که در آن چند روز بعد به دستم می رسد، جزو درآمد سال بعد است یا باید حالا خمس آن را بدهم؟
- [آیت الله سبحانی] آیا تاجر و کاسبی که برای سرمایه خود اوّل فروردین را مثلاً سال خمسی قرار داده اگر چنانچه از ارزاق و البسه و پول جیبی ... در آخر سال مقداری زائد آورد خمس سرمایه و ارزاق و.. را با هم حساب کند و یا جدا از هم و اگر در اثناء سال از اندازه سرمایه بکاهد می تواند آن را از مازاد ارزاق و پول جیبی خود جبران کند؟
- [آیت الله سبحانی] در شرایط فعلی که بنا به گزارش رئیس سازمان حج پول زائران حج یا عمره به عنوان مضاربه از طرف آن سازمان مورد استفاده قرار می گیرد و موقع تشرّف هر زائر، سود حاصله، از اصل هزینه کسر می شود یا به خود زائر برگردانده می شود (با اینکه بعضی اشخاص باین مضاربه راضی نیستند) به هر صورت آیا این مبلغ واریز شده حج یا عمره که سال بر آن گذشته خمس دارد؟ با توجه به اینکه در چرخش بوده است.
- [آیت الله بهجت] کسی که سال خمسی ندارد و می خواهد خمس اموالش را بدهد. آیا لازم است اوّلین سودی را که به دست آورده، مبدأ سال خمسی خود قرار دهد و بقیه سودها و مخارج را با آن بسنجد؟ یا لازم نیست؛ بلکه فقط خمس اموالی را که یقین دارد الآن خمس به آن ها تعلّق می گیرد پرداخت کند و اموالی را که شک دارد خمس به آن ها تعلق می گیرد یا نه مصالحه نماید و تاریخ مصالحه را اوّل سال خمسی خود قرار دهد؟
- [سایر] شخصی اول دی ماه، پایان سال خمسیاش بوده و خمسش را پرداخت نکرده است. وی در پایان سال خمسی، یک میلیون تومان در حسابش بوده، ولی در بین سال جهت مخارج زندگی 500 هزار تومان قرض کرده است. آیا الآن که دو ماه میگذرد، برای محاسبه خمس میتواند آن 500 هزار تومان قرضی را که تا الآن پرداخت نکرده، از یک میلیون کم کند و به طلبکار بپردازد و فقط خمس 500 هزار تومان باقیمانده را پرداخت نماید؟ اگر چند ماه بعد موعد ادای قرض باشد و در آن زمان قصد پرداخت داشته باشد چطور؟
- [آیت الله علوی گرگانی] زن و شوهر هر دو شاغل هستند و سر سال خمس آنها متفاوت است آیا میتوانند سر سال خمسیشان را یکی قرار دهند و به لحاظ اینکه اموالشان معمولاً مخلوط است و با هم خرج میکنند از حیث مجموع یک پنجم بدهند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در اوّل سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد می تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید .
- اگر در یک سال منفعتی نبرد ، نمی تواند مخارج آن سال را از منفعتی که در سال بعد می برد کسر نماید .
- تاجر و کاسب و صنعتگر و مانند اینها از وقتی شروع به کاسبی می کنند یک سال که بگذرد ، باید خمس آن چه را که از خرج سالش زیاد می آیند بدهند و کسی که شغلش کاسبی نیست ، اگر اتفاقاً معامله ای بکند و منفعتی ببرد ، بعد از آنکه یک سال از موقعی که فایده برده بگذرد ، باید خمس مقداری را که از خرج سالش زیاد آمده بدهد .
- اگر ملکی را بر افراد معیّنی مثلاً براولاد خود وقف نماید ، چنانچه در آن ملک زراعت و درختکاری کنند و از آن چیزی بدست آورند و از مخارج سال آنان زیاد بیاید ، باید خمس آن را بدهند . و نیز اگر به نحو دیگری از آن ملک منفعت می برند مثلاً اجارة آن را می گیرند باید خمس مقداری را که از مخارج سالشان زیاد می آید بدهند .
- اگر مالی را که فقیر بابت خمس و زکات و صدقة مستحّبی گرفته از مخارج سالش زیاد بیاید ، واجب نیست خمس آن را بدهد . ولی اگر از مالی که به او داده اند منفعتی ببرد مثلاً از درختی که بابت خمس به او داده اند میوه ای بدست آورد چنانچه درخت را برای منفعت بردن و کسب نگهداشته باشد ، باید خمس مقداری که از مخارج سالش زیاد می آید بدهد .
- کسی که دیگری مخارج او را می دهد ، باید خمس تمامی مالی را که بدست می آورد بدهد . ولی اگر مقداری از آن را خرج زیارت و مانند آن را کرده باشد فقط باید خمس باقیمانده را بدهد .
- انسان می تواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید خمس آن را بدهد و جائز است دادن خمس را تا آخر سال تأ خیر بیندازد و اگر برای دادن خمس ؛ سال شمسی قرار دهد ، مانعی ندارد .
- اگر از منفعت کسب، پیش از دادن خمس اثاثیه ای را که مرد احتیاجش باشد برای منزل بخرد ، چنانچه در بین همان سال احتیاجش از آن برطرف شود بطوری که در آخر سال زائد بر مخارج سال محسوب شود باید خمس آن را بدهد و مثل آن است زیور آلات زنانه ، ولی اگر بعد از انقضای سال احتیاجش از آن رفع شود خمس آن واجب نیست.
- اگر درخت بید و چنار و مانند اینها را بکارد ، سالی که موقع فروش آنها است اگر چه آنها را نفروشد ، باید خمس آنها را بدهد ولی اگر مثلاً از شاخه های آن که معمولاً هر سال می برند ، استفاده ببرد و به تنهائی یا با منفعتهای دیگر کسبش از مخارج سال او زیاد بیاید ، در آخر هر سال باید خمس آن را بدهد .
- هرگاه انسان از تجارت یا صنعت ؛ یا کسبهای دیگر مالی بدست آورد ، اگر چه مثلاً نماز و روزة میّتی را بجا آورد و از اجرت آن ، مالی تهیّه کند ، چنانچه از مخارج سال خود او و عیالاتش زیاد بیاید ، باید خمس یعنی پنج یک آن را به دستوری که بعداً گفته می شود بدهد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] کسی که مانند تاجر و کاسب باید برای دادن خمس، سال قرار دهد، اگر منفعتی بهدست آورد و در بین سال بمیرد، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقیمانده را بدهند.
- [آیت الله مظاهری] کسی که مانند تاجر و کاسب باید برای دادن خمس سال قرار دهد، اگر منفعتی به دست آورد و در بین سال بمیرد، باید مخارج تا موقع مرگش را از منفعت کسر کنند و خمس باقی مانده را بدهند.
- [آیت الله خوئی] کسی که مانند تاجر و کاسب برای دادن خمس، سال قرار دهد اگر منفعتی بهدست آورد و در بین سال بمیرد، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس، باقیمانده را بدهند.
- [آیت الله سیستانی] اگر منفعتی بدست آورد و در بین سال بمیرد ، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند ، و خمس باقیمانده را فوراً بدهند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که مانند تاجر و کاسب باید برای دادن خمس سال قرار دهد، اگر منفعتی به دست آورد و در بین سال بمیرد، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقیمانده را بدهند.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که مانند تاجر و کاسب برای دادن خمس سال دارد اگر منفعتی به دست اورد و در بین سال بمیرد باید مخارج تا موقع مرگش را از ان منفعت کسر نمایند و خمس باقی مانده را بدهند
- [آیت الله بروجردی] کسی که مانند تاجر و کاسب باید برای دادن خمس سال قرار دهد، اگر منفعتی به دست آورد و در بین سال بمیرد، باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقی مانده را بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کسی منفعتی بدست آورد و در بین سال بمیرد باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقیمانده را بدهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که مانند تاجر و کاسب برای دادن خمس؛ سال قرار دهد؛ اگر منفعتی به دست آورد و در بین سال بمیرد؛ بر ورثه لازم نیست مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند و خمس باقیمانده را بدهند.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسی که مانند تاجر وکاسب باید برای دادن خمس، سال قرار دهد اگر منفعتی به دست آورد و در بین سال بمیرد باید مخارج تا موقع مرگش را از آن منفعت کسر کنند وخمس باقی مانده را بدهند.