حلال
حلال،این عنوان در مقابل حرام وبه معنای انچه که از لحاظ شرعی جایز است.
بنابر احتیاط واجب باید خمس مال حلال مخلوط به حرام را از عین همان مال بدهد ولی خمس های دیگر را می تواند از همان چیز بدهد یا به مقدار قیمت خمس که بدهکار است پول بدهد .
عنوان مسئله:
بنابر احتیاط واجب باید خمس مال حلال مخلوط به حرام را از عین همان مال بدهد ولی خمس های دیگر را می تواند از همان چیز بدهد یا به مقدار قیمت خمس که بدهکار است پول بدهد .
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر کسی شرعا بر او حرام است که بیش از نصف شهریّه را بگیرد ولی در عین حال به نحو تمام میگیرد مثلاً فرض بفرمایید: کل شهریه 20 هزار تومان است که ده هزار تومان آن بر او حلال و 10 هزار تومان آن حرام است، آیا به صرف اینکه ده هزار تومان را انگشت بگذارد که این مال حلال و 10 هزار تومان دیگر مال حرام، میتواند در 10 هزار تومان آن تصرف کند و یا طریقه جدا کردن آن روش دیگری است؟
- اگر چیزی را به ذمّه بخرد و پول آن را از پول غیر مخمّس بدهد، چگونه باید خمس آن را محاسبه کند؟ و در همین فرض اگر لباس است آیا میتواند با آن نماز بخواند و یا در آن طواف واجب انجام دهد؟
- این جانب یکی از مقلدین حضرتعالی در همدان بوده و معلم میباشم نظر به پرداخت وجوهات مالیه (خمس و زکات) و وجوب آن به فتوای عموم علما اعلام سال قرار داده بودم ولی متأسفانه به سبب گرانی ارزاق و بالا بودن سطح مخارج در پایان سال چیزی اضافه نکرده بلکه کسر هم آوردهام ولی مایلم جزو پرداخت کنندگان وجوهات و مشمول دهندگان زکات که از صفات مؤمنان و شیعیان ائمه اطهار عیلهم صلوات اللّه میباشد قرار گیرم آیا میتوانم به صورت اقساطی ماهیانه عشر (یک دهم) آن را کنار گذاشته و در هر ماه به نماینده آن حضرت جهت مصارف حقوق و وجوهات مالیه پرداخت نمایم؟ و آیا این مقدار کفاف خمس و زکات خواهد داد یا هنوز بدهکار محسوب میگردم با توجه به اینکه نمیخواهم مسایل خمس و زکات را عوض نموده بلکه جهت تسهیل در پرداخت ن اینطو عمل نمایم.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر مال حلالی که به آن خمس تعلّق گرفته، با مال حرام مخلوط شود و مقدار مال حرام و صاحب آن مجهول باشد، چگونه باید عمل کرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فرق مجهول المالک با مال مخلوط به حرام که فرموده اند با خمس دادن حلال می شود، چیست؟
- [سایر] یکی از اموالی که به آن خمس تعلّق می گیرد مال حلال مخلوط به حرام است. این مال چرا باید به آن خمس تعلق بگیرد در حالی که می توان حرام را از حلال جدا کرد آیا با پرداخت خمس این مال حلال می شود؟ این تالی فاسد عجیبی دارد!
- [آیت الله خامنه ای] آیا اجرتی که آرایشگر بابت تراشیدن ریش می گیرد، حرام است؟ و بر فرض حرمت، اگر با مال حلال مخلوط شود، آیا واجب است هنگام تخمیس آن، خمس آن را دوبار بپردازد یاخیر؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که مال حرام با اموالش مخلوط شده و صاحبش را نمیشناسد و میداند که مقدار مال حرام، کمتر یا بیشتر از یک پنجم کلّ اموال است، ولی مقدار دقیق آن را نمیداند، آیا با دادن خمس، بقیه اموالش حلال میشود یا کار دیگری باید انجام دهد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مال حلال مخلوط به حرام در چه صورتی باید دوبار تخمیس شود؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر فردی پول قدیمی را به قیمت پول جدید و رایج بفروشد و یا بخرد و نداند که ارزش آن نصف ارزش پول جدید است و خریدار هم آن را به قیمت پول جدید به شخص دیگری بفروشد، آیا باید غابن، مغبون را از غبن خود آگاه کند؟ و آیا این معاملاتِ غبنی صحیح هستند و آیا تصرّف در اموالی که ازاین راه بدست می آید جایز است یا آنکه در حکم اموال مجهول المالک و یا مال حلال مخلوط به حرام هستند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مال حلال مخلوط به حرام در چه صورتی باید دو بار تخمیس شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] مال حلال مخلوط به حرام، در چه صورتی باید دوبار تخمیس شود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی با عین پول خمس نداده منزلی میخرد آیا نماز خواندن در این منزل باطل میباشد و اشکال دارد یا اینکه فقط یک پنجم قیمت منزل را بدهکار میباشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد و بعد بفهمد که مقدار حرام بیشتر از خمس بوده ،لازم است مقداری را که می داند از خمس بیشتر بوده ، از طرف صاحب آن صدقه بدهد .
- اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را بداند ولی صاحب آن را نشناسد ، باید آن مقدار را به نیّت صاحبش صدقه بدهد . و احتیاط واجب آن است که از حاکم شرع هم اذن بگیرد .
- اگر مال حلال با مال حرام بطوری مخلوط شودکه انسان نتواند آنها را از یکدیگر تشخیص دهد و صاحب مال حرام و مقدار آن ، هیچیک معلوم نباشد ؛ باید خمس تمام مال را بدهد و بعد از دادن خمس ، بقیّة مال حلال می شود .
- اگر مال حلال با حرام مخلوط شود و انسان مقدار حرام را نداند ولی صاحبش را بشناسد ، باید یکدیگر را راضی نمایند . و چنانچه صاحب مال راضی نشود ، در صورتی که انسان بداند چیز معیّنی مال او است و شک کند که بیشتر از آن هم مال او است یا نه ؛ باید چیزی راکه یقین دارد مال او است به او بدهد ، و احتیاط مستحّب آن است مقدار بیشتری را که احتمال می دهد مال او است به او بدهد .
- اگر خمس مال حلالمخلوط به حرام را بدهد ، یا مالی که صاحبش را نمی شناسد به نیّت او صدقه بدهد ، بعد از آنکه صاحبش پیدا شد ، بنا بر احتیاط واجب باید به مقدار مالش به او بدهد .
- اگر بچّه ای معدنی را بیرون آورد ؛ یا مال حلال مخلوط به حرام داشته باشد ، یا گنجی پیدا کند ؛ یا به واسطة فرو رفتن در دریا جواهری بیرون آورد ولی او باید خمس آن را بدهد . 6 غنیمت
- اگر کسی حیوانی را بخرد و در شکم آن مالی پیدا کند چنانچه احتمال دهد که مال فروشنده است ، بنابر احتیاط واجب باید به او خبر دهد ، و اگر معلوم شود مال او نیست ، باید به ترتیب ، صاحبان قبلی آن را خبر کند و چنانچه معلوم شود که مال هیچ یک آنان نیست ، حکم منافع کسب را دارد . 4 مال حلال مخلوط به حرام
- اگر در ظرفهای متعدّدی که در یک جا دفن شده مالی پیدا کند که قیمت آنها رویهم 105 مثقال نقرة سکّه دار یا 15 مثقال طلای سکّه دار باشد ، بنا بر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد . ولی چنانچه چند گنج پیدا کند ، هر کدام آنها که قیمتش به این مقدار برسد ، بنا بر احتیاط خمس آن واجب است و گنجی که قیمت آن به این مقدار نرسیده خمس ندارد .
- اگر لباسی را به ذمّه بخرد وبعداً از پولی که ربا گرفته ، یا از پول حلالی که که مخلوط با ربا است به صاحب لباس بدهد پوشیدن آن لباس ونماز خواندن با آن اشکالی ندارد . ولی اگر به فروشنده بگوید که این لباس را با این پول یعنی پول ربائی یا حلال مخلوط به حرام می خرم ، پوشیدن آن لباس حرام است واگر بداند پوشیدن آن حرام است ، نماز هم با آن باطل می باشد .
- اگر مشتری در حقیقت قصد معامله دارد ولی قصدش اینست که پول جنسی را که می خرد ندهد این قصد به صحّت معامله ضرری نمی رساند و لازم است پول آن را به فروشنده بدهد و همچنین اگر قصد داشته باشد که پول جنسی را که به ذمّه خریدار بعداً از حرام بدهد ، معامله صحیح است ؛ ولی باید مقداری را که بدهکار است از مال حلال بدهد .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [امام خمینی] بنابر احتیاط واجب باید خمس مال حلال مخلوط به حرام را از عین همان مال بدهد. ولی خمسهای دیگر را می تواند از همان چیز بدهد یا به مقدار قیمت خمس که بدهکار است پول بدهد.
- [آیت الله اردبیلی] خمس مال حلال مخلوط به حرام را مانند خمس اموال دیگر میتواند از همان چیز بدهد یا به مقدار قیمت خُمس که بدهکار است، پول بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد، و بعد بفهمد که مقدار حرام بیشتر از خمس بوده، بنابر احتیاط واجب باید مقداری که میداند از خمس بیشتر بوده، از طرف صاحب آن صدقه بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر مال حلال با مال حرام به طوری مخلوط شود که انسان نتواند آنها را از یکدیگر تشخیص دهد ، و صاحب مال حرام و مقدار آن هیچ کدام معلوم نباشد ، و نداند که مقدار حرام کمتر از خمس است یا زیادتر ، با دادن خمس آن حلال میشود و بنابر احتیاط واجب باید به کسی که مستحق خمس و رد مظالم میباشد بدهد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد و بعد بفهمد که مقدار حرام بیشتر از خمس بوده، بنابر احتیاط مستحب مقداری را که می داند از خمس بیشتر بوده، از طرف صاحب آن صدقه بدهد.
- [آیت الله سبحانی] اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد و بعد بفهمد که مقدار حرام بیشتر از خمس بوده، بنابر احتیاط مستحب باید مقداری را که می داند از خمس بیشتر بوده; از طرف صاحب آن صدقه بدهد.
- [امام خمینی] اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد، یا مالی که صاحبش را نمی شناسد به نیت او صدقه بدهد، بعد از آنکه صاحبش پیدا شد بنابر احتیاط واجب باید به مقدار مالش به او بدهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد و بعد بفهمد که مقدار حرام بیشتر از خمس بوده، بنا بر احتیاط واجب باید مقداری را که میداند از خمس بیشتر بوده، از طرف صاحب آن صدقه بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مال حلال با مال حرام به طوری مخلوط شود که انسان نتواند انها را از یکدیگر تشخیص دهد و صاحب مال حرام و مقدار ان هیچکدام معلوم نباشد و نداند که مقدار حرام کمتر از خمس است یا زیادتر باید خمس تمام مال را بدهد و بنابر احتیاط واجب این خمس را در موردی که مصرف خمس و صدقه است به قصد ادای وظیفه اعم از خمس و صدقه صرف نماید و بعد از دادن خمس بقیه مال حلال می شود
- [آیت الله سیستانی] اگر خمس مال حلال مخلوط به حرام را بدهد ، یا مالی که صاحبش را نمیشناسد به نیّت او صدقه بدهد ، بعد از آنکه صاحبش پیدا شد ، چنانچه راضی نشود بنابر احتیاط لازم باید به مقدار مالش به او بدهد .