وقت فضیلت
زمانی است كه اگر نماز در آن وقت خوانده شود، ثواب بيشتری دارد.
.وقت نماز ظهر و عصر, طبق معروف, به چهار صورت است: یکم: وقت مختصّ به هر کدام , به گونه ای که عمداً نمی شود یکی را در زمان دیگر انجام داد؛ دوم : وقت مشترک بین هر دو؛ سوم : وقت فضیلت هر کدام؛ چهارم: وقت اِجزا. احکام هر یک در جای مناسب خود خواهد آمد. انشاءاالله!
عنوان مسئله:
.وقت نماز ظهر و عصر, طبق معروف, به چهار صورت است: یکم: وقت مختصّ به هر کدام , به گونه ای که عمداً نمی شود یکی را در زمان دیگر انجام داد؛ دوم : وقت مشترک بین هر دو؛ سوم : وقت فضیلت هر کدام؛ چهارم: وقت اِجزا. احکام هر یک در جای مناسب خود خواهد آمد. انشاءاالله!
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] وقت فضیلت نماز عصر و نماز عشاء را بیان فرمائید؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا خواندن نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشا در زمان فضیلت و بطور فرادا افضل است یا اینکه هر دو نماز در وقت نماز اول و به جماعت خوانده شود؟
- [آیت الله خامنه ای] مسئولین یکی از دبیرستان های تمام وقت، نماز جماعت ظهر و عصر را ساعت دو بعد از ظهر، کمی قبل از شروع درسهای شیفت عصر اقامه می کنند. علت تأخیر، این است که درسهای شیفت صبح، چهل و پنج دقیقه قبل از ظهر شرعی تعطیل می شود و نگهداشتن دانش آموزان تا ظهر شرعی مشکل است. با توجه به اهمیت اقامه نماز در اول وقت، نظر شریف خود را در این باره بیان فرمایید.
- [سایر] چرا باید نماز ظهر و عصر با صدای آهسته خوانده شود در حالیکه نمازهای دیگر این گونه نیست؟
- [سایر] چرا باید نماز ظهر و عصر با صدای آهسته خوانده شود در حالیکه نمازهای دیگر این گونه نیست؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] وقت نماز ظهر و عصر تا غروب است یا تا اذان مغرب؟
- [آیت الله سیستانی] عدول نیت از نماز عصر به ظهر (وقت عدول) چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] در نماز جماعت ظهر و عصر وقت کافی برای خواندن نوافل ظهر و عصر نیست، اگر کسی بخواهد آن ها را به جا آورد؛ چه وقت و با چه نیتی به جا آورد؟
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی به خیال اینکه وقت برای هر دو نماز ظهر و عصر ندارد، شروع به خواندن نماز عصر کند و پس از نماز ببیند میتواند نماز ظهر را نیز بخواند و نماز ظهر را هم بخواند و هنوز مغرب نشده باشد، آیا باید نماز عصر را دو مرتبه بخواند؟
- [آیت الله مظاهری] اگر نمازگزار در آخر وقت نماز ظهر و عصر بخواهد نماز بخواند و نداند آیا برای هر دو نماز وقت دارد یا فقط میتواند نماز عصر را بخواند، چه باید بکند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- .اگر در بین نماز عصر شک کند نماز ظهر را خوانده یا نه، در صورتی که در وقت مشترک باشد، باید نیّت را به ظهر برگر داند و پس از آن، نماز عصر را بخواند و اگر در وقت مختصّ عصر باشد، میتواند نماز را به نیّت عصر تمام کند و قضای ظهر, لازم نیست.
- .نماز مغرب و عشا ء طبق معروف وقت مختصّ، وقت مشترک، وقت فضیلت و وقت اِجزا دارند: وقت مختصّ نماز مغرب, از اول مغرب تا اندازه به جا آوردن سه رکعت نماز با شرایط آن است. وقت مختصّ عشا ء به اندازهخواندن چهار رکعت برای حاضر و دو رکعت برای مسافر به نیمه شب مانده است. بین وقت اختصاصی مغرب و وقت اختصاصی عشا ء، وقت م شترک بین این دو نماز است, اگر مسافری که نماز عشای او دو رکعت است، تمام نماز را سهواً در وقت مخصوص مغرب بخواند , صحیح است، هر چند احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز مغرب، نماز عشاء را دوباره بخواند. اگر کسی نماز مغرب را تا وقت اختصاصی عشا ء نخوانده، اول , نماز عشا ء و سپس نماز مغرب را بخواند. وقت اختصاصی , مانند وقت مشترک است؛ یعنی هیچ کدام وقت اختصاصی ندارد, بلکه آنچه واجب است, ترتیب, یعنی تقدیم مغرب بر عشاء؛ مانند تقدیم ظهر بر عصر است و برای مسافر که نمازهای چهار رکعتی او دو رکعت است و برای غیر مسافر , وقت اختصا صی ظهر و عصر و نیز مغرب و عشاء فرق میکند. البته در تمام موارد, منظور از اختصاص, همان ترتیب است نه بیش از آن؛ یعنی تمام وقت مشترک است و وقت اختصاصی اصلاً مطرح نیست.
- .وقت مخصوص ظهر، اول وقت است تا اندازه ای که بتوان نماز ظهر مسافر یا حاضر را با تحصیل مقدمات آن ، در آن وقت ب هجا آورد . وقت مخصوص عصر , مقداری از زمان تا مغرب است که بتوان نماز عصر مسافر یا حاضر را در آن انجام داد . بین دو وقت مخصوص، وقت مشترک نماز ظهر و عصر است، اگر کسی نماز ظهر را تا وقت اختصاصی عصر نخوانده باشد، باید نماز عصر را بخواند و قضای نماز ظهر را بعداً بهجا آورد و اگر سهواً نماز ظهر در وقت مخصوص عصر و یا نماز عصر سهواً در وقت مخصوص ظهر واقع شد، صحیح است.
- . نافله نماز عصر, پیش از نماز عصر انجام می‌شود و وقت فضیلت آن, تا موقعی است که سایه پدید آمده از اول ظهر به مقدار چهار هفتمِ اندازه شاخص شود و پس از آن، وقت فضیلت زائل می‌شود; اما اصل وقت نافله باقی است, تا آخرین فرصت نماز عصر.
- .رعایت ترتیب بین نماز ظهر و عصر و بین نماز مغرب و عشا ء واجب است و تقدیم عمدی عصر بر ظهر و عشاء بر مغرب, موجب بطلان عصر و عشا ء خواهد بود . اگر سهواً پیش از نماز ظهر، نماز عصر را شروع کند و در بین نماز بفهمد که نماز ظهر را نخوانده، باید نیّت را به نماز ظهر برگرداند؛ یعنی قصد کند آنچه خواندم و آنچه میخوانم, همه نماز ظهر باشد؛ خواه این حالت در وقت مخصوص نماز ظهر پیدا شود; خواه در وقت مشترک، هر چند احتیاط مستحب آن است که اگر این عمل در وقت مخصوص ظهر رخ دهد, دوباره نماز ظهر پیش از عصر خوانده شود.
- .نمازهای واجب شبانه روز پنج تاست: یکم: ظهر, چهار رکعت؛ دوم: عصر, چهار رکعت؛ سوم: مغرب, سه رکعت؛ چهارم: عشاء, چهار رکعت؛ پنجم: صبح, دو رکعت.
- .نافله نماز ظهر , پیش از نماز ظهر انجام می‌شود و وقت فضیلت آن, از اول ظهر تا موقعی است که سایه پدید آمده از ظهر (نه اصل سایه ) به مقدار دو هفتمِ اندازه شاخص شود ; مثلاً اگر شاخصی هفت قدم (پا ) بود، سایهای که از اول ظهر پدید آمده به دو قدم (پا) برسد، وقت فضیلت آن زائل می‌شود; اما اصل وقت نافله, تا آخرین فرصت وقت نماز ظهر ادامه دارد.
- .معنای وقت اختصاصی ظهر , آن است که نماز عصر را نمی شود بهعمد در وقت اختصاصی ظهر انجام داد و معنای وقت اختصاصی عصر , آن است که در آن زمان محدود , غیر از نماز عصر , جایز نیست و معنای اختصاص, همان ترتیب است, بنابراین انجام دادن نماز ظهر در غیر وقت اختصاصی خود، همچنین انجام دادن نماز عصر در غیر وقت اختصاصی آن, باطل نیست، چنان که بهجا آوردن نمازهای قضا، آیات، اجارهای و مانند آن, در وقت اختصاصی ظهر یا عصر با فرض انجام دادن نماز ظهر یا عصر در وقت دیگر, باطل نیست .
- .فرا رسیدن ظهر شرعی، وقت نماز ظهر و سپس نماز عصر است. ظهر شرعی, غیر از ساعت دوازده روز است، زیرا ظهر شرعی, گاهی قبل از ساعت دوازده و گاهی پس از آن است، چنانکه در بعضی از شهرها پیش از ساعت دوازده و در برخی دیگر, پس از ساعت دوازده است.
- .اگر در بین نماز عشاء شک کند که نماز مغرب را خوانده یا نه، در صورتی که در وقت مشترک بوده و پیش از رکوع رکعت چهارم باشد، باید نیّت را به مغرب برگرداند و نماز را تمام کند و پس از آن، نماز عشاء را بخواند و اگر بعد از رکوع رکعت چهارم باشد، نماز را تمام کند و بعد از آن , نماز مغرب را بخواند و اگر این شک در وقت مختصّ به نماز عشاء باشد، خواندن نماز مغرب لازم نیست , چنانکه برگرداندن نیّت به نماز مغرب هم لازم نیست , هرچند پیش از رکوع رکعت چهارم باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] اگر کسی در نماز شک کرد که ظهر را قصد کرده یا عصر را، و می داند که قبلا ظهر را نخوانده یاشک در خواندن آن دارد، پس اگر در وقت مختص به ظهر یا وقت مشترک است، قصد نماز ظهر را می کند، و اگر در وقت مختص به عصر است اگر تا حال قصد انجام تکلیف فعلی را داشته قصد نماز عصر می نماید و آن را تمام می کند؛ و اگر می داند که نماز ظهر را قبلاً خوانده، پس با قصد انجام تکلیف فعلی قصد نماز عصر می کند و آن را تمام می کند، چه در وقت مشترک باشد و چه در وقت مختص به عصر.
- [آیت الله بهجت] اگر کسی در نماز شک کرد که ظهر را قصد کرده یا عصر را، و میداند که قبلاً ظهر را نخوانده یا شک در خواندن آن دارد، پس اگر در وقت مختص به ظهر یا وقت مشترک است، قصد نماز ظهر را میکند، و اگر در وقت مختص به عصر است اگر تا حال قصد انجام تکلیف فعلی را داشته قصد نماز عصر مینماید و آن را تمام میکند؛ و اگر میداند که نماز ظهر را قبلاً خوانده، پس با قصد انجام تکلیف فعلی قصد نماز عصر میکند و آن را تمام میکند، چه در وقت مشترک باشد و چه در وقت مختص به عصر
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پیش از خواندن نماز ظهر، سهواً مشغول نماز عصر شود و در بین نماز بفهمد اشتباه کرده است، چنانچه در وقت مشترک باشد باید نیّت را به نماز ظهر برگرداند یعنی نیّت کند که آنچه که تا بحال خواندهام و آنچه را مشغولم و آنچه بعد میخوانم همه نماز ظهر باشد و بعد از آن که نماز را تمام کرد، نماز عصر را بخواند، و اگر در وقت مخصوص به ظهر باشد والتفات هم در وقت مختص بوده نماز صحیح است و بعد عمل کند به آنچه در مسأله قبل گفته شد و اگر التفات در وقت مشترک بوده، اگرچه شروع در نماز در وقت مختصّ به ظهر باشد عدول صحیح است.
- [آیت الله بهجت] اگر در وقت مشترک سهواً نماز عصر را بر ظهر مقدم داشت و در وقت مختص به نماز عصر فهمید، آن را با همان نیت نماز عصر تمام کند و سپس احتیاطاً نماز ظهر را به قصد مافیالذمّه (یعنی آنچه بر ذمّه اوست) بخواند.
- [آیت الله اردبیلی] وقت نماز ظهر و عصر از اول ظهر شرعی آغاز می‌شود و بنا بر احتیاط واجب در هنگام غروب آفتاب به پایان میرسد و اگر تا این هنگام نماز ظهر و عصر را نخواند، در فاصله بین غروب آفتاب و مغرب شرعی باید بدون نیّت ادا و قضا و به قصد ما فی الذمّه آنها را بجا آورد. هر کدام از نماز ظهر و عصر وقت مخصوص و وقت مشترکی دارند. وقت مخصوص نماز ظهر از اوّل ظهر تا وقتی است که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد و وقت مخصوص نماز عصر هنگامی است که به اندازه خواندن نماز عصر، از وقت نماز ظهر و عصر باقی مانده باشد و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است و اگر کسی عمدا نماز ظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، باید آن را اعاده کند.
- [آیت الله سبحانی] اگر پیش از خواندن نماز ظهر، سهواً مشغول نماز عصر شودو در بین نماز بفهمد اشتباه کرده است، چنانچه در وقت مشترک باشد، باید نیت را به نماز ظهر برگرداند یعنی نیت کند که آنچه تا حال خوانده ام و آنچه را مشغولم و آنچه بعد می خوانم هم نماز ظهر باشد و بعد از آنکه نماز را تمام کرد، نماز عصر را بخواند. و اگر در وقت مخصوص به ظهر باشد، اگر التفات به اشتباه در وقت مختص باشد، نماز او باطل و اگر التفات در وقت مشترک بوده اگرچه شروع در وقت مختص به ظهر بوده باید نیت را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام کند و بعد نماز عصر را بخواند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز ظهر و عصر هرکدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اوّل ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر، وقت به مغرب مانده باشد که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخوانده، نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و مابین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است، و اگر کسی در این وقت اشتباهاً نماز ظهر یا عصر را به جای دیگری بخواند، نمازش صحیح است.
- [امام خمینی] نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است. و اگر کسی اشتباها نماز ظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، نمازش صحیح است.
- [آیت الله بهجت] اگر بعد از خواندن نماز عصر شک کرد که نماز ظهر را خوانده یا نه، بنابر اظهر خواندن نماز ظهر واجب نیست، اگرچه در وقت مشترک احوط است؛ و اگر در اثنای نماز عصر شک کرد که ظهر را خوانده یا نه، در صورتی که در وقت مشترک باشد عدول کردن او به نماز ظهر واجب نیست، بلکه محل تأمل است و احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز عصر، ظهر را بخواند؛ و اگر وقت گذشته، آن را قضا کند. و چنانچه وقت بهقدری کم است که بعد از خواندن نماز، مغرب می‌شود (یعنی در وقت مختص به عصر شک کرد نماز ظهر را خوانده یا نه) باید به همان نیت نماز عصر را تمام کند و نماز ظهرش قضا ندارد. اگرچه در قضا احتیاط خوب است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده می‌شود و وقت فضیلت آن تا هنگامیست که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می‌شود، به چهار هفتم آن برسد و چنانچه بخواهد نافله ظهر یا عصر را بعد از وقت فضیلت آنها بخواند، بهتر است نافله ظهر را بعد از نماز ظهر و نافله عصر را بعد از نماز عصر بخواند و بنا بر احتیاط مستحب نیت ادا و قضا نکند.