اکتفا
حذف اکتفا به عدم ذکر یکی از دو شیء متلازم، به قرینه شیء مذکور اطلاق می‌شود.
.ذکر رکوع باید پس از رسیدن به حدّ رکوع باشد و ذکر پیش از رسیدن به حدّ رکوع کافی نیست و اگر عمداً به همان اکتفا شود, نماز باطل است.
عنوان مسئله:
.ذکر رکوع باید پس از رسیدن به حدّ رکوع باشد و ذکر پیش از رسیدن به حدّ رکوع کافی نیست و اگر عمداً به همان اکتفا شود, نماز باطل است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- مطاف، بین مقام و بیت است یا بیرون مقام هم کافی است؟
- آیا مسجد شجره میقات است یا از کنار آن هم احرام کافی است؟ و آیا بین زن و مرد فرقی است؟
- آیا مسجد شجره میقات است یا از کنار آن هم احرام کافی است؟ و آیا بین زن و مرد فرقی است؟
- مظلمه چگونه محاسبه می‌شود؟ مثلاً بنده چند سال پیش، پنج هزار تومان به شخصی بدهکار بودم، ولی دیگر او را ندیدم. آیا برای ردّ مظلمه، همان مبلغ کافی است؟
- مظلمه چگونه محاسبه می‌شود؟ مثلاً بنده چند سال پیش، پنج هزار تومان به شخصی بدهکار بودم، ولی دیگر او را ندیدم. آیا برای ردّ مظلمه، همان مبلغ کافی است؟
- 1 مظلمه چگونه محاسبه می‌شود؟ مثلاً بنده چند سال پیش، پنج هزار تومان به شخصی بدهکار بودم، ولی دیگر او را ندیدم. آیا برای ردّ مظلمه، همان مبلغ کافی است؟
- مظلمه چگونه محاسبه می‌شود؟ مثلاً بنده چند سال پیش، پنج هزار تومان به شخصی بدهکار بودم، ولی دیگر او را ندیدم. آیا برای رد مظلمه، همان مبلغ کافی است؟
- آیا طی مسافت بیش از حد شرعی در بلد کبیرة تهران ازمحل کار تا منزل موجب شکسته شدن نماز و بطلان روزه می‌شود یا خیر؟
- آیا طی مسافت بیش از حد شرعی در بلد کبیرة تهران از محل کار تا منزل موجب شکسته شدن نماز و بطلان روزه می‌شود یا خیر؟
- اگر مأموم در نماز جماعت تکبیره الاحرام را گفت و امام سر از رکوع برداشت، وظیفه مأموم چیست؟ آیا میتواند نماز را بشکند یا صبر کند امام برای رکعت دوم برخیزد و به نماز خود به عنوان رکعت اول ادامه دهد؟ و اگر این فاصله طولانی باشد مانند اینکه امام تشهد را میخواند تکلیف چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] خواستم ببینم آیا در نماز استیجاری اکتفا به واجبات کافی است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] آیا در رکوع، هر ذکری که بگوید کافی است؟ یا این که حتما باید ذکر خاصّی بگوید؟
- [آیت الله بهجت] در موارد تنگی وقت، آیا می شود در ذکر رکوع و سجده به یک مرتبه سبحان اللّه اکتفا کرد؟
- [آیت الله سبحانی] شخصی در نماز جماعت، بعد از گفتن تکبیرة الاحرام به رکوع رفت، ولی قبل از رسیدن به حد رکوع، امام جماعت سر از رکوع برداشت، آیا نماز این شخص به جماعت صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی سهواً در سجده ذکر رکوع را بگوید و یا بر عکس، در رکوع ذکر سجده را بگوید و در همان حال متوجه اشتباه خود شده و آن را اصلاح نماید، آیا نماز او باطل است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که مرتکب چهار فقره سرقت شده همه اینها به ثبوت رسیده است آیا برای تمامی اینها یک حد کافی است یا هر کدام حدّ جداگانه ای دارد؟
- [آیت الله بهجت] در مسأله ی 841 توضیح المسائل است که اگر قصد رکوع بعد از خم شدن به وجود آمد، بنا بر اظهر کافی است، با توجّه به این که: قیام متصل به رکوع، رکن است، چگونه این نماز صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] منظور از قیام متصل به رکوع چیست؟ آیا پس از اتمام سوره و قبل از خم شدن برای رکوع یک لحظه صبر کردن و ایستادن کافی است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر نمازگزار سهواً ذکر رکوع را در سجده بخواند آیا نمازش باطل می‌شود؟
- [آیت الله بهجت] 1) در اجرای حد سرقت آیا شرط است مسروق منه درخواست اجرای حدّ از قاضی کند یا این که صرف شکایت در رابطه با سرقت، در اجرای حدّ سرقت کافی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- .اگر نمازگزار پس از رسیدن به حدّ رکوع و آرام شدن بدن، سر بردارد و دوباره به قصد رکوع به حدّ رکوع برسد, نماز او باطل است و اگر بعد از رسیدن به حدّ رکوع و آرامش بدن, دوباره به قصد رکوع بیشتر خم شود، به صورتی که از حدّ رکوع خارج باشد و بار دیگر به حدّ رکوع برگردد، احتیاط واجب است که نماز را دوباره اقامه نماید.
- .اگر پیش از تمام شدن ذکر واجب رکوع، عمداً سر از رکوع بردارد, نماز او باطل است و اگر سهواً یا روی ضرورت سر بردارد، چنانچه پیش از خروج از حدّ رکوع یادش بیاید, یا ضرورت برطرف شود, باید ذکر رکوع را تمام نماید و اگر پس از خروج از حدّ رکوع یادش بیاید یا ضرورت برطرف شود نماز او صحیح است.
- .ذکر رکوع باید بدون فاصله و به عربی صحیح باشد و ترجمه فارسی آن, کافی نیست.
- .کسی که نتواند ذکر واجب در رکوع را در حال رکوع بگوید، میتواند قبل از خروج از حدّ رکوع آن را تمام نماید و اگر آن هم ممکن نباشد، میتواند مقداری از آن را پیش از رسیدن به رکوع و مقداری از آن را در حال رکوع و مقداری از آن را در حال خروج از رکوع, یا در حال برخاستن از رکوع بگوید.
- .ذکر سجده باید پس از گذاشتن پیشانی به زمین و آرام شدن بدن انجام شود; اگر عمداً پیش از گذاشتن پیشانی به زمین ذکر بگوید, یا قبل از تمام شدن ذکر، سر از زمین بردارد و بقیه ذکر را در حالت برداشتن پیشانی از زمین بگوید, نماز باطل است؛ ولی سهواً نماز باطل نمیشود و اگر در حال سجود, یادش بیاید که مقداری از ذکر، پیش از رسیدن پیشانی به زمین بوده است, باید دوباره بگوید.
- .در موقع ذکر سجده نمیتواند یکی از اعضای هفتگانه را از زمین بردارد و اگر چنین کرده, دوباره باید پس از گذاشتن آن بر زمین، ذکر سجده را تکرار کند و اگر عمداً به همان اکتفا نموده, نماز باطل می‌شود. برداشتن و گذاشتن غیر پیشانی در غیر حال ذکر, منعی ندارد.
- .رکوع باید به صورت متعارف باشد، بنابراین خم شدن به طرف راست یا چپ و مانند آن کافی نیست، هرچند دستها به زانو برسد.
- .واجب است ترتیب افعال و اقوال نماز رعایت شود و ترک عمدی آن و اکتفا به همان غیر مرتب, باعث بطلان نماز است و ترک سهوی ارکان آن, به صورتی که با ترک سهوی رکن سابق مانند رکوع مثلاً وارد رکن بعدی مانند سجود شود, نماز باطل خواهد شد.
- .اگر در دو رکعت آخر نماز به عنوان اینکه دو رکعت اول نماز است، حمد بخواند , نماز او صحیح است ; چه پیش از رکوع آگاه شود ; چه در حال رکوع و چه پس از آن , چنان که در دو رکعت اول نماز , به خیال آنکه دو رکعت آخر نماز است و حمد در آنها کافی است, سوره حمد بخواند, نماز او صحیح است ; چه پیش از رکوع آگاه شود ; یا پس از رفتن به رکوع. البته اگر قبل از رکوع آگاه شد, بنا بر احتیاط واجب, سوره را باید بخواند.
- .واجب است ذکر واجب رکوع, درحال آرامش بدن باشد و احتیاط واجب است ذکر مستحب رکوع که به قصد خصوصیت رکوع ادا می‌شود, در حال آرامش بدن باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر عمداً بعد از رسیدن به حدّ رکوع سر بر دارد ، و دو مرتبه به اندازه رکوع خم شود ، نمازش باطل است .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر بعد از رسیدن به حد رکوع و آرام گرفتن بدن؛ سر بردارد و دو مرتبه به اندازه رکوع خم شود؛ نمازش باطل است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بعد از رسیدن به حد رکوع سر بردارد و دو مرتبه به اندازه رکوع خم شود نمازش باطل است و اگر بعد از ان که به اندازه رکوع خم شد به قدری خم شود که از اندازه رکوع بگذرد و دوباره به رکوع بر گردد در صورتی که به همان حالت خمیدگی برگردد تا به حد رکوع برسد نمازش باطل نیست
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه ذکر را قبل از رسیدن به حد رکوع و آرام گرفتن بدن بگوید باید آن را بعد از آرام گرفتن اعاده کند، حتی اگر عمداً این کار را کند احتیاط این است که نماز را نیز بعداً اعاده نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر پیش از آن که پیشانی به زمین برسد یا پیش از آن که بدن آرام بگیرد، عمداً ذکر سجده را بگوید، باید بعد از رسیدن پیشانی به زمین و آرام گرفتن بدن دوباره ذکر را بگوید، و بنابر احتیاط لازم نماز را پس از اتمام، اعاده نماید و اگر به همان ذکر اول اکتفا نماید نماز باطل است. و هم چنین اگر پیش از تمام شدن ذکر عمداً سر از سجده بردارد، نماز باطل است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر بعد از رسیدن به حد رکوع و آرام گرفتن بدن ، سر بردارد و دو مرتبه به قصد رکوع به اندازة رکوع خم شود ، نمازش باطل است و نیز اگر بعد از آنکه به اندازة رکوع بگذرد و دوباره به رکوع برگردد ، بنابراحتیاط واجب نمازش باطل است و بهتر آن است که نماز را تمام کند و از سر بخواند .
- [آیت الله اردبیلی] در حال رکوع، گفتن ذکر واجب است و ذکر رکوع (سُبْحانَ اللّهِ) و یا (سُبْحانَ رَبّیَِ الْعَظیمِ وَبِحَمْدِهِ) میباشد و چنانچه در رکوع ذکر (سُبْحانَ اللّهِ) بگوید، بنابر احتیاط واجب باید آن را سه مرتبه تکرار کند؛ ولی در صورت ضرورت و تنگی وقت، گفتن یک (سُبْحانَ اللّهِ) نیز کافی است و چنانچه ذکر (سُبْحانَ رَبّیَِ الْعَظیمِ وَبِحَمْدِهِ) را بگوید، یک بار کافی است. گفتن ذکرهای دیگر، مثل (اَلْحَمْدُ للّهِ) یا (اللّهُ اَکْبَرُ) به جای دو ذکر فوق نیز در رکوع جایز است، به شرط آن که به اندازه سه بار (سُبْحانَ اللّهِ) باشد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر با اجیر شرط نکنند که نماز را با چه مقدار از مستحبات آن بخواند؛ به مقدار واجب اکتفا کند کافی است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پیش از تمام شدن ذکر واجب؛ عمدا سر از رکوع بردارد که از حد رکوع خارج شود نمازش باطل است و اگر سهوا سر بردارد چنانکه پیش از آنکه از حال رکوع خارج شود؛ یادش بیاید که ذکر رکوع را تمام نکرده؛ باید در حال آرامی بدن ذکر را بگوید و اگر بعد از آنکه از حال رکوع خارج شد؛ یادش بیاید نماز او صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بعد از رسیدن به حد رکوع و آرام گرفتن بدن سر بردارد و دو مرتبه به قصد رکوع به اندازه رکوع خم شود نمازش باطل است، و نیز اگر بعد از آنکه به اندازه رکوع خم شد و بدنش آرام گرفت به قصد رکوع به قدری خم شود که از اندازه رکوع بگذرد و دوباره به رکوع برگردد نمازش باطل است.