نیابت
انجام دادن يك عمل برای شخص ديگر
آنچه که لازم است این است که فرد معتکف باید روزه دار باشد، خواه روزه را برای خود بگیرد یا به طور نیابت از دیگری.
عنوان مسئله:
آنچه که لازم است این است که فرد معتکف باید روزه دار باشد، خواه روزه را برای خود بگیرد یا به طور نیابت از دیگری.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در حج نیابتی غیر ازنیت نیابت، تعیین نوع حج مثل حجة الاسلام یا حج مستحبی لازم است؟
- با توجه به این که با وجود روزه قضا نمی توان روزه مستحبی گرفت اگر به خاطر ندانستن مساًله معتکف شود و روز اول اعتکاف متوجه شود وظیفه اش چیست؟
- معتکف عمداً و بدون عذری اعتکاف مستحبی خود را در روز سوم می شکند آیا بر او قضا یا کفاره لازم می آید؟ یا فقط معصیت کرده است؟
- فقهاء فرموده اند: کسی که روزه قضا دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد حال اگر شخصی به خاطر ندانستن این مساًله روزه مستحبی نیّت کند و معتکف شود و قبل از غروب روز دوم متوجه شود وظیفه اش چیست؟ آیا قضای این اعتکاف در صورتی که نذر معین باشد واجب است؟ و اگر روز سوم متوجه مساًله شود قضای آن واجب چیست؟
- آیا در اعتکاف، نیابت از حیّ یا میّت جایز است و در صورت جواز، از چند نفر می توان نیابت کرد؟
- اگر معتکف در مسجد یا جای دیگر امام جماعت باشد آیا برای اقامه نماز می تواند از مسجد خارج شود و در صورتی که کسی دیگر (غیر معتکف) حاضر باشد به جای او نماز را اقامه کند؟
- آیا معتکف می تواند برای تطهیر یا مسواک از مسجد خارج شود؟
- حکم خرید و فروش برای معتکف در صورت ضرورت و عدم ضرورت چیست؟
- نگاه کردن به آیینه و شانه کردن سر و محاسن برای معتکف چه حکمی دارد؟
- حکم عدول از اعتکاف به اعتکاف دیگر چیست؟ چه هر دو واجب باشند یا مستحب، یا یکی واجب باشد و دیگری مستحب، یا یکی برای خودش باشد و دیگری برای نیابت، یا هر دو برای نیابت باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] آیا استعمال عطر و ادکلن برای فرد معتکف اشکال دارد؟
- [آیت الله مظاهری] آیا اعتکاف را می‌توان به نیابت از زنده یا میّت انجام داد؟ و اگر نیابت صحیح است، آیا هم‌زمان با خود می‌شود به نیابت از دیگری هم معتکف شد؟
- [آیت الله مظاهری] آیا بیمار یا کسی که روزه برایش ضرر دارد، می‌تواند معتکف شود؟ اگر معتکف شد، ثوابی می‌برد ؟
- [آیت الله بهجت] آیا اگر تحصیل علم واجب باشد، فرد معتکف می تواند جهت شرکت در دروس ساعاتی را از مسجد خارج شود؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا زن‌ها هم میتوانند معتکف شوند؟ اگر برای جلوگیری از عادت ماهانه قرص بخورند تا روزه آنها صحیح باشد و بتوانند معتکف شوند، حکمش چیست؟
- [آیت الله مظاهری] کسی به علتی مثل مرض نمی‌تواند روزه بگیرد، آیا می‌تواند در مسجد بدون اینکه روزه باشد، معتکف شود؟
- [آیت الله مظاهری] در ایام اعتکاف آیا می‌توان هم روزه قضا را گرفت و هم معتکف بود؟ روزه استیجاری و کفاره چطور؟
- [آیت الله مظاهری] کسی به علتی مثل مرض نمی‌تواند روزه بگیرد، آیا می‌تواند در مسجد بدون اینکه روزه باشد، معتکف شود؟
- [سایر] آیا کسی که روزه برایش ضرر دارد می تواند جهت درک ثواب اعتکاف معتکف شود؟
- [سایر] آیا کسی که روزه برایش ضرر دارد می تواند جهت درک ثواب اعتکاف معتکف شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- آنچه که در مسأله پیش گفته شد، برای معتکف مطلقاً حرام است، خواه در روز، خواه در شب، ولی برخی از محرّمات مخصوص روز است، مانند خوردن و نوشیدن که به خاطر روزه حرام می شود و همچنین سر زیر آب کردن.
- فرد معتکف می تواند کارهای مباح را در مسجد انجام دهد، مثلاً به حساب زندگی خود برسد، و دفاتر خود را تنظیم کند.
- اجازه شوهر برای همسرش، آن گاه که زن بخواهد معتکف شود لازم است.
- روزه دار نباید جائی برود که می داند چیزی در گلویش می ریزند یا مجبورش می کنند که خودش روزه خود را باطل کند و اگر قصد رفتن به چنین مکانی کند خواه برود یا نرود و خواه چیزی در گلویش بریزند یا نریزند، روزه او باطل است. آنچه برای روزه دار مکروه است
- اگر برای خود، در مسجد معتکف شود، در نیمه عمل نمی تواند عدول کند، و آن را به نیّت فرد دیگر ادامه دهد، و همچنین اگر از طرف فردی معتکف شده، در نیمه عمل نمی تواند عدول کند و به نیت خودش ادامه دهد.
- هرگاه فرد معتکف فرد دیگری را که در نقطه ای از مسجد اعتکاف کرده، به زور از جایش بلند کند و خود به جای أو بنشیند اعتکاف او باطل می شود، و همچنین اگر با جانماز غصبی اعتکاف کند، ولی اگر لباس او غصبی باشد، کار او حرام ولی اعتکافش صحیح می باشد.
- معتکف باید مدّت سه روز یا بیشتر در مسجد به سر برد، و هرگاه بدون عذر شرعی که بعداً گفته خواهد شد ، مسجد را ترک کند، اعتکاف او باطل می شود، خواه حکم شرعی مسأله را بداند یا نداند، ولی اگر فراموش کند که معتکف است و مسجد را ترک کند و یا به زور او را از مسجد بیرون کنند، اعتکاف او باطل نمی شود، و به محض یادآوری یا برطرف شدن مانع، باید به مسجد برگردد، و اعتکاف را ادامه دهد.
- هرگاه نذر کند که در روزهای معینی معتکف شود، می تواند با گرفتن روزه به نیت قضا و غیر آن، این عمل را انجام دهد.
- اگر در روزه واجب معیّنی مثل روزه رمضان از نیت روزه گرفتن برگردد روزه اش باطل است و همچنین است اگر نیت کند که چیزی را که روزه را باطل می کند به جا آورد، خواه آن را انجام بدهد یا ندهد، روزه اش باطل می شود.
- منی حیوانی که خون جهنده دارد خواه حرام گوشت باشد یا حلال گوشت، نجس است. و لازم است از منی حیوانی که خون جهنده ندارد اجتناب کرد. 4. مردار
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] - چنانچه شرایط برای وضو گرفتن در خود مسجد فراهم باشد فرد معتکف نمی‌تواند به خارج از مسجد برای وضو گرفتن برود.
- [آیت الله سیستانی] - خروج معتکف از مسجد برای آوردن وسایل مورد احتیاجش در فرضی که می‌تواند فرد غیر معتکفی را برای آوردن آن وسایل مأمور نماید، جایز نیست.
- [آیت الله اردبیلی] اگر پسر بزرگ‌تر برای انجام قضای نماز و روزه پدر شخصی را اجیر کند، اجیر باید نماز و روزه را به نیابت از میّت بجا آورد نه به نیابت از پسر.
- [آیت الله مظاهری] معتکف می‌تواند اعتکاف را به نیّت خود و نیابت از یک نفر یا از چند نفر، زنده یا مرده به جا آورد، بلکه می‌تواند از کسی پول بگیرد و او را در زمره کسانی که نایب آنها شده قرار دهد، ولی آن شخص باید نحوه نیابت را بداند.
- [آیت الله سیستانی] - در مدّت زمانی که معتکف روزه است یعنی از اذان صبح تا مغربِ هر روز، هر کاری که روزه را باطل می‌کند، موجب بطلان اعتکاف نیز می‌گردد، بنابراین معتکف باید در هنگام روزه از ارتکاب عمدی مبطلات روزه خودداری نماید. ششم: اعتکاف در مساجد چهارگانه یا در مسجد جامع باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] در قضای روزه ماه رمضان، اگر از شب نیت روزه را داشته باشد یا وقت قضا تنگ باشد جایز نیست روزه خود را باطل کند؛ خواه پیش از ظهر باشد خواه بعد از ظهر و اگر از شب نیت نکرده باشد و وقت هم داشته باشد می‌تواند پیش از ظهر روزه خود را باطل نماید ولی بعد از ظهر نمی‌تواند.
- [آیت الله سیستانی] - خروج فرد معتکف برای شرکت در نماز جماعتی که خارج از محلّ اعتکاف برگزار می‌شود، بنا بر احتیاط واجب، جایز نیست مگر فردی که در مکه مکرّمه معتکف شده باشد که وی می‌تواند برای نماز جماعت یا فرادی از مسجد خارج شود و در هر جای مکه که می‌خواهد نماز بخواند.
- [آیت الله سیستانی] – حداقل زمانِ اعتکاف، سه روز به ضمیمه دو شبِ وسطِ آن سه روز می‌باشد، و در کمتر از آن صحیح نیست ولی در زیاده حدّی ندارد، و داخل نمودن شب اوّل یا چهارم در نیت اعتکاف مانعی ندارد، بنابراین اعتکاف بیشتر از سه روز جایز است و اگر فرد پنج روز کامل معتکف شد، روز ششم را باید معتکف بماند.
- [آیت الله سیستانی] - اگر معتکف اعتکاف واجب را با جماع و آمیزش عمداً باطل کند، چه در روز باشد یا شب، کفّاره واجب می‌شود و در سایر محرّمات، کفّاره ندارد هرچند احتیاط مستحب است که کفّاره بدهد. و کفّاره بطلان اعتکاف، همانند کفّاره ماه مبارک رمضان است که فرد مخیر است شصت روز را روزه بگیرد یا شصت فقیر را طعام بدهد، هرچند احتیاط استحبابی مراعات کفّاره مرتّبه است یعنی شصت روز روزه بگیرد و اگر نتوانست شصت فقیر را طعام دهد.
- [آیت الله اردبیلی] روزهای که در حال اعتکاف گرفته می‌شود، لازم نیست که برای خود اعتکاف باشد، بلکه می‌تواند هر روزهای (مثل روزه قضا یا کفّاره) را در حال اعتکاف =============================================================================== 1 و 2 من لا یحضره الفقیه،ج2،ص120 - 122. بگیرد؛ ولی احتیاط واجب آن است که اگر برای خود اعتکاف کرده است، روزهای که می‌گیرد برای کس دیگر نباشد (مثلاً قضای روزه پدرش را به جا نیاورد) و همچنین اگر به نیابت از شخص دیگری اعتکاف کرده باشد، روزه را نیز به نیابت از وی بگیرد.