تقسیم
تقسیم (بلاغت)، استیفای اقسام موجود برای یک شیء و بیان وضع آنها است.
هر گاه بخواهند ارث را تقسیم کنند، در صورتی که میت بچه ای داشته باشد که در شکم مادر است، و در طبقه او وارث دیگری هم مانند اولاد و پدر و مادر باشد. برای بچه ای که در شکم است، که اگر زنده به دنیا بیاید، ارث می برد. سهم دو پسر را کنار می گذارند. ولی اگر احتمال بدهند بیشتر است، مثلاً احتمال بدهند که زن به سه بچه حامله باشد، سهم سه پسر را کنار می گذارند. و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر به دنیا آمده; زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم می کنند.
عنوان مسئله:
هر گاه بخواهند ارث را تقسیم کنند، در صورتی که میت بچه ای داشته باشد که در شکم مادر است، و در طبقه او وارث دیگری هم مانند اولاد و پدر و مادر باشد. برای بچه ای که در شکم است، که اگر زنده به دنیا بیاید، ارث می برد. سهم دو پسر را کنار می گذارند. ولی اگر احتمال بدهند بیشتر است، مثلاً احتمال بدهند که زن به سه بچه حامله باشد، سهم سه پسر را کنار می گذارند. و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر به دنیا آمده; زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم می کنند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- در صورتی که ورثه میّت، اولاد دو عموی أبوینی یا أبی باشند یکی از آنها یک فرزند دختر و دیگری دو فرزند پسر باشد، ارث چگونه تقسیم می شود؟
- م حدود چهل سال قبل مُرد و وارث او، یک پسر و یک دختر بود، در این مدت خواهرم مطالبه ی ارث پدر نکرد، ولی اکنون که خواهر نیز از دنیا رفته است، فرزندان وی سهم ارث خواهرم را می خواهند. آیا مطالبه نکردن خواهرم از سهم ارثش، دلیل اعراض او از میراث است؟
- شخصی فوت کرده و اولاد و پدر و مادر و خواهر و برادر ندارد و برادرانش همه قبل از خودش از دنیا رفته اند ولی هر کدام از برادران برخی دارای دختر و برخی پسر می باشند، ارث چگونه تقسیم می شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر ورثه میت پدر و مادر با چند پسر و چند دختر باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر ورثه میت فقط پدر و مادر و یک پسر باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر ورثه میت فقط پدر و مادر و یک دختر باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] گر وارث میت فقط پدر و یک پسر یا فقط مادر و یک پسر باشد چگونه ارث تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث میت فقط پدر و یک دختر یا فقط مادر و یک دختر باشد ارث چگونه تقسیم می شود
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه ورثه میت مادر، دو همسر، 5 دختر و 1 پسر باشند ارث چگونه تقسیم می شود?
- [آیت الله فاضل لنکرانی] متوفیه دختر عمه پدر وارث می باشد، ارث بین وراث به چه نحو تقسیم می گردد. توضیح اینکه ورثه منحصر در شش نفر می باشد، که سه نفر دختر و سه نفر پسر، هستند، آیا ارث بین ایشان بالسویه تقسیم می گرد یا با اختلاف پسر دو برابر دختر؟
- [آیت الله اردبیلی] پدری از دنیا میرود و دو پسر بجای میگذارد. قبل از تقسیم ارث یکی از دو پسر نیز میمیرند و این پسری که مرده، دارای یک فرزند پسر و یک دختر می‌باشد. سهم ارث آن دختر و پسر از ارث پدر بزگشان چقدر خواهد بود؟ آیا یک سهم عموی آنها می‌برد و یک سهم به مجموع آن پسر و دختر میرسد یا این که یک سهم عمو می‌برد و یک سهم پسرمیبرد و یک نیم سهم دختر؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا ارثی که از طریق مادر به فرزندان می رسد همانند ارثی که از طرف پدر می رسد تقسیم می شود؟ یعنی پسر دو سهم و دختر یک سهم می برد؟
- [آیت الله نوری همدانی] پدری دارای چهار فرزند - دو پسر و دو دختر - و یک همسر می‌باشد. پدر که فوت نمود ارث تقسیم نشده بود که دو فرزندِ پسر نیز فوت نمودند و ارث به دو دختر و همسر رسید، آیا سهم دو پسر که فوت نمودهاند به مادر میرسد یا اصلاً سهمی ندارند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر میت اولاد نداشته باشد، نوه پسری او اگرچه دختر باشد، سهم پسر میت را می برد و نوه دختری او اگرچه پسر باشد، سهم دختر میت را می برد مثلاً اگر میت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت می کنند، یک قسمت را به پسر دختر و دو قسمت را به دختر پسر می دهند.
- اگر وارث میت عمو و عمه و دائی و خاله پدر و عمو و عمه و دائی و خاله مادر او باشند، مال سه سهم می شود، یک سهم آن مال عمو و عمه و دائی و خاله مادر میت است به طور مساوی ولی احتیاط واجب در عمو و عمه مادر میت آن است که با هم صلح کنند، و دو سهم دیگر آن را سه قسمت می کنند یک قسمت را دائی و خاله پدر میت به طور مساوی بین خودشان قسمت می نمایند و دو قسمت دیگر آن را به عمو و عمه پدر میت می دهند و عمو دو برابر عمه می برد. ارث زن و شوهر
- اگر وارث میّت فقط پدر و مادر و یک پسر باشد، مال را شش قسمت می کنند، پدر و مادر هر کدام یک قسمت و پسر چهار قسمت آن را می برد و اگر چند پسر یا چند دختر باشند، آن چهار قسمت را به طور مساوی بین خودشان قسمت می کنند و اگر پسر و دختر باشند، آن چهار قسمت را طوری تقسیم می کنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- کسانی که به واسطه خویشی ارث می برند، سه دسته هستند: دسته اول: پدر و مادر و اولاد میّت است و با نبودن اولاد، اولاد اولاد هر چه پائین روند هر کدام آنان که به میّت نزدیکتر است، ارث می برد و تا یک نفر از این دسته هست، دسته دوم ارث نمی برند. دسته دوم: جدّ و جدّه (یعنی پدربزرگ و مادربزرگ) خواه پدری باشد یا مادری و هر چه بالا رود و خواهر و برادر و با نبودن برادر و خواهر، اولاد ایشان هر کدام به میّت نزدیکتر است ارث می برد و تا یک نفر از این دسته هست، دسته سوم ارث نمی برند. دسته سوم: عمو و عمّه و دائی و خاله هر چه بالا رود و اولاد آنان هر چه پائین روند و تا یک نفر از عموها و عمه ها و دائی ها و خاله های میّت زنده اند، اولاد آنان ارث نمی برند ولی اگر میّت عموی پدری و پسر عموی پدر و مادری داشته باشد و غیر از اینها وارثی نداشته باشد، ارث به پسر عموی پدر و مادری می رسد و عموی پدری ارث نمی برد.
- اگر وارث میت فقط پدر، یا مادر، با پسر و دختر باشد، مال را شش قسمت می کنند، یک قسمت آن را پدر، یا مادر می برد و بقیه را طوری قسمت می کنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- اگر وارث میّت فقط یک نفر از دسته اول باشد، مثلاً پدر یا مادر یا یک پسر یا یک دختر باشد، همه مال میت به او می رسد و اگر چند پسر یا چند دختر باشند، همه مال به طور مساوی بین آنان قسمت می شود و اگر یک پسر و یک دختر باشند، مال را سه قسمت می کنند، دو قسمت را پسر و یک قسمت را دختر می برد و اگر چند پسر و چند دختر باشند، مال را طوری قسمت می کنند که هر پسری دو برابر دختر ببرد.
- اگر وارث میّت فقط پدر و مادر او باشند، مال سه قسمت می شود، دو قسمت آن را پدر و یک قسمت را مادر می برد ولی اگر میّت دو برادر، یا چهار خواهر، یا یک برادر و دو خواهر داشته باشد که همه آنان پدری باشند، یعنی پدر آنان با پدر میت یکی باشد، خواه مادرشان هم با مادر میت یکی باشد یا نه، اگرچه تا میت پدر و مادر دارد،اینها ارث نمی برند، اما به واسطه بودن اینها مادر شش یک مال را می برد و بقیه را به پدر می دهند. و در حقیقت وجود آنان مانع از آن می شود که مادر یک سوم ببرد، بلکه یک ششم می برد.
- اگر وارث میّت فقط پدر و مادر و یک دختر باشد، چنانچه میت دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر پدری نداشته باشد، مال را پنج قسمت می کنند، پدر و مادر، هر کدام یک قسمت و دختر سه قسمت آن را می برد و اگر دو برادر یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر پدری داشته باشد، مال میت را 24 قسمت می کنند 15 قسمت آن را به دختر و 5 قسمت آن را به پدر و 4 قسمت آن را به مادر می دهند.
- اگر وارث میت فقط دائی و خاله پدری و دائی و خاله مادری و دائی و خاله پدر و مادری باشد، دائی و خاله پدری ارث نمی برد و باید مال را سه قسمت کنند، یک قسمت آن را دائی و خاله مادری به طور مساوی بین خودشان قسمت نمایند و بقیه را به دائی و خاله پدر و مادری بدهند تا به طور مساوی بین خودشان قسمت کنند.
- اگر وارث میت عمو و عمه باشد و بعضی پدری و بعضی مادری و بعضی پدر و مادری باشند، عمو و عمه پدری ارث نمی برند، پس اگر میت یک عمو یا یک عمه مادری دارد، مال را شش قسمت می کنند، یک قسمت را به عمو یا عمه مادری و بقیه را به عمو و عمه پدر و مادری می دهند و عموی پدر و مادری دو برابر عمه پدر و مادری می برد و اگر هم عمو،هم عمّه مادری دارد، مال را سه قسمت می کنند دو قسمت را به عمو و عمه پدر و مادری می دهند و عمو دو برابر عمّه می برد و یک قسمت را به عمو و عمه مادری می دهند و احتیاط واجب آن است که عمو و عمه مادری در تقسیم با یکدیگر صلح کنند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] هر گاه بخواهند ارث را تقسیم کنند ، در صورتی که میّت بچه ای داشته باشد که در شکم مادر است و در طبقة او وارث دیگری هم مانند اولاد و پدر و مادر باشد ، برای بچه ای که شکم است که اگر زنده به دنیا بیاید ارث می برد ؛ سهم دو پسر را کنار می گذارند ، ولی اگر احتمال بدهند بیشتر است ؛ مثلاً احتمال بدهند که زن به سه بچّه حامله باشد ، سهم سه پسر را کنار می گذارند ، و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر به دنیا آمده ؛ زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم می کنند .
- [آیت الله اردبیلی] هرگاه بخواهند ارث را تقسیم کنند، در صورتی که میّت بچّهای داشته باشد که در شکم مادر باشد و در طبقه او وارث دیگری هم مانند اولاد و پدر و مادر باشند، برای بچّهای که در شکم است و اگر زنده به دنیا بیاید ارث می‌برد، سهم دو پسر را کنار میگذارند، ولی اگر احتمال بدهند که بیشتر باشد، مثلاً احتمال بدهند که زن به سه بچّه حامله باشد، سهم سه پسر را کنار میگذارند و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر به دنیا آمد، زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم میکنند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هر گاه بخواهند ارث را تقسیم کنند، برای بچهای که در شکم است که اگر زنده به دنیا بیاید ارث می‌برد، اگر احتمال بدهند دو بچه است، سهم دو پسر را کنار میگذارند، و اگر احتمال بدهند بیشتر است، مثلاً احتمال بدهند که زن به سه بچه حامله باشد، سهم سه پسر را کنار میگذارند، و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر به دنیا آمد، زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم میکنند.
- [آیت الله علوی گرگانی] هرگاه بخواهند ارث را تقسیم کنند، برای بچهای که در شکم است که اگر زنده به دنیا بیاید ارث می‌برد، سهم دو پسر را کنار میگذارند، ولی اگر احتمال بدهند بیشتر است مثلاً احتمال بدهند که زن سه بچه حامله باشد، سهم سه پسر را کنار میگذارند، و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر به دنیا آمد، زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم میکنند.
- [آیت الله بروجردی] هر گاه بخواهند ارث را تقسیم کنند، برای بچهای که در شکم است که اگر زنده به دنیا بیاید ارث می‌برد، سهم دو پسر را کنار میگذارند، ولی اگر احتمال بدهند بیشتر است، مثلاً احتمال بدهند که زن سه بچّه حامله باشد، سهم سه پسر را کنار میگذارند و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر به دنیا آمد، زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم میکنند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه از میت فرزندی در شکم مادر باشد و در طبقه او وارث دیگری نیز مانند اولاد و پدر و مادر وجود داشته باشد، باید هنگام تقسیم برای بچه ای که در شکم مادر است سهم دو پسر را کنار بگذارند، هرگاه زنده به دنیا آمد ارث می برد و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختربه دنیا آید زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم می کنند و اگر در طبقه او وارث دیگری نباشد هرگاه حمل زنده متولد شود تمام مال به او می رسد و الا میان سایر ورثه تقسیم می گردد.
- [آیت الله بهجت] هرگاه بخواهند ارث را تقسیم کنند در صورتی که میت بچهای داشته باشد که در شکم مادر است و در طبقه او وارث دیگری هم مانند اولاد و پدر و مادر باشد، برای بچهای که در شکم است، که اگر زنده بهدنیا بیاید ارث می‌برد، بنابر احتیاط واجب سهم دو پسر را کنار میگذارند، البته سهم کسانی که میت چه اولادی داشته باشد یا نه در هر صورت از میت ارث میبرند، مانند کمترین سهم زن، باید از اول داده شود، و همچنین کمترین سهم پدر و مادر را نیز باید به آنها بدهند. و اگر احتمال بدهند بیشتر است مثلاً احتمال بدهند که زن سه قلو حامله باشد، سهم سه پسر را کنار میگذارند، و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر بهدنیا آمد، ورثه، زیادی آن را بین خودشان تقسیم میکنند. و برای کنار گذاشتن سهم بچه، انعقاد نطفه و وجود حمل در وقت مردن آن میت کافی است و دمیده شدن روح در آن حمل شرط نیست، ولی زنده بهدنیا آمدن شرط است، پس اگر زنده به دنیا آمد و در همان ساعت مرد باز هم ارث می‌برد و دیگران هم از او ارث میبرند.
- [آیت الله مظاهری] در صورتی که میّت بچهای داشته باشد که در شکم مادر است اگر در طبقه او وارث دیگری نباشد باید صبر کنند، هرگاه زنده به دنیا آمد همه ارث به او میرسد ولی اگر در طبقه او وارث دیگری هم باشد باید هنگام تقسیم، سهم دو پسر را برای او کنار بگذارند و چنانچه مثلاً یک پسر یا یک دختر به دنیا آمد زیادی را ورثه بین خودشان تقسیم میکنند و چنانچه بیشتر از دو پسر به دنیا بیاید سهم او از ورثه دیگر گرفته می‌شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] هرگاه بخواهند ارث را تقسیم کنند برای بچه ای که در شکم است که اگر زنده به دنیا بیاید ارث می برد در صورتی که احتمال بیشتر از یکی نرود باید یک سهم و بنابر احتیاط سهم یک پسر را کنار بگذارند و بقیه را ورثه بین خود تقسیم می کنند ولی اگر احتمال عقلایی بدهند که بیشتر از یکی باشد بنابر احتیاط سهم محتمل را باید کنار بگذارند و زیادی را ورثه بین خود تقسیم کنند مگر در صورتی که وثوق و اطمینان باشد که حق محتمل از بین نمی رود که در این صورت می توانند مقدار زاید بر یک سهم مذکور را بین خود قسمت کنند
- [آیت الله شبیری زنجانی] هر گاه بخواهند ارث را تقسیم کنند، برای بچهای که در شکم است که اگر زنده به دنیا بیاید ارث می‌برد، در صورتی که احتمال بیشتر از یکی نرود، سهم یک پسر را کنار میگذارند و زیادی را ورثه بین خود تقسیم میکنند، ولی اگر احتمال بدهند که بیشتر از یکی است، مثلاً احتمال بدهند که زن به دو یا سه بچه حامله باشند و ورثه هم راضی نباشد که سهم حمل احتمالی را کنار بگذارند، جایز است که ورثه سهم بیشتر از یک پسر را تقسیم کنند. به هر حال پس از ولادت در صورتی ارث به نوزاد داده می‌شود که اثر روشنی بر حیات وی؛ همچون گریه یا حرکت آشکار، وجود داشته باشد وگرنه، شرعاً حکم می‌شود که نوزاد مرده به دنیا آمده و ارثی به وی داده نمیشود. لازم به توضیح است که اگر بتوان به روشی همچون روشهای پزشکی کنونی مطمئن گشت که بچهای که در شکم است دختر است یا پسر و برخی از ورثه حاضر به تأخیر تقسیم مقدار تفاوت بین سهم پسر و دختر نباشند یا در میان ورثه افراد نابالغ یا دیوانه وجود داشته باشد و تأخیر در تقسیم این مقدار به ضرر آنها باشد، لازم است که جنسیّت بچه را تعیین نمود و در هر حال اگر به گونه اطمینانی وضعیّت بچه روشن شود، بر طبق آن میراث تقسیم میگردد.