اجرت
عوضی که مستأجر در قبال استفاده از منفعت مال يا کار، به موجر يا اجیر میپردازد، اجرت ناميده می‌شود. از آن در باب اجاره سخن رفته است.
اگر انسان اجیر شود که در روز معینی کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام آن کار حاضر شود، کسی که او را اجیر کرده مقدمات کار او را فراهم نکند باید اجرت او را بدهد.
عنوان مسئله:
اگر انسان اجیر شود که در روز معینی کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام آن کار حاضر شود، کسی که او را اجیر کرده مقدمات کار او را فراهم نکند باید اجرت او را بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا می توان در ضمن عقد اجاره شرط نمود که اگر اجیر در فلان مدت کار را به اتمام نرساند مبلغ یک میلیون تومان را به موجر قرض الحسنه بدهد؟
- اینجانب مبلغی را به شخصی می دهم و او را در انجام هر کاری که خود او می خواهد (تولیدی، خدماتی، تجاری) وکیل می کنم و در آغاز کار قید می کنم که درصد معینی را بطور ماهانه از او دریافت نمایم به نظر حضرت عالی چگونه است؟
- فردی منزل خود را فروخته و شرط کرده است اگر در مدت معیّن پول منزل را پرداخت نکند حق فسخ برای فروشنده است و در این مدت مشتری منزل را رنگ کاری کرده است ولی می توانسته پول منزل را به فروشنده بدهد و فروشده معامله را فسخ کرده است آیا مشتری حق دریافت هزینه هایی که انجام داده را دارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] شخصی برای انجام کاری اجیر شده و طبق قرار داد، پس از چند سال که کار تمام شد، اجرتش را دریافت میکند. آیا اجرت همه سالهای قرار داد، متعلّق خمس است یا فقط خمس اجرت سال آخر برعهده اوست؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی برای کسی کار می کرد و اجرت معینی ذکر کرده بود ، پس از انجام عمل اجرت او را کمتر داده است آیا می تواند از سایر اموال او که باقی مانده اجرت را به عنوان تقاص بردارد ؟
- [آیت الله خوئی] اگر اجیر شود کارگری چند ساعت معینی که در آن مدت وقت نماز واجب هست، آیا اجاره در وقت نماز باطل می‌شود، و آیا مستحق می‌شود اجرت را نسبت به آن وقت نماز، چه بیاورد نماز را چه نیاورد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی اجیر شده تا در مدت معیّنی نماز قضا بخواند. اما این کار را انجام نداده است، اکنون وظیفه ی او چیست؟
- [آیت الله سیستانی] اگر شخصی برای حج نیابتی اجیر شد و پاره ای از مقدمات کار را انجام داد و در این راه مبلغی صرف کرد، آن گاه دولت مانع از سفرش به سرزمین مقدس شد. حال آیا می تواند مبلغی را که صرف تهیه مقدمات کرده است، از اجیرکننده خود مطالبه کند یا نه؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا ترک امر به معروف و نهی از منکر بر اثر ترس از اخراج از کار، جایز است؟ مثلاً با اینکه می بیند مسئول یکی از مراکز آموزشی که با طبقه جوان در دانشگاه ارتباط دارد، مرتکب اعمال خلاف شرع می شود و یا زمینه ارتکاب گناه در آن مکان را فراهم می آورد. اگر او را نهی از منکر نماید ترس آن دارد که از طرف مسئول مقدمات اخراج او از کار فراهم شود.
- [آیت الله بهجت] شخصی برای کسی با اجرت معینی کار می کرده است، پس از انجام عمل، اجرت او را کمتر داده، آیا می تواند از سایر اموال او بقیّه ی اجرت را بردارد؟ با فرض این که علم دارد که او اشتباه کرده و بی جهت انکار می کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه اجیر، مطابق قرارداد عمل نکند آیا مستحق اجرت خواهد بود؟ مثلا اگر رنگرز قرار بگذارد که مثلًا پارچه را فلان طور رنگ کند چنانچه طور دیگری رنگ کند، آیا حق مطالبه مزد دارد؟
- [آیت الله بروجردی] مالک زمین اجیری می‌گیرد برای عمل زراعت و علاوه بر اجرت، خوراک و پوشاک آن را هم می‌دهد و مخارجات لازمه دیگر میکند، آیا باید اجرت اجیر و مخارج خوراک و پوشاک و سایر مخارج دیگر زراعت و بذر آن را خارج و موضوع نماید و از بقیّه زکات بدهد، یا خارج و موضوع نکرده باید زکات بدهد؟
- [سایر] چنانچه فعالیت یک واحد دایمی باشد اما همه ساله مقطع معینی از سال را کارگاه فعالیت نکند آیا اطلاق کار فصلی به آن صحیح می‌باشد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- جعاله آن است که انسان قرار بگذارد در مقابل کاری که برای او انجام می دهند مال معینی بدهد، مثلاً بگوید هر کس گمشده مرا پیدا کند، هزار تومان به او می دهم و به کسی که این قرار را می گذارد جاعل و به کسی که کار را انجام می دهد عامل می گویند، و فرق بین جعاله و اینکه کسی را برای کاری اجیر کنند، این است که در اجاره بعد از خواندن صیغه; اجیر باید عمل را انجام دهد و کسی هم که او را اجیر کرده اجرت را به او بدهکار می شود، ولی در جعاله عامل می تواند مشغول عمل نشود و تا عمل را انجام ندهد، جاعل بدهکار نمی شود.
- اگر انسان کسی را برای کاری وکیل کند و چیزی برای او قرار بگذارد، بعد از انجام آن کار، چیزی را که قرار گذاشته باید به او بدهد.
- اگر صاحب کار بنّا را وکیل کند که برای او عمله بگیرد، چنانچه بنّا کمتر از مقداری که از صاحب کار می گیرد به عمله بدهد، زیادی آن بر او حرام است و باید آن را به صاحب کار بدهد، ولی اگر اجیر شود که ساختمان را تمام کند و برای خود اختیار بگذارد که خودش بسازد، یا به دیگری بدهد در صورتی که کمتر از مقداری که اجیر شده به دیگری بدهد، زیادی برای او حرام است مگر این که در مورد اجاره مقداری کار کرده و یا کار کند و یا نظارت و یا تهیه مصالح را برعهده بگیرد در این صورت زیادی آن بر او حلال می باشد.
- موقعی که گندم و جو را از کاه جدا می کند و موقع خشک شدن خرما و انگور، انسان باید زکات را به فقیر بدهد، یا از مال خود جدا کند. و زکات طلا و نقره و گاو و گوسفند و شتر را بعد از تمام شدن ماه دوازدهم باید به فقیر بدهد، یا از مال خود جدا نماید. ولی اگر منتظر فقیر معینی باشد، یا بخواهد به فقیری بدهد که از جهتی برتری دارد، می تواند زکات را جدا نکند.
- اگر جاعل مزد معینی برای کار قرار ندهد، مثلاً بگوید هر کس بچه مرا پیدا کند پولی به او می دهم و مقدار آن را معین نکند، چنانچه کسی آن عمل را انجام دهد باید مزد او را به مقداری که کار او در نظر مردم ارزش دارد بدهد. مگر این که ظاهر گفتار او این باشد که کمتر از آن در نظر گرفته است.
- انسان می تواند برای بعضی از کارهای مستحبی مثل زیارت قبر پیغمبر و امامان(علیهم السلام) از طرف زندگان اجیر شود، و نیز می تواند کار مستحبی را انجام دهد و ثواب آن را برای مردگان یا زندگان هدیه نماید.
- اگر غیر از روزه ماه رمضان روزه معیّن دیگری بر انسان واجب باشد، مثلاً نذر کرده باشد که روز معینی را روزه بگیرد، چنانچه عمداً تا اذان صبح نیت نکند، روزه اش باطل است و اگر نداند که روزه آن روز بر او واجب است یا فراموش کند و پیش از ظهر یادش بیاید، چنانچه کاری که روزه را باطل می کند، انجام نداده باشد و فوراً نیت کند روزه او صحیح وگرنه باطل می باشد.
- اگر انسان کسی را اجیر نماید اگر جزء عائله و نان خور حساب شود زکات او را باید بدهد بنابراین فطره کارگران کارخانه ها و مانند آنها برکارفرما واجب نیست.
- اگر نذر کند روزه بگیرد ولی وقت و مقدار آن را معین نکند چنانچه یک روز روزه بگیرد کافی است. و اگر نذر کند نماز بخواند و مقدار و خصوصیات آن را معین نکند; اگر یک نماز دو رکعتی بخواند کفایت می کند و اگر نذر کند صدقه بدهد و جنس و مقدار آن را معین نکند اگر چیزی بدهد که بگویند صدقه داده، به نذر عمل کرده است و اگر نذر کند کاری برای خدا به جا آورد، در صورتی که یک نماز بخواند یا یک روز روزه بگیرد، یا چیزی صدقه بدهد، نذر خود را انجام داده است.
- اگر انسان کسی را برای انجام تمام کارهای خودش وکیل کند صحیح است، ولی اگر برای یکی از کارهای شخصی وکیل نماید و آن کار را معین نکند وکالت صحیح نیست.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان اجیر شود که در روز معیّنی کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام آن کار حاضر شود، اگر کسی که او را اجیر کرده به او مراجعه نکند، باید اجرت او را بدهد مثلا اگر خیاطی را در روز معیّنی برای دوختن لباسی اجیر نماید و خیّاط در آن روز آماده کار باشد اگر چه پارچه را به او ندهد که بدوزد، باید اجرتش را بدهد چه خیاط بیکار باشد، چه برای خودش یا دیگری کار کند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان اجیر شود که در روز معیّنی کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام آن کار حاضر شود ، کسی که او را اجیر کرده اگر چه آن کار را به او مراجعه نکند : باید اجرت او را بدهد ، مثلاً اگر خیاطی را در روز معیّنی برای دوختن لباسی اجیر نماید و خیّاط در آن روز آمادة کار او باشد ، اگر چه پارچه را به او ندهد که بدوزد ، باید اجرتش را بدهد چه خیّاط بیکار باشد ، چه برای خودش یا دیگری کار کند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر انسان اجیر شود که در روز معینی کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام آن کار حاضر شود، کسی که او را اجیر کرده اگر چه در آن کار به او مراجعه نکند، باید اجرت او را بدهد، مثلاً اگر خیاطی را در روز معینی برای دوختن لباسی اجیر نماید و خیاط در آن روز آماده کار باشد، اگر چه پارچه را به او ندهد که بدوزد، باید اجرتش را بدهد؛ چه خیاط بیکار باشد، چه برای خودش یا دیگری کار کند.
- [آیت الله سیستانی] اگر انسان اجیر شود که در روز معیّنی کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام آن کار حاضر شود ، کسی که او را اجیر کرده اگر چه آن کار را به او ارجاع نکند ، باید اجرت او را بدهد ، مثلاً اگر خیّاطی را در روز معیّنی برای دوختن لباسی اجیر نماید ، و خیّاط در آن روز آماده کار باشد ، اگر چه پارچه را به او ندهد که بدوزد ، باید اجرتش را بدهد ، چه خیّاط بیکار باشد ، چه برای خودش ، یا دیگری کار کند .
- [آیت الله بهجت] اگر انسان اجیر شود که در روز معینی، کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام آن کار حاضر شود، کسی که او را اجیر کرده، اگرچه برای انجام آن کار به او مراجعه نکند، باید اجرت او را بدهد؛ مثلاً اگر خیاطی را در روز معینی برای دوختن لباسی اجیر نماید و خیاط در آن روز آماده کار باشد، اگرچه پارچه را به او ندهد که بدوزد، باید اجرتش را بدهد، چه خیاط در آن روز بیکار باشد، یا برای خودش یا دیگری کار کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان اجیر شود که در روز معینی کاری را انجام دهد و در ان روز برای انجام ان کار حاضر شود کسی که او را اجیر کرده اگر چه ان کار را به او واگذار نکند باید اجرت او را بدهد مثلا اگر خیاطی را در روز معینی برای دوختن لباسی اجیر نماید و خیاط در ان روز اماده کار باشد اگر چه پارچه را به او ندهد که بدوزد باید اجرتش را بدهد چه خیاط بیکار باشد و چه برای خودش یا دیگری کار کند
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان اجیر شود که در روز معینی کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام آن کار حاضر شود؛ کسی که او را اجیر کرده اگرچه آن کار را به او واگذار نکند؛ باید اجرت او را بدهد؛ مثلا اگر خیاطی را در روز معینی برای دوختن لباسی اجیر نماید و خیاط در آن روز آماده کار باشد؛ اگرچه پارچه را به او ندهد که بدوزد؛ باید اجرتش را بدهد چه خیاط بیکار باشد چه برای خودش یا دیگری کار کند.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان اجیر شود که در روز معینی کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام آن کار حاضر شود، کسی که او را اجیر کرده اگر چه آن کار را به او مراجعه نکند، باید اجرت او را بدهد، مثلاً اگر خیاطی را در روز معینی برای دوختن لباسی اجیر نماید و خیاط در آن روز آماده کار باشد، اگر چه پارچه را به او ندهد که بدوزد، باید اجرتش را بدهد، چه خیاط بیکار باشد، چه برای خودش یا دیگری کار کند.
- [آیت الله خوئی] اگر انسان اجیر شود که در روز معینی کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام آن کار حاضر شود، کسی که او را اجیر کرده اگرچه آن کار را به او مراجعه نکند، باید اجرت او را بدهد، مثلًا اگر خیاطی را در روز معینی برای دوختن لباسی اجیر نماید و خیاط در آن روز آماده کار باشد، اگرچه پارچه را به او ندهد که بدوزد، باید اجرتش را بدهد، چه خیاط بیکار باشد، چه برای خودش یا دیگری کار کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان اجیر شود که در روز معیّنی کاری را انجام دهد و در آن روز برای انجام آن کار حاضر شود، کسی که او را اجیر کرده اگر چه آن کار را به او واگذار نکند باید اجرت او را بدهد، مثلاً اگر خیاطی را در روز معیّنی برای دوختن لباس اجیر نماید و خیاط در آن روز آماده کار باشد، اگر چه پارچه را به او ندهد که بدوزد باید اجرتش را بدهد، خواه خیاط در آن روز بیکار باشد، یا برای خودش یا دیگری کار کند.