ضروری دین، احکام و عقایدی که برای همه مسلمانان کاملا واضح و بدیهی است جزء اسلام هستند. انکار ضروری دین، مستلزم تکذیب پیامبر(ص) و یکی از عوامل ارتداد است. وجوب نماز، روزه، حج و زکات از این جمله‌اند.

اسلام، گرویدن به آیین آسمانی حضرت محمد صلّی اللّه علیه و آله را گویند که یکی از ادیان توحیدی و ابراهیمی است و از جامعیت خاصی نسبت به دیگر ادیان برخوردار است.از این عنوان در بیشتر باب‌های فقهی مانند طهارت، صلات، زکات، صوم، حج، جهاد، تجارت، وصیّت، نکاح، نذر، کفّارات، صید و ذباحه، شفعه، احیاء موات، لقطه، حدود و قصاص سخن رفته است.واژۀ اسلام افزون بر معنای یاد شده بر خود آیین و شریعت آسمانی آن حضرت نیز اطلاق شده است.

مسلمان کسی است که به دین اسلام باور دارد. حج یکی از فروع دین اسلام است.مسلمان باید به اصول دین هم ملزم باشد.

صفحه ای یافت نشد

ضروری به دو معنای بدیهی، لازم و هر آنچه چاره‌ای از آن نیست. ضروری به معنای نخست، مقابل نظری در کلمات فقها با اضافه به دین و مذهب به کار رفته است. [۱] [۲] [۳]

نفی چیزی و همچنین اظهار ناخوشایندی نسبت به منکر را انکار می‌گویند و از انکار به مفهوم نخست در بابهای طهارت، قضاء و حدود سخن رفته است.

خوارج، گروهی از مسلمانان که در میانه و پس از جنگ صفین و قضیه حکمیت، بر امام علی(ع) خروج کردند و سپس با ایجاد ناامنی، جنگ نهروان را به راه انداختند. پس از شکست نهروان بازماندگان این گروه، بر پایه آرای خود جریان اجتماعی، سیاسی، نظامی و اعتقادی خاصی را پدید آوردند و در طول زمان به شاخه‌های متعدد تقسیم شدند و بخش‌هایی از قلمرو اسلامی را تصرف کردند. فرق خوارج در طول تاریخ منقرض شدند و امروزه تنها اباضیه که آرای آنان به عقاید سایر مسلمانان نزدیک است، در برخی مناطق همچون عمان، وجود دارند.

ناصبی، کسی است که نسبت به امام علی (ع) یا یکی از اهل بیت دشمنی ورزد. انکار فضایل اهل بیت، مقدم داشتن غیر آنها بر آنان، دشنام دادن ائمه و دشمنی با شیعیان از مصادیق نصب شمرده شده است. از نظر فقهای شیعه نواصب در حکم کفار هستند. خوارج، معاویه، یزید، حریز بن عثمان و ابن تیمیه از شاخص‌ترین چهره‌های نواصب به شمار می‌آیند.

غالیان، یا غُلات (همچنین غُلاة) عنوانی برای گروه‌ها و افراد افراطی در مذهب شیعه. در کتاب‌های ملل و نحل، غلو به معنای عقیده‌های افراطی در باب ائمه (ع) و رساندن آنها به حد خدایی یا نبوت آمده است.

اِرْتِدادْ، به معنای کافر شدن پس از مسلمانی است. مُرتَد بر اساس اینکه هنگام بلوغ و قبل از ارتداد، مسلمان باشد یا کافر، بر دو نوع «مِلّی» و «فِطری» است که هر یک، احکام شرعی مختص به خود را دارد. بنابر رأی مشهور فقیهان، مرتد فطری در صورت احرازِ ارتدادش کشته می‌شود و همسرش از او جدا می‌شود. اما به مرتد ملی، سه روز فرصت توبه و بازگشت به دین داده می‌شود. مرتد اگر زن باشد، چه ملی و چه فطری تا زمانی که توبه نکند، زندانی می‌شود. مهم‌ترین حکمتی که برای حکم ارتداد بیان شده، مصونیت جامعه اسلامی و مسلمانانی است که قدرت تفکر و تشخیص نظر درست از نادرست را ندارند.

نماز (واژه‌ای فارسی و معادل کلمه عربی «صَلاة») عملی عبادی است که پنج بار در اوقات معینی از شبانه روز واجب است. در این عبادت، نمازگزار رو به قبله می‌ایستد و ذکرهای ویژه‌ای را خوانده و اعمال ویژه‌ای مانند رکوع و سجده را به جا می‌آورد. نماز به دو شکل فردی (فُرادا) و جماعت خوانده می‌شود.

روزه (به عربی: صوم) از اعمال مهم عبادی دین اسلام و به این معناست که فرد مکلّف برای انجام فرمان خدا از اذان صبح تا اذان مغرب از برخی کارها از جمله خوردن و آشامیدن خودداری کند. روزه از فروع دین اسلام است و در سایر ادیان نیز صورت‌هایی از آن واجب بوده است.

دعوا ادّعای شخصی علیه شخصی دیگر نزد حاکم است. به اقامه کننده دعوا «مدّعی» یا «خواهان»، به طرف مقابل که دعوا علیه او اقامه شده «مدّعیٰ علیه» یا «خوانده» (جاحد) و به حقّ مورد ادعا «مدّعیٰ به» یا «خواسته» گویند که از عنوان یاد شده در باب قضاء بحث کرده‌اند.

جزء یکی از معیارهای تقسیم قرآن. هر جزء معادل یک سی‌ام قرآن کریم و تقریباً معادل بیست صفحه از آن به خط عثمان طه است. هر جزء به چهار حزب و هر حزب به چهار ربع حزب تقسیم می‌شود. جزء سی‌ام با داشتن ۳۷ سوره بیشترین تعداد سوره را دارا است. در برخی فرهنگ‌ها، جزء‌های قرآنی را به نام شماره آن جزء یا به نام کلمه آغازکننده جزء می‌خوانند.