برادر
برادر، فرد مذکری است که از طرف پدر و مادر یا یکی از والدین با شخص مشترک باشد که از آن در بابهاى طهارت، صلات، نکاح،اطعمه و اشربه،ارث و شهادات آمده است.
عمو و عمه یعنی برادر و خواهر پدر متوفی که اگر پدر و مادر آنها با پدر و مادر پدر متوفی یکی باشند آنان را عمو و عمه پدر و مادری گویند و اگر فقط پدر آنها با پدر پدر متوفی یکی باشد و مادرشان فرق کند آنان را عمو وعمه پدری گویند و اگر تنها مادر آنان با مادر پدر متوفی یکی باشد آنان را عمو وعمه مادری گویند.
عنوان مسئله:
عمو و عمه یعنی برادر و خواهر پدر متوفی که اگر پدر و مادر آنها با پدر و مادر پدر متوفی یکی باشند آنان را عمو و عمه پدر و مادری گویند و اگر فقط پدر آنها با پدر پدر متوفی یکی باشد و مادرشان فرق کند آنان را عمو وعمه پدری گویند و اگر تنها مادر آنان با مادر پدر متوفی یکی باشد آنان را عمو وعمه مادری گویند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی فوت کرده و ورثه او عبارتند از شوهر و عمه پدری و دایی پدر و مادری. حال سهم الارث هریک را معین کنید؟
- برادر و خواهری از پدر املاکی به آنان ارث رسیده، و هردوی آنها از دنیا رفته اند، و هیچگونه مدرکی از آنان در دست نیست که خواهر حق خود را بخشیده یا نه، حالا اولاد آن خواهر می توانند از اولاد برادر مطالبه حق مادرشان را بنمایند یا نه؟ در صورتی که فعلا تمام املاک موروثی در تصرف اولاد برادر است.
- آیا خواهر، مادر، عمه، خاله ولدالزنا با او محرم می باشند یا خیر؟
- شخصی فوت کرده است. ورثه او عبارتند از یک عموی پدری و دو خاله پدر و مادری و یک دایی. لطفاً سهم الارث هریک را بیان فرمایید:
- مستدعی است همانگونه که وجوب نفقه پدر و مادر را بیان فرمودید، مسائل مربوط به سایر واجب النفقه ها و مقدار آن را توضیح دهید، چرا که این مسأله هم نسبت به همسر و فرزندان و هم نسبت به دیگر خویشان مثل عمو و عمه و همچنین نسبت به عروس، مورد نیاز است؟
- پس از فوت پدر، آیا مادر در قبال حضانت فرزندان صغیر می تواند از جدّ پدری مطالبه اجرت کند؟
- بچه ای دو ساله در سانحه رانندگی کشته می شود و بازماندگان او عبارتند از جد و جده پدری و جد و جده مادری و یک برادر تنی، تقسیم ارث او چگونه است؟
- شخصی برادر خود را که دو فرزند صغیر داشته است، کشته است و اولیای دم یعنی پدر و مادر رضایت داده اند و همسر هم نمی تواند طلب قصاص کند و جدّ پدری بچه های مقتول ولایتاً از طرف بچه ها گذشت کرده است، با این وضع در مورد قصاص یا اخذ دیه چه می فرمایید؟
- پدری در زمان حیات و سلامت کامل، منزل مسکونی خود را به نام کوچکترین دختر خود که صغیر هم بوده کرد. و فعلا پدر و مادر فوت کرده اند. و در وصیت نامه اشاره ای به منزل نشده، تکلیف چیست؟
- شخصی فوت می کند که چیزی ندارد. و وارثی هم ندارد مگر همسرش. ولی مقداری قرض دارد، و همچنین مهر زنش را نپرداخته است. این شخص سهم الارث پدری دارد که هنوز تقسیم نشده است و حدود چهارصد تومان می شود که مادرش با رضایت بقیه وارثین در خانه موروثی پدری ساکن است، آیا می شود خانه را از مادر گرفته و تقسیم کرده و دین و مهر زوجه متوفی را پرداخت؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر از ورثه میت(یک دایی یا یک خاله) و (یک عمو یا یک عمه مادری) و (عمو و عمه پدر و مادری یا پدری) موجود باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث فقط یک عمو یا یک عمه پدری یا پدر و مادری باشد ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث فقط چند عمو یا چند عمه پدری یا پدر و مادری باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث فقط چند عمو یا چند عمه پدری یا پدر و مادری باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث چند عمو و چند عمه پدری یا پدر و مادری باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث چند عمو و چند عمه پدری یا پدر و مادری باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر از ورثه میت (یک دایی یا یک خاله) و (عمو و عمه مادری) و (عمو و عمه پدر و مادری یا پدری) موجود باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] درچه صورت خواهر و برادر مادری حاجب بخشی از سهم خواهر و برادر پدری یا پدرو مادری می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث میت شامل (برادر و خواهر ابوینی) و (برادر و خواهر پدری) و (برادر و خواهر مادری) باشد چگونه ارث تقسیم می شود؟
- [آیت الله بروجردی] دختری فوت نموده و وارث او منحصر است به یک عمو و یک عمّه پدر و مادری و دو دایی و یک خاله پدری تنها و دو دایی مادری تنها، آیا ارث بین آنها به چه نحو تقسیم می‌شود؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- طبقه دوم عبارتند از جد و جده و برادر و خواهر و فرزندان آنها که به تفصیل عبارتند از: الف پدر پدر متوفی (جد پدری ). ب پدر مادر متوفی (جد مادری ). ج مادر پدر متوفی (جده پدری ). د مادر مادر متوفی (جده مادری ). ه برادر و خواهر متوفی که پدر و مادر آنها با پدر و مادر متوفی یکی باشد (برادر پدری و مادری). و برادر و خواهر متوفی که تنها پدر آنها با پدر متوفی یکی باشد (برادر پدری). ز برادر و خواهر متوفی که تنها مادر آنها با مادر متوفی یکی باشد (برادر مادری). ح فرزندان برادر و خواهر میت که در صورت نبودن برادر و خواهر میت از او ارث می برند.
- اگر میت چند عمو و عمه پدر و مادری و پدری و مادری داشته باشد: الف با وجود عمو و عمه پدر و مادری عمو و عمه پدری ارث نمی برند و مال تنها بین عمو و عمه پدر و مادری و عمو وعمه مادری به تفصیل زیر تقسیم می شود: الف 1: اگر متوفی فقط یک عمو یا عمه مادری داشته باشد 61 مال به او می رسد و بقیه مال بین عمو وعمه پدر و مادری همانطور که در مسأله 2914 بیان شد تقسیم می شود. الف 2: اگر متوفی چند عمو و عمه یا چند عمو یا چند عمه مادری داشته باشد 31 مال میت به آنان می رسد که بالسویه بین آنان تقسیم می شود (طبق مسأله 2915) و بقیه مال بین عمو و عمه پدر و مادری به ترتیبی که در مسأله 2914 بیان شد تقسیم می شود. الف 3: در این مساله فرقی نمی کند که عمو و عمه پدر و مادری یک نفر باشد یا چندنفر یعنی اگریک نفرباشد 65 مال در فرض یک و 32 مال در فرض دو به اومی رسد و اگر چندنفرباشند طبق آنچه درمسائل 2913و2914 بیان شداین مقداربین آنان تقسیم می شود.
- اکر وارث متوفی فقط چند عمه یا چند عمو باشند اموال متوفی بین آنان بالسویه تقسیم می شود و در این فرض فرقی نمی کند که همه پدری باشند یا مادری یا پدر و مادری.
- دایی و خاله یعنی برادر و خواهر مادر متوفی که به ترتیب مساله قبل به دایی و خاله پدر و مادری و دایی و خاله پدری و دایی و خاله مادری تقسیم می شوند.
- اگر میت برادر و خواهر پدر و مادری نداشته باشد ولی برادر و خواهر پدری و برادر و خواهر مادری داشته باشد برادر و خواهر پدری جایگزین برادر و خواهر پدر و مادری شده و طبق تفصیلی که در مساله قبل بیان شد از میت ارث می برند یعنی61 یا31 مال به برادر و خواهر مادری می رسد و بقیه بین برادر و خواهر پدری تقسیم می شود که هر برادر دو برابر سهم هر خواهر می برد.
- اگر وارث میت همسر و خواهر و برادر متوفی باشند: همسر میت اگر زن او باشد 41 واگر شوهر او باشد 21 ارث می برد و بقیه مال طبق تفصیل زیر بین خواهر و برادر میت تقسیم می شود: الف اگر همه خواهر و برادر پدری یا پدر و مادری باشند به گونه ای تقسیم می شود که سهم هر برادر دو برابر هر خواهر بشود. ب اگر همه خواهر و برادر مادری باشند بقیه مال بین آنها بالسویه تقسیم می شود. ج اگر بعضی خواهر و برادر مادری و بعضی خواهر و برادر پدر و مادری باشند اگر برادر یا خواهر مادری یک نفر باشد سهم او 61 و اگر چند نفر باشند سهم آنها 31 اصل مال می شود که بین آنها بالسویه تقسیم می شود و بقیه بین خواهر و برادر پدر و مادری طبق مسأله 2897 تقسیم می شود. د اگر بعضی خواهر و برادر مادری و بعضی پدری و بعضی پدری و مادری باشند همانطور که قبلا گذشت برادر و خواهر پدری ارث نمی برند و بقیه مال طبق فرض ج مسأله 2897 بین خواهر وبرادرهای دیگر تقسیم می شود. ه اگر بعضی برادر و خواهر پدری و بعضی مادری باشند خواهر و برادر پدری احکام خواهر و برادر پدر و مادری را پیدا می کنند و طبق فرض ج مسأله 2897 بقیه مال بین آنها تقسیم می شود.
- اگر میت هم برادر و خواهر پدری داشته باشد و هم برادر و خواهر پدری و مادری برادر و خواهر پدری ارث نمی برند و فرقی نمی کند که برادر و خواهر مادری داشته باشد یا نداشته باشد.
- اگر وارث برادر و خواهر پدر و مادری و برادر و خواهر پدری و برادر و خواهر مادری داشته باشد: همانطور که در مساله قبل ذکر شد برادر وخواهر پدری ارث نمی برند و ارث تنها به برادر وخواهر مادری و برادر و خواهر پدر و مادری به تفصیل زیر می رسد: الف اگر تنها یک برادر یا خواهر مادری داشته باشد 61 مال میت به او میرسد و بقیه مال به خواهر و برادر پدری و مادری می رسد که طبق مسأله 2897 بین آنها تقسیم می شود (حتی اگر یک نفر هم باشد بقیه مال به او می رسد). ب اگر چند برادر یا چند خواهر یا چند خواهر و برادر مادری داشته باشد سهم آنها31 می شود که بین انها بالسویه تقسیم می شود و بقیه مال به خواهر و برادر پدر و مادری می رسد که طبق مسأله 2897 بین آنها تقسیم می شود (حتی اگر یک نفر هم باشد بقیه مال به او می رسد).
- اگر وارث میت تنها چند عمو و عمه پدر و مادری یا پدری باشند مال بین آنان به طوری تقسیم می شود که عمو دو برابر عمه ارث ببرد.
- اگر هیچیک از عمو وعمه و دایی و خاله و فرزندان آنان زنده نباشند عمو و عمه ودایی و خاله پدر یا مادر میت از او ارث می برند واگر اینها هم زنده نباشند فرزندان آنان ارث می برند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت عمو و عمّه باشد و بعضی پدری و بعضی مادری وبعضی پدر ومادری باشند، عمو وعمّه پدری ارث نمیبرند، پس اگر میّت یک عمو یا یک عمّه مادری دارد، مال را شش قسمت میکنند، یک قسمت را به عمو یا عمّه مادری وبقیّه را به عمو وعمّه پدری ومادری میدهند وعموی پدر ومادری دو برابر عمّه پدر ومادری میبرد و اگر هم عمو وهم عمّه مادری دارد، مال را سه قسمت میکنند، دو قسمت را به عمو وعمّه پدر ومادری میدهند وعمو دو برابر عمّه میبرد ویک قسمت را به عمو وعمّه مادری میدهند که بطور مساوی بین خودشان قسمت میکنند و احتیاط واجب آن است که در تقسیم با یکدیگر صلح کنند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت یک دایی یا یک خاله وعمو وعمّه مادری وعمو وعمّه پدر ومادری یا پدری باشد، مال را سه قسمت میکنند یک قسمت را دایی یا خاله میبرد و دو قسمت باقیمانده را سه سهم میکنند، یک سهم آن را به عمو و عمه مادری که بنابر احتیاط واجب با هم مصالحه کنند و دو سهم دیگر را بین عمو وعمّه پدر ومادری یا پدری قسمت مینمایند وعمو دو برابر عمّه میبرد بنابراین اگر مال را نه قسمت کنند، سه قسمت آن سهم خاله یا دایی و دو قسمت سهم عمو وعمّه مادری و چهار قسمت سهم عمو وعمّه پدر ومادری یا پدری می‌باشد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت یک دایی یا یک خاله، یک عمو یا یک عمّه مادریوعمو وعمّه پدر ومادری یا پدری باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت آن را به دایی یا خاله میدهند ودو قسمت باقیمانده را شش قسمت میکنند، یک قسمت را به عمو یا عمّه مادری وبقیّه را به عمو وعمّه پدر ومادری یا پدری میدهند وعمو دو برابر عمّه میبرد، بنابراین اگر مال را نه قسمت کنند، سه قسمت را به دایی یا خاله ویک قسمت را به عمو وعمّه مادری وپنج قسمت دیگر را به عمو وعمّه پدر ومادری یا پدری میدهند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه وارث فقط یک عمو یا یک عمه است، چه پدر و مادری باشد (یعنی با پدر میت از یک پدر مادر باشد) یا پدری فقط، یا مادری، تمام مال به او می رسد و اگر چند عمو و چند عمه باشند و همه پدر و مادری یا پدری باشند مال بطور مساوی میان آنها تقسیم می شود، ولی اگر عمو و عمه هر دو باشند (و همه پدر و مادری یا پدری باشند) عمو دو برابر عمه می برد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر وارث میّت (یک دایی یا یک خاله) و (عمو وعمّه مادری) و (عمو و عمّه پدر و مادری یا پدری) باشد، مال را سه قسمت میکنند، یک قسمت را دایی یا خاله میبرد و دو قسمت باقیمانده را سه سهم میکنند، یک سهم آن را به عمو وعمّه مادری میدهند که بنابر احتیاط واجب با هم مصالحه میکنند و دو سهم دیگر را بین عمو وعمّه پدر و مادری یا پدری قسمت مینمایند و عمو دو برابر عمّه میبرد، بنابر این اگر مال را نُه قسمت کنند، سه قسمت آن سهم خاله یا دایی و دو قسمت سهم عمو و عمّه مادری و چهار قسمت سهم عمو و عمّه پدر و مادری یا پدری می‌باشد.
- [آیت الله اردبیلی] عمو یا عمه پدر و مادری، مانع از ارث بردن عمو و عمه پدری می‌شود؛ ولی اگر میّت عمو و عمه پدر و مادری نداشته باشد، ارث عمو و عمه پدری مانند ارث عمو و عمه پدر و مادری محاسبه می‌شود.
- [آیت الله سیستانی] اگر وارث میّت فقط یک عمو یا یک عمه است ، چه پدر و مادری باشد ، یعنی با پدر میّت از یک پدر و مادر باشند ، چه پدری چه مادری ، همه مال به او میرسد ، و اگر چند عمو یا چند عمه باشند و همه پدر و مادری ، یا همه پدری یا همه مادری باشند ، مال بطور مساوی بین آنان قسمت می‌شود . و اگر عمو و عمه هر دو باشند ، عمو دو برابر عمه میبرد .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر وارث میّت یک دایی یا یک خاله و یک عمو یا یک عمّه مادری به همراه یک عمو یک عمّه پدر و مادری یا پدری باشد، 13 مال را به دایی یا خاله میدهند و 16 باقی مانده را به یک عمو یا یک عمّه مادری و بقیّه را به عمو و عمّههای پدر و مادری یا پدری میدهند و عمو دو برابر عمّه میبرد، بنابراین سهم دایی یا خاله927 و سهم عمو یا عمّه مادری 327 و سهم عموی پدر و مادری یا پدری 1027 و سهم عمّه پدر و مادری یا پدری527 خواهد بود. البتّه از آنجا که برخی از علماء، سهم عمو و عمّه را یکسان دانسته و بین عمو یا عمّه پدر و مادری یا پدری با عمو یا عمّه مادری فرقی نگذاشتهاند، احتیاط مستحبّ آن است که مقدار مردّد را مصالحه کنند، بنابراین سهم قطعی عمو یا عمّه مادری 654 (طبق نظر برخی علماء: 1254) و سهم قطعی عموی پدر و مادری یا پدر 1254 (طبق نظر صحیح: 2054) و سهم قطعی عمّه پدر و مادری یا پدری 1054 (طبق نظر برخی علماء: 1254) می‌باشد و اگر مقدار مردّد بین دو نظریه را با مصالحه به طور مساوی قسمت کنند، سهم عمو یا عمّه مادری 954، سهم عموی پدر و مادری یا پدری 1654 و سهم عمّه پدر و مادری یا پدری 1154 می‌باشد و سهم دایی یا خاله هم بنا بر هر دو نظریه 1854 است.
- [آیت الله خوئی] اگر وارث میت عمو و عمه باشد و بعضی پدری و بعضی مادری و بعضی پدر و مادری باشند، عمو و عمه پدری ارث نمیبرند، و مشهور این است که اگر میت یک عمو یا یک عمه مادری دارد مال را شش قسمت میکنند، یک قسمت را به عمو یا عم مادری و بقیه را به عمو و عمة پدر و مادری میدهند و در فرض نبودن آنها به عمو و عمة پدری میدهند و اگر هم عمو و هم عمة مادری دارد، مال را سه قسمت میکنند دو قسمت را به عمو و عمة پدر و مادری و در فرض نبودن آنها به عمو و عمة پدری و یک قسمت را به عمو و عمة مادری میدهند، ولی بعید نیست که در هر دو صورت عمو و عمه مادری مثل عمو و عمههای دیگر باشند و مال بین همة آنها به طور مساوی تقسیم شود.
- [آیت الله اردبیلی] اگر میّت (برادر و خواهر پدر و مادری) و (برادر و خواهر پدری) و (یک برادر مادری) یا (یک خواهر مادری) داشته باشد، برادر و خواهر پدری ارث نمیبرند و مال را شش قسمت میکنند، یک قسمت آن را به برادر یا خواهر مادری و بقیّه را به برادر و خواهر پدر و مادری میدهند و هر برادری دو برابر خواهر ارث میبرد.