اگر میت چند عمو و عمه پدر و مادری و پدری و مادری داشته باشد:
الف با وجود عمو و عمه پدر و مادری عمو و عمه پدری ارث نمی برند و مال تنها بین عمو و عمه پدر و مادری و عمو وعمه مادری به تفصیل زیر تقسیم می شود:
الف 1: اگر متوفی فقط یک عمو یا عمه مادری داشته باشد 61 مال به او می رسد و بقیه مال بین عمو وعمه پدر و مادری همانطور که در مسأله 2914 بیان شد تقسیم می شود.
الف 2: اگر متوفی چند عمو و عمه یا چند عمو یا چند عمه مادری داشته باشد 31 مال میت به آنان می رسد که بالسویه بین آنان تقسیم می شود (طبق مسأله 2915) و بقیه مال بین عمو و عمه پدر و مادری به ترتیبی که در مسأله 2914 بیان شد تقسیم می شود.
الف 3: در این مساله فرقی نمی کند که عمو و عمه پدر و مادری یک نفر باشد یا چندنفر یعنی اگریک نفرباشد 65 مال در فرض یک و 32 مال در فرض دو به اومی رسد و اگر چندنفرباشند طبق آنچه درمسائل 2913و2914 بیان شداین مقداربین آنان تقسیم می شود.
- اگر وارث میت همسر و چند عمو و عمه باشند: همسر اگر شوهر باشد 21 و اگر زن باشد 41 ارث می برد و عمو و عمه مادری اگر یکی باشد 61 و اگر چند نفر باشند 31 بقیه مال را ارث می برند و 32 بقیه مال به عمو و عمه پدر و مادری یا پدری طبق مسأله قبل تقسیم می شود. دایی وخاله
- اگر وارث برادر و خواهر پدر و مادری و برادر و خواهر پدری و برادر و خواهر مادری داشته باشد: همانطور که در مساله قبل ذکر شد برادر وخواهر پدری ارث نمی برند و ارث تنها به برادر وخواهر مادری و برادر و خواهر پدر و مادری به تفصیل زیر می رسد: الف اگر تنها یک برادر یا خواهر مادری داشته باشد 61 مال میت به او میرسد و بقیه مال به خواهر و برادر پدری و مادری می رسد که طبق مسأله 2897 بین آنها تقسیم می شود (حتی اگر یک نفر هم باشد بقیه مال به او می رسد). ب اگر چند برادر یا چند خواهر یا چند خواهر و برادر مادری داشته باشد سهم آنها31 می شود که بین انها بالسویه تقسیم می شود و بقیه مال به خواهر و برادر پدر و مادری می رسد که طبق مسأله 2897 بین آنها تقسیم می شود (حتی اگر یک نفر هم باشد بقیه مال به او می رسد).
- اگر وارث میت علاوه بر دایی و خاله همسر میت هم باشد: همسر اگر شوهر باشد 21 واگر زن باشد 41 مال را ارث میبرد و دایی و خاله مادری هم اگر یکی باشند 61 و اگر چند نفر باشند 31 از بقیه مال را ارث می برند و 32 بقیه مال بین دایی و خاله پدر و مادری یا پدری طبق مسئله قبل تقسیم می شود. عمو وعمه ودایی وخاله
- اگر وارث میت چند دایی و خاله پدری و مادری و پدر و مادری باشند: همانطور که در مسائل سابق بیان شد با وجود دایی یا خاله پدر و مادری دایی و خاله پدری ارث نمی برند بنابر این مال میت به صورت زیر بین دایی و خاله مادری و پدر و مادری تقسیم می شود: 1 اگر فقط یک دایی یا خاله مادری باشد 61 مال متوفی به او می رسد و بقیه مال بین دایی و خاله پدر و مادری بالسویه تقسیم می شود. 2 اگر چند دایی و خاله مادری یا چند دایی یا خاله مادری داشته باشد 31 مال میت به آنان میرسد که بین آنها بالسویه تقسیم می شود و بقیه مال نیز بین ورثه پدر و مادری بالسویه تقسیم می شود.
- اگر وارث میت همسر و خواهر و برادر متوفی باشند: همسر میت اگر زن او باشد 41 واگر شوهر او باشد 21 ارث می برد و بقیه مال طبق تفصیل زیر بین خواهر و برادر میت تقسیم می شود: الف اگر همه خواهر و برادر پدری یا پدر و مادری باشند به گونه ای تقسیم می شود که سهم هر برادر دو برابر هر خواهر بشود. ب اگر همه خواهر و برادر مادری باشند بقیه مال بین آنها بالسویه تقسیم می شود. ج اگر بعضی خواهر و برادر مادری و بعضی خواهر و برادر پدر و مادری باشند اگر برادر یا خواهر مادری یک نفر باشد سهم او 61 و اگر چند نفر باشند سهم آنها 31 اصل مال می شود که بین آنها بالسویه تقسیم می شود و بقیه بین خواهر و برادر پدر و مادری طبق مسأله 2897 تقسیم می شود. د اگر بعضی خواهر و برادر مادری و بعضی پدری و بعضی پدری و مادری باشند همانطور که قبلا گذشت برادر و خواهر پدری ارث نمی برند و بقیه مال طبق فرض ج مسأله 2897 بین خواهر وبرادرهای دیگر تقسیم می شود. ه اگر بعضی برادر و خواهر پدری و بعضی مادری باشند خواهر و برادر پدری احکام خواهر و برادر پدر و مادری را پیدا می کنند و طبق فرض ج مسأله 2897 بقیه مال بین آنها تقسیم می شود.
- اگر وارث دو نفر از طبقه اول باشند: الف دو پسر: که مال میت بین آنها بالسویه تقسیم می شود. ب دو دختر: که مال میت بین آنها بالسویه تقسیم می شود. ج یک پسر و یک دختر: که سهم دختر 31 وسهم پسر 32 می شود. د پدر یا مادر و یک پسر: سهم پدر یا مادر 61 و بقیه سهم پسر می شود. ه پدر یا مادر و یک دختر: سهم پدر یا مادر 41 وبقیه سهم دختر می شود. و پدر و مادر: تفصیل آن بیان می شود.
- اگروارث فقط اجداد میت باشند: الف اگر جد و جده پدری باشند سهم جده پدری 31 و سهم جد پدری 32 می شود. ب اگر جد وجده مادری باشند مال میت بین آنها به صورت مساوی تقسیم می شود. ج اگر جد وجده پدری یا یکی از آنها با جد وجده مادری یا یکی از آنها باشند: 31 اموال متوفی به جد وجده مادری می رسد وبین آنها به صورت مساوی تقسیم می شود و اگر یکی از آندو باشند همه 31 به او میرسد و 32 اموال متوفی به جد و جده پدری می رسد که 31 آن به جده می رسد و32 بقیه سهم جد میشود و اگر یکی باشد تمام 32 به او میرسد (حتی اگر جده باشد).
- اگر هیچیک از عمو وعمه و دایی. خاله میت زنده نباشند فرزندان آنان جایگزین آنها شده و سهم الارث آنها را بر فرض اینکه پدرشان زنده باشد می برند منتهی فرزندان عمو وعمه سهم خود رابه نحوی تقسیم می کنند که هر پسر دو برابر دختر ارث ببرد اما بین فرزندان دایی و خاله مال بالسویه تقسیم می شود.
- اگر وارث پدر و مادر و یک دختر باشند: الف اگر مادر حاجب داشته باشد سهم او 61 میشود وسهم پدر هم 61 و سهم دختر21 می شود و 61 باقیمانده بین پدر و دختر تقسیم می شود و از چهار قسمت یک قسمت به پدر وبقیه به دختر می رسد بنابر این مال میت به 24 قسمت تقسیم می شود و 4 سهم آن به مادر و 5 سهم به پدر و 15 سهم به دختر متوفی می رسد. ب اگر مادر حاجب نداشته باشد مال میت به 5 قسمت تقسیم میشود و یک سهم به پدر و یک سهم به مادر و سه سهم بقیه به دختر میت می رسد.
- اگر وارث اجداد و همسر میت باشد: الف اگر وارث جد و جده پدری و همسر باشند: اگر همسر شوهر باشد سهم او 21 می شود و نصف دیگر به ترتیبی که در قسمت الف مساله قبل بیان شد بین جد و جده تقسیم می شود. اگر همسر زن باشد سهم او 41 می شود و بقیه مال به ترتیبی که در قسمت الف مساله قبل بیان شد بین جدو جده تقسیم میشود. ب اگر وارث همسر و جد و جده مادری باشد: همسر اگر زن باشد 41 واگر شوهر باشد 21 می برد و بقیه مال به ترتیبی که در مسأله2892 قسمت ب بیان شد بین جد و جده مادری به صورت مساوی تقسیم می شود. ج اگر وارث همسر و جد و جده پدری و جد و جده مادری یا یکی از اینها باشد: همسر اگر زن باشد 41 و اگر شوهر باشد 21 سهم او می شود و 31 اصل مال هم به جد و جده مادری می رسد و بین آنها بالسویه تقسیم می شود و بقیه مال بین جد و جده پدری همانطور که درقسمت ج مسأله 2892 بیان شد تقسیم می شود.
- [آیت الله خوئی] اگر وارث میت عمو و عمه باشد و بعضی پدری و بعضی مادری و بعضی پدر و مادری باشند، عمو و عمه پدری ارث نمیبرند، و مشهور این است که اگر میت یک عمو یا یک عمه مادری دارد مال را شش قسمت میکنند، یک قسمت را به عمو یا عم مادری و بقیه را به عمو و عمة پدر و مادری میدهند و در فرض نبودن آنها به عمو و عمة پدری میدهند و اگر هم عمو و هم عمة مادری دارد، مال را سه قسمت میکنند دو قسمت را به عمو و عمة پدر و مادری و در فرض نبودن آنها به عمو و عمة پدری و یک قسمت را به عمو و عمة مادری میدهند، ولی بعید نیست که در هر دو صورت عمو و عمه مادری مثل عمو و عمههای دیگر باشند و مال بین همة آنها به طور مساوی تقسیم شود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه وارث عمو و عمه باشد و بعضی پدری و بعضی مادری و بعضی پدر و مادری باشند، عمو و عمه پدری ارث نمی برند، سپس اگر میت تنها یک عمو یا یک عمه مادری دارد مال را شش قسمت می کنند یک قسمت را به عمو یا عمه مادری و بقیه را به عمو و عمه پدر و مادری می دهند (به طوری که سهم عمو دو برابر عمه باشد) و اگر میت عمو و عمه مادری متعدد دارد (دو عمو یا دو عمه یا یک عمو و یک عمه مادری) مال را سه قسمت می کنند، دو قسمت را عمو و عمه پدر و مادری می برند (عمو دو برابر عمه) و یک قسمت را عمو و عمه مادری و احتیاط واجب آن است که در تقسیم با یکدیگر مصالحه کنند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت عمو و عمّه باشد و بعضی پدری و بعضی مادری وبعضی پدر ومادری باشند، عمو وعمّه پدری ارث نمیبرند، پس اگر میّت یک عمو یا یک عمّه مادری دارد، مال را شش قسمت میکنند، یک قسمت را به عمو یا عمّه مادری وبقیّه را به عمو وعمّه پدری ومادری میدهند وعموی پدر ومادری دو برابر عمّه پدر ومادری میبرد و اگر هم عمو وهم عمّه مادری دارد، مال را سه قسمت میکنند، دو قسمت را به عمو وعمّه پدر ومادری میدهند وعمو دو برابر عمّه میبرد ویک قسمت را به عمو وعمّه مادری میدهند که بطور مساوی بین خودشان قسمت میکنند و احتیاط واجب آن است که در تقسیم با یکدیگر صلح کنند.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر وارث میت عمو و عمه باشد و بعضی پدری و بعضی مادری و بعضی پدر و مادری باشند؛ عمو و عمه پدری ارث نمی برند و اگر میت یک عمو یا یک عمه مادری دارد؛ مال را شش قسمت می کنند: یک قسمت را به عمو یا عمه مادری و بقیه را به عمو و عمه پدر و مادری و در فرض نبودن آنها به عمو و عمه پدری. و اگر هم عمو و هم عمه مادری دارد؛ مال را سه قسمت می کنند: دو قسمت را به عمو و عمه پدر و مادری و در فرض نبودن آنها به عمو و عمه پدری و یک قسمت را به عمو و عمه مادری می دهند.
- [آیت الله سبحانی] اگر وارث میت عمو و عمه باشد و بعضی پدری و بعضی مادری و بعضی پدر و مادری باشند، عمو و عمه پدری ارث نمی برند، پس اگر میت یک عمو یا یک عمه مادری دارد، مال را شش قسمت می کنند، یک قسمت را به عمو یا عمه مادری و بقیه را به عمو و عمه پدر و مادری می دهند و عموی پدر و مادری دو برابر عمه پدر و مادری می برد و اگر هم عمو،هم عمّه مادری دارد، مال را سه قسمت می کنند دو قسمت را به عمو و عمه پدر و مادری می دهند و عمو دو برابر عمّه می برد و یک قسمت را به عمو و عمه مادری می دهند و احتیاط واجب آن است که عمو و عمه مادری در تقسیم با یکدیگر صلح کنند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه وارث فقط یک عمو یا یک عمه است، چه پدر و مادری باشد (یعنی با پدر میت از یک پدر مادر باشد) یا پدری فقط، یا مادری، تمام مال به او می رسد و اگر چند عمو و چند عمه باشند و همه پدر و مادری یا پدری باشند مال بطور مساوی میان آنها تقسیم می شود، ولی اگر عمو و عمه هر دو باشند (و همه پدر و مادری یا پدری باشند) عمو دو برابر عمه می برد.
- [آیت الله بهجت] اگر وارث میت عمو و عمه باشد بعضی پدری و بعضی مادری و بعضی پدر و مادری باشند، عمو و عمه پدری ارث نمی برند، پس اگر میت یک عمو یا یک عمه مادری دارد، مال را شش قسمت می کنند، یک قسمت را به عمو یا عمه مادری و بقیه را به عمو و عمه پدر و مادری می دهند، و عموی پدر و مادری دو برابر عمه پدر و مادری می برد، و اگر هم عمو و هم عمه مادری دارد، مال را سه قسمت می کنند دو قسمت را به عمو و عمه پدر و مادری می دهند، و عمو دو برابر عمه می برد، و یک قسمت را به عمو و عمه مادری می دهند، که به طور مساوی با هم تقسیم نمایند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر وارث میّت (عمو و عمّه) باشد و بعضی پدری و بعضی مادری و بعضی پدر و مادری باشند، عمو و عمّه پدری ارث نمیبرند؛ پس اگر میّت (یک عمو) یا (یک عمّه مادری) داشته باشد، مال را شش قسمت میکنند، یک قسمت را به عمو یا عمّه مادری و بقیّه را به عمو و عمّه پدر و مادری میدهند و عموی پدر و مادری دو برابر عمّه پدر و مادری ارث میبرد و اگر هم عمو و هم عمّه مادری داشته باشد، مال را سه قسمت میکنند، دو قسمت را به عمو و عمّه پدر و مادری میدهند و عمو دو برابر عمّه میبرد و یک قسمت را به عمو و عمّه مادری میدهند و احتیاط واجب آن است که عمو و عمه مادری در تقسیم با یکدیگر صلح کنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر وارث میّت فقط یک عمو یا یک عمّه است، چه پدر و مادری باشد (یعنی با پدر میّت از یک پدر و مادر باشد) یا پدری باشد یا مادری، همه مال به او میرسد و اگر چند عمو یا چند عمّه باشد و همه پدر و مادری یا همه پدر یا همه مادری باشند مال به طور مساوی بین آنها قسمت میشود و اگر برخی پدری و برخی مادری و برخی پدر و مادری باشند، با وجود عمو یا عمّه پدر و مادری، عمو و عمّه پدری ارث نمیبرند و سهم عمو یا عمّه مادری اگر یکی باشد 16 و اگر متعدّد باشد 13 است که به طور مساوی تقسیم میکنند و بقیّه مال را عمو یا عمه پدر و مادری میبرد که اگر متعدد باشند آن را به طور مساوی تقسیم میکنند.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر وارث میّت عمو و عمّه باشد و بعضی پدری و بعضی مادری و بعضی پدر و مادری باشند ، عمو و عمّه پدری ارث نمی برند ، پس اگر میّت یک عمو یا یک عمّه مادری دارد ، مال را شش قسمت می کنند ، یک قسمت را به عمو یا عمّه مادری و بقیّه را به عمو و عمّه پدر و مادری می دهند و در اینجا نیز در اینکه یک سوّم مال به عمو ، یا عمّه مادری می رسد یا یک ششم آن مسأله مورد تردید است احتیاط واجب آن است عمو و عمّه پدر و مادری ( در فقدان آنها عمو و عمّه پدری ) با عمو یا عمّه مادری صلح کنند و عموی پدر و مادری دو برابر عمّه پدر و مادری می برد و اگر هم عمو و هم عمّه مادری دارد ، مال را سه قسمت می کنند ، دو قسمت را به عمو و عمّه پدر و مادری می دهند و عمو دو برابر عمّه می برد و یک قسمت را به عمو و عمّه مادری می دهند و اختیاط واجب لان است که در تقسیم با یکدیگر صلح کنند .