اذان و اقامه
این مقاله درباره اذان و اقامه که ذکرهای مخصوص اعلان وقت نماز و آمادگی برای آن می‌باشد است.
اگر برای خواندن نماز به مسجد برود و ببیند نماز جماعتی که در مسجد تشکیل شده بود تمام شده تا وقتی که صفها بهم نخورده و جمعیّت متفرّق نشده، در صورتی که برای نماز جماعت اذان و اقامه گفته شده باشد، نمی تواند برای نماز خود اذان و اقامه بگوید.
عنوان مسئله:
اگر برای خواندن نماز به مسجد برود و ببیند نماز جماعتی که در مسجد تشکیل شده بود تمام شده تا وقتی که صفها بهم نخورده و جمعیّت متفرّق نشده، در صورتی که برای نماز جماعت اذان و اقامه گفته شده باشد، نمی تواند برای نماز خود اذان و اقامه بگوید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی نماز ظهر را به نماز عصر امام جماعت اقتدا کرد، آیا پس از آن برای نماز عصر اقامه بگوید یا همین که صفوف جماعت متفرق نشده اقامه از او ساقط است؟
- نماز خواندن پشت سر امام جماعتی که مرجع تقلید او با مرجع تقلید مأمومین فرق می کند چه صورتی دارد؟
- یکی از ائمه جماعات در دو مسجد اقامه جماعت می کند، آیا در عید فطر هم می تواند در هر دو مسجد اقامه نماز عید فطر کند؟
- سالها فردی در مسجد اقامه جماعت می کرده است و بعد از فوت او فرزندش چند سالی اقامه جماعت کرده است و فعلا امام جمعه شهر طبق مصالحی مسجد را توسعه داده و امام جماعت جدیدی نصب کرده است و امام جماعت قبلی اظهار نارضایتی می کند; نماز در این مسجد چه حکمی دارد؟
- اگر وقت اقامه جماعت کسی به قصد ساقط کردن امام از اعتبار، در همان مکان مسجد بصورت فرادی نماز بخواند، آیا نماز این شخص اشکالی دارد؟
- شخصی چند سال قبل مسجدی در زمین خود ساخته و در آن نماز جماعت و غیره انجام شده است، فعلاً جمعیت زیاد شده و مسجد نیاز به توسعه دارد، ولی بانی اولیه که خود را متولی مسجد می داند ممانعت می کند و می گوید: چون سند زمین مسجد به نام من است اجازه نمی دهم، آیا شرعاً حق ممانعت دارد؟
- در طبقه بالای مسجدالحرام و مسجدالنبی که نماز جماعت تشکیل می شود و ایرانی ها در آن شرکت می کنند. با وصف اینکه اتصال به هیچ وجه مراعات نشده و جای تقیه هم نیست. زیرا می توانند نماز را در طبقه پایین که لااقل اتصال حفظ می شود بخوانند. آیا نماز در طبقه فوقانی صحیح است؟
- گاهی برای جمع شدن مردم جهت نماز جماعت، نماز ظهر و عصر را کمی با تأخیر اقامه می کنند و فرصت خواندن نافله های نماز عصر هم وجود دارد، آیا خواندن نافله های نماز عصر، قبل از خواندن نماز ظهر جایز است؟
- در مساجدی که نماز جماعت اقامه می شود و افراد نمازگزار پشت سر امام جماعت، صف کشیده به هم اتصال دارند، اگر مسجد، طبقه فوقانی داشته باشد که زنها در آنجا نماز جماعت می گذارند، اتصال صف جماعت آنها به صف طبقه پایین به چه کیفیت است؟
- شخصی در مسجد جهت نماز جماعت جا گرفته و بیرون رفته است و تا هنگام اقامه جماعت رجوع نکرده است، آیا به محض منعقد شدن نماز جماعت حق او از آن مکان ساقط می شود و دیگری می تواند جای او را تصرف کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] خواندن اذان و اقامه در مسجد وقتی نماز جماعت برقرار است برای ماموم یا کسی که می خواهد نماز خود را فرادی بخواند به عنوان یک عمل مستحبی لازم است ؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا تیمم بدل از غسل نسبت به امام جماعتی که معذور است، برای اقامه نماز جماعت کافی است؟
- [آیت الله نوری همدانی] در مسجدی نماز جماعت برگزار می‌شود اگر شخصی یا اشخاصی در آخر مسجد پشت صفها بطور فرادی نماز بخوانند نماز این شخص یا اشخاص صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] در برخی از مساجد به علت ازدحام جمعیت، صف های جماعت در حیاط و حتی کوچه مسجد کشیده می شود، آیا استفاده از مهرهای داخل مسجد در حیاط و کوچه، برای خواندن نماز اشکال دارد؟
- [آیت الله سبحانی] اگر معتکف در مسجد یا جای دیگر امام جماعت باشد آیا برای اقامه نماز می تواند از مسجد خارج شود و در صورتی که کسی دیگر (غیر معتکف) حاضر باشد به جای او نماز را اقامه کند؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا بدون اذن امام جماعتی که بیش از هفده سال در مسجدی نماز جماعت برپا داشته و اعراض هم ننموده است، شخص دیگری میتواند اقامه جماعت کند؟
- [آیت الله مظاهری] معتکفی که امام جماعت مسجدی است، آیا میتواند برای اقامه جماعت در آن مسجد در سه وقت شرعی از مسجد خارج شود و پس از اقامه جماعت برگردد؟ برای رسیدن به نماز جماعت (مأموم شدن) چطور؟
- [آیت الله خامنه ای] در گذشته معمول بودکه هر امام جماعتی نماز عید فطر را در مسجد خودش اقامه می کرد، آیا در حال حاضر اقامه نماز عید فطر و قربان توسط ائمه جماعات جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا جایز است شخصی بدون اجازه امام جماعت راتب مسجد که مورد تأیید مرکز اداره امور مساجد است، در آن مسجد نماز جماعت اقامه کند؟
- [آیت الله بهجت] آیا اذان و اقامه شخص دیگری غیر از امام، در نماز جماعت کافی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- در جائی که عدّه ای مشغول نماز جماعتند یا نماز آنان تازه تمام شده و صفها بهم نخورده است اگر انسان بخواهد فرادی یا با جماعت دیگری که برپا می شود نماز بخواند با پنج شرط اذان و اقامه از او ساقط می شود: 1 برای نماز جماعت اوّل اذان و اقامه گفته باشند. 2 آن نماز جماعت باطل نباشد. 3 نماز او و نماز جماعت در یک مکان باشد پس اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و بخواهد در بام مسجد نماز بخواند مستحب است اذان و اقامه بگوید. 4 نماز او و نماز جماعت هردو اداء باشد. 5 وقت نماز او و نماز جماعت مشترک باشد مثلاً هردو نماز ظهر یا هردو نماز عصر بخوانند یا نمازی که به جماعت خوانده می شود نماز ظهر باشد و او نماز عصر بخواند یا او نماز ظهر بخواند و نماز جماعت نماز عصر باشد.
- اگر برای نماز جماعتی اذان و اقامه گفته باشند کسی که با آن جماعت نماز می خواند نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید گرچه اذان و اقامه را نشنیده باشد و یا موقع گفتن آن در جماعت حاضر نباشد.
- اگر اذان و اقامه را به قصد نماز فرادی بگوید، بعد جماعتی از او تقاضا کنند تا امام جماعت آنان شود یا بخواهد به عنوان مأموم نمازش را به جماعت بخواند آن اذان و اقامه کافی نیست و مستحب است دوباره بگویند.
- اذان و اقامه نماز جماعت را باید مرد بگوید.
- مستحبّ است بین اذان و اقامه یک قدم بردارد، یا قدری بنشیند یا سجده کند یا ذکر بگوید یا دعا بخواند یا قدری ساکت باشد یا حرفی بزند یا دو رکعت نماز بخواند، ولی حرف زدن بین اذان و اقامه نماز صبح و نماز خواندن بین اذان و اقامه نماز مغرب مستحب نیست.
- کسی که اذان و اقامه دیگری را شنیده چه با او گفته باشد یا نه، در صورتی که بین آن اذان و اقامه و نمازی که می خواهد بخواند زیاد فاصله نشده باشد می تواند برای نماز خود اذان و اقامه نگوید.
- اگر در شرط دوّم از شرطهائی که در مسأله پیش گفته شد شک کند یعنی شک کند که نماز جماعت صحیح بوده یا نه، اذان و اقامه از او ساقط است ولی اگر در چهار شرط دیگر شک کند بهتر است به قصد رجاء اذان و اقامه را بگوید.
- مستحب است نمازهای واجب خصوصاً نمازهای یومیّه را به جماعت بخوانند، و در نماز صبح و مغرب و عشا خصوصاً برای همسایه مسجد و کسی که صدای اذان مسجد را می شنود بیشتر سفارش شده است.
- اگر ملکی را وقف کند که عایدی آن را خرج تعمیر مسجد نمایند و به امام جماعت و به کسی که در آن مسجد اذان می گوید بدهند در صورتی که بدانند یا اطمینان داشته باشند که برای هر یک چه مقدار معین کرده، باید همانطور مصرف کنند، و اگر یقین یا اطمینان نداشته باشند، باید اول مسجد را تعمیر کنند و اگر چیزی زیاد آمد بین امام جماعت و کسی که اذان می گوید بطور مساوی قسمت نمایند و بهتر آن است که این دو نفر در تقسیم با یکدیگر صلح کنند.
- مستحاضه قلیله بعد از وضو، و مستحاضه کثیره و متوسطه بعد از غسل و وضو، باید فوراً مشغول نماز شود، ولی گفتن اذان و اقامه و خواندن دعاهای قبل از نماز اشکال ندارد و در نماز هم می تواند کارهای مستحب مثل قنوت، و غیر آن را بجا آورد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده، تا وقتی که صفها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده میتواند برای نماز خود اذان و اقامه نگوید.
- [امام خمینی] اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده،تا وقتی که صفها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده نمی تواند برای نماز خود اذان و اقامه بگوید، در صورتی که برای جماعت اذان و اقامه گفته شده باشد.
- [امام خمینی] اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده تا وقتی که صفها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده، نمیتواند برای نماز خود اذان و اقامه بگوید در صورتی که برای جماعت اذان و اقامه گفته شده باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و بیند جماعت تمام شده ، تا وقتی که صفها بهم نخورده و جمعیت متفرق نشده ، نمی تواند برای نماز خود اذان و اقامه بگوید در صورتی که برای جماعت اذان و اقامه گفته شده باشد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد برود و ببیند جماعت تمام شده، تا وقتی که صف ها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده، می تواند برای نماز خود، اذان و اقامه نگوید.
- [آیت الله بروجردی] اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد برود و ببیند جماعت تمام شده، تا وقتی که صفها به هم نخورده و جمعیَّت متفرّق نشده، میتواند برای نماز خود اذان و اقامه نگوید.
- [آیت الله سیستانی] اگر برای خواندن نماز به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده ، تا وقتی که صفها بهم نخورده و جمعیّت متفرق نشده است ، میتواند برای نماز خود اذان و اقامه نگوید ، یعنی گفتن آن دو مستحب مؤکد نیست ، بلکه اگر میخواهد اذان بگوید بهتر آن است که آن را بسیار آهسته بگوید . و اگر بخواهد نماز جماعت دیگری اقامه کند نباید اذان و اقامه بگوید .
- [آیت الله سبحانی] اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده، تا وقتی که صف ها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده، اذان و اقامه ساقط است با شرائطی که در مسأله بعد می آید.
- [آیت الله بهجت] اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده، تا وقتی که صفها بههم نخورده و جمعیت متفرق نشده، بنابر اظهر لازم نیست برای نماز خود اذان و اقامه بگوید، در صورتی که برای جماعت اذان و اقامه گفته شده باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده تا وقتی که صفها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده با شرایطی که در مساله بعد می اید نمی تواند برای نماز خود اذان و اقامه بگوید