اجیر
به کسی که خود را برای انجام کاری مانند بنّایی و خیّاطی اجاره می‌دهد، اجیر گفته می‌شود. از این رو، این عنوان، به اجارۀ اعمال اختصاص دارد و در باب اجاره از آن سخن رفته است.
مادامی که اجیر نمازها را نخوانده باشد ذمه میت مشغول است. بنابراین اگر اجیر فوت کند در صورتی که احتمال دهند که نمازها را نخوانده است بنابر احتیاط واجب باید برای آن نمازها اجیر بگیرند.
عنوان مسئله:
مادامی که اجیر نمازها را نخوانده باشد ذمه میت مشغول است. بنابراین اگر اجیر فوت کند در صورتی که احتمال دهند که نمازها را نخوانده است بنابر احتیاط واجب باید برای آن نمازها اجیر بگیرند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی احتمال می دهد که روزه قضایی داشته باشد و روزه گرفته است، به این نیت که اگر قضا بر ذمّه او است قضای واجب باشد و گرنه مستحب باشد، آیا این روزه صحیح است؟
- اینجانب از حضرت امام خمینی (رحمه الله) تقلید می کردم، پس از رحلت ایشان بنابر فتوای مرحوم آیة الله اراکی (رحمه الله) بر تقلید امام (رحمه الله) باقی ماندم، جز مسأله بلاد کبیره که به آیة الله اراکی رجوع کردم و پس از فوت آیة الله اراکی به حضرتعالی رجوع کردم; حال بنابر فرموده شما که بقای بر تقلید از میت اعلم را واجب می دانید بر تقلید حضرت امام (رحمه الله) باقی ماندم، حال بفرمایید در مسأله بلاد کبیره به فتوای کدامیک از این دو بزرگوار عمل کنم؟
- کسانی که اجیر شده و با فیش حج میّت و به نیابت از وی به حج می روند، اگر خود نیز تمام شرایط استطاعت را دارا باشند، بجز باز بودن راه، که آن هم با فیش حج میّت حاصل شده است، چنانچه بتوانند مثلاً در مدینه یا جده (قبل از میقات) برای متوفی نایب بگیرند و خودشان حج واجب خود را انجام دهند، تکلیف چیست؟
- نفقه اولاد در صورتی بر پدر واجب است که خودش مال نداشته و قدرت فعلی هم بر کسب و کار نداشته باشد، حال اگر بتواند کار کند ولی مشغول تحصیل علم و دانش شده و از تحصیل نفقه خود بازمانده است، آیا در این صورت هم نفقه او بر پدر واجب است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] ج: بر آنان واجب است که نمازها و روزه های فوت شده را به هر مقدار که قدرت دارند، قضا و هر مقداری که قادر نیستند وصیت نمایند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر نایب طواف نساء را بجا نیاورد، آیا فقط همسر بر او حرام می شود، یا علاوه بر آن ذمّه اش نیز مشغول است، که حتّی اگر فوت کرده باشد باید از طرف او قضا کنند؟
- [آیت الله خوئی] زید فوت نموده وصیت کرده از ثلث مبلغ معین را بعد از فوت برایش خرج کنند و معین نکرده که در چه راهی مصرف شود، میّت نام برده نماز و روزه قضایی هم دارد که بر پسر بزرگتر واجب است، حال پسر بزرگتر میخواهد نماز و روزه پدر را از همین ثلث، اجیر بگیرد، جایز است یا خیر؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر نایب طواف نساء را بجا نیاورد، آیا فقط همسر بر او حرام می شود، یا علاوه بر آن ذمّه اش نیز مشغول است، که حتّی اگر فوت کرده باشد باید از طرف او قضا کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا خواندن نماز میّت بر جنازه همه آنان که فوت می شوند واجب می باشد؟
- [آیت الله بهجت] بچه ای کمتر از 5 سال داشته فوت کرده، آیا نماز میّت بر او واجب است؟
- [آیت الله سبحانی] در صورتیکه موصی نیابت را ذکر نکرده باشد ورثه می توانند چند سال تأخیر بیاندازد؟ با اینکه یقین دارند که ذمّه متوفّی مشغول به حج واجب است؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر فرزند بزرگ میّت دختر و فرزند دوم او پسر باشد، آیا قضای نمازها و روزه های پدر و مادر بر این پسر واجب است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی مشغول کارهای میّت است آیا بر دیگران کارهای میّت واجب است یا نه، و اگر شخصی مشغول کارهای میّت شود و عمل را نیمه کاره رها کند، دیگران چه وظیفه ای دارند؟
- [آیت الله بهجت] فردی مقلّد مرجع تقلیدی بوده است که قایل بوده هبه و هدیه خمس ندارد. وی با توجه به این فتوا، همین طور خمس هبه را نمی داده است. مرجع تقلید مذکور فوت می کند. آیا پس از فوت وی، ذمّه مقلّد مذکور به خمس مشغول است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی را که برای نمازهای میت اجیر کرده اند، اگر پیش از تمام کردن نماز بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه قید کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند، باید اجرت مقداری را که نخوانده از مال او به ولی میت بدهند، مثلاً اگر نصف آنها را نخوانده، باید نصف پولی را که گرفته از مال او به ولی میت بدهند، و اگر قید نکرده باشند، باید ورثه اش از مال او اجیر بگیرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چیزی واجب نیست، ولی بهتر است دین میت را ادا کنند.
- اگر برای میتی می خواهند نماز قضا بدهند و ورثه علم به ترتیب نمازهای فوت شده داشته باشند بنابر احتیاط لازم است ترتیب رعایت شود، و بنابراین صحیح نیست برای میت چند نفر را در یک وقت برای نماز اجیر نمود و لازم است برای هریک از آنها وقتی را معین نمود و اگر ترتیب قضا شدن را نمی دانند این شرط لازم نیست.
- اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معینی بر او نماز بخواند، احتیاط واجب آن است که آن شخص از ولیّ میت اجازه بگیرد و بر ولّی هم بنابر احتیاط واجب، واجب است که اجازه بدهد.
- اگر شک کند عملی را که رکن نیست بجا آورده یا نه چنانچه مشغول کاری که بعد از آن است شده، به شک خود اعتنا نکند; مثلاً موقعی که مشغول خواندن سوره است شک کند که حمد را خوانده یا نه باید به شک خود اعتنا نکند و اگر بعد یادش بیاید که آن را بجا نیاورده در صورتی که مشغول رکن بعد نشده باید بجا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش صحیح است بنابراین اگر مثلاً در قنوت یادش بیاید که حمد را نخوانده باید بخواند و اگر در رکوع یادش بیاید نماز او صحیح است، ولی بنابر احتیاط مستحب دو سجده سهو برای حمد که نخوانده بجا آورد، و اگر واجبی که نخوانده تشهد یا سجده باشد قضای آن را واجب است انجام دهد و بعد از آن دو سجده سهو به جا آورد.
- بر پسرِ پسر (نوه) قضای نماز میّت در صورتی که در حال مردن میّت، از همه بچه های او بزرگتر باشد واجب نیست، و احتیاط واجب آن است که اگر میّت فرزندی نداشته باشد، نمازهای او را قضا کند.
- کسی که میت را غسل می دهد باید مسلمان دوازده امامی و عاقل و بنابر احتیاط واجب بالغ باشد و باید مسائل غسل را هم بداند.
- اگر اجیر پیش از تمام کردن نمازهای میت بمیرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، باید از مال او برای نمازهائی که اجیر بوده دیگری را اجیر نمایند و اگر چیزی زیاد آمد، در صورتی که وصیت کرده باشد و ورثه اجازه بدهند برای تمام نمازهای او اجیر بگیرند، و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز خودش برسانند.
- اگر انسان چند نفر را برای نماز قضای میت اجیر کند، در صورتی که ترتیب قضا شدن نماز میت را می داند باید بنابر احتیاط واجب برای هر کدام آنها وقتی را معین نماید، مثلاً اگر با یکی از آنها قرار گذاشت که از صبح تا ظهر نماز قضا بخواند، با دیگری قرار بگذارد که از ظهر تا شب بخواند. و نیز باید نمازی را که در هر دفعه شروع می کند، معین نماید مثلاً قرار بگذارد، اول نماز صبح را بخواند یا ظهر یا عصر، و همچنین باید با آنها قرار بگذارد که در هر دفعه نماز یک شبانه روز را از سر شروع نمایند.
- اگر چیزی ندارد که در نماز خود را با آن بپوشاند، چنانچه احتمال دهد که پیدا می کند، بنابر احتیاط واجب باید نماز را تأخیر بیندازد و اگر چیزی پیدا نکرد در آخر وقت مطابق وظیفه اش نماز بخواند.
- کسی که ساتر ندارد و احتمال می دهد تا آخر وقت پیدا شود بنابر احتیاط واجب باید نماز را از اوّل وقت تأخیر بیندازد و با ساتر نماز بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بروجردی] کسی را که برای نمازهای میت اجیر کردهاند، اگر پیش از تمام کردن نمازها بمیرد و اجرت همهی آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند، باید اجرت مقداری را که نخوانده از مال او به ولی میت بدهند، مثلاً اگر نصف آنها را نخوانده، باید نصف پولی را که گرفته از مال او به ولی میت بدهند و اگر شرط نکرده باشند، باید ورثهاش از مال او اجیر بگیرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثهی او چیزی واجب نیست.
- [آیت الله سبحانی] کسی را که برای نمازهای میّت اجیر کرده اند، اگر پیش از تمام کردن نمازها بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند; باید اجرت مقداری را که نخوانده از مال او به ولی میّت بدهند مثلاً اگر نصف آنها را نخوانده، باید نصف پولی را که گرفته از مال او به ولیّ میّت بدهند و اگر شرط نکرده باشند; باید ورثه نائب از مال او اجیر بگیرند. اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چیزی واجب نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] کسی را که برای نمازهای میت اجیر کرده اند ، اگر پیش از تمام کردن نمازها بمیرد و اجرت همة آنها را گرفته باشد، انچه شرط کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند ، باید اجرت مقداری را که نخوانده از مال او به ولی میت بدهند مثلاً اگر نصف آنها را نخوانده ، باید نصف پولی را که گرفته از مال او به ولی میت بدهند و اگر شرط نکرده باشند ، باید ورثه اش از مال او اجیر بگیرند . اما اگر مال نداشته باشد بر ورقة او چیزی واجب نیست .
- [امام خمینی] کسی را که برای نمازهای میت اجیر کرده اند، اگر پیش از تمام کردن نمازها بمیرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط کرده باشند که تمام نمازها را خودش بخواند، باید اجرت مقداری را که نخوانده از مال او به ولی میت بدهند، مثلا اگر نصف آنها را نخوانده، باید نصف پولی را که گرفته از مال او به ولی میت بدهند، و اگر شرط نکرده باشند، باید ورثه اش از مال او اجیر بگیرند، اما اگر مال نداشته باشد بر ورثه او چیزی واجب نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر کسی اجیر شود که مثلاً در مدت یک سال نمازهای میت را بخواند و پیش از تمام شدن سال بمیرد، باید برای نمازهایی که می دانند به جا نیاورده دیگری را اجیر نمایند. و هم چنین برای نمازهایی که احتمال می دهند به جا نیاورده باشد بنابر احتیاط واجب اجیر بگیرند.
- [آیت الله خوئی] اگر کسی اجیر شود که مثلًا در مدت یک سال نمازهای میت را بخواند و پیش از تمام شدن سال بمیرد، باید برای نمازهائی که میدانند بهجا نیاورده دیگری را اجیر نمایند. اگر احتمال میدهند بهجا نیاورده بنابر احتیاط واجب اجیر بگیرند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی اجیر شود که مثلاً در مدّت یکسال نمازهای میّت را بخواند و پیش از تمام شدن سال بمیرد، باید برای نمازهایی که میدانند، بجا نیاورده، دیگری را اجیر نمایند و اگر احتمال میدهند بجا نیاورده بنابر احتیاط واجب دیگری را اجیر نمایند.
- [آیت الله سبحانی] اگر کسی اجیر شود که مثلاً در مدت یکسال نمازهای میت را بخواند و پیش از تمام شدن سال بمیرد، باید برای نمازهائی که می دانند به جا نیاورده دیگری را اجیر نمایند بلکه برای نمازهائی هم که احتمال می دهند به جا نیاورده باید بنابر احتیاط واجب اجیر بگیرند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر کسی اجیر شود که مثلا در مدت یک سال نمازهای میت را بخواند و پیش از تمام شدن سال بمیرد باید برای نمازهایی که می دانند به جا نیاورده دیگری را اجیر نمایند و اگر احتمال می دهند به جا نیاورده بنابر احتیاط واجب نیز اجیر بگیرند
- [آیت الله نوری همدانی] اگرکسی اجیر شود که مثلاُ در مدت یک سال نمازهای میت را بخواند و پیش ازتمام شدن سال بمیرد،باید برای نمازهائی که می دانند بجا نیاورده دیگری را اجیر نمایند بلکه برای نمازهائی هم که احتمال میدهند بجا نیاورده باید بنابر احتیاط واجب اجیر بگیرند