معامله
معامله ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • معامله (اخص)، عقود و ایقاعات• معامله (اعم)، امور بی‌نیاز از قصد قربت
اگر مقداری خاک نقره معدن را به همان مقدار نقره خالص و یا مقداری خاک طلای معدن را به همان مقدار طلای خالص بفروشند، معامله باطل است. ولی فروختن خاک نقره به طلا و خاک طلا به نقره به هر صورت اشکال ندارد.
عنوان مسئله:
اگر مقداری خاک نقره معدن را به همان مقدار نقره خالص و یا مقداری خاک طلای معدن را به همان مقدار طلای خالص بفروشند، معامله باطل است. ولی فروختن خاک نقره به طلا و خاک طلا به نقره به هر صورت اشکال ندارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- با عنایت به نصاب قطع در باب سرقت که قیمت ربع دینار طلای خالص مسکوک رایج (5/4 نخود طلا مسکوک که به صورت پول معامله می شود یا ارزش آن طبق بند 9 ماده 198 قانون مجازات اسلامی) می باشد و از طرفی در کشور تنها اقسام سکه طلای بهار آزادی به عنوان طلای مسکوک جریان داشته، هیچ یک از آنها اولاً خالص 24 عیار نمی باشد و ثانیاً همانند سایر نقود و مسکوکات، رواج واقعی نداشته آیا قیمت ربع دینار سکه های طلای مسکوک غیرخالص و غیر رایج (مانند سکه تمام بهار آزادی فعلی که ظاهراً 18 عیار می باشد) یا قیمت ربع دینار طلای خالص غیرمسکوک را می توان ملاک قرار داد یا خیر؟ و اصولاً در صورت نبود سکه طلای مسکوک رایج خالص آیا حد سرقت ساقط می شود؟
- بنکداران طلافروش در خرید و فروش طلا به مقداری که طلا می فروشند به همان مقدار در عوض طلا به اضافه مبلغی اجرت می گیرند و چنانچه معامله بصورت نسیه یا مدت دار باشد مبلغ اجرت را بیشتر از نقد محاسبه می کنند، اینگونه معاملات چه حکمی دارد؟
- آیا خرید و فورش انگشتر طلای مردانه که فقط مردان از آن استفاده می کنند،فقط حرام است یا علاوه بر حرمت، معامله نیز باطل است؟
- اشخاصی که شغل آنها طلافروشی و زرگری است گاهی ممکن است مثلا در اول سال یک کیلوگرم طلا دارند ولی در آخر سال به جهت افزایش بی رویه قیمت، مقدار طلای آنها به نیم کیلوگرم رسیده ولی قیمت آن نسبت به یک کیلوگرم اول سال بیشتر است و اگر به همین ترتیب چند سال بگذرد سرمایه از بین رفته و چیزی به عنوان موجودی ندارند. آیا این افراد می توانند مقداری طلا را سرمایه خود قرار دهند و میزان در سود و زیان را براساس خود طلا محاسبه کنند، بدون اینکه به قیمت کاری داشته باشند؟
- زن به مرد می گوید در صورتی که جدای از مهریه مقداری معین طلا به من بدهی حاضر به ازدواج با تو هستم و مرد قبول می کند بعد از ازدواج مرد زن را طلاق می دهد، آیا زن می تواند جدای از مهریه آن مقدار طلا را هم مطالبه کند؟
- شغل اینجانب عبابافی است و برنامه کار ما این است که پشم را رنگ کرده و پس از آنکه تبدیل به نخ شد و عبا بافته شد عبا را پرداخت می کنیم و به وسیله مخصوص که روی عبا کشیده می شود پُرز آن ظاهر می شود اما همین کار باعث جدا شدن مقداری از پشم عبا است که بعداً آن را با پشم خوب مخلوط کرده و حلاجی می کنیم بطوری که معلوم نیست این پشم، مخلوطی از پشم خالص و پُرز عبا است لطفاً بفرمایید آیا این کار غش در معامله است؟
- خانمی چند سال پیش یک میلیون تومان به پسرش پرداخته تا پسرش ماهی 15 هزار تومان به او بدهد، مشروط بر اینکه اصل مبلغ باقی باشد. ولی برای اینکه از لحاظ شرعی اشکال نداشته باشد مادر شفاهاً و بدون تنظیم سند خودرو وانت پسر را به مقدار یک میلیون تومان می خرد و آن را به ماهی 15 هزار تومان اجاره به فرزند خود واگذار می کند. فعلا بعد از چند سال مادر می گوید یک میلیون پولم را بده و ماشین برای خودت باشد. آیا این معامله صحیح است؟
- اگر کسی یک حیاط مسکونی، به انضمام تمامی مخلّفات خانه از هرقبیل که بوده باشد، کائناً ماکان، در هر محلّی که موجود است مطلقاً، و کلیّه مطالبات و نقود را از هر کس و به هر عنوان، خواه به موجب سند رسمی و یا عادی و یا سفته تجارتی که در ذمّه اشخاص بوده باشد در مقابل دویست و پنجاه هزار ریال مصالحه کند. که مبلغ دویست هزار ریال آن را ابراء کرده و مبلغ پنجاه هزار ریال دین ثابت می باشد، در صورتی که مقدار وجه سفته ها و مطالبات از اشخاص و نقد موجودی چندین برابر وجه المصالحه است آیا این معامله در دین مقدس اسلام صحیح است یا باطل؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر غذایی را که در ظرف طلا یا نقره است به منظور پرهیز از حرام در ظرف دیگری بریزند، آیا همین مقدار هم اشکال دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] معاوضه طلا با عیار 21، به طلای 18 عیار، با تفاوت و زن چه حکمی دارد؟ مثلا ده مثقال طلای 21 عیار را، به هشت مثقال طلای 18 عیار معامله کنند. آیا جایز است؟
- [سایر] آیا استفاده از ظرفهایی که روی آن را آب طلا یا نقره دادهاند، اشکال دارد؟
- [سایر] در بحث ربا در قبال دادن مال غیر قابل شمارش نمی توان طلب معوض از همان جنس با مقدار بیشتر را نمود، در صورتی که در مورد طلا معمولا طلا فروشان در قبال ارائه طلای نو کارشده مقدار بیشتری طلای کهنه را مطالبه می نمایند که این مطلب عقلا قابل پذیرش است، چون قیمت طلای کار شده با طلای کهنه تفاوت دارد. با این حال در اکثر رساله ها این کار مجاز شمرده نمی شود. خواهشمند است دلیل مجاز نبودن را بیان فرمایید.
- [آیت الله بهجت] ذبیحه اهل کتاب چه حکمی دارد؟ و آیا فروختن میته و شراب به اهل کتاب و کسانی که حلال و حرام برایشان فرقی ندارد، اشکال دارد؟ و اگر به قصد فروختن چیزهایی دیگر این ها را بفروشند چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا معامله طلا با طلا در صورت تفاوت وزن اشکال دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا معامله طلا با طلا در صورت تفاوت وزن اشکال دارد؟
- [آیت الله سبحانی] مقداری طلای اضافه بر نیاز خریدم اکنون پس از یکسال نمی دانم از حقوق کارمندی آن طلا را خریده ام یا از مهریه؟
- [آیت الله اردبیلی] همسرم مقداری طلا دارد. گاهی به مناسبتی به طلافروشی مراجعه مینماییم و آنهارا با طلای نو معاوضه میکنیم. لطفا حکم شرعی آن را بیان نمایید.
- [آیت الله بهجت] کسانی که به قبور ائمه بقیع مشرف می شوند مقداری از خاک آن جا را برای تبرّک آورده و گاهی بر آن نماز می گذراند، با توجه به وقف بودن بقیع جهت قبرستان، آن ها نسبت به این مقدار خاک ضامن هستند و آیا نمازهای آنان که بر این خاک خوانده اند باطل است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر طلا یا نقره را به طلا، یا نقره بفروشند، باید فروشنده و خریدار پیش از آن که از یکدیگر جدا شوند، جنس و عوض آن را به یکدیگر تحویل دهند و اگر قبل از جدا شدن ثمن و مثمن را تحویل ندهند معامله باطل است.
- اگر طلا را به طلا یا نقره را به نقره بفروشد، سکه دار باشند یا بی سکه، در صورتی که وزن یکی از آنها زیادتر از دیگری باشد معامله حرام و باطل است.
- اگر طلا را به نقره، یا نقره را به طلا بفروشد، معامله صحیح است و لازم نیست وزن آنها مساوی باشد.
- اگر پولی را که از جنس طلا یا نقره است سلف بفروشد و عوض آن را پول طلا یا نقره بگیرد معامله باطل است. ولی اگر جنسی را سلف بفروشد و عوض آن را جنس دیگر یا پول بگیرد معامله صحیح است. و احتیاط مستحب آن است، در عوض جنسی که می فروشد پول بگیرد و جنس دیگر نگیرد.
- گندم یا چیز دیگری را که برای فطره می دهد باید خالص باشد و عرفاً با چیز دیگری مثل خاک مخلوط نباشد و اگر مقداری خاک یا چیز دیگر داشته باشد ولی عرف آن را خالص بشمارد اشکالی ندارد و در این فرض بهتر است به مقداری بدهد که خالص آن یک صاع باشد.
- اگر از معدن طلا، نقره، سرب، مس، آهن، نفت، زغال سنگ، فیروزه، عقیق، زاج، نمک و هر چیزی که بر آن عنوان معدن، صدق کند، چیزی به دست آورده شود، چنانچه به مقدار نصاب رسیده باشد، باید خمس آن داده شود.
- استعمال ظرفی که روی آن را آب طلا یا آب نقره داده اند اشکال ندارد.
- استعمال ظرفی که معلوم نیست از طلا یا نقره است یا از چیز دیگر اشکال ندارد.
- نصاب معدن (15) مثقال طلا می باشد، اگر مقدار معدن استخراج شده به مقدار مذکور برسد مستحب است خمس آن را بدهد هرچند اگر مخارج آن را کسر کند از حد نصاب کمتر شود. و اگر مقدار معدن استخراج شده بعد از کسر مخارجی که صرف آن شده به حد نصاب مذکور برسد واجب است خمس آن را بدهد.
- اگر فلزی را با طلا یا نقره مخلوط کنند و ظرف بسازند چنانچه مقدار آن فلز به قدری زیاد باشد که ظرف طلا یا نقره به آن ظرف نگویند استعمال آن مانعی ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر مقداری خاک نقره معدن را به همان مقدار نقره خالص و یا مقداری خاک طلای معدن را به همان مقدار طلای خالص بفروشند، معامله باطل است،ولی فروختن خاک نقره به طلا و خاک طلا به نقره به هر صورت اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر خاک نقره معدن را به نقره خالص و خاک طلای معدن را به طلای خالص بفروشند معامله باطل است، مگر معلوم باشد مقدار نقره موجود در خاک نقره با مقدار نقره خالص یا مقدار طلای موجود در خاک طلا با مقدار طلای خالص مساویست و اگر در جایی خاک خودش ارزش مالی داشته باشد نیز معامله صحیح است ولی فروختن خاک نقره به طلا و خاک طلا به نقره در هر حال اشکال ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر خاک نقره معدن را به نقره خالص و خاک طلای معدن را به طلای خالص بفروشند معامله باطل است مگر ان که بدانند مقدار طلا یا نقره ای که در خاک است با مقدار طلا یا نقره خالص برابر است ولی فروختن خاک نقره به طلا و خاک طلا به نقره اشکال ندارد
- [آیت الله سیستانی] اگر خاک نقره معدن را به ، نقره خالص ، و خاک طلای معدن را به طلای خالص بفروشند ، معامله باطل است مگر آنکه بداند مثلاً مقدار نقره خاک با مقدار نقره خالص مساوی میباشد ولی فروختن خاک نقره را به طلا ، و خاک طلا را به نقره ، همانطوری که سابقاً گفته شد اشکال ندارد . مواردی که انسان میتواند معامله را بهم بزند
- [امام خمینی] اگر مقداری خاک نقره معدن را به همان مقدار نقره خالص، و یا مقداری خاک طلای معدن را به همان مقدار طلای خالص بفروشند معامله باطل است، ولی فروختن خاک نقره به طلا، و خاک طلا به نقره به هر صورت اشکال ندارد.
- [آیت الله بهجت] اگر مقداری خاک نقره معدن را به همان مقدار نقره خالص، یا مقداری خاک طلای معدن را به آن مقدار طلای خالص بفروشند، بنابر اظهر معامله باطل است، ولی فروختن خاک نقره به طلا و خاک طلا به نقره به هر صورت که باشد اشکال ندارد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر خاک نقره معدن را به نقره خالص وخاک طلای معدن را به طلای خالص بفروشند که از نظر وزن هر دو مساوی باشد، معامله باطل است ولیفروختن خاک نقره به طلا وخاک طلا به نقره اشکال ندارد.
- [آیت الله جوادی آملی] .فروش خاک معدن طلا به همان مقدار طلای خالص و فروش خاک معدن نقره به همان مقدار نقره خالص باطل است؛ ولی فروش خاک معدن طلا به نقرهّ خالص و فروش خاک معدن نقره به طلای خالص , صحیح است.
- [آیت الله سبحانی] اگر مقداری خاک نقره دار را به همان مقدار نقره خالص و یا مقداری خاک طلادار را به همان مقدار طلای خالص بفروشند، معامله باطل است. ولی فروختن خاک نقره به طلا و خاک طلا به نقره به هر صورت اشکال ندارد. مواردی که انسان می تواند معامله را به هم بزند
- [آیت الله بروجردی] اگر خاک نقرهی معدن را به نقرهی خالص و یا خاک طلای معدن را به طلای خالص بفروشند، معامله باطل است، ولی فروختن خاک نقره به طلا و خاک طلا به نقره اشکال ندارد.مواردی که انسان میتواند معامله را به هم بزند