نسیان
نسیان به معنای فراموشی است و در قرآن چندین بار به کار رفته است.
اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند چنانچه در وقت یادش بیاید باید شکسته بجا آورد و اگر بعد از وقت یادش بیاید قضای آن نماز بر او واجب نیست ولی اگر به علت نسیانِ حکم بوده، به احتیاط واجب قضای آن را در خارجِ وقت بجا آورد.
عنوان مسئله:
اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند چنانچه در وقت یادش بیاید باید شکسته بجا آورد و اگر بعد از وقت یادش بیاید قضای آن نماز بر او واجب نیست ولی اگر به علت نسیانِ حکم بوده، به احتیاط واجب قضای آن را در خارجِ وقت بجا آورد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که به جهت عذری نمی تواند نماز شب را در وقت آن بخواند آیا بهتر است قبل از وقت بخواند یا قضای آن را بعداً بخواند؟ و نیز فرموده اید: مسافر و کسی که برای او سخت است نافله شب را بعد از نصف شب بخواند، یا ترس دارد که در وقت آن بیدار نشود، آیا اول شب آن را بخواند بهتر است یا قضای آن را بجای آورد؟
- آیا مسافری که نماز شکسته می خواند، می تواند نماز قضای تمام بخواند و روزه قضا بگیرد؟
- اگر پدر یا مادر نماز آیات را ترک کرده یا فراموش کرده باشند اگر بر پسر بزرگتر آنها واجب است بعد از فوت آنان قضای نماز آیات را بخواند؟
- امام جماعتی نمازش شکسته است ولی فراموش می کند و بعد از سلام یادش می آید که نمازش شکسته بوده ولی کامل خوانده است، تکلیف مأمومین که نمازشان را می بایست کامل بخوانند چیست آیا باید اعاده کنند یا اگر وقت گذشته قضا کنند؟
- شخصی سجده سهو را فراموش کرده و پس از ورود به نماز دیگر یادش آمد، وظیفه اش چیست؟
- اگر در رکعت دوّم، قنوت را فراموش کند و در رکوع یادش بیاید، آیا می تواند بعد از رکوع قنوت را بخواند؟
- برشخصی نماز احتیاط واجب شد ولی بعد از نماز فراموش کرد و منافی انجام داد، آیا باید اصل نماز را اعاده کند یامی تواند به همان نماز احتیاط اکتفا کند؟
- کسی که مدّتی نماز قضا دارد، آیا می تواند با هر نماز واجب ادای خود یک یا دو نماز قضا هم بخواند، یا باید نمازهای قضای خود را پشت سر هم بخواند؟
- اشخاص مسافر، نماز ظهر یا عصر یا عشا رابه جماعت اقتدا می کنند و سر دو رکعت سلام می دهند و مجدداً به قصد نماز قضای احتیاطی به رکعت سوّم و چهارم امام اقتدا می کنند، آیا صحیح است؟
- آیاپسری که هنوز به تکلیف نرسیده می تواند نماز قضای پدر ومادرخودرا بخواند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا می توان قضای قنوت فراموش شده را بعد از رکوع یا آخر نماز بعد از سلام بجا آورد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا میتوان قضای قنوت فراموش شده را بعد از رکوع یا آخر نماز بعد از سلام بجا آورد؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر هم نماز احتیاط و هم قضای سجده یا تشهد فراموش شده بر نمازگزار واجب شود، کدام یک از آنها را باید زودتر انجام دهد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی نداند که نماز وی در بیرون از حدّ ترخص قضا شده یا در داخل آن، قضای آن را باید شکسته بجا آورد یا کامل؟
- [آیت الله سبحانی] اگرنماز احتیاط فراموش شود در اثنای نماز دوم متذکر شود و همچنین اگر سجده سهو که در ذمه داشته در اثنای نماز دوم یادش بیاید چه حکمی دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] فردی سجده و تشهد را در نمازش فراموش میکند و بعد از اتمام نماز، به جای انجام قضای سجده یا تشهد فراموش شده، مشغول به نماز دیگری می‌شود. اگر در بین نماز یادش بیاید که سجده یا تشهد فراموش شده را انجام نداده، وظیفهاش چیست و نمازی که مشغول آن است، چه حکمی دارد؟
- [سایر] طبق نظر آیت الله سیستانی چناچه وقت نماز وارد شود ولی به دلیلی زن نمی تواند نماز را در اول وقت بخواند و بعد از مدتی، بدون خواند نماز،حیض می شود، آیا باید بعداً قضای این نماز را بجا آورد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک سجده از رکعت آخر را فراموش کرده، آیا بهجا آوردن قضای سجده بر او واجب است یا این که انجام دو سجده سهو کفایت میکند؟
- [آیت الله خوئی] زیدی تقلید مجتهدی میکرده که تسبیحات، را سه مرتبه احتیاط واجب میدانسته و همان وقت نماز قضا بر ذمه زید بوده پس از فوت مجتهدش تقلید از شما میکند، آیا میتواند به یک تسبیحات نماز قضای آن وقت را بخواند یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر مسافر نمازش قضا بشود و به شهر خود برسد باید نمازش را شکسته بخواند یا کامل؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر به خیال اینکه اول سجده را فراموش کرده اول قضای آن را بجا آورد و بعد از خواندن تشهد یادش بیاید که اول تشهد را فراموش کرده، احتیاط واجب آن است که دوباره سجده را قضا نماید و نیز اگر به خیال اینکه اول تشهد را فراموش کرده اول قضای آن را بجا آورد بعد از سجده یادش بیاید که اول سجده را فراموش کرده بنابر احتیاط واجب باید دوباره تشهد را بخواند.
- کسی که می داند مسافر است و باید نماز را شکسته بخواند اگر در غیر چهار مکانی که در مسأله پیش گفته شد عمداً نمازش را تمام بخواند، نمازش باطل است. و نیز اگر فراموش کند که نماز مسافر شکسته است و تمام بخواند بنابر احتیاط واجب باید اگر وقت هم گذشته قضا نماید.
- کسی که می داند مسافر است و باید نماز را شکسته بخواند اگر بدون توجه و به طور عادت نمازش را تمام بخواند نمازش باطل است و نیز اگر حکم مسافر و سفر خود را فراموش کرده باشد در صورتی که وقت داشته باشد نمازش را دوباره بخواند بلکه اگر وقت هم گذشته باشد بنابر احتیاط واجب باید قضا نماید.
- مسافری که می داند باید نماز را شکسته بخواند اگر بعضی از خصوصیات آن را نداند مثلاً نداند که در سفر هشت فرسخی باید شکسته بخواند چنانچه تمام بخواند در صورتی که وقت باقی است باید نماز را شکسته بخواند و اگر وقت گذشته قضای نماز شکسته را باید بجا آورد.
- اگر شک دارد که بعد از نماز، قضای سجده یا تشهد فراموش شده را بجا آورده یا نه چنانچه وقت نماز نگذشته باید سجده یا تشهد را قضا نماید و اگر وقت نماز هم گذشته بنابر احتیاط واجب باید سجده یا تشهد را قضا نماید.
- اگر نماز احتیاط و قضای یک سجده یا قضای یک تشهد یا دو سجده سهو بر او واجب شود بنابر اقوی باید اول نماز احتیاط را بجا آورد.
- اگر زن حائض به اندازه غسل وقت ندارد ولی می تواند با تیمم نماز را در وقت بخواند آن نماز بر او واجب نیست، اما اگر گذشته از تنگی وقت تکلیفش تیمم است مثل آن که آب برایش ضرر دارد، باید تیمم کند و آن نماز را بخواند و اگر نخواند واجب است قضای آن را بجا آورد.
- اگر از مسافری که باید نماز را شکسته بخواند نماز ظهر و عصر یا عشاء قضا شود باید آن را دو رکعتی قضا نماید اگرچه بخواهد در وطن قضای آن را بجا آورد، و اگر از کسی که مسافر نیست یکی از این سه نماز قضا شود باید چهار رکعتی قضا نماید اگرچه در سفر بخواهد آن را قضا نماید.
- بعد از مرگ پدر، پسر بزرگتر باید قضای نماز و روزه او را بتفصیلی که در بحث نماز قضا گفته شد بجا آورد، و بنابر احتیاط واجب قضای روزه مادر را نیز بجا آورد.
- اگر مشغول نماز چهار رکعتی شود و در بین نماز یادش بیاید که مسافر است یا ملتفت شود که سفر او هشت فرسخ است چنانچه به رکوع رکعت سوّم نرفته باشد باید نماز را دو رکعتی تمام بخواند و اگر به رکوع رکعت سوّم رفته نمازش باطل است، و در صورتی که به مقدار خواندن یک رکعت هم وقت داشته باشد باید نماز را شکسته بخواند یا قضا کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند ، چنانچه در وقت یادش بیاید ، باید شکسته بجا آورد ، و اگر بعد از وقت یادش بیاید ، قضای آن نماز بر او واجب نیست .
- [آیت الله سبحانی] اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند، چنانچه در وقت یادش بیاید، باید شکسته به جا آورد و اگر بعد از وقت یادش بیاید، قضای آن نماز بر او واجب نیست. و اگر می داند که مسافر است ولی حکم نماز مسافر را فراموش کند احتیاط واجب آن است که در وقت و خارج آن قضاء کند.
- [آیت الله بروجردی] اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند، چنانچه در وقت یادش بیاید باید شکسته به جا آورد و اگر بعد از وقت یادش بیاید قضای آن نماز بر او واجب نیست.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند، چنان چه در وقت یادش بیاید، باید شکسته به جا آورد، و اگر بعد از وقت یادش بیاید قضای آن نماز بر او واجب نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند چنانچه در وقت یادش بیاید؛ باید شکسته به جا آورد و اگر بعد از وقت یادش بیاید؛ قضای آن نماز بر او واجب نیست.
- [امام خمینی] اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند چنانچه در وقت یادش بیاید باید شکسته به جا آورد و اگر بعد از وقت یادش بیاید قضای آن نماز بر او واجب نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند چنانچه در وقت یادش بیاید، باید شکسته بهجا آورد و اگر بعد از وقت یادش بیاید قضای آن نماز بر او واجب نیست.
- [آیت الله بهجت] اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند، چنانچه در وقت یادش بیاید، باید شکسته بهجا آورد، ولی اگر بعد از وقت یادش بیاید، قضای آن نماز بر او واجب نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند ، چنانچه در وقت یادش بیاید ، باید شکسته بجا آورد و اگر بعد از وقت یادش بیاید ،قضاهای آن نماز بر او واجب نیست .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند، چنانچه در وقت یادش بیاید باید شکسته به جا آورد و اگر آن را بجا نیاورد باید شکسته قضا نماید و اگر بعد از وقت یادش بیاید قضای آن نماز بر او واجب نیست.