انگیزه
داعى به معنی انگيزه و قصد است. از این عنوان در بخش عبادات در مسئله نیت سخن به میان آمده است.
عقیم کردن مرد یا زن خود را و همچنین بستن لوله‌ها، اگر داعی و انگیزة عقلایی بر آن باشد، اشکال ندارد ولی باید زن با رضایت شوهر و شوهر با رضایت زن این کار را انجام دهد.
عنوان مسئله:
عقیم کردن مرد یا زن خود را و همچنین بستن لوله‌ها، اگر داعی و انگیزة عقلایی بر آن باشد، اشکال ندارد ولی باید زن با رضایت شوهر و شوهر با رضایت زن این کار را انجام دهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا زن و شوهر می توانند از اموال شخصی یکدیگر سرقت کنند؟ مثلاً مرد از طلاها و پولهای زن بردارد یا زن از اموال مرد بدون رضایت او بردارد؟
- اگر زنی به ازدواج مردی درآید و از شوهر سابق خود پسری داشته باشد، آیا این پسر به زن دیگر آن مرد محرم است؟
- زوجی بعد از 13 سال قادر به بچه داری نیستند و اشکال نیز از طرف مرد است. طبق نظر پزشک متخصص امکان بارداری زن به وسیله تزریق اسپرم مرد دیگری امکان پذیر است. البته ذکر این نکته ضروری است که زن مرد دوم را نمی بیند. با توجه به شرح فوق سوالات زیر را لطفاً پاسخ فرمائید.
- با توجه به اینکه امروزه امکان انجام لقاح مصنوعی (باروری اسپرم و تخمک) برای زن و شوهر و نگهداری سلول جنین به مدت نسبتاً طولانی وجود دارد، اگر مرد فوت کند آیا زن اجازه دارد از سلول بارور شده در زمان حیات همسر سابقش جهت باروری خود استفاده کند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بستن مجرای تناسلی مرد و زن برای عقیم شدن، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] بستن لولههای زن و مرد که موجب عقیم شدن آنها میشود، از نظر شرعی چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سیستانی] بستن لوله های زن و مرد که مستلزم عقیم شدن است چه حکمی دارد و آیا رضایت طرف شرط است و اگر پزشک انجام دهد مستلزم دید می باشد ؟
- [آیت الله نوری همدانی] آیا تخمدان زن نامحرم را به زن عقیم با عمل جراحی پیوند زدن و با اسپرم شوهر زن عقیم به منظور بچه دار شدن تلقیح نمودن اشکال دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در صورتی که زندگی مشترک زن و شوهر منوط به باروی زن باشد و از طرفی مرد، صددرصد عقیم باشد. آیا می توان از اسپرم غیر شوهر استفاده کرد؟
- [آیت الله بهجت] آیا بستن لوله رحم که با این کار فرد به طور کلی عقیم، می شود، با توجه به شیوع آن در جامعه، جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] مردی که دارای چهار فرزند است اقدام به بستن لوله های منی خود کرده است، آیا در صورت عدم رضایت زن، آن مرد گناهکار محسوب می شود؟
- [آیت الله بهجت] پزشک جرّاحی هنگام زایمان، زن را بدون رضایت وی و شوهرش عقیم می کند. چه مسؤولیتی متوجه پزشک است؟
- [آیت الله بهجت] آیا اگر زن بعد از ازدواج بفهمد مرد عقیم است، می تواند طلاق بگیرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] برای جلوگیری از بارداری اعمال جرّاحی انجام میشود چه در مرد و چه در زن آیا اگر اعمال جرّاحی موجب عقیم شدن زن یا مرد شود جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- تغییر جنسیت (بر فرض امکان) یعنی مرد خود را زن، یا زن خود را مرد و یا خنثی خود را مرد یا زن نماید، اگر داعی عقلایی در آن باشد مانعی ندارد و در احکام، حال فعلی او مناط است.
- خوردن چیزهای نجس و همچنین خوردن چیزهای خبیث که طبیعت انسان از آن متنفر است گرچه پاک باشد نظیر آب دماغ و همچنین چیزی که ضرر دارد و داعی عقلائی بر آن نیست مثل خاک و گِل و مواد مخدر حرام است، ولی خوردن کمی از تربت حضرت سیّد الشهداعلیه السلام برای شفا اشکال ندارد بلکه مستحب است.
- اگر مرد، زن را و زن، مرد را غسل بدهد باطل است، گرچه محرم باشند. ولی زن میتواند شوهر خود را غسل دهد و شوهر هم میتواند زن را غسل دهد.
- هرگاه مرد حقوقی را که زن بر او دارد ترک نماید، رعایت حقوق شوهر بر زن لازم نیست.
- نایب شدن مرد از زن، یا زن از مرد، نظیر بقیه عبادات اشکال ندارد، ولی نایب در اعمال باید به وظیفه خود عمل کند.
- وارد نمودن منی مرد در رحم زوجه او با وسیله اشکال ندارد، لکن باید از مقدمات حرام احتراز نمایند، پس اگر مرد با رضایت زن این عمل را خودش انجام دهد، و منی خود را به وجه حلالی به دست بیاورد مانعی ندارد.
- لباس زنانه برای مرد و لباس مردانه برای زن، وقتی حرام است که زن بخواهد شبیه مرد یا مرد شبیه زن شود، ولی اگر تشبّه نباشد، نظیر اینکه زن برای رفع سرما کت و شلوار مرد را بپوشد و یا مرد برای ستر عورت پیراهن زن را بپوشد، اشکال ندارد.
- آنچه که مرد برای استفاده زن گرفته است نظیر لباس و زیور آلات و مانند اینها، بعد از مردن شوهر، جزو مال شوهر است.
- وقتی که زن و مرد در آستانه ازدواج هستند، میتوانند با رضایت طرفین و در حدّ متعارف به همدیگر نگاه کنند. به شرط آنکه قصدِ آنان صرفاً اطمینان از پسندیدنِ همسرِ آینده باشد و احتمال مفسده هم ندهند. ولی بسیار به جا است که در صورت نیاز به دیدن بدن مرد یا بدن و موی زن، این نگاه توسّط نزدیکانِ طرفین که نگاه آنها اشکال ندارد، صورت پذیرد.
- جایز نیست منی مرد اجنبی را در رحم زن اجنبیه داخل کنند، چه با اجازه زن باشد یا نه، و چه شوهر داشته باشد یا نه، و چه با اجازه شوهر باشد یا نباشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] جلوگیریهای موقّت به وسیله قرص یا آمپول با تجویز پزشک متخصّص اشکال ندارد؛ همچنین بستن لولههای مرد یا زن و عقیم کردن آنان، اگر عمل جرّاحی به وسیله جنس مخالف صورت نگیرد و مستلزم نگاه کردن به عورت یا لمس آن توسّط کسی که نگاه و لمس او حرام است نباشد، بدون اشکال است.
- [آیت الله نوری همدانی] احتیاط واجب آن است که مرد لباس زنانه و زن لباس مردانه جز در موردی که داعی عقلانی و مصلحت مهمتری د ر بین باشد نپوشد ، ولی اگر با آن لباس نماز بخواند ، اشکال ندارد .
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که عقد دائمی شده، نباید بیعذر شرعی بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود و باید خود را برای هر لذّتی که او میخواهد و عذر شرعی برای زن در اجتناب آن نیست، تسلیم نماید و اگر در اینها از شوهر اطاعت کند، تهیّه غذا و لباس و منزل و سایر لوازم منزل او (با در نظر گرفتن شؤون زن) بر شوهر واجب است و اگر تهیّه نکند؛ چه توانایی داشته باشد یا نداشته باشد، مدیون زن است. (گفتنیست که نزدیکی از راه دبر جزء حقوق مرد بر زن نیست و زن میتواند از تسلیم شدن در این زمینه امتناع ورزد. بلکه مرد نمیتواند بدون رضایت زن به این کار اقدام ورزد).
- [آیت الله اردبیلی] بیرون ریختن منی در حال آمیزش توسّط شوهر در مورد زن دائم بدون رضایت او احتیاطا جایز نیست ولی اگر با رضایت طرفین باشد مانعی ندارد و در مورد متعه، مرد میتواند منی خود را بیرون بریزد؛ ولی زن دائمی باشد یا متعه حق ندارد بدون رضایت شوهر، کاری کند که نطفه او بیرون بریزد، مگر در مواردی که بیرون نریختن نطفه موجب بچّهدار شدن شود و زن نسبت به آن شرعا معذور باشد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه زن در عقد شرط کند که شوهر او را از فلان شهر بیرون نبرد، مرد نمی تواند او را از آن شهر بیرون ببرد مگر با رضایت او.
- [آیت الله اردبیلی] اگر زن مهریّه خود را با شوهر صلح کند که زنِ دیگری نگیرد، زن نباید مهریّه را بگیرد و شوهر هم نباید با زن دیگری ازدواج کند، مگر این که با رضایت یکدیگر، صلحِ انجام شده را به هم بزنند.
- [آیت الله وحید خراسانی] غسل دادن مرد زن را و زن مرد را جایز نیست و باطل است ولی زن می تواند شوهر خود را غسل بدهد و شوهر هم می تواند زن خود را غسل بدهد اگر چه احتیاط مستحب ان است که زن شوهر خود و شوهر زن خود را غسل ندهد
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مرد ، زن را و زن ، مرد را غسل بدهد باطل است ، ولی زن می تواند شوهر جود را غسل دهد و شوهر هم می تواند زن جود را غسل دهد ، اگر چه احتیاط مستحب آن است أه زن ، شوهر جود و شوهر ، زن جود را غسل ندهد .
- [آیت الله سبحانی] اگر مرد، زن را و زن، مرد را غسل بدهد باطل است ولی زن می تواند شوهر خود را غسل دهد و شوهر هم می تواند زن خود را غسل دهد; اگرچه احتیاط مستحب آن است که زن، شوهر خود و شوهر، زن خود را غسل ندهد، مگر این که وصیتی در میان باشد.
- [امام خمینی] اگر مرد زن را، و زن مرد را غسل بدهد، باطل است. ولی زن می تواند شوهر خود را غسل دهد و شوهر هم می تواند زن خود را غسل دهد، اگر چه احتیاط مستحب آن است که زن شوهر خود، و شوهر زن خود را غسل ندهد.