مستلزم
موجب، سبب
بستن لوله های زن و مرد که مستلزم عقیم شدن است چه حکمی دارد و آیا رضایت طرف شرط است و اگر پزشک انجام دهد مستلزم دید می باشد ؟
جایز است زن با عمل جراحی لوله های رحم را ببندد هر چند مستلزم این باشد که دیگر هرگز باردار نشود ، ولی در صورتی که متوقف بر کشف قسمتی از بدن که ستر آن واجب باشد ، یا دست زدن به قسمتی که لمس آن بدون دستکش حرام باشد این عمل جایز نیست ، مگر در صورت ضرورت ، همچون کسی که بچه دار شدن برای او ضرر داشته باشد. و لی جایز نیست عمل جراحی برای برداشتن رحم ، یا تخمدانها و مانند آن که ضرر مهمی مانند قطع عضو دارد انجام دهد ، مگر اینکه بیماری این ضرورت را ایجاب نماید. و حکم این مسأله تماماً درباره مرد نیز جاری است.
جایز است زن با عمل جراحی لوله های رحم را ببندد هر چند مستلزم این باشد که دیگر هرگز باردار نشود ، ولی در صورتی که متوقف بر کشف قسمتی از بدن که ستر آن واجب باشد ، یا دست زدن به قسمتی که لمس آن بدون دستکش حرام باشد این عمل جایز نیست ، مگر در صورت ضرورت ، همچون کسی که بچه دار شدن برای او ضرر داشته باشد. و لی جایز نیست عمل جراحی برای برداشتن رحم ، یا تخمدانها و مانند آن که ضرر مهمی مانند قطع عضو دارد انجام دهد ، مگر اینکه بیماری این ضرورت را ایجاب نماید. و حکم این مسأله تماماً درباره مرد نیز جاری است.
عنوان سوال:
بستن لوله های زن و مرد که مستلزم عقیم شدن است چه حکمی دارد و آیا رضایت طرف شرط است و اگر پزشک انجام دهد مستلزم دید می باشد ؟
پاسخ:
جایز است زن با عمل جراحی لوله های رحم را ببندد هر چند مستلزم این باشد که دیگر هرگز باردار نشود ، ولی در صورتی که متوقف بر کشف قسمتی از بدن که ستر آن واجب باشد ، یا دست زدن به قسمتی که لمس آن بدون دستکش حرام باشد این عمل جایز نیست ، مگر در صورت ضرورت ، همچون کسی که بچه دار شدن برای او ضرر داشته باشد. و لی جایز نیست عمل جراحی برای برداشتن رحم ، یا تخمدانها و مانند آن که ضرر مهمی مانند قطع عضو دارد انجام دهد ، مگر اینکه بیماری این ضرورت را ایجاب نماید. و حکم این مسأله تماماً درباره مرد نیز جاری است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- با توجه به اینکه اغلب پزشکان مرد حاذق تر از پزشکان زن میباشند بطور کلی استفاده مرد از پزشک زن و استفاده زن از پزشک مرد حتی برای بیماریهای تناسلی چه حکمی دا رد؟
- برخی اوقات، زن و شوهر به تلقیح مصنوعی که پزشکی آن را اجراء می کند نیاز پیدا می کنند و آن عمل، مستلزم دیدن آلت تناسلی آنان توسط پزشک است آیا چنین عملی جایز است؟
- مراجعه یک خانم به دکتر مرد در صورتی که دکتر زن حاذق تر از وی را سراغ نداشته باشد چه حکمی دارد ؟ و همچنین جهت انجام عمل پزشکی مثل سونوگرافی و رادیولوژی رجوع یک خانم به پزشک مرد چه حکمی دارد ؟
- ضمن عقد شرطی با این مضمون وجود دارد که، هر گاه زن ومرد بخواهند از هم جدا شوند مرد متعهّد است که نصف دارایی حاصله در دوران زندگی مشترک را بلا عوض به زن انتقال دهد حکم شرعی قرار دادن این شرط چیست؟
- مهریه ای که ضمن عقد نکاح با رضایت طرفین بدون در نظر گرفتن تاریخ تادیه تعیین شده وعقد وازدواج صورت گرفته , آیا اگر زن بعد از ازدواج از آن صرف نظر کند ومطالبه نکند از ذمه مرد ساقط می‌شود یا در هر صورت باید پرداخت شود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] پزشک بدون موافقت زن و مرد اقدام به بستن لوله های رحم زن کرده و او را مقطوع النسل کرده است دیه این عمل چقدر است؟
- [آیت الله مظاهری] آیا بستن لوله های مرد منوط به اجازه زن است ؟
- [آیت الله بهجت] پزشک جرّاحی هنگام زایمان، زن را بدون رضایت وی و شوهرش عقیم می کند. چه مسؤولیتی متوجه پزشک است؟
- [آیت الله خامنه ای] مردی که دارای چهار فرزند است اقدام به بستن لوله های منی خود کرده است، آیا در صورت عدم رضایت زن، آن مرد گناهکار محسوب می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] بستن مجرای تناسلی مرد و زن برای عقیم شدن، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر دکترها به خانمی بگویند که حاملگی برایت خطرهایی دارد، آیا زن می تواند لوله های رحم خود را ببندد اگرچه مستلزم عقیم شدن دائم و یا مستلزم نظر و لمس حرام باشد؟ آیا این از مصادیق اضطرار است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] بستن لولههای زن و مرد که موجب عقیم شدن آنها می‌شود، از نظر شرعی چه حکمی دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که بستن لوله های زن یا مرد اجازه داده شود حقّ تقدّم با کدام یکی است؟
- [آیت الله خامنه ای] در صورتی که بستن لوله های زن یا مرد اجازه داده شود، حق تقدم با کدام یکی است؟
- [آیت الله بهجت] آیا بستن لوله رحم که با این کار فرد به طور کلی عقیم، می شود، با توجه به شیوع آن در جامعه، جایز است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- ازدواج موقت اگر چه برای لذت بردن هم نباشد ، صحیح است ، ولی نمیشود زن شرط کند که مرد از او هیچ لذت جنسی نبرد .
- اگر زنی را برای مردی بدون اجازه آنان عقد کنند ، و بعداً زن و مرد آن عقد را اجازه نمایند ، عقد صحیح است ، و برای اجازه کافی است سخنی بگوید ، یا کاری انجام دهد که بر رضایت او ، دلالت داشته باشد .
- شوهر نمیتواند بیش از چهار ماه با زن جوان خود نزدیکی را ترک کند مگر آنکه نزدیکی برای او ضرر یا مشقت زیاد داشته باشد ، یا آنکه زن خود راضی به ترک آن باشد ، و یا آنکه در ضمن عقد ازدواج ترک آن را بر زن شرط کرده باشد ، و در این حکم بنابر احتیاط واجب فرقی نیست میان اینکه شوهر حاضر باشد یا مسافر ، پس بنابر احتیاط واجب جایز نیست سفر غیر لازم را بدون عذر و بدون رضایت همسر بیش از چهار ماه ادامه دهد .
- اگر بین مرد و زن که برابر هم ایستادهاند یا زن جلوتر ایستاده و نماز میخوانند ، دیوار یا پرده یا چیز دیگری باشد که یکدیگر را نبینند ، یا آنکه فاصله بیش از ده ذراع باشد ، نماز هر دو صحیح است . شرط هفتم : آنکه جای پیشانی نمازگزار از جای دو زانو و سر انگشتان پای او ، بیش از چهار انگشت بسته پستتر یا بلندتر نباشد . و تفصیل این مسأله در احکام سجده گفته می‌شود .
- عقد ازدواج چند شرط دارد : أول : آنکه بنابر احتیاط واجب به عربی خوانده شود ، و اگر خود مرد وزن نتوانند صیغه را به عربی بخوانند ، میتوانند به غیر عربی بخوانند ، و لازم نیست وکیل بگیرند ، امّا باید لفظی بگویند که معنی (زَوَّجْتُ) و (قَبِلْتُ) را بفهماند . دوم : مرد و زن ، یا وکیل آنها که صیغه را میخوانند قصد انشاء داشته باشند ، یعنی اگر خود مرد و زن صیغه را میخوانند ، زن به گفتن (زَوَّجْتُکَ نَفْسِی) قصدش این باشد که خود را همسر او قرار دهد ، و مرد به گفتن (قَبِلْتُ التَّزْوِیجَ) همسر بودن او را برای خود قبول بنماید ، و اگر وکیل مرد و زن صیغه را میخوانند ، به گفتن (زَوَّجْتُ) و(قَبِلْتُ) قصدشان این باشد که مرد و زنی که آنان را وکیل کردهاند ، زن و شوهر شوند . سوم : کسی که صیغه را میخواند باید عاقل باشد ، و اگر برای خود میخواند باید بالغ نیز باشد ، بلکه بنابر احتیاط عقد کودک نا بالغ ممیّز برای دیگری کافی نیست ، و اگر خواند باید طلاق دهند ، یا دوباره عقد بخوانند . چهارم : اگر وکیل زن و شوهر ، یا ولیّ آنها صیغه را میخوانند ، در موقع عقد ، زن و شوهر را معیّن کنند ، مثلاً اسم آنها را ببرند یا به آنها اشاره نمایند ، پس کسی که چند دختر دارد ، اگر به مردی بگوید : (زَوَّجْتُکَ اِحْدی بَناتِی) یعنی همسرِ تو نمودم یکی از دخترانم را ، و او بگوید : (قَبِلْتُ) یعنی قبول کردم ، چون در موقع عقد دختر را معیّن نکردهاند ، عقد باطل است . پنجم : زن و مرد به ازدواج راضی باشند ، ولی اگر ظاهراً کراهت داشته باشند و معلوم باشد قلباً راضی هستند ، عقد صحیح است .
- هشت چیز روزه را باطل میکند: اوّل: خوردن و آشامیدن. دوّم: جماع. سوّم: استمناء. و استمناء آن است: که مرد با خود یا بهوسیله دیگری بدون جماع، کاری کند که منی از او بیرون آید. و تحقق آن در زن به نحوی است که در مسأله (???) بیان شد. چهارم: دروغ بستن به خدا و پیغمبر و جانشینان پیغمبر علیهم السلام بنا بر احتیاط واجب. پنجم: رساندن غبار غلیظ به حلق بنا بر احتیاط واجب. ششم: باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح. هفتم: اماله کردن با چیزهای روان. هشتم: عمداً قی کردن. و احکام اینها در مسائل آینده گفته می‌شود: ? خوردن و آشامیدن:
- از نظر اهل سنّت جمع میان عمه و برادرزادهاش یا خاله و خواهرزادهاش جایز نیست، بدین معنا که اگر هر دو را همزمان عقد کنند، هر دو عقد باطل است، و در صورتی که عقد یکی پس از دیگری باشد، عقد دومی باطل است. لکن از نظر فقه امامیه، عقد عمه پس از برادرزادهاش و خاله پس از خواهرزادهاش مطلقاً جایز است. همچنین عقد برادرزاده پس از عقد عمه و عقد خواهرزاده پس از عقد خاله، مشروط بر آنکه پیش از عقد عمه و خاله رضایت داده باشند و یا بعد از عقد رضایت بدهند جایز است. بنابراین اگر پیرو اهل سنّت، در نکاح میان عمه و برادرزادهاش و یا میان خاله و خواهرزادهاش جمع کند، پس اگر عقد آنها متقارن باشد چون به مذهب آنها عقد هر دو باطل است، برای پیرو مذهب امامیه جایز است بر هر یک از آنها و در صورت رضایت عمه یا خاله بر هر دو عقد کند. و اگر عقد مرد سنّی متقارن نباشد، عقد زن دوّم در فرض مذکور به مذهب آنها باطل است و مرد شیعی میتواند با او ازدواج کند. این حکم در مورد هر یک از آن دو زن در صورتی که امامی باشند، نیز جاری است.
- جایز است زن با عمل جراحی لولههای رحم را ببندد هرچند مستلزم این باشد که دیگر هرگز باردار نشود، ولی این عمل جایز نیست در صورتی که متوقف باشد بر کشف قسمتی از بدن که ستر آن واجب باشد، یا لمس قسمتی که لمس آن بدون دستکش جایز نیست، مگر در حال ضرورت با تفصیلی که گذشت. و جایز نیست عمل جراحی برای برداشتن رحم، یا تخمدانها و مانند آن که ضرر مهمی مانند قطع عضو دارد، مگر اینکه بیماری این ضرورت را ایجاب نماید. و مانند این احکام در مورد مرد نیز جاری است البته، اگر عمل جراحی به دست کسی جز شوهر صورت گیرد، و موجب نگاه به آنچه به آن جایز نیست و لمس قسمتی از بدن که لمس آن جایز نیست، باشد، در این صورت این عمل جایز نیست، مگر در صورت ضرورت، مانند اینکه بچهدار شدن برای او ضرر داشته باشد، حکم این مسأله تماماً درباره مرد نیز جاری است.
- باید پشت به قبر پیغمبر و ائمه علیهمالسلام در صورتی که بی احترامی به آنان باشد ، نماز نخواند ؛ و در غیر این صورت اشکال ندارد ، ولی نماز در هر دو حال صحیح است . شرط پنجم : آنکه مکان نمازگزار اگر نجس است بطوری تر نباشد که رطوبت آن به بدن یا لباس او برسد در صورتی که از نجاساتی باشد که مبطل نماز است ، ولی جائی که پیشانی را بر آن میگذارد اگر نجس باشد ، در صورتی که خشک هم باشد نماز باطل است ، و احتیاط مستحب آن است که مکان نمازگزار اصلاً نجس نباشد. شرط ششم : باید بنابر احتیاط لازم زن عقب تر از مرد بایستد ، اقلاً به مقداری که جای سجده او برابر جای دو زانوی مرد در حال سجده باشد.
- زنی که عادت دارد ، اگر بعد از آنکه سه روز یا بیشتر خون دید پاک شود ، و دوباره خون ببیند و فاصله بین دو خون کمتر از ده روز باشد و همه روزهائی که خون دیده با روزهائی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر باشند ، مثل آنکه پنج روز خون ببیند و پنج روز پاک شود ، و دوباره پنج روز خون ببیند ، چند صورت دارد : 1 آنکه تمام خونی که دفعه اول دیده یا مقداری از آن در روزهای عادت باشد ، و خون دوم که بعد از پاک شدن میبیند در روزهای عادت نباشد ، در این صورت باید همه خون اول را حیض ، و خون دوم را استحاضه قرار دهد . مگر این که خون دوم نشانههای حیض را داشته باشد که در این صورت قسمتی از آن که با احتساب خون اول و پاکی بعد از آن مجموعاً از ده روز تجاوز نمیکند حیض است ، و ما بقی استحاضه است . مثلاً اگر سه روز خون ببیند و سه روز پاک شود ، و سپس پنج روز خون ببیند و نشانههای حیض را داشته باشد سه روز اول و چهار روز از خون دوم حیض است و در پاکی وسط باید بنابر احتیاط واجب واجبات غیر حائض را انجام ، و محرمات حائض را ترک کند . 2 آنکه خون اول در روزهای عادت نباشد ، و تمام خون دوم یا مقداری از آن در روزهای عادت باشد ، که باید همه خون دوم را حیض ، و خون اول را استحاضه قرار دهد . 3 آنکه مقداری از خون اول و دوم در روزهای عادت باشد ، و خون اوّلی که در روزهای عادت بوده از سه روز کمتر نباشد ، و با پاکی وسط و مقداری از خون دوم که آن هم در روزهای عادت بوده از ده روز بیشتر نباشد ، در این صورت هر دو خون حیض است و احتیاط واجب آن است که در پاکی وسط ، کارهائی که بر غیر حائض واجب است انجام دهد و محرمات بر حائض را ترک کند و مقداری از خون دوم که بعد از روزهای عادت بوده استحاضه است . و امّا مقداری از خون اول که قبل از روزهای عادت بوده چنانچه عرفاً بگویند که عادتش جلو افتاده محکوم به حیض است ، مگر آنکه حیض قرار دادن آن باعث آن شود که بعضی از خون دوم که نیز در روزهای عادت بوده یا تمام آن از ده روز حیض خارج شود ، که در این صورت محکوم به استحاضه است ، مثلاً اگر عادت زن از سوم ماه تا دهم بوده ، در صورتی که یک ماه از اول تا ششم خون ببیند و دو روز پاک شود و بعد تا پانزدهم خون ببیند ، خونهائی که از اول تا دهم دیده حیض است ، و خونهائی که از یازدهم تا پانزدهم دیده استحاضه میباشد . 4 آنکه مقداری از خون اول و دوم در روزهای عادت باشد ، ولی آن مقدار از خون اول که در روزهای عادت بوده از سه روز کمتر باشد ، در این صورت باید سه روز آخر خون اول را حیض قرار دهد ، و همچنین از خون دوم را که مجموعاً با سه روز اول و پاکی وسط ده روز باشند ، و مازاد بر آن استحاضه است . و اگر پاکی او هفت روز باشد خون دوم همه استحاضه است ، و در بعضی موارد باید تمام خون اول را حیض قرار دهد ، و این به دو شرط است . اول : آنکه به مقداری بر عادت مقدم باشد که بگویند عادتش جلو افتاده . دوم : آنکه اگر آن را حیض قرار بدهد لازم نیاید که مقداری از خون دوم که در عادت واقع شده از ده روز حیض خارج شود ، مثلاً اگر عادت زن از سوم ماه تا دهم بوده ، و اکنون از اول ماه تا آخر روز چهارم خون دیده و دو روز پاک بوده و بعد دو باره تا پانزدهم خون دیده ، تمام خون اول حیض است ، و همچنین خون دوم تا آخر روز دهم .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] جلوگیریهای موقّت به وسیله قرص یا آمپول با تجویز پزشک متخصّص اشکال ندارد؛ همچنین بستن لولههای مرد یا زن و عقیم کردن آنان، اگر عمل جرّاحی به وسیله جنس مخالف صورت نگیرد و مستلزم نگاه کردن به عورت یا لمس آن توسّط کسی که نگاه و لمس او حرام است نباشد، بدون اشکال است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چنانچه پزشک زن وجود داشته باشد پزشک مرد حق ندارد بیمار زن را معاینه کند کما این که بیمار زن حق ندارد با وجود پزشک زن اجازه دهد پزشک مرد او را معاینه کند. و چنانچه پزشک زن نباشد یا بیماری خاصی باشد که پزشک زن نتواند آن را معالجه کند زن بیمار می تواند به پزشک مرد مراجعه کند. در این صورت پزشک باید برای معاینه به حداقل اکتفا کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زن در عقد با مرد شرط کند که او را از شهری بیرون نبرد و مرد هم قبول کند، نباید زن را از آن شهر بدون رضایت او بیرون ببرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زن با مرد شرط کند که او را از شهری بیرون نبرد و مرد هم قبول کند، نباید زن را بدون رضایت او از آن شهر بیرون ببرد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر زن در عقد با مرد شرط کند که او را از شهری بیرون نبرد و مرد هم قبول کند، نباید زن را از آن شهر بدون رضایت او بیرون ببرد.
- [آیت الله سبحانی] اگر زن در عقد با مرد شرط کند که او را از شهر بیرون نبرد و مرد هم قبول کند، نباید زن را از آن شهر بیرون ببرد مگر با رضایت او.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه زن در عقد شرط کند که شوهر او را از فلان شهر بیرون نبرد، مرد نمی تواند او را از آن شهر بیرون ببرد مگر با رضایت او.
- [آیت الله وحید خراسانی] شوهر نمی تواند بیش از چهارماه نزدیکی با زن دایمی جوان خود را ترک کند و همچنین بنابر احتیاط واجب در غیر زن جوان مگر با رضایت زن یا ان که نزدیکی بر مرد ضرری یا حرجی باشد در صورتی که با ضرر و حرج بر زن مزاحمت نکند یا ان که زن ناشزه باشد و یا ان که در ضمن عقد بر زن شرط شده باشد که اختیار نزدیکی با مرد باشد
- [امام خمینی] اگر زن در عقد با مرد شرط کند که او را از شهری بیرون نبرد و مرد هم قبول کند نباید زن را از آن شهر بیرون ببرد.
- [آیت الله بهجت] اگر زن در عقد با مرد شرط کند که او را از شهر بیرون نبرد و مرد هم قبول کند، نباید زن را از آن شهر بیرون ببرد.