الات موسیقی
به ابزاری که برای نواختن موسیقی ساخته شده و در این جهت کاربرد دارد، آلات موسیقی گفته می‌شود. از آن در باب تجارت، بحث مکاسب محرّمه سخن رفته است.
ساختن آلات موسیقی و فروختن و خریدن آنها، بلکه نگاه‌داری آنها، حرام است.
عنوان مسئله:
ساختن آلات موسیقی و فروختن و خریدن آنها، بلکه نگاه‌داری آنها، حرام است.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [سایر] حضرت آیت الله بهجت چه نوع آلات موسیقی را لهوی و حرام نمی دانند و چه موسیقی را حلال؟
- [آیت الله خوئی] آیا حرام است گوش دادن به موسیقی و آلات آن اگر دارای طرب نباشد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چه نوع آلات موسیقی حرام است، آیا آهنگهایی که همراه با رژه نظامی نواخته می شود حرام است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا خرید و فروش آلات موسیقی مخصوصا ارگ حرام است؟ در صورتی که حلال باشد آن را برای من بفرمائید.
- [آیت الله خامنه ای] استفاده از آلات موسیقی مانند اُرگ (از آلات موسیقی و شبیه پیانو است) و سنج و غیر آنها در مراسم عزاداری چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] آیا انهدام آلات موسیقی افراد ضمان دارد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا می توان گفت امروزه تمامی آلات موسیقی جزء آلات مشترکه می باشد؟
- [آیت الله سبحانی] آیا نگهداری وسایل موسیقی و آلات لهو، جایز است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] استعمال آلات موسیقی در دسته های عزاداری، آیا جایز است؟
- [سایر] چرا گوش دادن به بعضی از آهنگ ها مجاز و حداکثر مشتبه است؛ اما استفاده از هر نوع ابزار آلات موسیقی به طور مطلق حرام است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- چنانکه قمار بازی کار حرامی است، ساختن آلات قمار و خرید و فروش و نگاه‌داری آن نیز حرام و معامله آن باطل است.
- لازم نیست موسیقی بهواسطه آلاتی که معدّ برای موسیقی است نظیر دائره و تنبک و نی و تار و امثال اینها باشد، بلکه هر آهنگی که شهوتانگیز و طربانگیز باشد حرام است، گرچه بهوسیله آلات معدّه نباشد، چنانکه آهنگی که شهوتانگیز و طربانگیز نباشد و بهوسیله آلات معدّه باشد، حرام نیست.
- در سه مورد معامله باطل است: اوّل: خرید و فروش مال غصبی مگر آنکه صاحبش معامله را اجازه دهد. دوّم: معامله چیزی که منافع معمولی آن حرام باشد، مثل آلات قمار و موسیقی. سوّم: معاملهای که در آن ربا باشد.
- پولی را که صرف خریدن وسایل حرام نظیر خریدن آلات لهو و لعب میکند باید خمس آن را بدهد، همچنین اگر بیشتر از شأنش لوازم زندگی تهیه کند نظیر ماشین گران قیمت برای افراد معمولی و یا در مخارج افراط کند نظیر جهیزیههای تشریفاتی یا خرجهای تشریفاتی در سوگواریها و مهمانیها و عروسیها و عزاها، خمس مقدار زیادی را باید بدهد.
- خرید و فروش و استعمال آلات موسیقی نظیر نی و تار و دایره و تنبک و ویلن و مانند اینها حرام است، و همچنین رقصیدن و غنا ) آوازی که طرب انگیز و تحریک آمیز باشد( و دیدن و شنیدن آنها حرام است.
- ساختن ظرف طلا یا نقره و مزدی که برای آن میگیرند و خرید و فروش آنها حرام نیست.
- در حرمت غنا و موسیقی لازم نیست که محتوی نیز شهوتانگیز و طربانگیز باشد، بلکه اگر محتوای آن، حتّی اشعار حکمت آمیز و یا قرآن و مانند اینها باشد نیز حرام است. صفحه 413
- یکی از گناهانی که قرآن شریف آن را پلید و نظیر شرابخواری میداند، قمار است: (انَّما الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ ... رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ فَاجْتَنِبُوه)[1] (همانا شراب و قمار، پلیدی و از عمل شیطان است پس از آن بپرهیزید.) لذا علاوه بر حرمت، موجب تباهی روح و ضعف اعصاب و افسردگی دل نیز می‌شود، و بدتر از همه اینها موجب تباهی دین و دنیای انسان است، و چنانکه در احکام قمار نیز گفته شد، قمار بر پنج قسم است: اوّل: بازی کردن با آلات مُعِدِّه، یعنی آلاتی که برای قمار کردن ساخته شده است، همراه با قصد برد و باخت. دوّم: بازی کردن با آلات معدّه، بدون قصد برد و باخت. سوّم: بازی کردن با آلات غیر معدّه، یعنی چیزی که از آلات قمار نیست، همراه با قصد برد و باخت. چهارم: بازی کردن با آلات غیر معدّه، بدون قصد برد و باخت. پنجم: مسابقاتی که در این زمان متداول است نظیر تیراندازی، قایقرانی، طریقه حمله به دشمن یا فرار از او، گرچه با قصد برد و باخت باشد. قسم اوّل و دوّم و سوّم حرام است و قسم چهارم گرچه حرام نیست، ولی بسیاری از مفاسد آن اقسام سهگانه را دارد و یک مسلمان واقعی عمر خود را صرف اینگونه کارها نمیکند و قسم پنجم، اشکالی ندارد.
- خریدن چیزی که از قمار یا دزدی یا از معامله باطل تهیه شده باطل و تصرّف در آن مال حرام است و اگر کسی آن را بخرد باید به صاحب اصلیش برگرداند و اگر صاحبش را نمیشناسد باید به حاکم شرع بدهد.
- غش در معامله حرام است، یعنی فروختن جنسی که با چیز دیگر مخلوط است، در صورتی که آن چیز معلوم نباشد و فروشنده هم به خریدار نگوید، مثل فروختن روغنی که آن را با پیه مخلوط کرده است و این عمل را غش میگویند. از پیغمبر اکرمصلی الله علیه وآله وسلم منقول است که فرمود: از ما نیست کسی که در معامله با مسلمانان غش کند یا به آنان ضرر بزند یا تقلّب و حیله نماید و هر که با برادر مسلمان خود غش کند خدا برکت روزی او را میبرد و راه معاش او را میبندد و او را به خودش واگذار میکند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خرید و فروش و ساختن آلات قمار و آلات لهو و لعب، مثل تار و ساز و سنتور و غیر اینها، حتی سازهای کوچک حرام است، بلکه شکستن آنها و تغییر هیئت آنها واجب است.
- [آیت الله جوادی آملی] .خرید و فروش به چهار صورت انجام می‌شود: 1 .هر دو صیغه بخوانند؛ یعنی هر کسی با زبان ملّی خود میتواند خریدن و فروختن را به قصد انشا با لغت خاص ادا کند. 2 .هر دو به قصد خرید و فروش بدون آنکه لفظ و سخنی گفته باشند کالا و بهای آن را تحویل یکدیگر دهند . 3 .فروشنده , فروختن را با لفظ اظهار کند و خریدار , خریدن را با فعل انجام دهد . 4 . خریدار, خریدن را با لفظ اظهار نماید , پس از آنکه فروشنده با فعل, فروختن را انشا کند . البته همزمان بودن دو لفظ یا دو فعل یا یک لفظ و یک فعل , اشکال ندارد
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خرید و فروش آلات لهو که فقط در حرام استعمال می شود حرام است.
- [آیت الله بهجت] استعمال آلات مختص به لهو در غیر لهو بنابر احتیاط واجب جایز نیست، و استعمال آنها در لهو مطلقاً حرام است، و موسیقی مطرب استماع آن هم حرام است، و میزان در مطرب بودن اطراب شأنی است نه فعلی، و تشخیص آن با خود مکلف است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . ساختن ظرف طلا و نقره به قصد خوردن و آشامیدن از آن و سایر استعمالات محرمه و اجرت ساختن آن حرام است.
- [آیت الله سبحانی] خرید و فروش آلات لهو و لعب مانند تار و ساز حتّی سازهای کوچک حرام است، مگر این که بازیچه باشد و از آلات لهو حساب نشود.
- [آیت الله مکارم شیرازی] خرید و فروش آلات لهو و لعب مانند تار و ساز حتی سازهای کوچک حرام است، مگراین که از آلات مشترک باشد یا بازیچه باشد و از آلات لهو حساب نشود.
- [آیت الله بروجردی] خرید و فروش آلات لهو مثل تار و ساز حتّی سازهای کوچک حرام است.
- [امام خمینی] خرید و فروش آلات لهو مثل تار و ساز حتی سازهای کوچک حرام است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] ساختن کاسه طلا و نقره و مانند آن و مزدی که برای ساختن آن میگیرند و نگاه‌داری آنها حرام نیست، هر چند احتیاط مستحب در ترک این کارها میباشد.