حج واجب
حج واجب یکی از اقسام حج می باشدکه با شرایطی بر مکلف واجب می شود
کسی که بمیرد و حجّ واجب بر ذِمّه او باشد بر ورثه واجب است در همان سال نایب بگیرند، گرچه بیشتر از مقدار معمول باشد و گرچه در بین ورثه، صغیر نیز باشد.
عنوان مسئله:
کسی که بمیرد و حجّ واجب بر ذِمّه او باشد بر ورثه واجب است در همان سال نایب بگیرند، گرچه بیشتر از مقدار معمول باشد و گرچه در بین ورثه، صغیر نیز باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- حضرتعالی استطاعت مالی حج تمتّع را در زمان حال به چه میزان دارایی می دانید؟ به عبارت دیگر یک نفر باید چه مقدار پول داشته باشد تا حج تمتّع بر او واجب شود؟
- زنی واجب الحج شده ولی باردار است و انجام اعمال حج برای او خوف ضرر و احیاناً سقط جنین به همراه دارد. در این صورت آیا می تواند صبر کند و در سال های بعد به حج برود؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] در صورتیکه موصی نیابت را ذکر نکرده باشد ورثه می توانند چند سال تأخیر بیاندازد؟ با اینکه یقین دارند که ذمّه متوفّی مشغول به حج واجب است؟
- [آیت الله بروجردی] نایب حج هرگاه بعد از احرام و دخول حرم بمیرد، آیا مجزی از منوب عنه می‌باشد یا خیر؟ و آیا مستحق اُجرت می‌باشد یا نه؟ و هرگاه قبل از دخول حرم بمیرد، آیا مستحق اجرت می‌باشد یا خیر؟ و آیا دو مرتبه لازم است بر ورثه منوب عنه یا نایب حج از مال منوب عنه یا نایب؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر شخصی از طرف وصی اجیر شود که حج مستحبی را به نیابت از موصی بجا آورد اما نائب بعد از احرام و دخول در حرم فوت نماید: اولاً: آیا عمل به وصیت شده است یا اینکه باید شخص دیگری برای انجام مناسک حج اجیر شود؟ ثانیاً: آیا نائب یا اجیر، مالک اجرت شده است یا اینکه تمام اجرت حج از ورثه او گرفته می شود؟ ثالثاً: اگر مورد نیابت حج واجب باشد با وجود اینکه حج از ذمه منوب عنه برداشته شده آیا موجبی برای استرداد اجرت حج از ورثه نائب وجود دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] کسی که در حج نایب دیگری است، گرچه نایب، سال اول او نیست ولی منوب عنه تاکنون حجی بجا نیاورده آیا باید حلق کند یا تقصیر هم کفایت می کند؟
- [امام خمینی] در کتاب شریف تحریر الوسیله، شرط ششم از شروط نائب مرقوم شده است: (السادس: عدم اشتغال ذمّته بحج واجب علیه فی ذلک العام کما مرّ)؛ سؤال این است: آیا این، شرط صحت نیابت است یا شرط صحت حج و برائت ذمّه منوب عنه؟ به این معنی که در صورت عدم رعایت این شرط، نائب پس از انجام حج فقط مستحقّ گرفتن اجرت المثل است ولی حجّش صحیح بوده و بالنّتیجه ذمّه منوب عنه بری شده است و یا آن که ذمّه منوب عنه بری نشده و لازم است که مجدّدا برای او نائب دیگری حج انجام دهد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] فیش حج متوفی، به مبلغ زیادی در بازار خریداری می شود، و به کمتر از آن مبلغ، می توان برای میت نایب گرفت، آیا می توان از آن فیش برای رفتن به حج استفاده کرد، در حالی که مازاد قیمت آن متعلق به ورثه است و چنانچه میّت وارث صغیر داشته باشد، چطور؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی حدود ده سال قبل برای حجّ بیت الله الحرام ثبت نام نموده لیکن در سال 66 به رحمت ایزدی پیوست امسال نوبت حجّ آن مرحوم رسیده است مستدعی است تکلیف ورثه و بری شدن ذمّه آن مرحوم را بیان فرمایید از طرف دیگر تصرّف در این وجه چگونه است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی حدود ده سال قبل برای حجّ بیتالله الحرام ثبتنام نموده لیکن در سال 66 به رحمت ایزدی پیوست امسال نوبت حجّ آن مرحوم رسیده است مستدعی است تکلیف ورثه و بری شدن ذمّه آن مرحوم را بیان فرمایید از طرف دیگر تصرّف در این وجه چگونه است؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر شخصی نذر کند که مقدار معینی صدقه بدهد، چنانچه پیش از دادن صدقه بمیرد تکلیف ورثه چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر کسی اعمال حج به گردنش باشد و نایب بگیرد و بعد ازدواج کند و بعد از چند سال نایب بگوید که اعمال را انجام نداده تکلیف چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کسی که فوت کرده و حجّ واجب بر ذِمّه اوست و مال او به مقدار هزینه حجّ نیست بر ورثه واجب نیست که حجّ او را ادا کنند، گرچه سزاوار است میّت را بری الذمّه کنند.
- اگر کسی حجّ واجب میّت را تبرّعاً به جا آورد بر ورثه واجب نیست برای او نایب بگیرند و مقدار هزینه حجّ به ورثه میرسد.
- نیابت در حجّ نظیر نیابت در بقیه عبادات جایز است و لازم نیست نایب بالغ و عاقل و رشید باشد و اگر کسی که آنها را نایب کرده است (منوب عنه) اطمینان داشته باشد که عمل را به جا میآورند و بعداً هم اطمینان پیدا کند که عمل را به طور صحیح به جا آوردهاند نیابت آنها صحیح است و همچنین لازم نیست ذمّه نایب در سال نیابت مشغول به حجّ واجب نباشد و اگر نایب حجّ واجب خودش به ذمّهاش باشد میتواند نایب شود و حجّ او صحیح است گرچه گناه کرده است.
- بر ورثه واجب نیست از بلد، نایب بگیرند و از میقات، کفایت میکند حتّی اگر عقیده میّت اجتهاداً یا تقلیداً حجّ بلدی باشد، اگرچه سزاوار است از وطن نایب گرفته شود ولی اجرت بیشتر از میقات از وارث صغیر برداشته نمیشود ولی اگر میّت وصیّت به حجّ بلدی نموده باشد واجب است از بلد نایب گرفته شود و مازاد بر اجرت حجّ میقاتی از ثلث برداشته می‌شود.
- اگر میّتی که حجّ واجب بر ذِمّه اوست، نزد شخصی مالی داشته باشد و او بداند که ورثه حجّ میّت را به جا نمیآورند او باید به واسطه آن مال، حجّ میّت را به جا آورد و فرقی نیست بین آنکه نایب بگیرد یا خودش حجّ را به جا آورد.
- کسی که حجّ واجب بر عهدهاش می‌باشد وقت مرگ واجب است وصیّت به آن کند و ورثه باید حجّ او را از اصل ترکه ادا کنند گرچه وصیّت به حجّ نکرده باشد، ولی اگر میّتوصیّت به ثلثکرده باشد ورثه میتوانند حجّ را از ثلث ادا کند.
- اگر به واسطه نذر چیزی بر ذمّه او آمده باشد و بمیرد لازم نیست ورثه آن نذر را ادا کنند گرچه میّت را بری الذمّه کردن بسیار شایسته است، ولی اگر چیز معیّنی را نذر کرده، باید ورثه آن را به مصرف نذر برسانند.
- کسی که فوت کرده و حجّ واجب بر ذِمّه او بوده است ورثه پیش از ادای حجّ نمیتوانند در اموال میّت تصرّف کنند و همچنین است هر واجب مالی نظیر خمس و زکات و قرض، ولی اگر وصی میّت یا قیّم او واجب مالی را از اصل مال بیرون کند ورثه میتوانند در اموال میّت تصرّف کنند.
- اگر مستطیع پس از احرام بمیرد هر چند مردنش قبل از دخول حرم باشد، احرام او کفایت از حجّ میکند و لازم نیست ورثه برای او حجّ واجب به جا بیاورند.
- هرگاه شخصی را برای عمره مفرده یا حجّ واجب یا مستحب اجیر کنند و اجیر، عمره یا حجّ خود را به جماع فاسد کند گرچه واجب است حجّ یا عمره را به آخر برساند و کفّاره نیز باید بدهد ولی این حجّ یا عمره برای منوب عنه کفایت نمیکند و نایب استحقاق اجرت ندارد، مگر اینکه کسی که او را اجیر کرده است راضی شود که در سالهای بعد آن حجّ یا عمره را به جا آورد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر کسی بمیرد، ورثه بالغ او می توانند از سهم خودشان خرج عزاداری میت نمایند، ولی از سهم صغیر نمی شود چیزی برداشت.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر کسی بمیرد؛ ورثه بالغ او می توانند از سهم خودشان خرج عزاداری میت نمایند؛ ولی از سهم صغیر نمی شود چیزی برداشت.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر کسی نایب شود که مثلاً در مدت یک سال نمازهای میت را بخواند و پیش از تمام شدن سال بمیرد، برای نمازهایی که میدانند بجا نیاورده دیگری را نایب بگیرند و بنا بر احتیاط واجب اگر احتمال میدهند که بجا نیاورده نیز، نایب بگیرند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بعضی از ورثه میت، صغیر یا دیوانه یا غایب باشند تصرف در ملک آنها و نماز در آن حرام است، ولی تصرفات جزیی که برای برداشتن میت معمول است اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر میت فرض نداشته باشد ولی بعضی از ورثة او صغیر یا دیوانه یا غائب باشند ، تصرف در ملک او حرام و نماز در آن باطل است ولی تصرفات جزئی که برای برداشتن میت معمول است ، اشکال ندارد .
- [امام خمینی] اگر میت قرض نداشته باشد، ولی بعضی از ورثه او صغیر یا دیوانه یا غایب باشند، تصرف در ملک او حرام، و نماز در آن باطل است. ولی تصرفات جزئی که برای برداشتن میت معمول است، اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بعد از آن که زکات گندم و جو و خرما و انگور واجب شد مالک آن بمیرد باید مقدار زکات را از مال او بدهند ولی اگر پیش از واجب شدن زکات بمیرد هر یک از ورثه که سهمش به اندازه نصاب است، باید زکات سهم خود را بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بعد از آنکه زکات گندم و جو و خرما و انگور واجب شد مالک آن بمیرد، باید مقدار زکات را از مال او بدهند. ولی اگر پیش از واجب شدن زکات بمیرد، هر یک از ورثه که سهم او باندازه نصاب است، باید زکات سهم خود را بدهد.
- [آیت الله سبحانی] اگر بعد از آنکه زکات گندم و جو و خرما و انگور واجب شد مالک آن بمیرد، باید مقدار زکات را از مال او بدهند. ولی اگر پیش از واجب شدن زکات بمیرد، هر یک از ورثه که سهم او به اندازه نصاب است، باید زکات سهم خود را بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بعد از آن که زکات گندم و جو و خرما و انگور واجب شد مالک آن بمیرد، باید مقدار زکات را از مال او بدهند. ولی اگر پیش از واجب شدن زکات بمیرد، هر یک از ورثه که سهم او به اندازه نصاب است، باید زکات سهم خود را بدهد.