حاکم شرع
حاكم شرع حاكم منصوب از جانب خدا به طور مستقيم يا با واسطه است، بيشترين كاربرد عنوان حاكم شرع در كلمات فقها، فقیه جامع شرایط است. از حدود ولایت حاکم شرع در باب تجارت سخن گفته‌اند.
اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او پیش از عقد دیوانه بوده است یا الت مردی نداشته یا بعد از عقد پیش از نزدیکی بریده شود یا بفهمد مرضی دارد که نمی تواند نزدیکی نماید هرچند ان مرض بعد از عقد و پیش از نزدیکی پیدا شده باشد می تواند عقدرا به هم بزند ولی در صورتی که شوهر نمی تواند نزدیکی نماید باید زن به حاکم شرع رجوع نماید و حاکم شوهر را یک سال مهلت می دهد چنانچه شوهر نتوانست با ان زن یا زنی دیگر نزدیکی نماید پس از ان زن می تواند عقد را به هم بزند و در صورتی که مرد بعد از عقد چه پیش از نزدیکی و چه بعد از ان دیوانه شود بنابر احتیاط واجب زن بدون طلاق نمی تواند جدا شود و اگر الت مردی بعد از نزدیکی بریده شود یا مرض مانع از نزدیکی بعد از ان پیدا شود زن نمی تواند عقد را به هم بزند
عنوان مسئله:
اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او پیش از عقد دیوانه بوده است یا الت مردی نداشته یا بعد از عقد پیش از نزدیکی بریده شود یا بفهمد مرضی دارد که نمی تواند نزدیکی نماید هرچند ان مرض بعد از عقد و پیش از نزدیکی پیدا شده باشد می تواند عقدرا به هم بزند ولی در صورتی که شوهر نمی تواند نزدیکی نماید باید زن به حاکم شرع رجوع نماید و حاکم شوهر را یک سال مهلت می دهد چنانچه شوهر نتوانست با ان زن یا زنی دیگر نزدیکی نماید پس از ان زن می تواند عقد را به هم بزند و در صورتی که مرد بعد از عقد چه پیش از نزدیکی و چه بعد از ان دیوانه شود بنابر احتیاط واجب زن بدون طلاق نمی تواند جدا شود و اگر الت مردی بعد از نزدیکی بریده شود یا مرض مانع از نزدیکی بعد از ان پیدا شود زن نمی تواند عقد را به هم بزند
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مردی بعد از سه ماه زندگی با یک زن، حدود چهار سال است که به جمهوری روسیه رفته و در این مدّت نفقه زن را هم نداده است، هیچ شرطی در خصوص عدم نفقه و رفتن به مسافرت و مدت آن در ضمن عقد نوشته نشده است. زن چندبار وکیل خود را فرستاده و اعلان کرده است که حاضر به طلاق است، ولی مرد هیچ توجّهی نکرده است. عدم وجود حاکم شرع در جمهوری آذربایجان باعث شده است که زن بعد از چهار سال، بدون نفقه سربار خانواده پدری باشد. لذا با این وضع که مرد به خارج از کشور رفته است و هیچ نفقه ای هم حاضر نیست بدهد و حتّی در خصوص طلاق نیز اقدامی نمی کند، آیا زن می تواند طلاق بگیرد یا نه؟ و نحوه طلاق گرفتن زن در حالی که مرد حاضر نیست (با شرایط ذکر شده) چطور می شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] زنی به مدّت یک سال متعه شده بود و از دبر دخول شده و پس از انقضاء مدت که میبایست به مدت دو حیض عده نگه میداشت و تزویج نمیکرد، به علت ندانستن مسئله و جاهل بودن به موضوع و حکم، قبل از انقضاء عده به عقد مرد دیگری در آمد و مرد هم از اینکه زن قبلاً متعه مردی شده اطلاعی نداشته و ندارد: الف- آیا بر شخص عالم لازم و واجب است که زن و مرد را مطلع نماید و یا لازم نیست؟ ب- آیا عقد مزبور صحیح است و یا باطل؟ و اگر باطل است، احتیاج به عقد جدید دارد و یا موجب حرمت ابدی می‌شود؟ آیا احتیاج به طلاق دارد؟ و یا اینکه حکم مسئله در صورت وقوع دخول قبل از انقضاء عده و در صورت وقوع دخول بعد از انقضاء عده و یا در صورتی که اصلاً دخول محقق نشده باشد متفاوت است؟ لطفاً حکم فروض را بیان فرمایید:
- [سایر] با سلام. همانطور که می دانیم یکی از امورمهم در زندگی هر فردی ازدواج است.و اسلام نیز در این زمینه بسیار تاکید کرده و نوعی از ازدواج را نیز به عنوان ازدواج موقت تعریف کرده است.احادیث و روایاتی در این زمینه وجود دارد .از جمله :((امام باقر (ع) فرمودند : زنی که مالک نفس خود ( آزاد) باشد و سفیه ، مجنون و کودک نباشد . در چنین حالی شوهر کردن او بدون اجازه ولی جائز است.امام صادق (ع) فرمودند : هر زنی که بخواهد اگر مالک نفس خود باشد ( یعنی کنیز یا دیوانه نباشد ) می تواند ازدواج کند و اگر آن زن بخواهد می تواند وکیل بگیرد.امام صادق (ع) فرمودند : بکر و غیر بکر مساوی است که باید نکاح به اذن آنها باشد و هیچ زنی را نکاح نمی توان کرد مگر به امر و رخصت او .ابو عبد الله (ع) فرمودند : باکره می تواند بدون اجازه پدرش ازدواج کند.امام صادق (ع) فرمودند : اگر دختر راضی شود بدون رضایت پدرش ازدواج موقت نماید اشکالی ندارد.امام صادق (ع) فرمودند :ازدواج موقت با دختر اشکالی ندارد . تا زمانی که دختر از باکره بودن خارج نشود . به خاطر آنکه ممکن است باکره نبودن دختر برای خانواده دختر یک عیب حساب شود.و روایتی را در این زمینه شنیده ام که ائمه صیغه های موقتی که شرط عدم مقاربت در آنها باشد را بدون اذن ولی برای دیگران می خواندند. ازدواج موقت بین دختر و پسر از نظر اسلامی مانند ازدواج دائم است ولی اسلام شناسان و مراجع تقلید از زمان کهن تا به حال درباره اینکه دختر بتواند بدون اذن ولی ازدواج نماید اختلاف نظر داشته اند و بسیاری از آنان به خاطر دوری از هرج و مرج و فساد اذن ولی را شرط عقد می دانسته اند و می دانند . ولی بسیاری بر این عقیده اند که در اسلام بنابر حکم اولیه اذن ولی در عقد دختر بالغ و رشیده شرط نیست چرا که ائمه اطهار (ع) در بسیاری از اخبار رسیده اذن ولی را در ازدواج باکره رشیده شرط نمی دانند و حتی در برخی از روایات ازدواج موقت دختران را بدون اذن ولی و در صورت عدم ازاله بکارت جایز می دانند.حال بسیاری از مراجع به علت مسائل اجتماعی ازدواج موقت را با اذن پدر احتیاط واجب یا واجب و لازم دانسته اند.که به حق می توان گفت صحیح است.با وجوداینکه حکم مراجع تقلید سند است و باید به آن عمل شود از حضرت عالی می خواستم بپرسم آیا گفته های مرا تایید می کنید یا در برخی جملات آن ایراداتی مشاهده می کنید.لطفا آنها را ذکر کنید. من مشغول به تحقیق در این زمینه هستم. سوال دوم من این است.من و دختر خانومی که به هم علاقه داشتیم،از طریق تلفن و پیام کوتاه و گاهی نیز به شکل حضوری ارتباط داشتیم. ارتباط ما فقط در حد صحبت کردن با یکدیگر بود.اما مرجع تقلیدم این ارتباط را جایز نمی دانستند.من در آن زمان حکم دقیق مرجع تقلیدم را در مورد ازدواج موقت نمی دانستم و بی اذن ولی دختر او را به عقد موقت خود در آوردم. شرط عقد ما این بود که ارتباط ما به احترام پدر دختر با وجود محرم بودن در همان حد صحبت کردن باقی بماند واز آن حد تجاوز نکند. (آیا تا اینجا به دلیل اینکه که عالم نبودیم گناهی مرتکب شدیم؟) اما بعدا فهمیدم که ما می بایست تکلیفا از پدر دختر اجازه می گرفتیم.و عقد ما صحیح است اما دختر مرتکب گناه شده است. ولی ما عقدمان را به هم نزدیم و ارتباط خودمان را به همان شکل حفظ کردیم.و از حد صحبت تجاوز نکرد.به یکدیگرجملات عاشقانه می گفتیم اما از گفتن خیلی از جملات نیز خودداری می کردیم.آیا با بر هم نزدن عقد بعد از آگاه شدن از حکم صحیح آن،مرتکب گناه شدیم؟آیا با گفتن جملات عاشقانه به یکدیگرمرتکب گناه شدیم؟لازم به ذکر است که بعدا به لطف خداوند خانواده های خود را از علاقه مان به یکدیگر آگاه ساختیم و الان نیز با هم زن و شوهر هستیم.
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر زن بعد از عقد بفهمد که تخمهای شوهرش را کشیده اند در صورتی که تدلیس کرده و زن را گول زده باشند می تواند عقدرا بهم بزند و در غیر صورت تدلیس اگر خواست عقدرا به هم بزند احتیاط به طلاق ترک نشود
- اگر مرد بعد از عقد بفهمد که زن یکی از هفت عیبی را که ذکر می شود دارد می تواند عقدرا به هم بزند اول دیوانگی دوم مرض خوره سوم مرض برص پیسی چهارم کوری پنجم زمین گیر یا شل بودن مگر این که شلی او طوری باشد که عرفا عیب شمرده نشود ششم افضاء یعنی راه بول و حیض یا راه حیض و غایط او یکی شده باشد هفتم ان که گوشت یا استخوانی در فرج او باشد که مانع نزدیکی شود
- اگر شوهر در عقد شرط کند که زن باکره باشد و بعد از عقد معلوم شود و یا به اقرار زن یا بینه ثابت شود که بکارتش قبل از عقد به نزدیکی از بین رفته هرچند ثبوت خیار فسخ برای مرد خالی از وجه نیست ولی احتیاط واجب ان است که اگر فسخ کرد طلاق هم بدهد و مرد می تواند با ملاحظه نسبت تفاوت بین مهر باکره و غیر باکره را از مهری که قرار داده اند بگیرد چه عقدرا فسخ کند یا بر ان باقی بماند
- اگر زن ازادی را دوبار طلاق دهد و بعد از هر طلاق رجوع کند یا دوبار او را طلاق دهد و بعد از هر طلاق عقدش کند یا بعد از یک طلاق رجوع و بعد از طلاق دیگر عقد کند بعد از طلاق سوم ان زن بر او حرام است ولی اگر بعد از طلاق سوم به دیگری شوهر کند با چند شرط به شوهر اول حلال می شود یعنی می تواند ان زن را دوباره عقد نماید اول ان که عقد شوهر دوم دایم باشد و اگر عقد مدت دار باشد مثلا یک ماهه یا یک ساله بعد از ان که از او جدا شد شوهر اول نمی تواند او را عقد کند دوم شوهر دوم با او از جلو نزدیکی و دخول کند به نحوی که هر دو لذت جماع را ببرند سوم شوهر دوم طلاقش دهد یا بمیرد چهارم عده طلاق یا عده وفات شوهر دوم تمام شود پنجم بنا بر احتیاط واجب شوهر دوم بالغ باشد
- شوهر نمی تواند بیش از چهارماه نزدیکی با زن دایمی جوان خود را ترک کند و همچنین بنابر احتیاط واجب در غیر زن جوان مگر با رضایت زن یا ان که نزدیکی بر مرد ضرری یا حرجی باشد در صورتی که با ضرر و حرج بر زن مزاحمت نکند یا ان که زن ناشزه باشد و یا ان که در ضمن عقد بر زن شرط شده باشد که اختیار نزدیکی با مرد باشد
- صیغه طلاق خلع و مبارات باید به عربی صحیح خوانده شود ولی اگر زن برای ان که مال خودرا به شوهر ببخشد مثلا به فارسی بگوید برای طلاق فلان مال را به تو بخشیدم اشکال ندارد و اگر مرد نتوانست به صیغه عربی طلاق بدهد بنابر احتیاط واجب وکیل بگیرد و اگر نتوانست وکیل هم بگیرد به هر لفظی که مرادف صیغه عربی باشد طلاق خلع و مبارات بدهد صحیح است
- اگر شوهر در حال مرض همسرش را طلاق دهد و پیش از گذشتن دوازده ماه هلالی بمیرد زن با سه شرط از او ارث می برد اول ان که در این مدت شوهر دیگر نکرده باشد و در صورتی که شوهر کرده باشد احتیاط واجب این است که صلح نمایند دوم به واسطه بی میلی به شوهر مالی به او نداده باشد که به طلاق دادن راضی شود بلکه اگر چیزی هم به شوهر ندهد ولی طلاق به تقاضای زن باشد ارث بردنش محل اشکال است سوم شوهر در مرضی که در ان مرض زن را طلاق داده به واسطه ان مرض یا به جهت دیگری بمیرد پس اگر از ان مرض خوب شود و به جهت دیگری از دنیا برود زن از او ارث نمی برد
- طلاق دادن زن در حال حیض یا نفاس در سه صورت صحیح است اول ان که شوهرش بعد از ازدواج با او نزدیکی نکرده باشد دوم معلوم باشد ابستن است و اگر معلوم نباشد و شوهر در حال حیض طلاقش بدهد بعد بفهمد ابستن بوده احتیاط واجب ان است که دوباره او را طلاق دهد سوم مرد به واسطه غایب بودن یا مانند ان نتواند بفهمد که زن از خون حیض و نفاس پاک است یا نه
- به واسطه عقد ازدواج زن و مرد به یکدیگر حلال می شوند و ان بر دو قسم است دایم و غیر دایم عقد دایم ان است که در ان مدتی برای زناشویی نباشد و زنی را که به این قسم عقد می کنند دایمه گویند و عقد غیر دایم ان است که مدت زناشویی در ان معین شود مثلا زن را به مدت یک ساعت یا یک روز یا یک ماه یا یک سال یا بیشتر عقد نمایند ولی بنابر احتیاط واجب مدت ازدواج از مقدار عمر زن و شوهر یا یکی از ان دو زیادتر نباشد و زنی را که به این قسم عقد کنند متعه می نامند
- مادر و خواهر و دختر پسری که لواط داده بر لواط کننده در صورتی که بالغ بوده حرام است و همچنین بنابر احتیاط مادربزرگ و دختر دختر و در صورتی که لواط دهنده بالغ باشد یا لواط کننده بالغ نباشد اگر عقد واقع شد بنابر احتیاط واجب زن از مرد به طلاق جدا شود و همچنین در وقوع عقد بر مادربزرگ و دختر دختر و اگر گمان یا شک کند که دخول شده بر او حرام نمی شود
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او پیش از عقد دیوانه بوده است یا آنکه بعد از عقد چه پیش از نزدیکی یا بعد از آن دیوانه شود یا آلت مردی نداشته؛ یا بعد از عقد پیش از نزدیکی بریده شود یا مرضی دارد که نمی تواند وطی و نزدیکی نماید؛ هر چند آن مرض بعد از عقد و پیش از نزدیکی عارض شده باشد. در تمام این صور بی طلاق می تواند عقد را به هم بزند؛ ولی در صورتی که شوهر نتواند نزدیکی نماید؛ لازم است زن به حاکم شرع یا وکیلش رجوع نماید و او به شوهر یک سال مهلت می دهد و چنانچه نتوانست با آن زن یا زنی دیگر نزدیکی نماید؛ زن پس از آن می تواند عقد را به هم بزند. و اگر آلت مردی بعد از نزدیکی بریده شود؛ فسخ عقد از طرف زن اثری ندارد و احتیاط مستحب این است که شوهر او را طلاق دهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زن نیز می تواند در چهار صورت عقد را به هم بزند: اوّل: دیوانه بودن شوهر، اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش پیش از عقد دیوانه بوده یا آنکه بعد از عقد چه پیش از نزدیکی یا بعد از آن دیوانه شود می تواند عقد را بهم بزند. دوّم: نداشتن آلت مردی، چنانچه زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش پیش از عقد آلت مردی نداشته یا بعد از عقد پیش از نزدیکی آلت او بریده شده می تواند عقد را بهم بزند. سوّم: ناتوانی از نزدیکی جنسی، اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش مرضی دارد که نمی تواند وطی و نزدیکی نماید هر چند آن مرض بعد از عقد و پیش از نزدیکی عارض شده باشد می تواند عقد را بهم بزند. چهارم: بیضه های او را کشیده باشند، چنانچه زن بعد از عقد بفهمد که بیضه های شوهرش را قبل از عقد کشیده اند می تواند عقد را بهم بزند. در تمام چهار صورتی که ذکر شد زن می تواند بدون طلاق عقد را بهم بزند. ولی در صورت سوّم که ناتوانی جنسی دارد لازم است که زن به مجتهد جامع الشرائط یا به وکیل او مراجعه نماید و مجتهد جامع الشرائط شوهر را تا یک سال مهلت می دهد چنانچه شوهر نتوانست به آن زن یا زنی دیگر نزدیکی کند، پس از آن زن می تواند عقد را بهم بزند، و اگر آلت مردی بعد از نزدیکی بریده شود و زن عقد ازدواج را فسخ کند، فسخ اثری ندارد اگر چه احتیاط مستحب آنستکه شوهر او را طلاق دهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او آلت مردی نداشته ، یا بعد از عقد پیش از نزدیکی ، یا پس از آن آلت او بریده شود ، یا مرضی دارد که نمیتواند نزدیکی نماید ، هر چند آن مرض بعد از عقد و پیش از نزدیکی ، یا پس از آن عارض شده باشد . در تمام این موارد ، بی طلاق میتواند عقد را بهم بزند . و اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهرش پیش از عقد دیوانه بوده است ، یا اینکه پس از عقد خواه بعد از نزدیکی ، یا قبل از آن دیوانه شود ، یا اینکه بفهمد که او در هنگام عقد تخمهایش کشیده ، یا کوبیده شده بوده است ، یا اینکه در آن هنگام مرض خوره ، یا برص ، یا کوری داشته است ، در تمام این موارد احتیاط واجب آن است که زن عقد را بهم نزند ، و اگر چنین کرد احتیاط واجب آن است که اگر بخواهند به زندگی زناشوئی ادامه دهند دوباره عقد کنند ، و اگر بخواهند جدا شوند طلاق داده شود . و در صورتی که شوهر نمیتواند نزدیکی نماید و زن بخواهد عقد را بهم بزند ، لازم است که اول رجوع به حاکم شرع ، یا وکیل او نماید ، و حاکم شوهر را یک سال مهلت میدهد ، و چنانچه شوهر نتوانست با آن زن ، یا زنی دیگر نزدیکی کند ، پس از آن زن میتواند عقد را بهم بزند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او دیوانه بوده است، یا بعد از عقد دیوانه شود، یا بفهمد که آلت مردی ندارد، یا مرضی دارد که نمی تواند وطی و نزدیکی نماید، یا این دو عیب بعد از عقد و پیش از وطی پیدا شود، یا بفهمد تخم های او را پیش از عقد کشیده اند و امر را بر او مشتبه کرده باشند، می تواند عقد را به هم بزند، ولی در صورتی که مرد نمی تواند نزدیکی نماید زن اگر بخواهد فسخ نماید، باید به حاکم شرعی رجوع نماید تا حاکم شرع تا یک سال بر مرد مهلت دهد چنان چه نتوانست با آن زن یا زنی دیگر نزدیکی کند، پس از آن می تواند عقد را به هم بزند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او دیوانه بوده است، یا بعد از عقد دیوانه شود، یا بفهمد که آلت مردی ندارد، یا مرضی دارد که نمیتواند وطی و نزدیکی نماید، یا این دو عیب بعد از عقد و پیش از وطی پیدا شود، یا بفهمد تخمهای او را پیش از عقد کشیدهاند و امر را بر او مشتبه کرده باشند، میتواند عقد را به هم بزند، ولی در صورتی که مرد نمیتواند نزدیکی نماید، زن اگر بخواهد فسخ نماید باید به حاکم شرع رجوع نماید تا او تا یک سال به مرد مهلت دهد، چنانچه نتوانست با آن زن یا زنی دیگر نزدیکی کند، پس از آن میتواند عقد را به هم بزند.
- [آیت الله بروجردی] اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او دیوانه است، یا آلت مردی ندارد، یا مرضی دارد که نمیتواند وطی و نزدیکی نماید، یا تخمهای او را کشیدهاند، میتواند عقد را به هم بزند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او دیوانه بوده است، یا آلت مردی ندارد یا مرضی دارد که نمیتواند وطی ونزدیکی نماید یا تخمهای او را کشیدهاند، میتواند عقد را به هم بزند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او دیوانه بوده است یا بعد از عقد دیوانه شود (خواه پیش از نزدیکی کردن با او باشد یا بعد از آن) یا بعد از عقد بفهمد که آلت مردی ندارد یا بعد از عقد و پیش از نزدیکی کردن آلت مردی وی بریده شود یا بعد از عقد بفهمد که مرضی دارد که نمیتواند وطی و نزدیکی نماید یا تخمهای او را کشیدهاند میتواند عقد را به هم بزند و اگر بعد از عقد و پیش از نزدیکی کردن بفهمد که مرد عنّین است و نمیتواند نزدیکی کند اگر به حاکم شرع مراجعه کند و با دستور او یک سال بعد از آن صبر کند و در این مدّت شوهر نتواند با زن خود یا با زن دیگری نزدیکی کند، زن میتواند عقد را به هم بزند و اگر شوهر بعد از نزدیکی کردن عنّین شود، زن نمیتواند عقد را به هم بزند و اگر شوهر را قبل از نزدیکی کردن سحر کرده باشند که نتواند نزدیکی کند، زن میتواند عقد را به هم بزند. در تمامی عیبها اگر مرد یا زن با توجه به این عیبها به ازدواج راضی شوند، پس از آن نمیتوانند عقد را به هم بزنند.
- [آیت الله سبحانی] اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او دیوانه است، یا آلت مردی ندارد، یا عنّین است و نمی تواند نزدیکی نماید، یا تخم های او را کشیده اند; می تواند عقد را به هم بزند.
- [آیت الله سبحانی] اگر زن بعد از عقد بفهمد که شوهر او دیوانه است، یا آلت مردی ندارد، یا عنّین است و نمی تواند نزدیکی نماید، یا تخم های او را کشیده اند; می تواند عقد را به هم بزند.