تغییر
تبدیل یعنی تغییر دادن و عوض کردن یک چیز با چیز دیگر.
اگر چیزی را که غصب کرده به طوری تغییر دهد که از اولش بهتر شود و صاحب مال بگوید باید ان را به صورت اول در اوری واجب است ان را به صورت اولش در اورد و چنانچه قیمت ان به واسطه تغییر دادن از اولش کمتر شود باید تفاوت ان را به صاحبش بدهد
عنوان مسئله:
اگر چیزی را که غصب کرده به طوری تغییر دهد که از اولش بهتر شود و صاحب مال بگوید باید ان را به صورت اول در اوری واجب است ان را به صورت اولش در اورد و چنانچه قیمت ان به واسطه تغییر دادن از اولش کمتر شود باید تفاوت ان را به صاحبش بدهد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] آیا در پرداخت قیمت مال غصبی ، قیمت روز ملاک است یا قیمت هنگام غصب یا بالاترین قیمت از زمان غصب تا زمان پرداخت؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورت تلف شدن مال غصب شده ای که در مدت غصب افزایش یا کاهش قیمت داشته، غاصب قیمت زمان غصب را ضامن است یا قیمت زمان تلف، یا بیشترین قیمت زمان غصب تا زمان تلف را؟
- [آیت الله بهجت] اگر در مال غصبی به طوری تغییر دهد که از اولش بهتر شود، مثلاً زمینی را احیا کرده یا آن را بسازد یا طلا را گوشواره کرده باشد و یا اتومبیلی را تعمیر نموده باشد و.... چنان چه صاحبش مال را به همین صورت طلب کند، آیا می توان هزینه های انجام گرفته برای آن را از وی طلب نمود؟ و اگر آن را به صورت اوّل خواست، تکلیف چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه بعد از یک سال اعلان کردن، صاحب مال پیدا نشود و مال را از طرف صاحبش صدقه دهد، بعد از این اگر صاحبش پیدا شد تکلیف چیست؟
- [آیت الله سبحانی] اگر شخصی اشیای کوچکی مثل دمپایی، النگو، شلوار و غیره را غصب کند و سپس پس دهد، باید اجرت المثل مدت غصب را نیز به صاحبش بدهد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه مال غصب شده توسط شخص دیگری غصب شود و تلف گردد، صاحب مال از چه کسی می تواند مطالبه کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه مال غصب شده توسط شخص دیگری غصب شود و تلف گردد، صاحب مال از چه کسی می تواند مطالبه کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در توضیح المسائل مسأله 2631 فرموده اید: (مال گمشده که انسان پیدا کند اگر نشانه نداشته باشد که به واسطه آن صاحبش معلوم شود و قیمت آن کمتر از یک درهم (6/12 نخود نقره سکه دار) نباشد، احتیاط واجب آن است که از طرف صاحبش صدقه دهد.) الف) اگر چنانچه پیدا شده، مثلاً یک عدد صد تومانی باشد، آیا این نشانی محسوب می شود؟ ب) قیمت یک درهم نقره به پول در زمان فعلی چه مقدار است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه غاصب تغییراتی در مال غصب صورت دهد، آیا غاصب می تواند برای زحمت خود مزدی از صاحب مال بگیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در صورتی که غاصب تغییری در مال غصب شده ایجاد کند و صاحب مال نپذیرد وظیفه غاصب چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر چیزی را که غصب کرده به طوری تغییر دهد که از اولش بهتر شود مثلا طلایی را که غصب کرده گوشواره بسازد چنانچه صاحب مال بگوید مال را به همین صورت بده باید به او بدهد و نمی تواند برای زحمتی که کشیده مزد بگیرد و همچنین بدون اجازه مالک حق ندارد ان را به صورت اولش در اورد و اگر بدون اجازه او ان را به صورت اولش در اورد ضمانت قیمت ان صفت محل اشکال و احوط صلح است
- اگر مالی پیدا کند که قیمت ان به یک درهم می رسد و تعریفش ممکن نیست مثل اینکه مال نشانه دارد ولی در جایی پیدا کند که معلوم است به واسطه اعلان صاحب ان پیدا نمی شود یا نشانه دار نباشد می تواند از روز اول ان را از طرف صاحبش به فقراء صدقه بدهد و بنابر احتیاط واجب به اذن حاکم شرع باشد
- اگر در زمینی که غصب کرده زراعت کند یا درخت بنشاند زراعت و درخت و میوه ان مال خود اوست و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت و درخت در زمین او بماند کسی که غصب کرده باید فورا زراعت یا درخت خودرا اگرچه ضرر نماید از زمین بکند و نیز باید اجاره زمین را در مدتی که زراعت و درخت در ان بوده بلکه اجاره قبل از ان مدت را از زمان غصب به صاحب زمین بدهد و خرابیهایی را که در زمین پیدا شده درست کند مثلا جای درختهارا پر نماید و اگر به واسطه اینها قیمت زمین از اولش کمتر شود باید تفاوت ان را هم بدهد و نمی تواند صاحب زمین را ملزم کند که زمین را به او بفروشد یا اجاره دهد و نیز صاحب زمین نمی تواند او را ملزم کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد
- اگر چیزی که غصب کرده از بین برود در صورتی که قیمی باشد یعنی خصوصیات افراد صنف ان از جهت ارزش و رغبت عقلاء معمولا تفاوت داشته باشد مانند حیوانات باید قیمت ان را بدهد و چنانچه قیمت بازار ان از زمان غصب تا زمان ادای قیمت اختلاف داشته باشد بنابر احتیاط واجب بالاترین قیمتی را که از زمان غصب تا زمان تلف داشته بدهد و احتیاط مستحب ان است که بالاترین قیمت از زمان غصب تا زمان ادای قیمت را بدهد
- اگر تا یک سال اعلان کند و صاحب مال پیدا نشود در صورتی که ان مال را در غیر حرم مکه پیدا کرده باشد می تواند ان را برای صاحبش نگه دارد که هر وقت پیدا شد به او بدهد یا از طرف صاحبش به فقرا صدقه بدهد یا برای خود بردارد ولی هرگاه صاحبش پیدا شد حق دارد بگیرد و اگر ان مال را در حرم پیدا کرده باشد باید از طرف صاحبش به فقرا صدقه بدهد
- اگر شخصی چیزی را غصب کند که در ان صنعتی بکار رفته باشد مانند طلایی که ان را گوشواره ساخته باشند و ان را خراب کند باید ماده ان را با قیمت ان صنعت و صفت به صاحبش بدهد و اگر قیمت ماده بعد از خرابی از قیمت ان قبل از خرابی کمتر شده باشد باید ما به التفاوت را هم بپردازد و چنانچه بگوید ان را مثل اولش می سازم مالک ملزم نیست قبول کند و مالک هم نمی تواند او را الزام کند که مثل اولش بسازد
- اگر انسان در بین سالی که اعلان می کند از پیدا شدن صاحب مال ناامید شود تملک ان اشکال دارد ولی می تواند از طرف صاحبش صدقه بدهد و بنابر احتیاط واجب از حاکم شرع اذن بگیرد
- اگر انسان جنسی را به کسی بدهد و قیمت ان را معین کند و بگوید این جنس را به این قیمت بفروش و هر چه زیادتر فروختی اجرت فروشت باشد هر چه زیادتر از ان قیمت بفروشد مال صاحب مال است و اجاره فاسد است و فروشنده بنابر مشهور می تواند اجره المثل عمل خود را از صاحب مال بگیرد ولی اگر اجره المثل بیشتر از انچه باشد که فروشنده به ان راضی شده احتیاط واجب این است که با صاحب مال در زاید مصالحه کند و اگر به طور جعاله باشد و بگوید این جنس را اگر به زیادتر از ان قیمت فروختی زیادی مال خودت باشد اشکال ندارد
- اگر مالی پیدا کند که نشانه دارد و قیمت ان از یک درهم کمتر است چنانچه صاحب ان معلوم باشد هرچند در بین افراد معین تا رضایت او را نداند نمی تواند بدون اجازه او بردارد و اگر صاحب ان به هیچ وجه معلوم نباشد می تواند برای خود بردارد و بنابر احتیاط واجب هر وقت صاحبش پیدا شد در صورتی که تلف نشده خود مال را و در صورتی که تلف شده عوض ان را به او بدهد
- اگر از انچه غصب کرده منفعتی به دست اید مثلا از گوسفندی که غصب کرده بره ای پیدا شود مال صاحب مال است و نیز کسی که مثلا خانه ای را غصب کرده اگرچه در ان ننشیند باید اجاره ان را بدهد
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] اگر چیزی را که غصب کرده به طوری تغییر دهد که از اولش بهتر شود، و صاحب مال برای غرض خاصی بگوید باید آن را به صورت اول درآوری واجب است آن را به صورت اولش درآورد و چنانچه قیمت آن به واسطه تغییر دادن از اولش کمتر شود، باید تفاوت آن را به صاحبش بدهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر چیزی را که غصب کرده به طوری تغییر دهد که از اولش بهتر شود ، و صاحب مال بگوید باید آن را به صورت اول در آوری ، اگر برای او هدفی در این درخواست باشد واجب است غاصب آن را به صورت اولش در آورد ، و چنانچه قیمت آن بواسطه تغییر دادن از اولش کمتر شود ، باید تفاوت آن را به صاحبش بدهد ، پس طلائی را که غصب کرده اگر گوشواره بسازد و صاحب آن بگوید باید به صورت اولش در آوری ، در صورتی که بعد از آب کردن ، قیمت آن از پیش از گوشواره ساختن کمتر شود ، باید تفاوت آن را بدهد .
- [آیت الله بهجت] اگر چیزی را که غصب کرده به طوری تغییر دهد که از اولش بهتر شود، و صاحب مال بگوید : باید آن را به صورت اول در آوری، واجب است آن را به صورت اولش در آورد، و چنانچه قیمت آن به علّت تغییر دادن، از اولش کمتر شود، باید تفاوت آن را به صاحبش بدهد، پس طلایی را که غصب کرده اگر گوشواره بسازد و صاحب آن بگوید : باید به صورت اولش درآوری، در صورتی که بعد از آب کردن قیمت آن از پیش از گوشواره ساختن کمتر شود، باید تفاوت آن را بدهد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر چیزی را که غصب کرده بطوری تغییر دهد که از اوپلش بهتر شود ، و صاحب مال بگوید باید آن را بصورت اوّل در اوری ، واجب است آن را بصورت اوّلش درآورد و چنانچه قیمت آن به واسطة تغییر دادن از اوّلش کمتر شود ، باید تفاوت آن را به صاحبش بدهد ، پس طلائی را که غصب کرده اگر گوشواره بسازد و صاحب آن بگوید باید بصورت اوّلش درآوری ، در صورتی که بعد از اب کردن قیمت آن از پیش از گوشواره ساختن کمتر شود ، باید تفاوت ان را بدهد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر چیزی را که غصب کرده به طوری تغییر دهد که از اولش بهتر شود ، وصاحب مال بگوید باید آن را به صورت اول درآوری، واجب است آن را به صورت اولش در آورد اگر قیمت آن به واسطه تغییر دادن آن صورت از قیمت اولش کمتر شود باید تفاوت قیمت را بدهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر چیزی را که غصب کرده به طوری تغییر دهد که از اوّلش بهتر شود، وصاحب مال بگوید باید آن را بصورت اوّل درآوری، واجب است آن را بصورت اوّلش در آورد و چنانچه قیمت آن به واسطه تغییر دادن از اوّلش کمتر شود، باید تفاوت آن را به صاحبش بدهد پس طلایی را که غصب کرده اگر گوشواره بسازد وصاحب آن بگوید باید به صورت اوّلش درآوری، در صورتی که بعد از آب کردن، قیمت آن پیش از گوشواره ساختن کمتر شود، باید تفاوت آن را بدهد و چنانچه کمی قیمت آن مستند به نقص در عین یا در صفت طلا باشد، وامّا اگر از جهت اختلاف قیمت بازار باشد، ضامن نیست.
- [آیت الله بروجردی] اگر چیزی را که غصب کرده به طوری تغییر دهد که از اوّلش بهتر شود و صاحب مال بگوید:باید آن را به صورت اوّل درآوری، واجب است آن را به صورت اولش در آورد و چنانچه قیمت آن به واسطهی تغییر دادن از اوّلش کمتر شود، باید تفاوت آن را به صاحبش بدهد، پس طلایی را که غصب کرده، اگر گوشواره بسازد و صاحب آن بگوید:باید به صورت اوّلش درآوری، در صورتی که بعد از آب کردن قیمت آن از پیش از گوشواره ساختن کمتر شود باید تفاوت آن را بدهد.
- [آیت الله خوئی] اگر چیزی را غصب کرده به طوری تغییر دهد که از اولش بهتر شود و صاحب مال بگوید باید آن را به صورت اول درآوری، واجب است آن را به صورت اولش درآورد، و چنانچه قیمت آن به واسط تغییر دادن از اولش کمتر شود، باید تفاوت آن را به صاحبش بدهد، پس طلایی را که غصب کرده، اگر گوشواره بسازد و صاحب آن بگوید باید به صورت اولش درآوری، در صورتی که بعد از آب کردن، قیمت آن از پیش از گوشواره ساختن کمتر شود، باید تفاوت آن را بدهد.
- [امام خمینی] اگر چیزی را که غصب کرده بطوری تغییر دهد که از اولش بهتر شود، و صاحب مال بگوید باید آن را به صورت اول درآوری واجب است آن را به صورت اولش درآورد، و چنانچه قیمت آن به واسطه تغییر دادن از اولش کمتر شود، باید تفاوت آن را به صاحبش بدهد، پس طلایی را که غصب کرده اگر گوشواره بسازد و صاحب آن بگوید باید به صورت اولش درآوری، در صورتی که بعد از آب کردن قیمت آن از پیش از گوشواره ساختن کمتر شود، باید تفاوت آن را بدهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر چیزی را که غصب کرده به طوری تغییر دهد که از اوّلش بهتر شود؛ مثلاً طلایی را که غصب کرده گوشواره بسازد، چنانچه صاحب مال بگوید مال را به همین صورت بده، باید به او بدهد و نمیتواند برای زحمتی که کشیده مزد بگیرد، بلکه بدون اجازه مالک حقّ ندارد آن را به صورت اوّلش درآورد و اگر بدون اجازه او آن چیز را مثل اوّلش کند، باید تفاوت قیمت ساخته و نساخته را هم به صاحبش بدهد.