احکام
احکام شرعی، قوانین دینی هستند که خواست و اراده خداوند را نشان داده و وظیفه عملی انسان را مشخص می‌کنند.
تلقیح نطفه شوهر به زن او به وسیله خود شوهر جایز است و به وسیله غیر شوهر در صورتی که متوقف بر انجام کار حرامی باشد ارتکاب ان کار حرام است و بچه ای که به تلقیح به وجود می اید احکام اولاد بر او مترتب است
عنوان مسئله:
تلقیح نطفه شوهر به زن او به وسیله خود شوهر جایز است و به وسیله غیر شوهر در صورتی که متوقف بر انجام کار حرامی باشد ارتکاب ان کار حرام است و بچه ای که به تلقیح به وجود می اید احکام اولاد بر او مترتب است
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خانم شوهرداری است که اولاددار نمی شود، به آنها پیشنهاد شده است که از زن و شوهری، با رضایت آنها نطفه و تخمک بگیرند، و در دستگاه بصورت جنین درآورند، و پس از چند روز آنرا توسط پزشک زن در رحم این خانم قرار دهند و پس از رشد و زایمان او را شیر دهد و بزرگش کنند که بچه آنها باشد. آیا اصل این عمل جایز است؟ و آیا بین این بچه و این زن و شوهر احکام فرزندی مترتب می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا در صورتهای زیر تلقیح زن با نطفه شوهرش که از دنیا رفته، جایز است؟ الف بعد از وفات شوهر ولی قبل از انقضای عدّة ب بعد از وفات او و بعد از انقضای عدّة ج اگر آن زن بعد از فوت شوهرش با مرد دیگری ازدواج نماید، آیا جایز است خود را با نطفه شوهر اولش تلقیح کند؟ و آیا در صورت فوت شوهر دوم، جایز است خود را با نطقه شوهر اولش بارور کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در جایی که عمل تلقیح به طور شبهه صورت گرفته (مثل جایی که زن گمان می کرده نطفه از شوهرش بوده، و مرد نیز گمان می کرده زنی که نطفه وارد رحم او شده، همسر واقعی او می باشد، در حالی که این طور نبوده است). آیا احکام اولاد بر فرزندی که به دنیا خواهد آمد، جاری می شود؟
- [آیت الله بروجردی] در ممالک خارجه به وسیله سوزن نطفهای به بعضِ زنها تزریق مینمایند و بال نتیجه اولاد ذکور یا اناث از این نطفه متولّد میشود، آیا مولودمذکور اولادِ صاحب نطفه است یا نه؟ ثانیاً: در صورتی که صاحب نطفه شناخته نشود شیر دادن بر زنی که حامل نطفه بوده واجب است یا نه؟ ثالثاً: تزریق نطفه به این طریق حلال است، یا حرام، یا مکروه؟
- [آیت الله سیستانی] حکم شرعی تلقیح مصنوعی با اسپرم مرد اجنبی در محیط آزمایشگاهی وقتی که شوهر فاقد اسپرم باشد چگونه است ومحرمیت به بستگان زن وشوهر چگونه است؟
- [آیت الله خامنه ای] . تلقیح آزمایشگاهی اسپرم و تخمک زن و شوهر فی نفسه اشکالی ندارد، و کودک نیز ملحق به آنها میباشد، ولی واجب است از مقدمات حرام مانند لمس و نظر اجتناب شود.. تلقیح زن از طریق نطفه مرد اجنبی فی نفسه اشکال ندارد ولی باید از مقدمات حرام از قبیل نگاه و لمس حرام و غیر آنها اجتناب شود و به هر حال در صورتی که با این روش کودکی به دنیا بیاید، ملحق به شوهر آن زن نمی شود بلکه ملحق به صاحب نطفه و به زنی است که صاحب رحم و تخمک است.
- [آیت الله بروجردی] زنی که شوهر او عقیم است، هرگاه پس از مراجعات زیادی به اطبّا برای حصول اولاد نتیجهای نگرفته جز بدین طریق که آمپول نطفه به او تزریق شود، آیا این عمل چه صورت دارد؟ و آیا در صورت وجود ولد تمام احکام فرزندش بر آن مترتّب میشود - از محرمیّت و ارث و غیرها - یا نه؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا پس از این که نطفه شوهر و تخمک همسرش را در رحم زن دیگری پرورش دادند، مادر جانشین به هنگام تولد آن بچه نفساء محسوب میشود یا احکام نفاس مخصوص مادران حقیقی است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا در صورتی که بچه دار شدن موجب بروز خطراتی برای مادر باشد، زن می تواند با اذن شوهر از انعقاد نطفه جلوگیری کند؟ بدون اذن شوهر چطور؟
- [آیت الله بهجت] در مسافرت هایی که بیش از یک سال به طول می انجامد، اگر در سفر شوهر، همسر او دارای اولاد شود و اهل ایمان و عفت باشد، مرد نیز بچه را از خود نفی کند، آیا فرزند ملحق به پدر است و احکام فرزندی بر او مترتب می شود یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- جایز نیست نطفه مرد اجنبی را به زنی تلقیح نمایند چه عمل تلقیح به وسیله اجنبی انجام شود و یا به وسیله شوهر زن و عمل تلقیح در فرض مذکور هر چند حرام است ولی زنا نیست و اگر زن تلقیح شده بچه دار گردد ان بچه فرزند صاحب نطفه است و تمام احکام اولاد بر او جاری است و زنی هم که به وسیله تلقیح بچه دار شده مادر ان بچه است و احکام اولاد بر او جاری است
- گرفتن نطفه مردی و گذاشتن ان در رحم مصنوعی و پرورش ان به منظور تولید فرزند جایز است مگر این که متوقف بر انجام کار حرامی باشد که ارتکاب ان کار حرام است و چنانچه از این راه بچه ای به وجود بیاید اگر تخمک زن نباشد ان بچه فرزند صاحب نطفه است و احکام پدر و فرزند بر ان دو جاری می شود ولی مادر ندارد و در صورتی که تخمک زن هم باشد ان زن هم مادر اوست
- ماندن مرد و زن نامحرم در محل خلوتی که کسی دیگر حتی بچه ممیز در ان جا نیست در صورت احتمال ارتکاب حرام جایز نیست
- زن ابستن و زنی که بچه شیر می دهد ممکن است حیض ببیند و فرقی بین زن ابستن و غیر او در احکام حیض نیست ولی زن ابستن در صورتی که بعد از گذشتن بیست روز از اول عادتش خونی ببیند که صفات حیض را دارد احتیاط واجب ان است که بین تروک حایض و اعمال مستحاضه جمع نماید
- زن ابستن و زنی که بچه شیر می دهد ممکن است حیض ببیند و فرقی بین زن ابستن و غیر او در احکام حیض نیست ولی زن ابستن در صورتی که بعد از گذشتن بیست روز از اول عادتش خونی ببیند که صفات حیض را دارد احتیاط واجب ان است که بین تروک حایض و اعمال مستحاضه جمع نماید
- اگر کسی با زنی که شوهر ندارد و در عده کسی هم نیست زنا کند چنانچه بعد از استبراء به نحوی که در مساله گذشت او را عقد کند و بچه ای از انان پیدا شود در صورتی که ندانند از نطفه حلال است یا حرام ان بچه بدون اشکال حلال زاده است ولی اگر قبل از استبراء او را عقد کرده و نزدیکی کرده باشد محل اشکال است
- اگر به واسطه شیر دادن حق شوهر از بین نرود زن می تواند بدون اجازه شوهر بچه دیگران را شیر دهد ولی جایز نیست بچه ای را شیر دهد که به واسطه شیر دادن به ان بچه به شوهر خود حرام می شود و اما انچه مشهور فقهاء اعلی الله مقامهم فرموده اند که اگر مردی دختر شیرخواری را برای خود عقد کرده باشد زنش نباید ان دختررا شیر دهد چون اگر ان دختر را شیر دهد خودش مادر زن شوهرش می شود و بر او حرام می گردد محل اشکال است ولی دختری را که شوهر عقد کرده بر او حرام می شود چه شیر از شوهر باشد و چه شیر از غیر شوهر باشد و زن مدخوله باشد
- زن ازادی را که شوهرش سه مرتبه اورا طلاق داده بر شوهرش حرام می شود ولی اگر با شرایطی که در احکام طلاق می اید با مرد دیگری ازدواج کند بعد از وفات یا طلاق شوهر دوم و تمام شدن عده شوهر اول می تواند دوباره با او ازدواج کند
- در مذهب عامه در طلاق زن یایسه و یا صغیره ای که شوهر با انها نزدیکی کرده باشد بر ان زن واجب است عده نگه دارد هر چند در مورد صغیره در بعضی از مذاهب عامه تفصیلی است ولی در مذهب شیعه در طلاق زن یایسه و صغیره عده واجب نیست بنابراین بر مذهب عامه انها ملزم هستند که احکام عده را رعایت کنند پس اگر زن یایسه یا صغیره از عامه شیعه گردد لازم نیست عده نگه دارد و اگر طلاق او رجعی باشد جایز است نفقه ایام عده را از شوهر عامی مطالبه کند و جایز است با شخص دیگری در ان ایام ازدواج نماید و همچنین اگر مرد عامی شیعه شود جایز است با خواهر زن یایسه و صغیره ای که طلاق داده است و هنوز به مذهب عامه در ایام عده هستند ازدواج کند و لازم نیست احکام عده را رعایت نماید
- شخص کاسب سزاوار است احکام خرید و فروش را یاد بگیرد بلکه در مواردی که یقین یا اطمینان دارد تفصیلا یا اجمالا که در اثر ندانستن مساله به ترک واجب یا ارتکاب حرامی مبتلا می شود یاد گرفتن مسایلی که مورد ابتلای او است لازم است و از حضرت صادق علیه السلام روایت شده کسی که می خواهد تجارت کند باید در دین خود دانا باشد تا بداند چه برای او حلال و چه بر او حرام است و کسی که در دین خود دانا نباشد بعد تجارت کند به معاملات شبهه ناک گرفتار می شود
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] جائز نیست نطفه و منی مرد اجنبی غیر از شوهر را به زنی تلقیح و تزریق نمایند و فرق نمیکند که عمل تلقیح بوسیله شخص اجنبی انجام بگیرد یا بوسیله خود شوهر زن، و اگر عمل تلقیح انجام شود و زن تلقیح شده حامله وبچهدار گردد، آن بچه مال صاحب نطفه است وتمام احکام اولاد بر او جاری است و از یکدیگر ارث هم میبرند و فقط آنچه در مورد ارث استثنأ شده است، بچهای است که از زنا تولید شده باشد و در عمل تلقیح گرچه خود عمل حرام میباشد، ولی زنا تحقق پیدا نکرده است و همچنین زنی که بوسیله تلقیح بچهدار شده باشد، مادر آن بچه است و احکام اولاد بر او جاری است و از این قبیل است اگر زنی بطور مساحقه نطفه شوهر خود را به فرج زن دیگر بریزد و آن زن از این نطفه حامله وبچهدار شود، آن بچه مال صاحب نطفه است و آن زن هم مادر آن بچه است واحکام اولاد بر او جاری است.
- [آیت الله علوی گرگانی] جائز است تلقیح نطفه شوهری به زن او، ولی غیر از شوهر جائز نیست کس دیگر متصدّی این عمل باشد در صورتی که مستلزم نگاه کردن به بدن آن زن و یا مسّ بدن او بوده باشد و حکم بچهای که با تلقیح تولید میگردد، حکم بقیه اولاد را دارد وفرقی بین آنها نیست.
- [آیت الله خوئی] جایز است گرفتن نطفة مردی درصورتی که مقدمات حرام نداشته باشد و گذاشتن آن در رحم مصنوعی و تربیت کردن آن به منظور تولید بچه و چنانچه بچهای از این راه تولید گردد، آن بچه مال صاحب نطفه است و احکام پدر و فرزندی بین آنها برقرار میشود ولکن این بچه مادر ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] جایز نیست نطفه مرد بیگانه را در رحم زنی وارد کنند، خواه با اجازه آن زن باشد یا نه و خواه شوهر داشته باشد یا نه و خواه شوهرش اجازه بدهد یا نه. و هرگاه چنین کنند و بچّه ای از آن متولد شود اگر این عمل بطور شبهه انجام شده مثل این که گمان می کرد زن خود اوست و زن نیز گمان می کرد نطفه شوهر اوست و بعد از آن معلوم شد چنین نبوده است، در این صورت بچّه متعلّق به آن مرد و زن است و تمام احکام فرزند را دارد، ولی اگر این کار از روی علم و عمد انجام گیرد بچّه ای که از آن متولّد می شود فرزند آنها حساب نمی شود و احکام ارث و مانند آن را ندارد؛ ولی احکام محرمیّت نسبت به صاحب نطفه، زن و بستگانشان جاری می شود. در ضمن پیوند تخمدان زن اجنبیّه به همسر در صورت ضرورت مانعی ندارد و استفاده از مادر جانشین در جایی که بخاطر ضرورت نطفه¬ی زن و شوهر در بیرون رحم با هم ترکیب شده، آن هم مانعی ندارد؛ ولی با توجّه به این که این کار معمولاً مستلزم نظر و لمس نا مشروع است تنها در حال ضرورت انجام گیرد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مرد و زن ندانند که زن در عدّه است، یا ندانند که عقد در حال عدّه باطل است و با یکدیگر ازدواج کنند و بچهای از آنان به دنیا آید، حلالزاده است و تمام احکام اولاد را دارا میباشد، همچنین اگر یکی از مرد و زن نداند که زن در عدّه است یا نداند که عقد در حال عدّه باطل است، بین او و بچهای که بدنیا میآید تمام احکام اولاد جاری است، ولی دیگری که میدانسته که زن در عدّه است و عقد در حال عدّه باطل است، از بچه ارث نمیبرد و بچه هم از وی ارث نمیبرد ولی این دو به هم محرمند و احکام محرمیت را دارا میباشند، لذا میتوانند همچون دیگر محرمها به همدیگر نگاه کنند و ازدواج آنها با یکدیگر جایز نیست و همانند دیگر فرزندان حقّ نفقه دارد و در هر دو صورت عقد زن و شوهر باطل است و اگر در حال عدّه نزدیکی شده باشد به یکدیگر حرام ابدی میباشند.
- [آیت الله مظاهری] اگر نطفه مرد و نطفه زن او را در رحم مصنوعی پرورش دادند و بچّهای تولید شد این بچّه حلالزاده و ملحق به پدر و مادر است و نیز اگر نطفه مردی را با نطفه زن اجنبیه پرورش دادند و بچّه تولید شد این بچّه ولد شبهه است و ملحق به پدر و مادر است و صورت اوّل و دوّم در احکام با هم فرقی ندارند.
- [آیت الله علوی گرگانی] جائز است گرفتن نطفه مرد به تنهائی در صورتی که مقدّمات حرام نداشته باشد وگذاشتن آن نطفه در رحم مصنوعی وتربیت کردن آن بمنظور تولید بچه و چنانچه امکان داشته باشد از این راه بچهای تولید گردد، آن بچه مال صاحب نطفه است واحکام پدر و فرزندی بین آنها برقرار میشود ولکن این بچه مادر ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] اگر به واسطه شیر دادن، حقّ شوهر از بین نرود، زن میتواند بدون اجازه شوهر، بچّه کس دیگری را شیر دهد، ولی جایز نیست بچّهای را شیر دهد که به واسطه شیر دادن به آن بچّه، به شوهر خود حرام شود؛ مثلاً اگر شوهر او دختر شیرخواری را برای خود عقد کرده باشد، زن نباید آن دختر را شیر دهد، چون اگر آن دختر را شیر دهد، خود او مادر زن شوهر میشود و بر او حرام میگردد. در هر صورت بهتر است زنان قبل از شیردادن به بچه دیگران، از احکام و آثار شیردادن آگاه باشند.
- [آیت الله مظاهری] صاحبِ رحم اجارهای در احکام محرمیّت و ارث و ازدواج و ... ، مادرِ طفل محسوب نمیشود. ولی اگر آن زن پس از تولّد بچّه، شیر داشته باشد و به او شیر کامل بدهد، مادرِ رضاعی طفل میشود و همه احکام مادرِ رضاعی برای او صدق میکند. همچنین اگر آن زن به عقد صاحب نطفه درآمده باشد، در بدو تولّد به او محرم است.
- [آیت الله سیستانی] اگر زنی با منی غیر شوهر خود تلقیح شود، و آن زن باردار شود و فرزندی به دنیا آورد، در صورتی که این اتفاق اشتباهی رخ داده باشد، بدین معنا که میخواستند او را با منی شوهرش تلقیح کنند، لکن با منی شخص دیگری اشتباه شد، در این فرض بیشک فرزند به صاحب منی ملحق میگردد، و حکم این مسأله مانند وطی به شبهه است. و اگر این تلقیح آگاهانه و عامدانه صورت گرفته باشد، باز بعید نیست که فرزند به صاحب منی ملحق گردد و همه احکام نَسَب حتّی ارث میان آنها ثابت گردد، زیرا آنچه از ارث استثنا شده است، فرزند زنا است و اگرچه عملی که به انعقاد نطفه منجر شده، حرام است، ولی این مسأله حکم زنا را ندارد. همچنین این فرزند در هر دو فرض به مادرش ملحق میگردد و هیچ فرقی میان او و دیگر فرزندانش نیست. در صورتی نیز که زن نطفه شوهر خود را از طریق مساحقه و مانند آن، به رحم زن دیگری منتقل کند و آن زن باردار شود و فرزندی به دنیا آورد، فرزند به صاحب نطفه و زنی که او را به دنیا آورده است، ملحق میگردد، گر چه این عمل حرام است.