احتیاج
حاجت در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.
اگر غیر از سرمایه چیز دیگری از مالهای او از بین برود؛ نمی تواند از منفعتی که به دستش می آید آن چیز را تهیه کند؛ ولی اگر در همان سال به آن چیز احتیاج داشته باشد؛ می تواند در بین سال از منافع کسب آن را تهیه نماید.
عنوان مسئله:
اگر غیر از سرمایه چیز دیگری از مالهای او از بین برود؛ نمی تواند از منفعتی که به دستش می آید آن چیز را تهیه کند؛ ولی اگر در همان سال به آن چیز احتیاج داشته باشد؛ می تواند در بین سال از منافع کسب آن را تهیه نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] از سرمایه کسب، مصرف مؤونه و خرج زندگیم شده است، آیا می توانم در همین سال خمسی اگر منفعتی به دستم آمد آن را جبران کنم؟ از منفعت و درآمد سال خمسی آینده چه طور؟
- [آیت الله خوئی] زیدی اتومبیل داشته که سرمایه کسبش بوده وسط سالش میفروشد که تبدیل به اتومبیل دیگر نماید سر سال خمس آن میرسد با توجه به آنکه مقداری از پول ماشین مطابق خرج سالش جزو سرمایه نموده چون مورد احتیاج بوده، حال که فروخته باید خمس بدهد یا نه؟ با آن که احتیاج به وسیله کسب دارد.
- [آیت الله خوئی] شاگردی در یک سال از حقوقش سرمایهای پسانداز کرده که آخر سال که خواست در سال آتیه برای خودش کاسبی کند احتیاج به آن سرمایه دارد تا بتواند مؤونه سالیانهاش را فراهم کند، آیا خمس بر او واجب نیست یا این سرمایه مذکور باید منفعتی باشد که یک مرتبه به انسان رسیده باشد، و مقتضی است که بفرمائید اگر از سرمایه مذکور در سؤالهای فوق خمس را بدهد باز هم با بقیه آن میتواند کاسبی کند اینجا هم تخمیس واجب است یا نه؟
- [آیت الله خوئی] اگر از سرمایه کسب و منافع آن که معمولاً محفوظ است چیزی بخرد که مورد نیاز او نیست خمس دارد یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] آیا تخمیس سرمایه باید از آغاز کسب باشد یا بعد از گذشتن سال محاسبه می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر سرمایه تجارت انسان که مخمّس بوده در اثنای سال مصرف یا تلف شود و در سال آینده سرمایه تهیه کند، آیا خمس دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا تخمیس سرمایه باید از آغاز کسب باشد یا بعد از گذشتن سال؟
- [آیت الله بهجت] اگر سرمایه تجارت انسان که مخمَّس (خمس داده شده) بوده در بین سال خمسی مصرف یا تلف شود و در سال آینده سرمایه تهیه کند، آیا خمس دارد؟
- [آیت الله بهجت] هر گاه از سرمایه مصرف کند، آیا سال بعد می تواند از منافع کسری آن را جبران کند؟
- [آیت الله خوئی] اگر کسی ما بین سال مبلغی جمع کرده میخواهد سرمایه کسب قرار دهد آیا جزو مؤونه است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در اول سال منفعتی نبرد و از سرمایه خرج کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی به دستش آید؛ نمی تواند مقداری را که از سرمایه برداشته از منافع کسر کند و فقط مؤنه (مصارف) تجارت را می تواند از او کسر کند.
- اگر برای زیاد کردن مال یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند؛ نمی تواند از منافع کسب آن قرض را ادا نماید؛ بلی اگر مالی را که قرض کرده و چیزی را که از قرض خریده از بین برود و ناچار شود که قرض خود را بدهد؛ اداء آن قرض از منافع سال بعد مانعی ندارد. و اگر خمس به واسطه تلف شدن مالی که خمس آن را نداده بود یا به واسطه دستگردان با حاکم شرع یا وکیل او دین شود اداء آن از منافع سال بعدی از مؤنه حساب نمی شود و لازم است منفعتی را که با آن اداء قرض خمس می کند؛ تخمیس کند.
- انسان می تواند در بین سال هر وقت منفعتی به دستش آید خمس آن را بدهد و جایز است دادن خمس را تا آخر سال تاخیر بیندازد. و اگر برای دادن خمس؛ سال شمسی قرار دهد؛ مانعی ندارد.
- اگر انسان در شهری باشد که معمولا هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه می کنند؛ چنانچه در بین سال از منافع آن سال جهیزیه ای بخرد و از شانش هم زیاد نباشد؛ بنا بر احتیاط لازم خمس آن را بدهد و اگر از شانش زیاد باشد یا از منافع آن سال در سال بعد جهیزیه تهیه نماید؛ باید خمس آن را بدهد.
- اگر مقداری از سرمایه در تجارت و مانند آن از بین برود و از باقیمانده آن منافعی ببرد که از خرج سالش زیاد بیاید؛ می تواند مقداری را که از سرمایه کم شده از منافع کسر نماید.
- کسی که با دیگری شریک است؛ اگر خمس منافع خود را بدهد و شریک او ندهد و در سال بعد از مالی که خمسش را نداده برای سرمایه شرکت بگذارد؛ آن کس می تواند در آن مال تصرف کند.
- اگر برای لهو و خوش گذرانی به شکار رود؛ حرام نیست ولی نمازش تمام است و چنانچه برای تهیه معاش به شکار رود؛ نمازش شکسته است و همچنین است اگر برای کسب و زیاد کردن مال برود.
- اگر در تمام سال منفعتی نبرد و برای مخارج خود قرض کند؛ می تواند از منافع سالهای بعد مقدار قرض خود را بدهد و همچنین اگر در اول سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد می تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت ادا نماید؛ بلی اگر قرض را ادا ننمود تا آنکه سال بر منفعت گذشت باید بدون کسر مقدار آن قرض خمس آن منفعت را بدهد مگر اینکه قرض بعد از منفعت کردن بوده و برای مؤنه سالش باشد که در این صورت کسر آن حتی بعد از گذشتن سال خالی از وجه نیست.
- اگر کسی از منافع کسب خود در اثناء سال ملکی بخرد که از لوازم و مخارج سالیانه اش حساب نشود؛ واجب است بعد از تمامی سال؛ خمس آن را بدهد و چنانچه خمس آن را نداد و قیمت آن ملک بالا رفت لازم است خمس مقداری را که آن ملک فعلا ارزش دارد بدهد و همچنین است غیر ملک از فرش و مانند آن.
- آنچه از منافع کسب در بین سال به مصرف خوراک و پوشاک و اثاثیه و خرید منزل و عروسی و جهیزیه دختر و زیارت و مانند اینها می رساند؛ در صورتی که از شان او زیاد نباشد و زیاده روی هم نکرده باشد؛ خمس ندارد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر غیر از سرمایه چیز دیگری از مالهای او از بین برود مشکل است از منفعتی که به دستش میآید آن چیز را تهیّه کند ولی اگر در همان سال به آن چیز احتیاج داشته باشد، میتواند در بین سال از منافع کسب آن را تهیّه نماید.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر غیر از سرمایه چیز دیگری از مالهای او از بین برود نمی تواند از منفعتی که به دستش می اید ان چیز را تهیه کند مگر این که در همان سال به ان چیز احتیاج داشته باشد که در این صورت می تواند در بین سال از منافع کسب ان را تهیه نماید
- [آیت الله خوئی] اگر غیر از سرمایه چیز دیگری از مالهای او از بین برود، نمیتواند از منفعتی که بهدستش میآید آن چیز را تهیه کند، ولی اگر در همان سال به آن چیز احتیاج داشته باشد، میتواند در بین سال از منافع کسب آن را تهیّه نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر غیر از سرمایه چیز دیگری از مالهای او از بین برود نمی تواند از منفعتی که بدستش می آید آن چیز را تهیه کند، ولی اگر در همان سال به آن چیز احتیاج داشته باشد می تواند در بین سال از منافع کسب، آن چیز را تهیه نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر غیر از سرمایه چیز دیگری از مالهای او از بین برود، نمیتواند از منفعتی که به دستش میآید آن چیز را تهیه کند، ولی اگر در همان سال به آن چیز احتیاج داشته باشد، میتواند در بین سال از منافع کسب آن را تهیه نماید.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر غیر از سرمایه چیز دیگری از مالهای او از بین برود، نمیتواند از منفعتی که به دستش میآید آن چیز را تهیه کند، ولی اگر در همان سال به آن چیز احتیاج داشته باشد، میتواند در بین سال از منافع کسب، آن را تهیه نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر غیر از سرمایهچیز دیگری از مالهای او از بین برود ، نمی تواند از منفعتی که بدستش می آید آن چیز را تهیّه کند ، ولی اگر در همان سال به آن چیز احتیاج داشته باشد ، می تواند در بین سال از منافع کسب آن را تهیّه نماید .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر غیر از سرمایه چیز دیگری از مالهای او از بین برود، تهیه آن از مؤونه سال محسوب نمیشود، ولی اگر در همان سال به آن چیز احتیاج داشته باشد میتواند در بین سال از منافع کسب آن را تهیّه نماید، همچنین اگر در سالهای بعد، به آن چیز احتیاج داشته باشد ولی به گونهایست که اگر اکنون آن را تهیّه نکند، نمیتواند در سالهای آینده آن را تهیّه کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر غیر از سرمایه چیز دیگری از مال او از بین برود، بنابر احتیاط واجب نمیتواند از منفعتی که به دست میآورد آن چیز را تهیّه کند؛ ولی اگر در همان سال به آن چیز احتیاج داشته باشد، میتواند در بین سال از منافع کسب آن را تهیّه نماید.
- [آیت الله بهجت] اگر غیر از سرمایه چیز دیگری از مالهای او از بین برود، نمیتواند از منفعتی که بهدستش میآید آن چیز را تهیه کند، ولی اگر در همان سال به آن چیز احتیاج داشته باشد، میتواند در بین سال از منافع کسب آن را تهیه نماید.