باغی
باغى به معنای خروج کننده بر امام معصوم علیه السّلام است. از این عنوان در باب جهاد بحث شده است.
اگر باغی احداث کند برای آن که بعد از بالا رفتن قیمتش بفروشد، باید خمس میوه و نمو درخت‌ها و زیادی قیمت باغ را بدهد، ولی اگر قصدش این باشد که از میوه‌ی آن استفاده کند، فقط باید خمس میوه و نمو درخت‌ها را بدهد.
عنوان مسئله:
اگر باغی احداث کند برای آن که بعد از بالا رفتن قیمتش بفروشد، باید خمس میوه و نمو درخت‌ها و زیادی قیمت باغ را بدهد، ولی اگر قصدش این باشد که از میوه‌ی آن استفاده کند، فقط باید خمس میوه و نمو درخت‌ها را بدهد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- شخصی قبلاً باغی احداث میکند و دیواری اطراف آن میکشدشخصی دیگر بعداً در یک طرف پشت دیوار آن باغ دیگری احداث میکند و درخت در آن مینشاند به طوری که شاخههای آن درخت‌ها در باغ اوّلی سایه میاندازد، آیا صاحب باغ اوّلی حق دارد که به صاحب باغ دوّمی بگوید: این درخت‌ها را بِکَن برای باغ من ضرر دارد؟
- شخصی مالک یک باغ است و امر معاش او از عواید این باغ تأمین نمیشود، یا باید از محل دیگر تحصیلِ تتمیم آن را بنماید یا به قرض و این باغ از جهت قیمت به مقداریست که اگر بفروشد کفایت از مخارج رفتن و برگشتن از مکّه را مینماید، آیا چنین شخصی با داشتن چنین باغی مستطیع است، یعنی باید باغ را بفروشد و حج به جا آورد یا خیر؟ و چنین شخصی اگر بمیرد و چند نفر اولاد کبیر و صغیر هم داشته باشد و ثلث آن باغ برای مخارجات فوت و ادای دیونش معیّن و وصیّت نموده باشد، آیا بعد از ادای دیونش آن چه باقی بماند لازم است که برای او از باقی مانده نائب حج میقاتی بگیرند یا خیر؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] این بنده باغی داشتم مخمس که قیمتش 2500 تومان بود چون قیمت آن زیاد شد فروختم و از پول او 5 پشته باغ دیگری به مبلغ 25500 تومان خریدهام و از محصول باغ فعلی مقداری مصرف خوراکی بنده است و مقداری هم فروش میشود و ممکن است مقدار فروش محصول مذکور صرف در خرج سالیانه خود باغ از قبیل کندن باغ و غیره باشد بفرمائید بقیه 25500 تومان فوق که 2500 تومان آن مخمس بوده تکلیفش از نظر خمس چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] باغ پدری از طریق بخشش یا ارث به پسرش منتقل شده است، آن باغ هنگام هدیه یا انتقال به او بابت ارث، قیمت زیادی نداشت، ولی در حال حاضر قیمت آن هنگام فروش با قیمت قبلی آن تفاوت زیادی کرده است، آیا به آن مقدار زیادی که بر اثر افزایش قیمت حاصل شده، خمس تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله بهجت] زمینی را با مقداری درخت، برای امرار معاش می خرد و خمس آن را می دهد، بعد درخت رشد می کند و به علت رشد و نموّ، قیمت درخت زیاد می شود. آیا زیادی قیمت، خمس دارد؟
- [آیت الله بهجت] شخصی باغی برای استفاده خود و خانواده اش خریداری کرده است، در بعضی سال ها به طور اتفاقی میوه آن بیش از مصرف خانواده او بوده و به فروش می رسد، آیا این باغ خمس دارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی باغی برای استفاده خود و خانواده اش خریداری کرده است، در بعضی سالها بطور اتفاقی میوه آن بیش از مصرف خانواده او بوده و بفروش می رسد، آیا به این باغ خمس تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله وحید خراسانی] شخصی باغی دارد که چند سال است درامدی نداشته اما از نظر قیمت برای سفر حج کافی بوده صاحب باغ عرفا اطمینان دارد وقتی باغ ثمر بدهد او هم از کار افتاده خواهد شد و باید از درامد باغ امرار معاش نماید ایا این شخص مستطیع است
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی طلاهایش را برای رفتن به حج بفروشد آیا باید خمس انرا بدهد ؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که باغی را فقط برای مصرف خانوادگی خود میخرد و چیزی از محصولات آن را نمیفروشد، بلکه همه محصول را صرف در مؤونه خود میکند، آیا لازم است خمس زمین و باغ را بدهد؟
- [آیت الله نوری همدانی] کسی که از پول خمس نداده اراضی را برای زراعت خود خریداری کرده، در هنگام خرید، قیمت آن کم بوده ولی الان قیمتش چندین برابر از قیمت خرید اضافه شده است و الان میخواهد خمس آن را بدهد آیا قیمت خرید حساب کند یا قیمت فعلی؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی از درآمد بین سال، زمینی را برای احداث خانه بخرد، ولی در همان سال، زمین را بفروشد و با پول آن خانهای تهیه کند، آیا باید خمس بدهد؟ آیا گرانتر فروختن زمین نسبت به قیمت خرید، تأثیری در حکم مسأله دارد یا خیر؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر غیر مال التجاره مالی داشته باشد که خمسش را داده، یا خمس ندارد مثلاً به او بخشیدهاند چنانچه قیمتش بالا رود و آن را بفروشد، مقداری که بر قیمتش اضافه شده خمس ندارد؛ ولی اگر مثلاً درختی که خریده میوه‌ی بیاورد، یا گوسفند چاق شود، در صورتی که مقصود او از نگهداری آنها این بوده که منفعتی از آن ببرد، باید خمس آنچه زیاد شده بدهد، بلکه اگر مقصودش منفعت بردن هم نبوده، بنا بر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد.
- کسی که از اوّلِ تکلیف خمس نداده، اگر ملکی بخرد و قیمت آن بالا رود، چنانچه آن ملک را برای آن نخریده که قیمتش بالا رود و بفروشد، مثلاً زمینی را برای زراعت خریده است، در صورتی که آن را خریده و از پول خمس نداده قیمت آن را داده، باید خمس قیمتی را که خریده بدهد؛ ولی اگر مثلاً پول خمس نداده را به فروشنده داده و به او گفته: این ملک را به این پول میخرم، در صورتی که حاکم شرع معاملهی پنج یک آن را اجازهی بدهد، خریدار باید خمس مقداری که آن ملک ارزش دارد بدهد.
- اگر آذوقهای که برای مصرف سالش خریده، در آخر سال زیاد بیاید باید خمس آن را بدهد و چنانچه بخواهد قیمت آن را بدهد، در صورتی که قیمتش از وقتی که خریده زیاد شده باشد، باید قیمت آخر سال را حساب کند.
- اگر در زمینی که غصب کرده زراعت کند، یا درخت بنشاند، زراعت و درخت و میوه‌ی آن مال خود اوست و چنانچه صاحب زمین راضی نباشد که زراعت و درخت در زمین بماند، کسی که غصب کرده باید فوراً زراعت یا درخت خود را اگر چه ضرر نماید از زمین بکند و نیز باید اجارهی زمین را در مدّتی که زراعت و درخت در آن بوده به صاحب زمین بدهد و خرابیهایی را که در زمین پیدا شده درست کند، مثلاً جای درخت‌ها را پُر نماید و اگر به واسطهی اینها قیمت زمین از اوّلش کمتر شود، باید تفاوت آن را هم بدهد و نمیتواند صاحب زمین را مجبور کند که زمین را به او بفروشد، یا اجاره دهد و نیز صاحب زمین نمیتواند او را مجبور کند که درخت یا زراعت را به او بفروشد.
- اگر در ظرفهای متعدّدی که در یک جا دفن شده مالی پیدا کند که قیمت آنها روی هم 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا باشد، بنا بر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد، ولی چنانچه در چند جا پیدا کند، هر کدام آنها که قیمتش به این مقدار برسد، بنا بر احتیاط خمس آن واجب است و گنجی که قیمت آن به این مقدار نرسیده خمس ندارد.
- اگر بدون فرو رفتن در دریا به وسیله اسبابی جواهر بیرون آورد و بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده قیمت آن به 18 نخود طلا برسد، بنا بر احتیاط خمس آن واجب است، ولی اگر از روی آب دریا یا از کنار دریا جواهر بگیرد، در صورتی باید خمس آن را بدهد که آنچه را به دست آورده به تنهایی یا با منفعتهای دیگر کسب او از مخارج سالش زیادتر باشد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر باغی احداث کند برای آن که بعد از بالا رفتن قیمتش بفروشد، باید خمس میوه و نمو درخت‌ها و زیادی قیمت باغ را بدهد، ولی اگر قصدش این باشد که میوة آن درخت‌ها را فروخته و از قیمتش استفاده کند، فقط باید خمس میوه و نمو درخت‌ها را بدهد.
- [امام خمینی] اگر باغی احداث کند برای آن که بعد از بالا رفتن قیمتش بفروشد، باید خمس میوه و نمو درخت‌ها و زیادی قیمت باغ را بدهد، ولی اگر قصدش این باشد که از میوه آن استفاده کند، فقط باید خمس میوه را بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر باغی احداث کند برای ان که بعد از بالا رفتن قیمتش ان را بفروشد باید خمس میوه و نمو درخت‌ها و بنابر احتیاط خمس زیادی قیمت باغ را بدهد و اگر قصدش این باشد که به میوه ان تجارت کند باید خمس میوه و نمو درخت‌ها را بدهد ولی اگر قصدش این باشد که از میوه ان استفاده شخصی کند فقط باید خمس میوه درخت‌ها را در صورتی که زاید بر استفاده اش باشد بدهد
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر باغی احداث کند برای آنکه بعد از بالا رفتن قیمتش بفروشد میوه و نموّ درخت ها و زیادی قیمت باغ جزء درآمد سال او است و اگر صرف مؤونه نشد باید خمس آن را بدهد. ولی اگر قصدش این باشد که میوه آن را بفروشد باید خمس میوه را اگر صرف مؤونه او نشود بدهد. و اصل باغ حکم سرمایه را دارد که باید طبق احکام خمس سرمایه تخمیس شود.
- [آیت الله سیستانی] اگر باغی احداث کند با پولی که خمس آن را داده است ، یا خمس به آن تعلق نگرفته است ، برای آنکه بعد از بالا رفتن قیمتش بفروشد ، باید خمس میوه و نمو درخت‌ها ونهالهایی که میروید ، یا آن را کاشتهاند و شاخههای خشکی که قابل بریدن و استفاده است و زیادی قیمت باغ را بدهد ، ولی اگر قصدش این باشد که میوه آن درخت‌ها را فروخته و از قیمتش استفاده کند ، خمس زیادی قیمت واجب نیست ، و ما بقی خمس دارد .
- [آیت الله نوری همدانی] اگر باغی احداث کند برای آنکه بعد از بالا رفتن قیمتش بفروشد ، باید خمس میوه و نمّو درخت‌ها و زیادی قیمت باغ را بدهد ولی اگر باغ را فقط برای میوه خوردن خود و عائله خود احداث کند و یا به این قصد بخرد و جزء مؤنه محسوب شود آن باغ و نمو آن خمس ندارد ولی اگر برای اینکه میوة آن را بفروشد و از قیمت آن استفاده کند آن را احداث کرده است حکم سرمایه را پیدا می کند که باید خمس میوه و نمّو درخت‌ها را بدهد .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر باغی با مال خمس داده یا مالی که خمس ندارد احداث کند، باید خمس میوه و نموّ درخت‌ها را بدهد؛ ولی اگر در اثر افزایش قیمت بازار، قیمت باغ زیاد شود، تا وقتی که باغ را نفروخته خمس واجب نیست، در این مسأله فرقی نیست که مقصود وی از احداث باغ این باشد که بعد از بالا رفتن قیمتش آن را بفروشد، یا از میوه آن استفاده کند، یا به غرض دیگری باغ را احداث کرده باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر باغی احداث کند برای آن که بعد از بالارفتن قیمتش بفروشد، باید بعد از باغشدن، خمس درخت‌ها و میوه و نمو درخت‌ها و زیادی قیمت باغ را بدهد، ولی اگر باغ را فقط برای میوهخوردن خود و عائله خود احداث کند، چنانچه در بعض جاها حاجت به آن دارند و جزء مؤونه محسوب میشود، باغ و نمو آن هیچ کدام خمس ندارد، و اگر برای این که میوه آن را بفروشد و از قیمت آن استفاده کند آن را احداث کرده، حکم سرمایه را دارد، و خمس آن واجب است، به این معنیکه پس از آنکه باغ شد و درختهایش به حدکمال رسید، اگر زمین آنخمس نداشته، خمس درخت‌ها را بدهد، و بعد هم نمو درخت‌ها.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر باغی احداث کند برای آن که بعد از بالا رفتن قیمتش بفروشد، باید خمس میوه ونموّ درخت‌ها وزیادی قیمت باغ را بدهد ولی اگر قصدش این باشد که از میوه آن استفاده کند، فقط باید خمس میوه را در صورتی که مؤنه سال قرار نگیرد، بدهد.
- [آیت الله سبحانی] اگر باغی احداث کند برای آن که بعد از بالا رفتن قیمتش بفروشد، اگر وقت فروش آن رسیده باید خمس میوه و درخت را بدهد ولی اگر قصدش این باشد که از میوه آن استفاده کند: فقط باید خمس میوه را بدهد. و خمس خود باغ را هنگام فروش بدهد.