قسمت
قسمت به تمییز حقوق گویند. [۱]
اگر وارث میت فقط یک عمو یا یک عمه است، چه پدر و مادری باشد یعنی با میت از یک پدر و مادر باشد، یا پدری باشد یا مادری، همه‌ی مال به او می‌رسد و اگر چند عمو یا چند عمه باشند و همه پدر و مادری، یا همه پدری باشند، مال به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود و اگر عمو و عمه هر دو باشند و همه پدر و مادری، یا همه پدری باشند، عمو دو برابر عمه می‌برد، مثلاً اگر وارث میت دو عمو و یک عمه باشد، مال را پنج قسمت می‌کنند، یک قسمت را به عمه می‌دهند و چهار قسمت را عموها به طور مساوی بین خودشان قسمت می‌کنند.
عنوان مسئله:
اگر وارث میت فقط یک عمو یا یک عمه است، چه پدر و مادری باشد یعنی با میت از یک پدر و مادر باشد، یا پدری باشد یا مادری، همه‌ی مال به او می‌رسد و اگر چند عمو یا چند عمه باشند و همه پدر و مادری، یا همه پدری باشند، مال به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود و اگر عمو و عمه هر دو باشند و همه پدر و مادری، یا همه پدری باشند، عمو دو برابر عمه می‌برد، مثلاً اگر وارث میت دو عمو و یک عمه باشد، مال را پنج قسمت می‌کنند، یک قسمت را به عمه می‌دهند و چهار قسمت را عموها به طور مساوی بین خودشان قسمت می‌کنند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- زنی کلیمی وفات نموده وارث او منحصر است به یک برادر پدری که آن هم کلیمیست و یک خواهر پدر و مادری که مسلمان شده، آیا ارث متوفّات از خواهر مسلمه است یا از برادر او است؟
- آیا جایز است شخصی با بودن مماثل غسل میّت دهد محارم به نسب خود را چون خواهر و مادر و عمّه و جدّه پدری؟ زیرا زنها به واسطه جهل به موضوع و حکم و ندانستن کیفیّت تغسیل، نمیتوانند مباشرت کنند و درست به جا آورند، هر چند حکم در این صورت احوط بلکه اقوی اعتبار فقد مماثل وبودن از ورای ثیاب است و طریقه و ترتیب غسل از ورای ثیاب چگونه خواهد بود؟
- این کمی نه سکینه ساکنه بلده نور یک برادر پدر مادری داشتم، پس از فوت پدرم مالیه پدری در دست برادرم بود و به آن کسب میکرد، تا چهل روز قبل در قریه خورتابِ رودبارِ نور در شب سیلاب زیادی آمده و قریب سیصد نفر از اهالی طعمه آب شدند، از قبیل برادرم و عیالش و یک نفر دخترش، برادرم غیر از این کمی نه وارثی ندارد مگر یک نفر مادر زن دارد، آیا مالیه آن مرحوم به این کمی نه تَعَلُّق دارد یا به مادر زنش؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث فقط چند عمو یا چند عمه پدری یا پدر و مادری باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث فقط چند عمو یا چند عمه پدری یا پدر و مادری باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث چند عمو و چند عمه پدری یا پدر و مادری باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر وارث چند عمو و چند عمه پدری یا پدر و مادری باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر از ورثه میت(یک دایی یا یک خاله) و (یک عمو یا یک عمه مادری) و (عمو و عمه پدر و مادری یا پدری) موجود باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر از ورثه میت (یک دایی یا یک خاله) و (عمو و عمه مادری) و (عمو و عمه پدر و مادری یا پدری) موجود باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی که از دنیا رفته و وارث میّت، عمو و عمّه پدر و مادری و دائی هستند چگونه ارث میبرند و اگر ورثه عمو باشد با دائی زاده و یا عمو یا خاله زاده چگونه ارث میبرند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر عموها و عمه ها از نظر پدری و مادری متفاوت باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر از ورثه میت (دایی و خاله مادری) و (چند دایی و خاله پدر و مادری) و (عمو و عمه) موجود باشند ارث چگونه تقسیم می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر کودکی دو ساله (پسر) به همراه پدر، مادر، پدربزرگ و مادر بزرگ پدری در جنایت آمریکا در هواپیمای ایرباس کشته شده باشد، و اجداد مادری و عموها و عمه ها زنده باشند، و از متوفی 150 تومان باقی مانده باشد، نحوه تقسیم آن بین ورثه کودک به چه نسبتی است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر وارث میت یا دایی یا یک خاله و یک عمو یا یک عمهی مادری و عمو و عمهی پدر و مادری یا پدری باشد، مال را سه قسمت می‌کنند:یک قسمت آن را به دایی یا خاله می‌دهند و دو قسمت باقی مانده را شش قسمت می‌کنند، یک قسمت را به عمو یا عمهی مادری و بقیه را به عمو و عمهی پدر و مادری یا پدری می‌دهند و عمو دو برابر عمه می‌برد؛ بنا بر این اگر مال را نُه قسمت کنند:سه قسمت را به دایی یا خاله و یک قسمت را به عمو یا عمهی مادری و پنج قسمت دیگر را به عمو و عمهی پدر و مادری یا پدری می‌دهند.
- اگر وارث میت عمو و عمه باشد و بعضی پدری و بعضی مادری و بعضی پدری و مادری باشند، عمو و عمهی پدری ارث نمیبرند، پس اگر میت یک عمو یا یک عمه مادری دارد، مال را شش قسمت می‌کنند:یک قسمت را به عمو یا عمهی مادری و بقیه را به عمو و عمهی پدر و مادری می‌دهند و عموی پدر و مادری دو برابر عمهی پدر و مادری می‌برد و اگر هم عمو و هم عمهی مادری دارد، مال را سه قسمت می‌کنند:دو قسمت را به عمو و عمهی پدر و مادری می‌دهند و عمو دو برابر عمه می‌برد و یک قسمت را به عمو و عمهی مادری می‌دهند که به طور مساوی بین خودشان قسمت کنند و احتیاط آن است که در تقسیم با یکدیگر صلح کنند.
- اگر وارث میت یک دایی یا یک خاله و عمو و عمه باشد، چنانچه عمو و عمه پدر و مادری یا پدری باشند، مال را سه قسمت می‌کنند:یک قسمت را دایی یا خاله می‌برد و از بقیه دو قسمت به عمو و یک قسمت به عمه می‌دهند، بنا بر این اگر مال را نُه قسمت کنند، سه قسمت را به دایی یا خاله و چهار قسمت را به عمو و دو قسمت را به عمه می‌دهند.
- اگر وارث میت عمو و عمه و دایی و خالهی پدر و عمو و عمه و دایی و خالهی مادر او باشند، مال سه سهم می‌شود:یک سهم آن را عمو و عمه و دایی و خالهی مادر میت به طور مساوی بین خودشان قسمت می‌کنند و دو سهم دیگر آن را سه قسمت می‌کنند:یک قسمت آن را دایی و خالهی پدر میت به طور مساوی بین خودشان قسمت مینمایند و دو قسمت دیگر آن را به عمو و عمهی پدر میت می‌دهند و عمو دو برابر عمه می‌برد.
- اگر وارث میت چند دایی و چند خاله باشد که همه پدر و مادری یا پدری یا مادری باشند و عمو و عمه هم داشته باشد، مال سه سهم می‌شود:دو سهم آن را به دستوری که در مسأله پیش گفته شد، عمو و عمه بین خودشان قسمت می‌کنند و یک سهم آن را دائیها و خالهها به طور مساوی بین خودشان قسمت مینمایند.
- اگر وارث میت یک دایی یا یک خاله و عمو و عمهی مادری و عمو و عمهی پدر و مادری یا پدری باشد، مال را سه قسمت می‌کنند:یک قسمت را دایی یا خاله می‌برد و دو قسمت باقی مانده را سه سهم می‌کنند، یک سهم آن را به طور مساوی بین عمو و عمهی مادری قسمت می‌کنند و دو سهم دیگر را بین عمو و عمهی پدر و مادری یا پدری قسمت مینمایند و عمو دو برابر عمه می‌برد، بنا بر این اگر مال را نُه قسمت کنند:سه قسمت آن سهم خاله یا دایی و دو قسمت سهم عمو و عمهی مادری و چهار قسمت سهم عمو و عمهی پدر و مادری یا پدری میباشد.
- اگر وارث میت، دایی یا خالهی مادری و چند دایی و خالهی پدر و مادری یا پدری و عمو و عمهی باشد، مال سه سهم می‌شود:دو سهم آن را به دستوری که سابقاً گفته شد عمو و عمه بین خودشان قسمت می‌کنند، پس اگر میت یک دایی یا یک خالهی مادری دارد، یک سهم دیگر آن را شش قسمت می‌کنند:یک قسمت را به دایی یا خالهی مادری می‌دهند و بقیه را به دایی و خالهی پدر و مادری یا پدری می‌دهند که بنا بر احتیاط باید در تقسیم آن با هم صلح کنند:و اگر چند دایی مادری یا چند خالهی مادری یا هم دایی مادری و هم خالهی مادری دارد، آن یک سهم را سه قسمت می‌کنند:یک قسمت را دائیها و خالههای مادری به طور مساوی بین خودشان قسمت می‌کنند و بقیه را به دایی و خالهی پدر و مادری یا پدری می‌دهند که بنا بر احتیاط در تقسیم آن با هم صلح می‌کنند.
- اگر وارث میت فقط یک برادر یا یک خواهر باشد، همه‌ی مال به او می‌رسد و اگر چند برادر پدر و مادری، یا چند خواهر پدر و مادری باشد، مال به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود و اگر برادر و خواهر پدر و مادری با هم باشند، هر برادری دو برابر خواهر می‌برد، مثلاً اگر دو برادر و یک خواهر پدر و مادری دارد، مال را پنج قسمت می‌کنند، هر یک از برادرها دو قسمت و خواهر یک قسمت آن را می‌برد.
- اگر میت برادر و خواهر پدر و مادری و برادر و خواهر پدری و برادر و خواهر مادری داشته باشد، برادر و خواهر پدری ارث نمیبرند و مال را سه قسمت می‌کنند:یک قسمت آن را برادر و خواهر مادری به طور مساوی بین خودشان قسمت می‌کنند و بقیه را به برادر و خواهر پدر و مادری می‌دهند و هر برادری دو برابر خواهر می‌برد.
- اگر وارث میت فقط جد و جدهی پدری باشد، مال سه قسمت می‌شود:دو قسمت را جّد و یک قسمت را جده می‌برد و اگر جد و جدهی مادری باشد، مال را به طور مساوی بین خودشان قسمت می‌کنند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خوئی] اگر وارث میت فقط یک عمو یا یک عمه است، چه پدر و مادری باشد یعنی با میت از یک پدر و مادر باشد، یا پدری باشد یا مادری همه مال به او می‌رسد، و اگر چند عمو یا چند عمه باشند و همه پدر و مادری یا همه پدری باشند، مال به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود، و اگر عمو و عمه هر دو باشند، و همه پدر و مادری، یا همه پدری باشند، مشهور این است که عمو دو برابر عمه می‌برد، مثلًا اگر وارث میت دو عمو و یک عمه باشد، مال را پنج قسمت می‌کنند، یک قسمت را به عمه می‌دهند و چهار قسمت را عموها به طور مساوی بین خودشان قسمت می‌کنند ولی بعید نیست که قسمت بین عمو و عمه نیز به طور مساوی باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر وارث میت، یک دایی یا یک خاله و یک عمو یا یک عمه مادری و عمو و عمه پدر و مادری یا پدری باشند، مال را سه قسمت می‌کنند؛ یک قسمت آن را به دایی یا خاله می‌دهند، و دو قسمت باقیمانده را شش قسمت می‌کنند، یک قسمت را به عمو یا عمه مادری، و بقیه را به عمو و عمه پدر و مادری یا پدری می‌دهند، و عمو دو برابر عمه می‌برد. بنابراین، اگر مال را نه قسمت کنند، سه قسمت را به دایی یا خاله، و یک قسمت را به عمو یا عمه مادری، و پنج قسمت دیگر را به عمو و عمه پدر و مادری یا پدری می‌دهند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر وارث میت فقط یک عمو یا یک عمه است، چه پدر و مادری باشد یعنی، با پدر میت از یک پدر و مادر باشد، یا پدری باشد یا مادری همه مال به او می‌رسد، و اگر چند عمو یا چند عمه باشند و همه پدر و مادری، یا همه پدری یا همه مادری باشند، مال به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود؛ و اگر عمو و عمه هر دو باشند و همه پدر و مادری، یا همه پدری باشند، عمو دو برابر عمه می‌برد، مثلاً اگر وارث میت دو عمو و یک عمه باشند، مال را پنج قسمت می‌کنند؛ یک قسمت را به عمه می‌دهند، و چهار قسمت را عموها به طور مساوی بین خودشان قسمت می‌کنند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر وارث میت، عمو و عمه باشد، بعضی پدری و بعضی مادری و بعضی پدر و مادری باشند، عمو و عمه پدری، ارث نمیبرند. پس اگر میت یک عمو یا یک عمه مادری دارد، مال را شش قسمت می‌کنند؛ یک قسمت را به عمو یا عمه مادری، و بقیه را به عمو و عمه پدر و مادری می‌دهند، و عموی پدر و مادری دو برابر عمه پدر و مادری می‌برد، و اگر هم عمو و هم عمه مادری دارد، مال را سه قسمت می‌کنند؛ دو قسمت را به عمو و عمه پدر و مادری می‌دهند، و عمو دو برابر عمه می‌برد، و یک قسمت را به عمو و عمه مادری می‌دهند که به طور مساوی بین خودشان قسمت می‌کنند، و احتیاط آن است که در تقسیم با یکدیگر مصالحه کنند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر وارث میّت فقط (یک عمو) یا (یک عمّه) باشد چه پدر و مادری باشد، یعنی با پدر میّت از یک پدر و مادر باشند یا پدری باشد یا مادری همه مال به او می‌رسد و اگر (چند عمو) یا (چند عمّه) باشد و همه پدری و مادری یا همه پدری باشند، مال به طور مساوی بین آنان قسمت می‌شود و اگر (عمو و عمّه) هر دو باشند و همه پدر و مادری یا همه پدری باشند، عمو دو برابر عمّه می‌برد؛ مثلاً اگر وارث میّت (دو عمو و یک عمّه) باشد، مال را پنج قسمت می‌کنند، یک قسمت را به عمّه می‌دهند و چهار قسمت را عموها به طور مساوی بین خودشان قسمت می‌کنند.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت عمو و عمّه باشد و بعضی پدری و بعضی مادری وبعضی پدر ومادری باشند، عمو وعمّه پدری ارث نمیبرند، پس اگر میّت یک عمو یا یک عمّه مادری دارد، مال را شش قسمت می‌کنند، یک قسمت را به عمو یا عمّه مادری وبقیّه را به عمو وعمّه پدری ومادری می‌دهند وعموی پدر ومادری دو برابر عمّه پدر ومادری می‌برد و اگر هم عمو وهم عمّه مادری دارد، مال را سه قسمت می‌کنند، دو قسمت را به عمو وعمّه پدر ومادری می‌دهند وعمو دو برابر عمّه می‌برد ویک قسمت را به عمو وعمّه مادری می‌دهند که بطور مساوی بین خودشان قسمت می‌کنند و احتیاط واجب آن است که در تقسیم با یکدیگر صلح کنند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر وارث میّت (عمو و عمّه) باشد و بعضی پدری و بعضی مادری و بعضی پدر و مادری باشند، عمو و عمّه پدری ارث نمیبرند؛ پس اگر میّت (یک عمو) یا (یک عمّه مادری) داشته باشد، مال را شش قسمت می‌کنند، یک قسمت را به عمو یا عمّه مادری و بقیّه را به عمو و عمّه پدر و مادری می‌دهند و عموی پدر و مادری دو برابر عمّه پدر و مادری ارث می‌برد و اگر هم عمو و هم عمّه مادری داشته باشد، مال را سه قسمت می‌کنند، دو قسمت را به عمو و عمّه پدر و مادری می‌دهند و عمو دو برابر عمّه می‌برد و یک قسمت را به عمو و عمّه مادری می‌دهند و احتیاط واجب آن است که عمو و عمه مادری در تقسیم با یکدیگر صلح کنند.
- [آیت الله خوئی] اگر وارث میت عمو و عمه باشد و بعضی پدری و بعضی مادری و بعضی پدر و مادری باشند، عمو و عمه پدری ارث نمیبرند، و مشهور این است که اگر میت یک عمو یا یک عمه مادری دارد مال را شش قسمت می‌کنند، یک قسمت را به عمو یا عم مادری و بقیه را به عمو و عمة پدر و مادری می‌دهند و در فرض نبودن آنها به عمو و عمة پدری می‌دهند و اگر هم عمو و هم عمة مادری دارد، مال را سه قسمت می‌کنند دو قسمت را به عمو و عمة پدر و مادری و در فرض نبودن آنها به عمو و عمة پدری و یک قسمت را به عمو و عمة مادری می‌دهند، ولی بعید نیست که در هر دو صورت عمو و عمه مادری مثل عمو و عمههای دیگر باشند و مال بین همة آنها به طور مساوی تقسیم شود.
- [آیت الله سیستانی] اگر وارث میّت فقط یک عمو یا یک عمه است ، چه پدر و مادری باشد ، یعنی با پدر میّت از یک پدر و مادر باشند ، چه پدری چه مادری ، همه مال به او می‌رسد ، و اگر چند عمو یا چند عمه باشند و همه پدر و مادری ، یا همه پدری یا همه مادری باشند ، مال بطور مساوی بین آنان قسمت می‌شود . و اگر عمو و عمه هر دو باشند ، عمو دو برابر عمه می‌برد .
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر وارث میّت یک دایی یا یک خاله، یک عمو یا یک عمّه مادریوعمو وعمّه پدر ومادری یا پدری باشد، مال را سه قسمت می‌کنند، یک قسمت آن را به دایی یا خاله می‌دهند ودو قسمت باقیمانده را شش قسمت می‌کنند، یک قسمت را به عمو یا عمّه مادری وبقیّه را به عمو وعمّه پدر ومادری یا پدری می‌دهند وعمو دو برابر عمّه می‌برد، بنابراین اگر مال را نه قسمت کنند، سه قسمت را به دایی یا خاله ویک قسمت را به عمو وعمّه مادری وپنج قسمت دیگر را به عمو وعمّه پدر ومادری یا پدری می‌دهند.