فقیر
گدا آن است که: دنیا از او دست برداشته، و فقیر آن است که: او دست از دنیا برداشته است.
سید یتیمی که به او خمس می‌دهند، باید فقیر باشد ولی به سیدی که در سفر درمانده شده، اگر در وطنش فقیر هم نباشد، می‌شود خمس داد.
عنوان مسئله:
سید یتیمی که به او خمس می‌دهند، باید فقیر باشد ولی به سیدی که در سفر درمانده شده، اگر در وطنش فقیر هم نباشد، می‌شود خمس داد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- سید فقیر خانه ندارد یا خانه دارد محتاج به تعمیر اساسی است و میخواهد کمکم از خمس که به او داده می‌شود نذر کند برای امر مذکور تا از حالت فقر خارج نشود، آیا جایز است یا خیر؟
- زید از خمس مال خود به سید فقیر مبلغ بیست هزار تومان تملیک میکند که چون آرزومند زیارت مکه معظمه است به حج برود، آیا جایز است یا خیر؟ و چنانچه جایز باشد اگر بعدها سید مستطیع شود آیا حج مذکور کفایت است یا باید حج رود؟
- سید فقیر خانهاش کهنه و مرطوبی شده که باید چنین خانه را خراب کند و از بنیاد بسازد چون خرج بنّایی سنگین است ناچار باید پولی به مرور جمعآوری نماید، قهراً تا خانه درست نشده از مخارج سالش باید از خمس زیادتر بگیرد و قرض هم برایش میسّر نیست که از قرض خانه درست کند بعد ادا کند چون میفرمائید نمیتواند از مخارج سال زیادتر بگیرد لذا چه کند که هم خانه درست شود و خلاف هم نکرده باشد.
- سادات فقیر از سهم خودشان و مستحقین سهم امام علیه السلام و کفارات و رد مظالم و غیره آیا از این وجوهات میتوانند به مصرف حج تمتع یا عمره یا زیارات معصومین و امامزادهها برسانند یا خیر؟ و همچنین در صورت لزوم و احتیاج به مرکب از این وجوه تهیه مرکب سواری اعم از اسب یا ماشین سواری یا غیره طبق شئون خود بنمایند، یا نسیه بخرند و قرض خود را از این وجوه بدهند جایز است یا خیر؟ و تا چه اندازه حق توسعه دارند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] سیدی که اکنون فقیر نیست ولی چند ماه دیگر فقیر می شود آیا جایز است سهم سادات بگیرد؟
- [آیت الله سبحانی] سیدی که اکنون فقیر نیست ولی چند ماه دیگر فقیر می شود آیا جایز است سهم سادات بگیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] در شب عید فطر، قبل از غروب، سیّدی به عنوان میهمان بر غیر سیّد وارد می‌شود یا غیر سیّدی بر سیّد وارد می‌شود. در این دو صورت، آیا میتوان فطریه میهمان را که برعهده صاحب خانه است به سیّد فقیر داد یا باید به غیر سیّد داده شود؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر سهم سادات را با سیّدی مستحق دستگردان کرده وبه گردن گرفته باشد، آیا هنگام پرداخت باید به همان سیّد بدهد یا به سیّد دیگر هم میتواند بدهد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا سیدی که می خواهد خمس بگیرد، لازم است خود را فقیر بداند تا بتواند خمس قبول کند؟
- [آیت الله بهجت] آیا سیدی که می خواهد خمس بگیرد لازم است خود را فقیر بداند تا بتواند خمس قبول کند؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که سیّد یتیمی را سرپرستی میکند و او را به فرزندی خود پذیرفته است، آیا میتواند سهم سادات را چه از اموال خودش یا از اموال دیگران به مصرف این سیّد برساند؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی خمس خود را با اجازه مرجع تقلیدش به سید فقیر بدهد ولی بعدا از پرداخت خمس به آن سید فقیر پشیمان شود، آیا آن سید باید آن پول را به او برگرداند یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا سهم سادات را فقط باید به سادات فقیر داد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا می توان سهم سادات را به سادات فقیر محلّ داد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- به سیدی که در سفر درمانده شده، اگر سفر او سفر معصیت باشد بنابر احتیاط واجب نباید خمس بدهند.
- خمس را باید دو قسمت کنند: یک قسمت آن سهم سادات است، و باید به سید فقیر یا سید یتیم یا به سیدی که در سفر درمانده شده بدهند و نصف دیگر آن سهم امام علیه السلام، که در این زمان باید به مجتهد جامعالشرایط بدهند، یا به مصرفی که او اجازه میدهد برسانند، ولی اگر انسان بخواهد سهم امام را به مجتهدی که از او تقلید نمیکند بدهد بنابر احتیاط واجب باید از مجتهدی که تقلید میکند اجازه بگیرد و در صورتی به او اذن داده می‌شود که بداند آن مجتهد و مجتهدی که از او تقلید میکند، سهم امام را به یک طور مصرف میکنند.
- احتیاط واجب آن است که بیشتر از مخارج یک سال به یک سید فقیر خمس ندهند.
- به سیدی که معصیتکار است، اگر خمس دادن کمک به معصیت او باشد نمیشود خمس داد. و احوط آن است که به سیدی که شراب میخورد یا نماز نمیخواند یا آشکارا معصیت میکند، اگرچه دادن خمس کمک به معصیت او نباشد، خمس ندهد.
- کسی که دسترسی به طلبکار خود ندارد، چنانچه امید نداشته باشد که او را پیدا کند باید طلب او را از طرف صاحبش به فقیر بدهد، و بنابر احتیاط از حاکم شرع اجازه بگیرد و اگر طلبکار او سید نباشد، احتیاط مستحبی آن است که طلب او را به سید فقیر ندهد.
- مسافری که خرجی او تمام شده، یا مرکبش از کار افتاده، چنانچه سفر او سفر معصیت نباشد و نتواند با قرض کردن یا فروختن چیزی، خود را به مقصد برساند، اگرچه در وطن خود فقیر نباشد، میتواند زکات بگیرد. ولی اگر بتواند در جای دیگر با قرض کردن یا فروختن چیزی مخارج سفر خود را فراهم کند فقط به مقداری که به آنجا برسد میتواند زکات بگیرد.
- اگر در شهر انسان سید مستحقی نباشد و یقین یا اطمینان داشته باشد که بعداً نیز پیدا نمیشود، یا نگهداری خمس تا پیدا شدن مستحق ممکن نباشد، باید خمس را به شهر دیگری ببرد و به مستحق برساند و میتواند مخارج بردن آن را از خمس بردارد و اگر خمس از بین برود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی کرده، باید عوض آن را بدهد و اگر کوتاهی نکرده، چیزی بر او واجب نیست.
- انسان میتواند زکات را در هشت مورد مصرف کند: (اول): فقیر، و او کسی است که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد ولی کسی که صنعت یا ملک یا سرمایهای دارد که میتواند مخارج سال خود را بگذراند فقیر نیست. (دوم): مسکین، و او کسی است که از فقیر سختتر میگذراند. (سوم): کسی که از طرف امام علیهالسلام یا نایب امام مأمور است که زکات را جمع و نگهداری نماید و به حساب آن رسیدگی کند و آن را به امام علیه السلام یا نایب امام یا فقرا برساند. (چهارم): کافرهایی که اگر زکات به آنان بدهند به دین اسلام مایل میشوند یا در جنگ به مسلمانان کمک میکنند. (پنجم): خریداری بندههایی که در شدت میباشند و آزاد کردن آنان. (ششم): بدهکاری که نمیتواند قرض خود را بدهد. (هفتم): فی سبیل الله، یعنی کارهایی که میتوان با آنها قصد قربت نمود مثل ساختن مسجد، و مدرسهای که علوم دینیه در آن خوانده می‌شود، و تنظیف شهر و آسفالت راهها و توسعه آنها و مانند اینها. (هشتم): ابنالسبیل، یعنی مسافری که در سفر درمانده شده و احکام اینها در مسایل آینده گفته خواهد شد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] سیّد یتیمی که به او خمس می‌دهند ، باید فقیر باشد ، ولی به سیّدی که در سفر درمانده شده ، اگر در وطنش فقیر هم نباشد ، می‌شود خمس داد .
- [آیت الله بهجت] سیّد یتیمی که به او خمس می‌دهند، باید فقیر باشد، ولی به سیّدی که در سفر درمانده شده، اگر در وطنش فقیر هم نباشد، می‌شود خمس داد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] سیّد یتیمی که به او خمس می‌دهند، باید فقیر باشد، ولی به سیّدی که در سفر درمانده شده، اگر در وطنش فقیر هم نباشد، می‌شود خمس داد.
- [آیت الله اردبیلی] سیّد یتیمی که به او خُمس می‌دهند، باید فقیر باشد، ولی به سیّدی که در سفر درمانده شده، اگرچه در وطن خود فقیر نباشد، میتوان خُمس داد.
- [آیت الله علوی گرگانی] سیّد یتیمی که به او خمس می‌دهند، باید فقیر باشد ولی به سیّدیکه در سفر درمانده شده، اگر در وطنش فقیر هم نباشد می‌شود خمس داد.
- [امام خمینی] سید یتیمی که به او خمس می دهند، باید فقیر باشد ولی به سیدی که در سفر درمانده شده اگر در وطنش فقیر هم نباشد می شود خمس داد.
- [آیت الله وحید خراسانی] سید یتیمی که به او خمس می دهند باید فقیر باشد ولی به سیدی که در سفر درمانده شده اگر چه در وطنش فقیر نباشد می شود خمس داد
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . سید یتیمی که به او خمس می دهند، باید فقیر باشد ولی به سیدی که در سفر درمانده شده، اگر چه در وطنش فقیر نباشد، می شود خمس داد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] سید یتیمی که به او خمس می دهند؛ باید فقیر باشد؛ ولی به سیدی که در سفر درمانده شده؛ اگر در وطنش فقیر هم نباشد؛ می شود خمس داد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] سیّد یتیمی که به او خمس می دهند باید فقیر باشد ولی به سیدی که در سفر درمانده شده; اگر در وطنش فقیر هم نباشد می شود خمس داد و اگر به سیدی که فقیر نیست خمس بدهند کفایت نمی کند و دو مرتبه باید بپردازند.