فقیر
گدا آن است که: دنیا از او دست برداشته، و فقیر آن است که: او دست از دنیا برداشته است.
آیا سیدی که می خواهد خمس بگیرد لازم است خود را فقیر بداند تا بتواند خمس قبول کند؟
بله، لازم است.
بله، لازم است.
پاسخ:
بله، لازم است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- هر سال مبلغی را به سیدی فقیر می دهیم، آیا این مبلغ را می توانیم خمس حساب کنیم؟
- سیدی است فقیر و معلول که برای حضانت و مراقبت از او مخارج زیادی لازم است. آیا برادر و خواهر او می توانند مخارجی را که صرف نگهداری و خوراک و پوشاک او می کنند، بابت بدهی خمس خود حساب کنند؟ پول هایی که قبلاً برای او خرج کرده اند چه طور؟
- آیا لازم است به سید فقیر بگویند این وجه بابت سهم سادات است یا اطلاع دادن به او لزومی ندارد؟
- اگر انسان بداند بر گردن شخصی خمس هست امّا خود او نمی داند، آیا لازم است او را ارشاد کند؟
- اگر کسی خمس خود را با اجازه مرجع تقلیدش به سید فقیر بدهد ولی بعدا از پرداخت خمس به آن سید فقیر پشیمان شود، آیا آن سید باید آن پول را به او برگرداند یا خیر؟
- کسی از اوّل تکلیف بنا داشته خمس بدهد؛ ولی مسامحه کرده و خمس نداده و اکنون فقیر شده و توانایی پرداخت خمس را ندارد، تکلیف او چیست؟
- آیا می توانیم مبلغ سهم سادات را تبدیل به جنسی کنیم و آن را به عنوان نسیه به فقیر بفروشیم و پس از آن، بابت خمس، حساب کنیم؟
- معاشرت با غیر اهل خمس و قبول هدیه و خوردن غذای آنان چه حکمی دارد؟
- خانمی است سیده و شوهر او سید نیست و فقیر و عایله مند می باشد، آیا می تواند خمس بگیرد؟
- خانه ای مدّتی قبل از شخصی خریداری شده بود و مبلغی برای خرید این خانه مانده است، بعد از عقد قرارداد شخص بنگاهی این مقدار مانده ی پول را بابت خمس قبول می کند و معامله تمام می شود و سند خانه هم طبق قرارداد به نام حقیر می شود. امّا بعد از مدّت چند ماهی که گذشت این شخص قبول کننده، از عمل خود پشیمان می شود. آیا پشیمانی این شخص لازم می کند مبلغی را که قبول کرده بود بابت خمس به او برگردانده شود یا نه؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] سیدی که اکنون فقیر نیست ولی چند ماه دیگر فقیر می شود آیا جایز است سهم سادات بگیرد؟
- [آیت الله سبحانی] سیدی که اکنون فقیر نیست ولی چند ماه دیگر فقیر می شود آیا جایز است سهم سادات بگیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] غیر سیّدی که فقیر و مقروض است و توانایی پرداخت قرض خود را ندارد، آیا برای طلبکار جایز است که قرض او را بابت سهم امام علیهالسلام محاسبه نماید؟
- [سایر] آیا به سیدی که معصیتکار است، میتوان خمس داد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] سیدی است فقیر و معلول که برای حضانت و مراقبت از او مخارج زیادی لازم است، آیا برادر و خواهر او می توانند مخارجی را که صرف نگهداری و خوراک و پوشاک او می کنند، بابت بدهی خمس خود حساب کنند؟
- [آیت الله خوئی] زن سیده که فقیر است و شوهر و فرزندان فقیر دارد میتواند که خمس را قبول نماید و تصرف کند بعداً به مصرف خود یا بچهها و شوهرش برساند یا خیر؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا لازم است به سید فقیر بگویند این وجه بابت سهم سادات است یا اطلاع دادن به او لزومی ندارد؟
- [سایر] آیا به سیدی که بیش از مخارج سالش داشته باشد، میتوان خمس داد؟
- [آیت الله خوئی] به سیدی که مستحق است ولی ریش خودش را میتراشد میشود سهم سادات داد یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] آیا لازم است کسی که خمس یا زکات را دریافت میکند، خود را مستحقّ آن بداند یا همین که دهنده خمس و زکات او را مستحق بداند، کافی است، ولو این که گیرنده، خودش را مستحق نداند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- به سیّدی که عادل نیست میشود خمس داد، ولی به سیّدی که دوازده امامی نیست، بنابر اظهر نباید خمس بدهند.
- به سیّدی که معصیتکار است، اگر خمس دادن کمک به معصیت او باشد، بنابر احوط نمیشود خمس داد، و به سیّدی هم که آشکارا معصیت میکند، اگرچه دادن خمس کمک به معصیت او نباشد، بهتر این است که خمس ندهند.
- خمس را باید دو قسمت کنند، یک قسمت آن سهم سادات است که بنابر احتیاط واجب باید با اذن مجتهد جامعالشرایط به سید فقیر، یا سید یتیم، یا به سیدی که در سفر درمانده شده بدهند و نصف دیگر آن سهم امام علیهالسلام است که در این زمان باید به مجتهد جامعالشرایط بدهند، و در صورت عدم مطالبه مجتهد، به مصرفی که او اجازه میدهد برسانند، ولی اگر انسان بخواهد سهم امام علیهالسلام را به مجتهدی که از او تقلید نمیکند بدهد، در صورتی به او اذن داده میشود که بداند آن مجتهد و مجتهدی که از او تقلید میکند، سهم امام علیهالسلام را از نظر کمیت و کیفیت به یک نحو مصرف میکنند.
- به سیّدی که در سفر درمانده شده، اگر سفر او سفر معصیت باشد، نباید خمس بدهند.
- اگر مالی را که فقیر بابت خمس و زکات و صدقه مستحبی گرفته، از مخارج سالش زیاد بیاید و شخص با گرفتن این مال، دیگر فقیر نباشد، واجب است خمس آن را بدهد.
- احتیاط مستحب آن است که بیشتر از مخارج یک سال به یک سیّد فقیر خمس ندهند.
- اگر مخارج سیّدی که زوجه انسان نیست بر انسان واجب باشد، بنابر احتیاط واجب، نمیتواند خوراک و پوشاک او را از خمس بدهد؛ ولی اگر مقداری خمس ملک او کند که به مصرف دیگری غیر مخارج خودش که بر خمس دهنده واجب است برساند مانعی ندارد.
- موقع دادن زکات به فقیر لازم نیست به او بگوید که زکات است.
- مستحق نمیتواند خمس را بگیرد و به مالک ببخشد، ولی کسی که مقدار زیادی خمس بدهکار است و فقیر شده و امید ثروتمند شدنش هم نمیرود و میخواهد مدیون اهل خمس نباشد، اگر مستحق راضی شود که خمس را از او بگیرد و به او ببخشد، اشکال ندارد.
- کسی که کفّاره روزه رمضان بر او واجب است، باید یک بنده آزاد کند، یا به دستوری که در مسئله بعد گفته میشود دو ماه روزه بگیرد، یا شصت فقیر را سیر کند یا به هر کدام یک مُد که تقریباً ده سیر است طعام، یعنی گندم یا جو و مانند اینها بدهد، و دادن پول کافی نیست، ولی اگر فقیر را در خرید و قبول آن وکیل کند و فقیر نیز انجام دهد، کافی است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] سیدّی که به او خمس می دهند ، باید فقیر باشد ، ولی به سیدّی که در سفردر مانده شده ، اگر در وطنش فقیر هم نباشد ، می شود خمس داد .
- [آیت الله اردبیلی] سیّد یتیمی که به او خُمس میدهند، باید فقیر باشد، ولی به سیّدی که در سفر درمانده شده، اگرچه در وطن خود فقیر نباشد، میتوان خُمس داد.
- [آیت الله خوئی] سید یتیمی که به او خمس میدهند، باید فقیر باشد ولی به سیدی که در سفر درمانده شده، اگر در وطنش فقیر هم نباشد، میشود خمس داد.
- [آیت الله بروجردی] سید یتیمی که به او خمس میدهند، باید فقیر باشد، ولی به سیدی که در سفر درمانده شده، اگر در وطنش فقیر هم نباشد، میشود خمس داد.
- [آیت الله سیستانی] سیّد یتیمی که به او خمس میدهند ، باید فقیر باشد ، ولی به سیّدی که در سفر درمانده شده ، اگر در وطنش فقیر هم نباشد ، میشود خمس داد .
- [آیت الله شبیری زنجانی] سیّد یتیمی که به او خمس میدهند، باید فقیر باشد، ولی به سیّدی که در سفر درمانده شده، اگر در وطنش فقیر هم نباشد، میشود خمس داد.
- [آیت الله علوی گرگانی] چیزی را که انسان بابت زکاْ به فقیر میدهد لازم نیست به او بگوید که زکاْ است، بشرط این که بداند فقیر قبول تملّک این مال را ولو از زکاْ باشد مینماید، بلکه اگر فقیر خجالت بکشد، مستحبّ است باسم پیشکش بدهد، ولی باید قصد زکاْ نماید در صورتی که بداند آن فقیر قبول مطلق مال را میکند ولو این که زکاْ باشد، والاّض اگر بداند زکاْ را قبول نمیکند بنابر احتیاط واجب آن است که زکاْ را به او ندهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] سیّد یتیمی که به او خمس می دهند باید فقیر باشد ولی به سیدی که در سفر درمانده شده; اگر در وطنش فقیر هم نباشد می شود خمس داد و اگر به سیدی که فقیر نیست خمس بدهند کفایت نمی کند و دو مرتبه باید بپردازند.
- [امام خمینی] سید یتیمی که به او خمس می دهند، باید فقیر باشد ولی به سیدی که در سفر درمانده شده اگر در وطنش فقیر هم نباشد می شود خمس داد.
- [آیت الله وحید خراسانی] سید یتیمی که به او خمس می دهند باید فقیر باشد ولی به سیدی که در سفر درمانده شده اگر چه در وطنش فقیر نباشد می شود خمس داد