حواله
إرجاع طلبكار به شخصی ديگر برای دريافت طلبش
اگر انسان طلبکار خود را حواله بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد و طلبکار قبول نماید بعد از آن که حواله با شرایطی که بعداً گفته می‌شود درست شد کسی که به او حواله شده بدهکار می‌شود، و دیگر طلبکار نمی‌تواند طلبی را که دارد از بدهکار اولی مطالبه نماید.
عنوان مسئله:
اگر انسان طلبکار خود را حواله بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد و طلبکار قبول نماید بعد از آن که حواله با شرایطی که بعداً گفته می‌شود درست شد کسی که به او حواله شده بدهکار می‌شود، و دیگر طلبکار نمی‌تواند طلبی را که دارد از بدهکار اولی مطالبه نماید.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اشخاصی که بدهکار مردم هستند در صورتی که طلبکار مطالبه میکند، آیا واجب است غیر از خانه مسکونی لایق به شأن و لوازم لایق به شأن و خرج یک شب آن روز خود و عیال واجب النفقه را (از قبیل گندم، جو، آرد، نان، نفت، نمک، گاو، گوسفند، مرغ، هیزم، سیاره، گاری، تراکتور و غیره) را بفروشد و جواب طلبکار را بدهد یا نه؟ مستدعی است مشروحاً بیان فرمائید که مسئله کثیر الابتلا است و کذا سرمایه دکان و اسباب دکان نجاری و خیاطی و بزازی و عطاری و غیره. آیا مدیون چه وظیفه دارد اگر دائن مهلت نمیدهد؟
- زیدی که فقیر شرعی می‌باشد پولی از کسی قرض کرده مثلاً یا جنسی را مثلاً نسیه خریده و چون سر مدت دین را ادا نکرده و یا نداشته که بدهد، طلبکار ربح و نزول روی طلب خود کشیده، و بعد از مدتی مثلاً یک صد تومان شاید پنج یا ده برابر شده، و از مدیون هم سفته یا مدرک دولتی گرفته، و در وصول طلب خود سختگیری مینماید، و بدهکار را ممکن است به زندان هم بیندازد با این تفصیل بفرمائید برای استخلاص و حفظ آبروی این فقیر شرعی از وجوه منطبقه میتوانند برادران ایمانی به او بدهند یا نه؟
- شخصی 4000 تومان از بابت اجاره زمین موقوفه که وجه الاجاره از 5 سال قبل است تا امسال بدهکار است و علت نپرداختن وجه، نگرفتن موقوف علیهم می‌باشد، و لکن ایشان با این وجه گوسفندهایی خریده و از آن گوسفندها برههایی تولید شده و قصدش این بوده که هر وقت موقوف علیهم وجه فوق را مطالبه کنند فوراً گوسفندها را فروخته و قرضش را بدهد، بفرمائید این 4000 تومان فوق که فعلاً به صورت گوسفند به نحوه فوق است خمس دارد یا نه؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا طلبکار بعد از قبول ضمانت می تواند ضمانت او را فسخ کند و طلب خود را از بدهکار اول بگیرد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] در قرض مدت دار، چنانچه بدهکار قبل از رسیدن مدت بدهی خود را بدهد آیا طلبکار باید قبول کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر بدهی واقعا معیّن باشد، ولی طلبکار و بدهکار در موقع حواله دادن مقدار یا جنس آن را نداند، آیا حواله صحیح است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] چنانچه طلبکار طلبی که دارد را به ضامن ببخشد، ضامن می تواند آن را از بدهکار بگیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا طلبکار می تواند بنابر اصل تقاصّ معادل طلب خود، از ملک بدهکار تملک و تصاحب کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا اگر فردی به دیگری مثلا دو بدهی داشته باشد و به طلبکار بگوید یکی از دو طلبی که داری از فلان کس بگیر، درست است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا می شود بدون قبول بدهکار از طلب یا حقّ خود گذشت ؟
- [آیت الله نوری همدانی] کسی از دیگری طلبی دارد که باید بعد از مدتی پس بگیرد . اما طلب خود را به مقدار کمتری صلح می نماید آیا چنین مصالحه ای درست است ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر بدهکار فوت کند آیا طلبکاران می توانند طلب خود را هر چند مدت آن فرا نرسیده باشد مطالبه کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی از دیگری یک میلیون یک ساله طلبکار بوده بعداً راضی شده که بدهکار این طلب را سه ماهه و 700 هزار تومانبدهد، باز طلبکار درخواست همان یک میلیون را سر همان یک سال کرده؛ آیا این کار از نظر شرعی درست است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر کسی که به حوالهدهنده بدهکار نیست حواله را قبول کند پیش از پرداختن حواله نمی‌تواند مقدار حواله را از حوالهدهنده بگیرد و اگر طلبکار طلب خود را به مقدار کمتر صلح کند، کسی که حواله را قبول کرده، فقط همان مقدار را میتواند از حوالهدهنده مطالبه نماید.
- هرگاه انسان در موقع ضامن شدن، بتواند طلب طلبکار را بدهد اگرچه بعد فقیر شود طلبکار نمی‌تواند ضامن بودن او را به هم بزند و طلب خود را از بدهکار اول مطالبه نماید و همچنین است اگر در آن موقع نتواند طلب او را بدهد ولی طلبکار بداند و به ضامن شدن او راضی شود.
- اگر طلبکار طلب خود را به ضامن ببخشد، ضامن نمی‌تواند از بدهکار چیزی بگیرد و اگر مقداری از آن را ببخشد، نمی‌تواند آن مقدار را مطالبه نماید.
- اگر بدهی واقعاً معین باشد ولی بدهکار و طلبکار در موقع حواله دادن، مقدار آن یا جنس آن را ندانند حواله صحیح است، مثلًا اگر طلب کسی را در دفتر نوشته باشد و پیش از دیدن دفتر حواله بدهد و بعد دفتر را ببیند و به طلبکار مقدار طلبش را بگوید، حواله صحیح می‌باشد.
- اگر طلبکار طلب خود را مطالبه کند، چنانچه بدهکار بتواند بدهی خود را بدهد باید فوراً آن را بپردازد و اگر تأخیر بیندازد گناهکار است.
- یکی از پنج چیز، کفالت را به هم میزند: (اول): کفیل، بدهکار را بهدست طلبکار بدهد. (دوم): طلب طلبکار داده شود. (سوم): طلبکار از طلب خود بگذرد. (چهارم): بدهکار بمیرد. (پنجم): طلبکار کفیل را از کفالت آزاد کند.
- کسی که بدهکار است و نمی‌تواند بدهی خود را بدهد اگرچه فقیر نباشد، انسان میتواند طلبی را که از او دارد بابت زکات حساب کند.
- بعد از آن که حواله درست شد، حوالهدهنده و کسی که به او حواله شده نمیتوانند حواله را به هم بزنند و هرگاه کسی که به او حواله شده در موقع حواله فقیر نباشد، اگرچه بعداً فقیر شود، طلبکار هم نمی‌تواند حواله را به هم بزند و همچنین است اگر موقع حواله فقیر باشد و طلبکار بداند که فقیر است، ولی اگر نداند که فقیر است و بعد بفهمد، اگرچه در آن وقت مالدار شده باشد طلبکار میتواند حواله را به هم بزند و طلب خود را از حوالهدهنده بگیرد.
- حواله دادن بر کسی که بدهکار نیست در صورتی صحیح است که او قبول کند و نیز اگر انسان بخواهد به کسی که جنسی بدهکار است، جنس دیگر حواله دهد مثلًا به کسی که جو بدهکار است گندم حواله دهد تا او قبول نکند حواله صحیح نیست.
- اگر بدهکار غیر از خانهای که در آن نشسته و چیزهایی که مانند اثاثیه محل احتیاج او است، چیز دیگری نداشته باشد، طلبکار نمی‌تواند طلب خود را از او مطالبه کند ولی اگر مالی را که گرو گذاشته اگرچه خانه و اثاثیه باشد، طلبکار میتواند بفروشد و طلب خود را بردارد. احکام ضامن شدن
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر انسان طلبکار خود را حواله بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد و طلبکار قبول نماید؛ بعد از آنکه حواله با شرایطی که بعدا گفته می شود درست شد؛ کسی که به او حواله شده بدهکار می شود و دیگر طلبکار نمی تواند طلبی را که دارد از بدهکار اولی مطالبه نماید.
- [آیت الله بروجردی] اگر انسان طلبکار خود را حواله بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد و طلبکار قبول نماید، بعد از آن که حواله درست شد، کسی که به او حواله شده بدهکار می‌شود و دیگر طلبکار نمی‌تواند طلبی را که دارد از بدهکار اوّلی مطالبه نماید.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان طلبکار خود را حواله بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد و طلبکار قبول کند، بعد از آنکه حواله درست شد، کسی که به او حواله شده بدهکار می‌شود، و دیگر طلبکار نمی‌تواند طلبی را که دارد از بدهکار اوّلی مطالبه نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان طلبکار خود را (حواله) بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد و طلبکار قبول نماید، بعد از آن که حواله با شرایطی که بعداً گفته می‌شود درست شد (که از جمله شرایط آن این است که طلبکار قصد داشته باشد که با حواله شدن، حوالهدهنده از قرض او بریءالذمّه گردد)، کسی که به او حواله شده بدهکار می‌شود و دیگر طلبکار نمی‌تواند طلبی را که دارد از بدهکار اوّلی مطالبه نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان طلبکار خود را حواله بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد وطلبکار قبول نماید بعد از آن که حواله درست شد کسی که به او حواله شده بدهکار می‌شود ودیگر طلبکار نمی‌تواند طلبی را که دارد از بدهکار اوّلی مطالبه نماید.
- [آیت الله اردبیلی] حواله عقدی است که به موجب آن، طلب طلبکار از ذمّه بدهکار به ذمّه شخص ثالث منتقل می‌شود. اگر انسان طلبکار خود را حواله بدهد که طلب خود را از شخص دیگری بگیرد و طلبکار قبول نماید، بعد از آن که حواله درست شد، کسی که به او حواله شده بدهکار می‌شود و دیگر طلبکار نمی‌تواند طلبی را که دارد از بدهکار اوّلی مطالبه نماید.
- [آیت الله سبحانی] هر گاه انسان طلب کار خود را حواله بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد و طلبکار قبول نماید، بعد از آنکه حواله درست شد، کسی که به او حواله شده بدهکار می شود، و دیگر طلبکار نمی تواند طلبی را که دارد از بدهکار اولی مطالبه نماید.
- [امام خمینی] اگر انسان طلبکار خود را حواله بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد و طلبکار قبول نماید، بعد از آن که حواله درست شد، کسی که به او حواله شده بدهکار می‌شود، و دیگر طلبکار نمی‌تواند طلبی را که دارد از بدهکار اولی مطالبه نماید.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان طلبکار خودرا حواله بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد وطلبکار قبول نماید ، بعد ازآنکه حواله درست شد . که به او حواله شده بدهکار می شود ، ودیگر طلبکار نمی تواند طلبی را که دارد از بدهکار اوّلی مطالبه نماید .
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان طلبکار خودرا حواله دهد که طلب خودرا از دیگری بگیرد و طلبکار قبول نماید بعد از ان که حواله با شرایطی که خواهد امد محقق شد کسی که به او حواله شده بدهکار می شود و دیگر طلبکار نمی تواند طلبی را که دارد از بدهکار اولی مطالبه نماید