مصالحه
صلح یکی از اقسام عقود می‌باشد.
کسی از دیگری طلبی دارد که باید بعد از مدتی پس بگیرد . اما طلب خود را به مقدار کمتری صلح می نماید آیا چنین مصالحه ای درست است ؟
اگر مقصودش این باشد که از مقداری از طلب خود گذشت کند و بقیه را نقد بگیرد ، اشکالی ندارد .
اگر مقصودش این باشد که از مقداری از طلب خود گذشت کند و بقیه را نقد بگیرد ، اشکالی ندارد .
عنوان سوال:
کسی از دیگری طلبی دارد که باید بعد از مدتی پس بگیرد . اما طلب خود را به مقدار کمتری صلح می نماید آیا چنین مصالحه ای درست است ؟
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- افرادی که از مراجع تقلید وکالت در امور حسبیّه دارند به چه مقدار میتوانند دستگردان و مصالحه کنند؟
- ج: 2- قید و شرط هر عقدی در صورتی اعتبار دارد که در ضمن عقد ذکر شود و چون در فرض سؤال در ضمن عقد صلح قیدی ذکر شده است صلح بدون قید و شرط نافذ است و شرطی که در وصیّت نامه ذکر شده است صلح را مقید نمیکند
- آیا صحیح است که انسان چک یا سفته به فردی بدهد و به وی بگوید مبلغ این مقدار قرض به من بده، بعد از وصول چک یا سفته طلب خود را بردار و این مبلغ هم بابت حق الزحمه خودت که چک را از بانک گرفتهای باشد؟
- مادر پیری هستم که واجب الحج بوده و کل ما یملک خود را که عبارتست از نیم دانگ از شش دانگ خانه بزرگ و سنگین قیمتی در تهران به عروس خود در مقابل تادیه وجه حج تمتع به صورت آزاد مشروط بر اینکه در همان سال ، محقق شود به انضمام مبلغ سیصد و شصت هزار تومان که ایشان آن مبلغ را تادیه نموده اما از انجام و تادیه و ارسال فریضه واجب حج تمتع که انگیزه اصلی در ایجاد قصد انشاء و قبول عقد صلح بوده استنکاف ورزیده است ، اکنون به نظر مبارک آن مرجع عالیقدر به دلیل عدم تحقق آیا استنکاف متصالح از انجام و ارسال و تادیه و تحقق معوضه صلح در اجل معین بشرح فوق باعث انفساخ و ابطال مصالحه مذکور می گردد یا خیر ؟
- اگر در ایران کارخانهای کنسرو قورباغه درست کند و به خارج بفروشد جایز است یا خیر؟
- نظرتان را در مورد پوسترهایی که از امامان درست میکنند چیست؟
- آیا تسمیه اشخاص لال که قدرت بر ادای درست تسمیه ندارند صحیح است؟
- مقدار زمان جلسه استراحت را بیان فرمائید؟
- د: مقدار و قیمت موضوع معامله.
- کسی که دندانش افتاده یا کشیده و نمیتواند کلمات را درست قرائت نماید، آیا لازم است دندان مصنوعی بگذارد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر در مجلس مصالحه بعد از تمام شدن صلح یکی از دو طرف پشیمان شود می تواند مصالحه را فسخ کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] مصالحه کردن به کمتر از طلب قبل از فرا رسیدن مدت آن
- [آیت الله بروجردی] زیدی از عمروی طلبی دارد حال، آیا میتواند حق مطالبه خود را به مصالحه تا یک ماه دیگر مثلاً، ساقط کند یا خیر؟
- [سایر] اگر پس از وقوع مصالحه (صلح) یک طرف ادعای اکراه یا اجبار کند آیا تاثیری در عقد دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] یکی از طرفین مصالحه می داند که این صلح باعث تلف و تضییع حقّ او می شود;ولی به خاطر فشار طرف مقابل و اِعمال زور از ناحیه او، یا هر کس دیگر، تن به آن مصالحه می دهد و ظاهراً قبول می کند. آیا این صلح ارزش دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا می شود طلب را در برابر چیزی یا بدون عوض به دیگری (غیر از بدهکار) صلح کرد ؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] شخصی در زمان حیات خویش، حقوق تنها وارث خود را که خواهرش بوده با پرداختن مبلغی به عنوان مصالحه از او سلب نموده و بیان داشته که مشارٌالیها هیچ گونه حقّی نسبت به ارث برادر خود بعد از وفات وی ندارد؛و جمیع مایملک را نیز به همسر خویش صلح نموده است؛و این صلح و مصالحه دو سال قبل از فوت مشارٌالیه و در حالت مرضی بوده است که منجر به وفات وی شده است؛ با توجّه به اجمالی که گذشت، آیا این صلح و مصالحه صحیح است و مانع ارث می شود؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی در زمان حیات خویش حقوق تنها وارث خود را که خواهرش بوده، بعنوان مصالحه از او سلب کرده، که با پرداختن مبلغ 14000 تومان به مشارالیها، هیچگونه حقی نسبت به ارث برادر خود، بعد از وفات وی نداشته باشد. و جمیع مایملک خود را به همسر خویش صلح کرده است. این صلح و مصالحه دو سال قبل از فوت مشارالیه و در حالت مرضی بوده است که منجر به وفات وی شده است. آیا این صلح و مصالحه صحیح است و مانع ارث می شود یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] ب: و بر فرض صحّت و نفوذ، آیا جایز است مصالح از این صلح رجوع کند؟ و برفرض جواز، اگر بعد از صلح مبادرت به فروش قسمتی از اموال مورد مصالحه نماید، آیا این کار او عدول از صلح محسوب می شود؟ و بر فرض اینکه عدول از صلح باشد، آیا عدول از همه صلح است یا فقط عدول از صلح اموال فروخته شده است؟
- [سایر] آیا امام حسن مجتبی(ع) برای صلح با معاویه پول طلب نموده بود و امتیاز مالی درخواست کرد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر از کسی طلب دارد که باید بعد از مدتّی بگیرد ، چنانچه طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند و مقصودش این باشد که از مقداری از طلب خود گذشت کند و بقیه را نقد بگیرد اشکال ندارد
- اگر دو نفر چیزی را با هم صلح کنند ، با رضایت یکدیگر می توانند صلح را بهم بزنند . و نیز اگر در ضمن مصالحه برای هر دو ، یا یکی از آنان ، حقّ بهم زدن مصالحه را قرار داده باشند ، کسی که آن حق را دارد می تواند صلح را بهم بزند .
- اگر دو نفر از یک نفر طلبکار باشند ، یا دو نفر از دو نفر دیگر طلبکار باشند و بخواهند طلبهای خود را به یکدیگر صلح کنند ، چنانچه طلب آنان از یک جنس و وزن آنها یکی باشد مثلاً هر دو ده من گندم طلبکار باشند ؛ مصالحة آنان صحیح است و همچنین است اگر جنس طلب آنان یکی نباشد ، مثلاً یکی ده من برنج و دیگری دوازده من گندم طلبکار باشد . ولی اگر طلب آنان از یک جنس و چیزی باشد که معمولاً با وزن یا پیمانه آن را معامله می کنند ، در صورتی که وزن یا پیمانة آنها مساوی نباشد ، مصالحة آنان اشکال دارد .
- اگر کسی حواله بدهد که بدهکار نیست ، چنانچه او حواله را قبول کند ، پیش از پرداختن حواله نمی تواند مقدار حواله را از حواله دهنده بگیرد ولی اگر طلبکار طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند ، کسی که حواله را قبول کرده می تواند تمام مقدار حواله شده را از حواله دهنده مطالبه نماید .
- اگر انسان طلبکار خودرا حواله بدهد که طلب خود را از دیگری بگیرد وطلبکار قبول نماید ، بعد ازآنکه حواله درست شد . که به او حواله شده بدهکار می شود ، ودیگر طلبکار نمی تواند طلبی را که دارد از بدهکار اوّلی مطالبه نماید .
- اگر کسی بخواهد طلب یا حق خود را به دیگری صلح کند در صورتی صحیح است که او قبول نماید .
- حواله دهنده وطلبکار باید مقدار حواله وجنس آن را بدانند ، پس اگر مثلاّ ده من گندم وده تومان پول به یک نفر بدهکار باشد وبه او بگوید یکی از دو طلب خود را از فلانی بگیر؛ وآن را معیّن نکند ، حواله درست نیست .
- اگر طلبکار طلب خود را به ضامنببخشد ، ضامن نمی تواند از بدهکار چیزی بگیرد و اگر مقداری از آن را ببخشد ، نمی تواند آن مقدار را مطالبه نماید .
- اگر جنسی رانسیه بفروشد پیش از اتمام شدن مدّتی که قرار گذاشته اند ؛ نمی تواند عوض آنرا از خریدار مطالبه نماید ، ولی اگر خریدار بمیرد و از خودش مال داشته باشد ؛ فروشنده می تواند پیش از اتمام شدن مدّت ، طلبی را که دارد از ورثة او طلب نماید .
- صلح آنست که انسان با دیگری سازش کند که مقداری از مال یا منفعت خور را ملک او کند یا حق خور را به او واگذار کند ، یا از طلب؛ یا حق خود بگذرد که او هم در عوض ، مقداری از مال ، یا منفعت مال یا حق خود را به او واگذار نماید ؛ یا از طلب ، یا حقی که دارد بگذرد . بلکه اگر بدون آنکه عوض بگیرد مقداری از مال یا منفعت مال یا حق خود را به کسی واگذار کند یا از ططلب یا حق خود بگذرد باز هم صلح صحیح است .
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر انسان مقدار بدهی خود را بداند و طلبکار او نداند، چنانچه طلبکار طلب خود را به کمتر از مقداری که هست صلح کند مثلا پنجاه تومان طلبکار باشد و طلب خود را به ده تومان صلح نماید، زیادی برای بدهکار حلال نیست مگر آن که مقدار بدهی خود را به او بگوید و او را راضی کند یا طوری باشد که اگر مقدار طلب خود را می دانست، باز هم به آن مقدار صلح می کرد و اگر انسان مقدار بدهی خود را نداند و با طلبکار مصالحه کند برئ الذمه می شود هرچند مقدار بدهی او کمتر یا بیشتر از مبلغ مورد مصالحه باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر از کسی طلبی دارد که باید بعد از مدتی بگیرد چنانچه طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند و مقصودش این باشد که از مقداری از طلب خود گذشت کند و بقیه را نقد بگیرد اشکال ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر از کسی طلبی دارد که باید بعد از مدتی بگیرد، چنان چه طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند و مقصودش این باشد که از مقداری از طلب خود گذشت کند و بقیه را نقد بگیرد اشکال ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر از کسی طلبی دارد که باید بعد از مدتی بگیرد چنانچه طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند و مقصودش این باشد که از مقداری از طلب خود گذشت کند و بقیه را نقد بگیرد اشکال ندارد
- [آیت الله اردبیلی] اگر از کسی طلبی داشته باشد که باید بعد از مدّتی بگیرد، چنانچه طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند و مقصودش این باشد که مقداری از طلب خود را گذشت کند و بقیّه را نقد بگیرد، اشکال ندارد.
- [آیت الله بروجردی] اگر از کسی طلبی دارد که باید بعد از مدتی بگیرد، چنانچه طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند و مقصودش این باشد که از مقداری از طلب خود گذشت کند و بقیه را نقد بگیرد، اشکال ندارد.
- [امام خمینی] اگر از کسی طلبی دارد که باید بعد از مدتی بگیرد چنانچه طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند و مقصودش این باشد که از مقداری از طلب خود گذشت کند و بقیه را نقد بگیرد اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر انسان مقدار بدهی خود را بداند و طلبکار او نداند، چنانچه طلبکار طلب خود را به کمتر از مقداری که هست مصالحه کند، مثلاً پنج میلیون تومان طلبکار باشد و طلب خود را به یک میلیون تومان صلح نماید، زیادی برای بدهکار حلال نیست، مگر آن که مقدار بدهی خود را به او بگوید و او را راضی کند، یا طوری باشد که اگر مقدار طلب خود را میدانست، باز هم به آن مقدار صلح میکرد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر انسان مقدار بدهی خود را بداند وطلبکار او نداند، چنانچه طلکبار طلب خود را بکمتر از مقداری که هست صلح کند، مثلاً پنجاه تومان طلبکار باشد وطلب خود را به ده تومان صلح نماید زیادی برای بدهکار حلال نیست، مگر آن که مقدار بدهی خود را به او بگوید و او را راضی کند، یا طوری باشد که اگر مقدار طلب خود را میدانست، به آن مقدار صلح میکرد یا این که مصالحه مبنی بر عموم احتمالات بوده باشد مثلاً مصالحه مینماید طلب خود را بده تومان ومصالحه پنجاه تومان هم در ضمن مورد رضایت طلبکار بوده در این صورت نیز مصالحه صحیح است، ولی در صورت اتّحاد جنس، صلح جائز نیست، اگر مستلزم ربا باشد.
- [آیت الله سبحانی] اگر انسان مقدار بدهی خود را بداند و طلبکار اونداند، چنانچه طلبکار طلب خودر ا به کمتر از مقداری که هست صلح کند، مثلاً پنجاه تومان طلبکار باشد و طلب خود را به ده تومان صلح نماید، زیادی برای بدهکار حلال نیست مگر آنکه مقدار بدهی خود را به او بگوید و او را راضی کند یا طوری باشد که اگر مقدار طلب خود را می دانست، باز هم به آن مقدار صلح می کرد.