ماموم
كسی كه در نماز به امام جماعت اقتداء كرده است.
اگر نماز امام تمام شود و ماموم مشغول تشهد یا سلام اول باشد لازم نیست نیت فرادی کند.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که به قصد نماز عصر مثلا مشغول نماز می‌شود، در بین نماز خیال می‌کند نماز ظهر می‌خواند، مقداری از نماز را با همین خیال می‌خواند و قبل از تمام شدن نماز یادش می‌آید که نمازش نماز عصر بوده و اول هم قصد نماز عصر کرده آیا نمازش صحیح است؟ و آیا اگر بعد از تمام شدن نماز یادش بیاید تکلیفش چیست؟
- کسی که در طواف یا نماز طواف نیابت می‌کند آیا لازم است که محرم باشد یا بدون احرام نیابت ممکن است؟
- شخصی به نیابت پدرش که در قید حیات است به حج رفته، طواف و نماز نساء را همانطور که در مناسک آمده با نیّت (ما فی الذّمه) ولی در عین حال همراه با ذکر کلمه (واجب) به انجام رسانده و گفته: (طواف و نماز نسائی را که از حجّ نیابتی پدرم بر گردن دارم بجا می‌آورم واجب، قربة الی اللّه)؛ آیا نیابت فوق صحیح بوده؟
- تقلید اغلب مؤمنین بدون تحقیق و تشخیص اعلم است، مثلا در ماه مبارک رمضان یک مُبلغی وارد دهی می‌شود و به مردم فتوای مرجعی را می‌گوید، و یا رسماً او را بین مردم معرفی می‌کند، مردم هم بواسطه حسن نیت از او قبول می‌کنند، آیا این گونه تقلیدها هم ثمری دارد یا خیر؟ و آیا لازم است بیدار نمودن آنها که وظیفه چیست؟ یا چون تقلید از غیر اعلم می‌کنند و معلوم نیست مخالف با فتوای اعلم باشد اشکال ندارد؟
- شخصی در عمره تمتع مشغول طواف بوده، از آنجائی که خودش اظهار می‌دارد: ناراحتی جسمی داشته و با معّیت یک نفر طواف می‌کرده به خیال خودشان هفت دور تمام شده و نماز طواف و سعی بجا آورده‌اند و پس از چند روز توقف در مکه معظمه برای حج تمتع محرم می‌شود و بعد از اعمال حج تمتع به طور کامل، به ایران مراجعت می‌نماید و پس از گذشت 5 ماه این شخص شک می‌کند که آیا هفت دور طواف عمره تمتع کامل بوده یا خیر اگر استفتائات، ص: 459 احیانا کامل نبوده در برابر این شک تکلیف شرعی وی چیست؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله خامنه ای] آیا در صحّت قرائت بین نماز فرادی و نماز مأموم یا امام تفاوت وجود دارد یا اینکه صحّت قرائت در هر حال مسأله واحدی است؟
- [آیت الله اردبیلی] مأموم موقعی به نماز جماعت میرسد که امام جماعت در حال خواندن تشهد آخر نماز است. در این حال، اقتدا می‌کند و مینشیند تا ثواب جماعت را درک کند. سؤال این است که آیا به صورت معمولی بنشیند یا به حالت تجافی؟ و تشهد را با امام بخواند یا ساکت باشد؟ و موقع سلام دادن امام چه کند؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر امام جماعت در بعضی از افعال نماز اشتباه کند (مثل این که در رکعت اول نماز، قنوت بخواند یا در نماز چهار رکعتی، بعد از رکعت سوم تشهد بخواند یا سلام بدهد)، مأموم در این موقعیت، چه وظیفهای دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] هنگامی که مأموم در نماز ظهر و عصر به نماز اول امام نمیرسد، آیا میتواند نماز اول را به امام اقتدا کرده و از رکعت دوم نیت فرادی کرده و نماز اول را به اتمام برساند و نماز دوم خود را نیز قبل از اتمام نماز امام اقتدا نماید؟ آیا در نماز مغرب و عشا که میتوان نماز مغرب را با سه رکعت اول نماز عشاء امام به پایان رسانند و در رکعت آخر، نماز عشاء را اقتدا کند، همین حکم صادق است؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر مأموم، نمازش چهار رکعتی و امام، دو رکعتی باشد، بعد از تشهد رکعت دوم، وظیفه مأموم چیست؟ آیا میتواند بنشیند و به سلام امام گوش دهد یا باید تا آخر سلام امام، به حالت تجافی باشد و سلام را گوش دهد یا این که باید بلند شود و به نمازش ادامه دهد؟
- [سایر] اگر کسی به رکعت دوم امام جماعت برسد، وقتی امام جماعت تشهد می‌خواند و مأموم در حالت تجافی قرار دارد، آیا خواندن تشهد برای مأموم واجب است یا خیر؟
- [آیت الله جوادی آملی] امام جماعت مشغول خواندن نماز مغرب بود و در رکعت سوم مأمومی به او اقتدا کرد. امام به اشتباه چهار رکعت خواند و پس از اتمام نماز فهمید که چهار رکعت خوانده است، حکم نماز امام و مأموم چیست؟
- [آیت الله خوئی] مأموم رسیده به جماعت در تشهد آخر پس تکبیر گفت و نشست و تشهد نخواند به خیال آنکه تکلیف او همین است و بعد از تسلیم امام برخاست و نماز را تمام نمود حکم نماز او چه می‌شود؟
- [آیت الله جوادی آملی] امام جماعت مشغول خواندن نماز مغرب بود و در رکعت سوم مأمومی به او اقتدا کرد. امام به اشتباه چهار رکعت خواند و پس از اتمام نماز، فهمید که چهار رکعت خوانده است. حکم نماز امام و مأموم چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا روحانی کاروان، که نماز طوافش را به صورت فرادی خوانده، می تواند همان نماز را مانند نمازهای یومیّه، به نیّت جماعت برای افراد کاروان امامت کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر ماموم به واسطه عذری بعد از حمد و سوره امام نیت فرادی کند، لازم نیست حمد و سوره را بخواند، ولی اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیت فرادی نماید، باید مقداری را که امام نخوانده بخواند.
- اگر در بین نماز شک کند که اقتدا کرده یا نه، چنانچه در حالی باشد که وظیفه ماموم است، مثلا به حمد و سوره امام گوش می دهد باید نماز را به جماعت تمام کند، و اگر مشغول کاری باشد که هم وظیفه امام و هم وظیفه ماموم است مثلا در رکوع یا سجده باشد، باید نماز را به نیت فرادی تمام نماید.
- اگر امام در رکعتی که قنوت ندارد اشتباها قنوت بخواند یا در رکعتی که تشهد ندارد اشتباها مشغول خواندن تشهد شود ماموم نباید قنوت و تشهد را بخواند ولی نمی تواند پیش از امام به رکوع رود، یا پیش از ایستادن امام بایستد بلکه باید صبر کند تا قنوت و تشهد امام تمام شود و بقیه نماز را با او بخواند.
- اگر در نماز بین ماموم و امام یا بین ماموم و کسی که ماموم به واسطه او به امام متصل است بیشتر از یک قدم بزرگ فاصله پیدا شود نمازش فرادی می شود و صحیح است.
- اگر موقعی برسد که امام مشول خواندن تشهد آخر نماز است چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد، باید بعد از نیت و گفتن تکبیرة الاحرام بنشیند و تشهد را با امام بخواند ولی سلام را نگوید و صبر کند تا امام سلام نماز را بدهد، بعد بایستد و بدون آن که دوباره نیت کند و تکبیر بگوید، حمد و سوره را بخواند و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند.
- موقعی که ماموم نیت می کند باید امام را معین نماید، ولی دانستن اسم او لازم نیست، مثلا اگر نیت کند اقتدا می کنم به امام حاضر نمازش صحیح است.
- اگر بعد از شروع به نماز بین ماموم و امام یا بین ماموم و کسی که ماموم به واسطه او متصل به امام است پرده یا چیز دیگری که پشت آن را نمی توان دید فاصله شود، نمازش فرادی می شود، و صحیح است.
- اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود، امام سر از رکوع بردارد، می تواند نیت فرادی کند، یا صبر کند تا امام برای رکعت بعد برخیزد و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند و لی اگر برخاستن امام به قدری طول بکشد که نگویند این شخص نماز جماعت می خواند، باید نیت فرادی نماید.
- اگر در رکعت دوم اقتدا کند قنوت و تشهد را با امام می خواند و احتیاط آن است که موقع خواندن تشهد انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند کند و باید بعد از تشهد با امام برخیزد و حمد و سوره را بخواند و اگربرای سوره وقت ندارد، حمد را تمام کند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند، یا نیت فرادی کند و نمازش صحیح است، ولی اگر در سجده به امام برسد، بهتر است که احتیاطا نماز را دوباره بخواند.
- انسان در بین نماز جماعت می تواند نیت فرادی کند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله نوری همدانی] اگر نماز امام تمام شود و ماموم مشغول تشهد یا سلام اول باشد ، لازم نیست نیت فرادی کند .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر نماز امام تمام شود و ماموم مشغول تشهد یا سلام اول باشد؛ لازم نیست نیت فرادی کند.
- [آیت الله بروجردی] اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهّد یا سلام اوّل باشد، لازم نیست نیت فرادی کند.
- [آیت الله اردبیلی] اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهّد یا سلام اوّل باشد، لازم نیست نیّت فرادی کند.
- [آیت الله بهجت] اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهد یا سلام اول باشد، لازم نیست نیت فُرادی کند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهد یا سلام باشد، لازم نیست نیت فرادی کند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهد یا سلام اول باشد، لازم نیست نیت فرادی کند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهّد یا سلام اوّل باشد لازم نیست نیّت فرادی کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر نماز امام تمام شود و ماموم مشغول تشهد یا سلام اول باشد لازم نیست نیت فرادی کند
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر نماز امام تمام شود و مأموم هنوز مشغول تشهد یا سلام است لازم نیست نیت فرادی کند.