زندگی
حیات مقابل ممات است. از آن به مناسبت در بسیاری از ابواب فقه نظیر طهارت، حج، وصیت، نکاح، استیلاد، اطعمه و اشربه، ارث و دیات سخن رفته است.
کفن میت بر خویشان او واجب نیست، اگر چه مخارج او در حال زندگی برآنان واجب باشد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- برادری هجده ساله و مجرّد داشتم که مدّت سی روز است شهید شده، پدرم یک طبقه از یک آپارتمان مسکونی را به اسم او کرده بود و او هنوز ازدواج نکرده و در خانه پدری زندگی می‌کرد و شهید شد؛ آیا به این برادر من حجّ واجب است یا خیر و آیا می‌شود احتیاطا برایش حج انجام داد؟
- شخصی از ارث مقداری پول- تقریبا 94 هزار تومان- به او رسیده است و این شخص در حوزه علمیه قم در یکی از مدارس مشغول درس خواندن می‌باشد و مخارج تحصیل و زندگی را به او می‌دهند و در مواقع تعطیلی حوزه به کسب و کار مشغول می‌شود و مقداری پول بدست می‌آورد، حال با توجه به اینکه این شخص خانه ندارد اما با پول خود و سایر ورثه می‌توانند برای خودشان خانه تهیه کنند و قصد ازدواج نیز دارد، آیا جهت رفتن به حج مستطیع می‌باشد یا نه؟
- دارایی پدر اینجانب، عبارت است از یک باب منزل مسکونی که من و مادرم و خانواده‌ام در آن زندگی می‌کنیم و یک باب باغچه که در گذشته هیچ در آمدی نداشته و مجاور خانه و حدود پانصد متر می‌باشد و من حدود سال 53 تا کنون مشغول کار هستم و یک حقوق ماهانه دارم و پدرم در سال 54 از دنیا رفته و مخارج روزمره او از این طریق بوده که مقداری خودم در استفتائات، ص: 442 حین تحصیل کار می‌کردم و مقداری مردم خیّر چون سیّد بوده به او کمک می‌کرده‌اند: 1 - اولا پدرم مستطیع بوده یا نه؟ 2- ثانیا من مستطیع هستم یا نه؟ 3- ثالثا در صورتی که پدرم و من هر دو مستطیع هستیم، برای کدام اول واجب است به حج برویم و آیا می‌توانم از وام اداری که 4% سود به عنوان کار مزد گرفته می‌شود به حج بروم چون این باغچه راه مناسب ندارد و برای فروختن کسی بطور عادلانه خریدار آن نیست.
- کسی از طرف سازمان حجّ و زیارت، به عنوان نظارت بر اوضاع کاروان، به مکّه سفر می‌نماید، آیا این شخص می‌تواند از طرف میّت نیابت قبول کند و آیا منوب عنه، بری الذّمه می‌شود یا خیر؟ البتّه شخص نامبرده حج واجب خود را انجام داده است.
- امسال با نام نویسی قبلی می‌توانم به مکه معظمه شرفیاب شوم، با شرائطی که عرض می‌کنم، آیا جائز است که این حج را به پدرم واگذار کنم؟ : (مبلغ بیست هزار تومانی که بابت ثبت نام داده‌ام، هشت هزار تومانش از در آمد خودم بوده، ده هزار تومانش را مادرم به من بخشیده و دو هزار تومانش نیز قرض است که این قرض را هم نمی‌توانم بپردازم؛ از طرفی معیشت زندگی خود و شوهرم نیز متوسط بوده و پس اندازی هم نداریم و منزلمان نیز اجاره‌ای است؛ استفتائات، ص: 440 در مقابل، پدرم سالهای قبل واجب الحج بوده و نرفته ولی امسال می‌تواند پول حج را بپردازد).
- زن شوهر داری که تمام مخارج او بر عهده شوهرش می‌باشد، در حال حیات شوهر، این زن مقداری مال و زمین مزروعی را به ارث می‌برد که در هر مقطع از زمان با در نظر گرفتن قیمت آن زمین، شرائط استطاعت برایش کافی بوده، ولی زن موصوفه، جاهل به حکم بوده و از مسأله استطاعت غفلت استفتائات، ص: 441 داشته و مدت چند سال زمین را شوهرش زراعت می‌نموده و بعد از آن زمین را به دو دخترش هبه نموده و در حین هبه با داماد بزرگش شرط کرده که او را به زیارت کربلا ببرد و قبل از تحقق شرط، آن زن وفات کرده و داماد بزرگش را ناظر، و پسر خود را وصی قرار داده وصیّت برای حج نیابتی هم نکرده- با این تفصیلات- آیا زن مذکور از نظر شرعی مستطیعه بوده است یا خیر؟ و بر فرض استطاعت، هبه زمین موروثی صحیح است یا خیر؟ و بر فرض استقرار وجوب حج، و عدم صحت هبه زمین، آیا بعد از وفاتش نائب حجّ بلدی برای او بگیرند یا میقاتی؟ و ثانیا زمین مال کسی است که اجرت نائب را می‌دهد و یا این که زمین مال همه ورثه و اجرت نائب بر عهده همه آنهاست؟
- پدرم دو ماه پیش فوت نمود، آن مرحوم در روستا زندگی می‌کرد و باغ و ملکی داشت که چندان ارزشی نداشت و توانایی مالی چندانی نداشت که حج بر او واجب شود، امّا از چندی پیش که حج بر نامبرده واجب شد، قصد داشت قسمتی از ملک خود را بفروشد و دین خود را انجام دهد، ولی وقتی به این فکر افتاد که در سنّ نود سالگی بود و احتمالا خودش توانایی انجام مناسک را نداشته ولی می‌خواست با فروش قسمتی از زمین خود این دین را اداء نماید و در موقع صحبت کردن با خریدار زمین، همان لحظه بر اثر سکته فوت نمود! و اکنون ما فرزندان آن مرحوم در نظر داریم این دین را از گردن نامبرده خارج نماییم ولی نمی‌دانیم به چه صورت امکان دارد. 1- آیا قبل از فروش زمینهای نامبرده می‌توانیم هر یک به اندازه توانایی خود پول فراهم کنیم و برای مکه آن مرحوم بپردازیم و یا این که حتما باید زمینهای خودش را بفروشیم؟ 2- اگر باید حتما زمینهای خودش فروخته شود با توجه به این که ما در نظر داریم قبل از گذشت یک سال از فوتش نسبت به فروش زمین اقدام نکنیم، آیا در آن دنیا آرامش خواهد داشت؟ 3- پسر بزرگ و پسر دوّم آن مرحوم هر کدام، یک بار به مکّه شرفیاب شده‌اند، اگر باید آنها برای آن مرحوم به مکه بروند، اکنون که تا چهار سال دیگر جهت مکه اسم نویسی نمی‌شود، به چه صورت خواهد شد؟ 4- آیا می‌شود پول مکه را جهت راههای دیگر- مسائل جبهه و جنگ زدگان- خرج نمود؟ 5- در روستای ما حمامی وجود دارد که به علّت نداشتن بودجه، بیشتر اوقات سال، حمام بسته است و اهالی این روستا جهت استفاده از حمام روستاهای دیگر کیلومترها باید راه بروند، آیا می‌شود پول مکه را برای آن استفاده نمود؟ 6- آیا افراد دیگر که خمس بدهکار هستند می‌توانند خمس خود را برای استفتائات، ص: 444 مصارف حمّام بپردازند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله اردبیلی] اگر میّت، هیچ مالی از خود باقی نگذارد، مخارج کفن و دفن او از کجا باید تأمین شود؟
- [آیت الله اردبیلی] مخارج مربوط به میّت، اعم از غسل و کفن و دفن و دیگر امور، بر عهده چه کسی است؟
- [سایر] اگر کفن کردن و غسل دادن بدن میت مسلمان واجب است، پس چرا امام حسین(علیه السلام) بدون غسل و کفن دفن شد؟
- [سایر] فلسفه کفن میت چیست ؟ چرا مستحب است دو قطعه چوب در کفن میت بگذارند؟
- [آیت الله بهجت] کسی که غسل جنابت یا حیض یا... به او واجب شده است، آیا می تواند میّت را کفن کند؟
- [آیت الله بهجت] شخصی دارای سال خمسی است، اگر در اثنای سال فوت کند، آیا ورثه او می توانند قبل از پرداخت خمس او، از ترکه او در تجهیز و تکفین و سایر مخارج میّت مصرف کنند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی دارای سال خمسی است، اگر در اثنای سال فوت کند، آیا ورثه او می توانند قبل از پرداخت خمس او از ترکه او در تجهیز و تکفین و سایر مخارج میت مصرف کنند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی دارای سال خمسی است اگر در اثنای سال فوت کند، آیا ورثه او می توانند قبل از پرداخت خمس او از ترکه او در تجهیز و تکفین و سایر مخارج میت مصرف کنند؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی دارای سال خمسی است. اگر در بین سال خمسی فوت کند، آیا ورثه او می‌توانند قبل از پرداخت خمس او، از ترکه او در تجهیز و تکفین و سایر مخارج میّت مصرف کنند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] قطعات کفن میّت را بیان فرمائید؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- کفن کردن میت با چیز نجس و با پارچه ابریشمی خالص جایز نیست،ولی در حال ناچاری اشکال ندارد. و احتیاط واجب آن است که با پارچه طلاباف هم میت را کفن نکنند، مگر در حال ناچاری.
- اگر مال میت بیشتر از خرج واجب کفن و دفن و بدهی او نباشد، باید مالش را به همین مصرفها برسانند و به وارث او چیزی نمیرسد.
- احتیاط واجب آن است که هر یک از سه پارچه کفن به قدری نازک نباشد که بدن میت از زیر آن پیدا باشد.
- مخارج انداختن در دریا و مخارج محکم کردن قبر میت را در صورتی که لازم باشد باید از اصل مال میت بردارند.
- اگر میت وصیت نکرده باشد که کفن را از ثلث مال او بردارند، می توانند به طور متعارف که لایق شان میت می باشد، کفن و چیزهای دیگری را که از واجبات دفن است از اصل مال بردارند.
- بهتر آن است که میت را پیش از کفن کردن، حنوط نمایند. اگر چه در بین کفن کردن و بعد از آن هم، مانعی ندارد
- میت مسلمان را باید با سه پارچه که آنها را لنگ و پیراهن و سرتاسری می گویند، کفن نمایند.
- اگر کفن میت به نجاست خود او، یا به نجاست دیگری نجس شود، چنانچه کفن ضایع نمی شود، باید مقدار نجس را بشویند یا ببرند. ولی اگر در قبر گذاشته باشند، بهتر است که ببرند. بلکه اگر بیرون آوردن میت اهانت به او باشد،بریدن واجب می شود. و اگر شستن یا بریدن آن ممکن نیست، در صورتی که عوض کردن آن ممکن باشد، باید عوض نمایند.
- اگر میت برای غسل و کفن و دفن و نماز خود غیر از ولی، کس دیگری را معین کند، احتیاط واجب آن است که ولی و آن کس هر دو اجازه بدهند، و لازم نیست کسی که میت، او را برای انجام این کارها معین کرده، این وصیت را قبول کند ولی اگر قبول کرد، باید به آن عمل نماید.
- کفن کردن با چیز غصبی، اگر چیز دیگری هم پیدا نشود، جایز نیست. و چنانچه کفن میت غصبی باشد و صاحب آن راضی نباشد، باید از تنش بیرون آورند، اگر چه او را دفن کرده باشند. و همچنین جایز نیست با پوست مردار او را کفن کنند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کفن میّت بر خویشان او واجب نیست اگرچه مخارج او در حال زندگی بر آنان واجب باشد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] دادن کفن میت بر خویشان او واجب نیست، اگر چه پرداخت مخارج او در حال زندگی بر آنان واجب باشد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کفن میت بر خویشان او واجب نیست؛ اگرچه مخارج او در حال زندگی بر آنان واجب باشد.
- [آیت الله بروجردی] کفن میت بر خویشان او واجب نیست، اگر چه مخارج او در حال زندگی بر آنان واجب باشد.
- [آیت الله خوئی] کفن میت بر خویشان او واجب نیست، اگرچه از کسانی باشد که مخارج او در حال زندگی برآنان واجب باشد.
- [آیت الله بهجت] کفن میّت بر خویشان او واجب نیست، اگرچه مخارج او در حال زندگی بر آنان واجب باشد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کفن میت بر خویشان او واجب نیست و بنابر احتیاط واجب در صورتی که میت مال نداشته باشد کفن را باید کسی بدهد که مخارج میت در حال زندگی بر او واجب بوده است
- [آیت الله سیستانی] کفن میّت بر خویشان او واجب نیست ، اگر چه از کسانی باشد که مخارج او در حال زندگی بر آنان واجب باشد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کفن میت بر خویشان او واجب نیست، اگر چه مخارج او درحال حیات بر آنان واجب باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] کفن میت بر خویشان او واجب نیست ، اگر چه مخارج او در حال زندگیبر آنان واجب باشد .