واسطه
وسیله و علّت ثبوت چیزی برای چیز دیگر را واسطه گویند.
خم شدن باید به قصد رکوع باشد، پس اگر به قصد کار دیگری، مثلاً برای کشتن حیوانی خم شود، نمی‌تواند آن را رکوع حساب کند، بلکه باید بایستد و دوباره برای رکوع خم شود و به واسطه این عمل، رکن زیاد نشده و نماز باطل نمی‌شود.
عنوان مسئله:
خم شدن باید به قصد رکوع باشد، پس اگر به قصد کار دیگری، مثلاً برای کشتن حیوانی خم شود، نمی‌تواند آن را رکوع حساب کند، بلکه باید بایستد و دوباره برای رکوع خم شود و به واسطه این عمل، رکن زیاد نشده و نماز باطل نمی‌شود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- آیا کم و زیاد شدن رکن در نماز مستحبّی، موجب بطلان نماز می‌شود؟
- در هنگام ازدحام و یا تشکیل صفوف نماز صبح، مأمورین مسجدالحرام از خواندن نماز طواف در پشت مقام، به ویژه برای خانمها ممانعت میکنند. در چنین شرایطی، نماز خواندن در محدوده مقابل رکن حجر تا مقابل رکن عراقی کافی است یا خیر؟
- کسی که به صورت معمولی نمی‌تواند بایستد و اگر بخواهد بایستد، باید این کار را به شکل بسیار غیر طبیعی انجام دهد، آیا وظیفهاش در نماز، ایستادن است ی نشستن؟
- آیا گفتن یک حرف از حروف الفبا در بین نماز که دارای معنا نیست، باطل کننده نماز است یا نه؟ اگر نمازگزار از این حرفِ بدون معنا، قصد معنایی را نماید (مثل این که با کسی قرار گذاشته که هر وقت من فلان حرف از حروف الفبا را گفتم، تو فلان کار را بکن)، آیا این کار نماز را باطل میکند؟
- ما کارگرانی هستیم که در محلّی مشغول به کار هستیم. سعودیها تعدادی از ما را به عمره بردند و بعد از مُحرم شدن در میقات، ما را سوار بر اتوبوسها کردند و به مکه بردند. هیچ یک از ما نمیدانست که تظلیل در حالت احرام، حرام است و کسی هم به ما تذکّر نداد و بر فرض تذکّر هم ترک تظلیل ممکن نبود؛ چون سفر باید با شرایط آنها انجام میشد. آیا در این صورت کفّاره دادن یک گوسفند بر عهده ما آمده است یا خیر؟ در صورتی که عمره ما باطل شده باشد، آیا کفّاره ساقط است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] در مسأله ی 841 توضیح المسائل است که اگر قصد رکوع بعد از خم شدن به وجود آمد، بنا بر اظهر کافی است، با توجّه به این که: قیام متصل به رکوع، رکن است، چگونه این نماز صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] امام در رکعت دوّم نماز جمعه پس از قنوت، اشتباهاً به رکوع رفت، آیا نمازش از جهت زیاد کردن رکن باطل است؟ و اگر باطل است وظیفه مأمومین چیست؟
- [سایر] در آیه 43 سوره بقره به رکوع که رکن نماز است امر شده، ولی چرا به سجده اشارهای نشده است؟ در صورتی که سجده نیز به دنبال رکوع بوده و رکن است؟
- [سایر] در آیه 43 سوره بقره به رکوع که رکن نماز است امر شده، ولی چرا به سجده اشارهای نشده است؟ در صورتی که سجده نیز به دنبال رکوع بوده و رکن است؟
- [آیت الله خامنه ای] فردی هنگام کشتن حیوانی حلال گوشت خون روی لباسش میچکد، بعد با همان لباس نماز میخواند، آیا نماز او صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله خامنه ای] فردی هنگام کشتن حیوانی حلال گوشت خون روی لباسش میچکد، بعد با همان لباس نماز میخواند، آیا نماز او صحیح است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] کسی که نشسته نماز می خواند، برای رکوع باید به چه اندازه ای خم شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر شخصی یقین کرد رکن مستجار (رکن یمانی که قبل از حجر الاسود قرار دارد) حجر الاسود است، و طواف را از آنجا شروع و به همانجا ختم کرد، و بعد فهمید که این کار خطا بوده، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله مظاهری] کشتن مگس، زنبور و... در حین نماز، آیا نماز را باطل میکند؟
- [آیت الله بهجت] آیا کشتن حیوانات موذی مثل مگس، مار، عقرب و... هنگام نماز، نماز را باطل می کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- بعضی از واجبات نماز رکن هستند؛ یعنی اگر انسان آنها را عمدا یا سهوا بجا نیاورد یا در نماز اضافه کند، نماز باطل می‌شود، ولی زیادی سهوی تکبیرةالاحرام موجب بطلان نماز نمی‌شود و بعضی دیگر رکن نیستند؛ یعنی اگر عمدا کم یا زیاد شوند، نماز باطل می‌شود و چنانچه سهوا کم یا زیاد گردند، نماز باطل نمی‌شود. پنج چیز رکن نماز هستند: اوّل: نیّت. دوم:تکبیرةُالاِحرام. سوم:قیام در هنگام گفتن تکبیرةُالاِحرام وقیام متّصل به رکوع (یعنی ایستادن پیش از رکوع). چهارم: رکوع. پنجم:دو سجده.
- اگر رکنی از نماز را فراموش کند و رکن بعد از آن را بجا آورد، مثلاً پیش از آن که رکوع کند، به سجده برود، نماز باطل است.
- کم شدن رکن، نماز مستحب را باطل میکند، ولی زیاد شدن رکن آن را باطل نمیکند؛ پس اگر یکی از اعمال نماز مستحب را فراموش کند و هنگامی به خاطر آورد که مشغول رکن بعد از آن شده، باید آن عمل را انجام دهد و دوباره آن رکن را بجا آورد، مثلاً اگر در بین رکوع به خاطر آورد که حمد را نخوانده، باید برگردد و حمد را بخواند و دوباره به رکوع رود.
- اگر چیزی را که رکن نیست فراموش کند و رکن بعد از آن را بجا آورد، مثلاً حمد را فراموش کند و مشغول رکوع شود، نماز او صحیح است.
- قیام در هنگام گفتن تَکبیرةُالاِحرام و قیام متّصل به رکوع به این معنا که از حالت قیام به رکوع برود رکن است، ولی قیام در هنگام خواندن حمد و سوره و قیام بعد از رکوع رکن نیست و اگر کسی آن را از روی فراموشی ترک کند، نماز او صحیح است.
- اگر پیش از آن که به مقدار رکوع خم شود و بدن آرام گیرد، عمدا ذکر واجب رکوع را بگوید، نماز او باطل است.
- هر یک از رکوعهای نماز آیات رکن است و اگر عمدا یا اشتباها کم یا زیاد شود، نماز باطل است.
- اگر سهوا پیش از امام سر از رکوع بردارد، چنانچه امام در رکوع باشد، باید به رکوع برگردد و با امام سر بردارد و در این صورت زیاد شدن رکوع که رکن است، نماز را باطل نمیکند و اگر برنگردد، نماز او فرادی می‌شود و اگر به رکوع برگردد و پیش از آن که به رکوع برسد امام سر بردارد، نماز او صحیح است هرچند احتیاط مستحب آن است که نماز را دوباره بخواند.
- اگر کسی که زیاد شک میکند، شک کند که رکنی را بجا آورده یا نه و اعتنا نکند، ولی بعد به خاطر آورد که آن را بجا نیاورده، چنانچه مشغول رکن بعد نشده باشد، باید آن را بجا آورد و اگر مشغول رکن بعد شده باشد، نماز او باطل است؛ مثلاً اگر شک کند رکوع کرده یا نه و اعتنا نکند، چنانچه پیش از سجده به خاطر آورد که رکوع نکرده، باید رکوع کند و اگر در سجده به خاطر آورد، نماز او باطل است.
- کسی که نمی‌تواند ایستاده یا نشسته رکوع کند و برای رکوع فقط میتواند در حالی که نشسته است، کمی خم شود یا در حالی که ایستاده است با سر اشاره کند، باید ایستاده نماز بخواند و برای رکوع با سر اشاره نماید و احتیاط واجب آن است که نماز دیگری نیز بخواند و هنگام رکوع آن بنشیند و هر اندازه که میتواند برای رکوع خم شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مظاهری] خم شدن باید به قصد رکوع باشد، پس اگر به قصد کار دیگر مثلاً برای کشتن جانور خم شود، نمی‌تواند آن را رکوع حساب کند بلکه باید بایستد و دوباره برای رکوع خم شود و به واسطه این عمل رکن زیاد نشده و نماز باطل نمی‌شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] خم شدن باید به قصد رکوع باشد پس اگر به قصد کار دیگری مثلاً برای کشتن جانور خم شود نمی تواند آن را رکوع حساب کند بلکه باید بایستد و دوباره برای رکوع خم شود و به واسطه این عمل، رکن زیاد نشده و نماز باطل نمی شود.
- [آیت الله وحید خراسانی] خم شدن باید به قصد رکوع باشد پس اگر به قصد کار دیگر مثلا برای کشتن جانوری خم شود نمی تواند ان را رکوع حساب کند بلکه باید بایستد و دوباره برای رکوع خم شود و به واسطه این عمل رکن زیاد نشده و نماز باطل نمی شود
- [آیت الله بروجردی] خم شدن باید به قصد رکوع باشد، پس اگر به قصد کار دیگر مثلاً برای کشتن جانور خم شود، نمی‌تواند آن را رکوع حساب کند، بلکه باید بایستد و دوباره برای رکوع خم شود و به واسطهی این عمل رکن زیاد نشده و نماز باطل نمی‌شود.
- [آیت الله خوئی] خم شدن باید به قصد رکوع باشد، پس اگر به قصد کار دیگری مثلًا برای کشتن جانور خم شود، نمی‌تواند آن را رکوع حساب کند، بلکه باید بایستد و دوباره برای رکوع خم شود، و به واسط این عمل، رکن زیاد نشده و نماز باطل نمی‌شود.
- [آیت الله سیستانی] خم شدن باید به قصد رکوع باشد ، پس اگر به قصد کار دیگر مثلاً برای کشتن جانوری خم شود ، نمی‌تواند آن را رکوع حساب کند ، بلکه باید بایستد و دوباره برای رکوع خم شود ، و بواسطه این عمل ، رکن زیاد نشده و نماز باطل نمی‌شود .
- [آیت الله سبحانی] خم شدن باید به قصد رکوع باشد، پس اگر به قصد کار دیگری مثلا برای کشتن جانور خم شود; نمی تواند آن را رکوع حساب کند، بلکه باید بایستد و دوباره برای رکوع خم شود و به واسطه این عمل، رکن زیاد نشده و نماز باطل نمی شود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . خم شدن باید به قصد رکوع باشد، پس اگر به قصد کار دیگر مثلاً برای کشتن جانور خم شود نمی تواند آن را رکوع حساب کند بلکه باید بایستد و دوباره برای رکوع خم شود و به واسطه این عمل، رکن زیاد نشده و نماز باطل نمی شود.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] خم شدن باید به قصد رکوع باشد؛ پس اگر به قصد کار دیگر مثلا برای کشتن جانور خم شود؛ نمی تواند آن را رکوع حساب کند؛ بلکه باید بایستد و دوباره برای رکوع خم شود و به واسطه این عمل؛ رکن زیاد نشده و نماز باطل نمی شود.
- [امام خمینی] خم شدن باید به قصد رکوع باشد، پس اگر به قصد کار دیگری مثلا برای کشتن جانور خم شود، نمی تواند آن را رکوع حساب کند بلکه باید بایستد و دوباره برای رکوع خم شود، و به واسطه این عمل، رکن زیاد نشده و نماز باطل نمی شود.