عقد موقت
ازدواج موقّت عقد زناشویی با تعیین مدت و مهر می‌باشد.
در عقد موقّت اگر مهر معیّن نشود، عقد باطل است و اگر مدّت معیّن نشود، به عقد دائم تبدیل میشود.
عنوان مسئله:
در عقد موقّت اگر مهر معیّن نشود، عقد باطل است و اگر مدّت معیّن نشود، به عقد دائم تبدیل میشود.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- هرگاه بین زوجین راجع به تعیین مهر ضمن عقد نکاح اختلاف شود و یکی از آنها مدعی باشد که مهر به مقدار معیّنی تعیین شده و دیگری بگوید مهر مورد توافق قرار نگرفته و بنابر این باید مهر المثل داده شود که ممکن است مهرالمثل بیشتر یا کمتر از مهرالمسمّایی باشد که دیگری ادعا دارد، در صورت عدم وجود بیّنه ادعای کدام یک از آنان پذیرفته میشود؟
- اگر از طرف عاقد صیغة عقد دائم جاری شود و در تعیین مهریه، نحوة پرداخت آن (اعم از عندالاستطاعه یا عندالمطالبه) ذکر نشود تکلیف چیست؟
- اگر از طرف عاقد صیغة عقد دائم جاری شود و در تعیین مهریه، نحوة پرداخت آن (اعم از عندالاستطاعه یا عندالمطالبه) ذکر نشود تکلیف چیست؟
- اگر زوجین در عقد موقت مدت‌دار یکدیگر باشند و در هنگام عقد دائم، عاقد از زوجه سؤال نماید که آیا در عقد موقت یکدیگر هستید یا خیر؟ و زوجه جواب بدهد خیر، ولی زوج سکوت نماید و هیچ سؤال و جوابی از زوج نشود، آیا همان سکوت وی دلیل شرعی بر بذل مدت میتواند باشد یا زوج باید بذل مدت را صراحتاً اعلام نماید؟
- مهر نمازی را که نجس شده، میتوان تطهیر کرد یا نه؟ اگر بخشی از مهر پاک باشد (قسمت پاک به اندازه‌ای است که سجده بر آن صحیح است)، آیا در این صورت میتوان بر قسمت پاک این مهر سجده نمود؟
- کسی بیماری و درد شدیدی در گردن دارد و نمیتواند در حالت سجده سر بر مهر بگذارد. اگر به علت درد شدید، نتواند روی چیزی مثل چهار پایه کوچک نیز مهر بگذارد و سجده کند، آیا میتواند مهر را بردارد و بر پیشانی قرار دهد؟
- اگر زنی در ازدواج به گونه‌ای آرایش کند که زشتی و زیبایی او معلوم نشود؟ به گونه‌ای که با آرایش 4 الی 5 خال سیاه در صورتش را مخفی کند، آیا تدلیس حساب میشود؟ آیا شوهر حق فسخ نکاح را دارد؟ مهر در صورت دخول چه وضعی پیدا می‌کند؟ آیا مرد میتواند نکاح را نگه دارد و مهر را در صورت مطالبه، از تدلیس کننده بگیرد؟
- اگر زنی در ازدواج به گونه‌ای آرایش کند که زشتی و زیبایی او معلوم نشود؟ به گونه‌ای که با آرایش 4 الی 5 خال سیاه در صورتش را مخفی کند، آیا تدلیس حساب میشود؟ آیا شوهر حق فسخ نکاح را دارد؟ مهر در صورت دخول چه وضعی پیدا می‌کند؟ آیا مرد میتواند نکاح را نگه دارد و مهر را در صورت مطالبه، از تدلیس کننده بگیرد؟
- زمان عده عقد موقت چند روز است؟
- من در هنگام نماز دو عدد مهر را روی هم قرار می‌دهم. حال اگر هنگام سجده دو مهر بین هم بلغزد (بسیار کم و مهرها از هم جدا نمی‌شوند) نماز صحیح می‌باشد؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سبحانی] آیا شرط خیار نسبت به مهر در عقد موقت موجب بطلان عقد می شود؟
- [آیت الله سبحانی] اگر در عقد دائم مهر معیّن نشود وزوج، همسرش را طلاق دهد فرموده اند بر طبق آیه ی شریفه ( ومتعوهنّ علی الموسع قدره وعلی المقتر قدره )( [23]) متعه (مبلغی یا چیزی به عنوان هدیه) بدهد. آیا متعه واجب است یا مستحب؟ آیا با موت نیز متعه واجب خواهد بود؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر کسی زنی را صیغه کرده و مهر را تعیین نکردهاند، آیا عقد صحیح است؟
- [آیت الله خوئی] اگر در عقد متعه مدت عمداً یا نسیاناً ذکر نشود اصلاً عقد باطل است و یا اینکه عقد دائمی میشود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا کسی که صیغه عقد دائم خوانده، می تواند با اجرای صیغه مجدد آنرا به عقد موقت تبدیل کند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] اگر بخواهیم عقد موقت را به عقد دائم تبدیل کنیم، چگونه عمل کنیم؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا می توان برای تیمم، مهر را تبدیل به خاک تیمم کرد؟
- [آیت الله بهجت] در عقد موقّت، شوهر نصف مدّت را می بخشد. آیا مهر هم تقسیط می شود یا همه ی مهریه را باید بپردازد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در عقد متعه شوهر نصف مدت را می بخشد، آیا مهر هم تقسیط می شود یا همه مهریه را باید بپردازد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر زن، مرد را وکیل در اجرای عقد دائم کند و مرد مدعی اجرای عقد موقّت باشد (آن هم بعد از چند سال) حکم عقد، مهر و توارث بین زن و شوهر و فرزندان چیست؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مرد مهر زن را در عقد معیّن کند و قصدش این باشد که آن را ندهد، عقد صحیح است، ولی مهر را باید بدهد.
- اگر پدر یا جدّ پدری برای پسر نابالغ خود زن بگیرند، چنانچه پسر در هنگام عقد مالی داشته باشد، مدیون مهر زن است و اگر در هنگام عقد مالی نداشته باشد، پدر یا جدّ او باید مهر زن را بدهند.
- نباید بین پیشانی و آنچه بر آن سجده می‌کند چیزی فاصله باشد، پس اگر مهر به قدری چرک باشد که پیشانی به خود مهر نرسد، سجده باطل است، ولی اگر مثلاً رنگ مهر تغییر کرده باشد، اشکال ندارد.
- اگر هنگام خواندن عقد دائم برای دادن مهر مدّتی معیّن نکرده باشند، زن میتواند پیش از گرفتن مهر از آمیزش شوهر جلوگیری کند، چه شوهر توانایی دادنِ مهر را داشته باشد و چه نداشته باشد و این خودداری زن باعث سقوط حقّ نفقه نمیشود، اما حقّ ممانعت شوهر از استمتاعات دیگر را ندارد مگر این که بداند قهرا منجر به آمیزش خواهند شد؛ ولی اگر پیش از گرفتن مهر به آمیزش راضی شود و شوهر با او آمیزش کند، دیگر نمیتواند بدون عذر شرعی از آمیزش شوهر جلوگیری نماید.
- اگر زنی مردی را وکیل کند که به مدّت و مبلغ معیّنی او را برای خود متعه نماید، چنانچه مرد او را به عقد دائم خود در آورد یا به غیر از مدّت یا مبلغی که معیّن شده او را متعه کند، وقتی آن زن فهمید اگر بگوید: (راضی هستم)، عقد صحیح است وگرنه باطل است.
- اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد موقّت را بخوانند، بعد از آن که مدّت و مَهر را معیّن کردند، چنانچه زن به قصد انشا بگوید: (زَوَّجْتُکَ نَفْسی فِی الْمُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلُومِ) یعنی: (خود را زن تو نمودم در مدّتی که معلوم شده و به مهری که معیّن شده است) و بدون فاصله مرد به قصد انشا بگوید: (قَبِلْتُ هکَذا) یعنی: (به همین گونه قبول کردم) عقد صحیح است و میتواند به جای (زَوَّجْتُکَ)، (مَتَّعْتُکَ) بگوید و اگر دیگری را وکیل کنند و اوّل وکیل زن به وکیل مرد بگوید: (مَتَّعْتُ مُوکِّلَتِی مُوکِّلَکَ فی الْمُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلُومِ) یعنی: (موکّل خودم را در مدّتی که معین شده به زوجیّت موکّل تو درآوردم به مهری که معیّن شده) و بدون فاصله وکیل مرد بگوید: (قَبِلْتُ لِمُوَکِّلِی هکَذا) یعنی: (به همین گونه قبول کردم برای موکّل خودم)، عقد صحیح می‌باشد.
- اگر به واسطه آن که مرد عنّین است و نمیتواند آمیزش کند، زن عقد را به هم بزند، شوهر باید نصف مهر را بدهد؛ ولی اگر به واسطه یکی از عیبهای دیگری که گفته شد، مرد یا زن عقد را به هم بزنند، چنانچه مرد با زن آمیزش نکرده باشد، چیزی بر او نیست و اگر نزدیکی کرده باشد، باید تمام مهر را بدهد.
- در صورتی که ضمن عقد دائم مهریه ذکر نشود و یا عدم مهر شرط شود، عقد نکاح صحیح است و زن و شوهر میتوانند بعد از عقد مهریّه را معیّن کنند و اگر قبل از تعیین مهریه آمیزش واقع شده باشد، زن مستحقّ مهرالمثل است یعنی مقدار مهریّهای که چنین زنی با توجّه به ویژگیهای مربوط و شرایط خانوادگی در بین امثال و فامیل و معمول محل خود دارد و در صورتی که یکی از زوجین قبل از تعیین مهریه و آمیزش بمیرد، زن مستحقّ مهریه نیست.
- مهر یا چیز دیگری که بر آن سجده می‌کند باید پاک باشد، ولی اگر مثلاً مهر را روی فرش نجس بگذارد یا یک طرف مهر نجس باشد و پیشانی را به طرف پاک آن بگذارد، اشکال ندارد.
- با عقد ازدواج، زن به مرد و مرد به زن حلال میشوند. عقد ازدواج بر دو قسم است: =============================================================================== 1 وسائل الشیعة، چاپ آل البیت، باب 1 از (أبواب مقدّمات النکاح)،ج20،ص13 و ما بعد آن. 2 نور(24):32. 3 وسائل الشیعة، چاپ آل البیت، باب 3 از (أبواب مقدّمات النکاح)،ح4 و 5،ج20،ص22 و 23. 4 همان، باب 8،ح8،ص40. 5 همان، باب 27،ح2 و 3،ص72 و 73. اوّل: (عقد دائم) و آن عقدی است که مدّت ندارد و به واسطه آن زن و مرد تا پایان زندگی به هم حلال میشوند و همسری را که به این صورت عقد میشود، (همسر دائم) میگویند. دوم:(عقد موقّت) و یا (مُتْعه) و آن عقدی است که با آن زن و مرد به طور موقّت و تا زمان محدودی به هم حلال میشوند و زنی را که به این صورت عقد میشود، (همسر موقّت) میگویند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در عقد دائمی مهر را معیّن نکنند عقد صحیح است و چنانچه مرد با زن نزدیکی کند، باید مهر او را مطابق مهر زنهایی که مثل او هستند، بدهد و امّا در عقد موقّت چنانچه مهر را معیّن نکنند عقد باطل است.
- [آیت الله سیستانی] اگر در عقد دائم مهر را معیّن نکنند ، عقد صحیح است ، و چنانچه مرد با زن نزدیکی کند باید مهر او را مطابق مهر زنهائی که مثل او هستند بدهد . و امّا در متعه چنانچه مهر را معیّن نکنند ، هر چند از روی جهل یا غفلت یا فراموشی باشد ، عقد باطل میشود .
- [آیت الله خوئی] اگر در عقد دائمی مهر را معین نکنند عقد صحیح است، و چنانچه مرد با زن نزدیکی کند، باید مهر او را مطابق مهر زنهائی که مثل او هستند بدهد و اما در متعه چنانچه مهر را معین نکنند عقد باطل میشود.
- [آیت الله مظاهری] اگر در عقد مهر را معیّن نکنند و یا چیز حرامی را مهر قرار دهند نظیر آلات قمار عقد صحیح است و باید مهر او مطابق مهر زنهایی که مثل او هستند داده شود.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر مرد مهر زن خود را در عقد معیّن کند و قصدش این باشد که آن را ندهد، عقد صحیح است و باید مهر او را بدهد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مرد مهر زن را در عقد معین کند و قصدش این باشد که آن را ندهد، عقد صحیح است ولی مهر را باید بدهد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر مرد مهر زن را در عقد معین کند، و قصدش این باشد که آن را ندهد، عقد صحیح است و مهر را هم باید بدهد.
- [امام خمینی] اگر مرد مهر زن را در عقد معین کند و قصدش این باشد که آن را ندهد عقد صحیح است ولی مهر را باید بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر مرد مهر زن را در عقد معین کند و قصدش این باشد که ان را ندهد و رضایت زن به عقد مشروط به قصد دادن مهر نباشد عقد صحیح است ولی باید مهر را بدهد
- [آیت الله مظاهری] اگر مرد مهر زن را در عقد معیّن کند و قصدش این باشد که آن را ندهد عقد صحیح است ولی مهر را باید بدهد.