پیشانی
پیشانی به قسمت فوقانی چهره، حدّ فاصل رستنگاه مو و ابرو گفته می شوداز آن در بابهای طهارت، صلات و حج سخن رفته است.
کسی بیماری و درد شدیدی در گردن دارد و نمیتواند در حالت سجده سر بر مهر بگذارد. اگر به علت درد شدید، نتواند روی چیزی مثل چهار پایه کوچک نیز مهر بگذارد و سجده کند، آیا میتواند مهر را بردارد و بر پیشانی قرار دهد؟
اگر اصلاً نمیتواند برای سجده خم شود، باید با سرش برای سجده اشاره کند و اگر آن هم امکان ندارد، با چشمانش اشاره کند و بنا بر احتیاط باید مهر را نیز بردارد و به نزدیکی پیشانی خود آورد و سر را بر آن بگذارد.
اگر اصلاً نمیتواند برای سجده خم شود، باید با سرش برای سجده اشاره کند و اگر آن هم امکان ندارد، با چشمانش اشاره کند و بنا بر احتیاط باید مهر را نیز بردارد و به نزدیکی پیشانی خود آورد و سر را بر آن بگذارد.
عنوان سوال:
کسی بیماری و درد شدیدی در گردن دارد و نمیتواند در حالت سجده سر بر مهر بگذارد. اگر به علت درد شدید، نتواند روی چیزی مثل چهار پایه کوچک نیز مهر بگذارد و سجده کند، آیا میتواند مهر را بردارد و بر پیشانی قرار دهد؟
پاسخ:
اگر اصلاً نمیتواند برای سجده خم شود، باید با سرش برای سجده اشاره کند و اگر آن هم امکان ندارد، با چشمانش اشاره کند و بنا بر احتیاط باید مهر را نیز بردارد و به نزدیکی پیشانی خود آورد و سر را بر آن بگذارد.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- گاهی در پیشانی انسان جوشهایی پیدا میشود که هنگام سجده کردن درد میگیرد. آیا میتوان در سجده، پیشانی را به صورت کج روی مهر گذاشت؟
- معمولاً کسانی که نمیتوانند سجده کنند، مهر نماز را با دست بلند میکنند و پیشانی را بر آن میگذارند و در این حال نوک انگشتان بزرگ پا را هم بر زمین نمیگذارند، در حالی که میتوانند با درست کردن سکویی و قرار دادن مهر بر آن، پیشانی را بر مهر و کف هر دو دست را بر زمین بگذارند. در این حالت، آیا درست کردن سکو برای این که بتوان کف هر دو دست را بر زمین گذاشت و همچنین گذاشتن نوک انگشتان بزرگ پا لازم است یا همان صورتی که به طور معمول انجام میشود، کافی است؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله بهجت] فردی که به علت درد گردن نمی تواند سر بر مهر بگذارد، آیا می تواند مهر را بر پیشانی بگذارد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در موقع گذاردن پیشانی روی مهر در حال سجده، قسمتی از موی سر انسان پیشانی را فرا گیرد و مانع چسبیدن پیشانی روی مهر گردد چه باید کرد؟ آیا باید سر را از روی مهر جدا ساخت و مجدّداً سر را بگذارد یا در همان حالت ذکر سجده را بگوید؟
- [آیت الله سیستانی] اگر موی سر بین پیشانی و مهر قرار بگیرد (مثلا نیمی از مهر را بپوشاند) آیا سجده درست است؟
- [آیت الله نوری همدانی] گاهی در پیشانی انسان جوشهایی پیدا میشود که هنگام سجده درد میگیرد آیا میتوان صورت را کج روی مهر گذاشت؟
- [آیت الله بهجت] گاهی در پیشانی جوش هایی پدیدار می شود که هنگام سجده درد می گیرد. آیا می توان برای سجده، پیشانی را روی مهر کج گذاشت و اگر بعد از سر برداشتن از سجده، مهر آلوده به خونِ جوش ها شود، نماز چه حکمی دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در حال سجده پیشانی بعد از برخورد با مهر کمی بلند شود و دوباره روی مهر قرار بگیرد؛ آیا دو سجده حساب میشود؟
- [آیت الله خامنه ای] در نماز اگر در هنگام سجده پیشانی بر روی مهر مستقیم نخورد و چادر بر روی صورت قرار بگیرد و از پشت چادر پیشانی بر روی مهر قرار بگیرد چه حکمی دارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر در پیشانی جوش هایی باشد که هنگام سجده درد می گیرند؛ آیا می توان با یک طرف پیشانی سجده کرد؟ اگر بعد از سجده اوّل مهر آلوده به خون جوش ها شود، نماز چه حکمی دارد؟
- [آیت الله سیستانی] وجود مقداری از موی سر بین پیشانی ومهر درهنگام سجده چه حکمی دارد درصورتیکه به اندازه معمول پیشانی روی مهرقرار گرفته باشد واصولا چه مقدار از پیشانی باید روی مهر باشد قرار گرفته باشد و اصولا چه مقدار از پیشانی باید روی مهر باشد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] گاهی در پیشانی انسان جوشهایی پیدا می شود که هنگام سجده درد می گیرد، آیا می توان برای سجده صورت را کج روی مهر گذاشت و اگر بعد از سر برداشتن از سجده، مهر آلوده به خون جوشها شود، نماز چه حکمی دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر در سجده اوّل مهر به پیشانی بچسبد، باید قبل از سجده دوم آن را از پیشانی جدا کند و سپس به سجده برود و چنانچه بدون این که مهر را بردارد، عمدا دوباره به سجده رود، نمازش باطل است و باید آن را اعاده کند.
- کسی که هیچ نمیتواند خم شود، باید برای سجده بنشیند و با سر اشاره کند و اگر نتواند، باید با چشمها اشاره نماید و در هر دو صورت احتیاط واجب آن است که اگر میتواند قدری مهر را بلند کند و پیشانی را بر آن بگذارد و اگر با سر یا چشمها نیز نمیتواند اشاره کند، باید در قلب نیّت سجده کند و بنابر احتیاط واجب با دست و مانند آن، برای سجده اشاره نماید.
- کسی که نمیتواند پیشانی را به زمین برساند، باید تا اندازهای که میتواند خم شود و مهر یا چیز دیگری را که سجده بر آن صحیح است روی چیز بلندی گذاشته و به گونهای پیشانی را بر آن بگذارد که بگویند سجده کرده است، ولی باید کف دستها و زانوها و انگشتان پاها را به نحو معمول به زمین بگذارد.
- هرگاه در حال سجده بفهمد پیشانی را بر چیزی گذاشته که سجده بر آن باطل است، اگر ممکن باشد باید پیشانی را از روی آن به روی چیزی که سجده بر آن صحیح است بکشد و اگر ممکن نباشد، بنابر احتیاط باید سر را از آن بردارد و بر چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و سپس نماز را اعاده نماید.
- اگر هنگامی که ذکر سجده را میگوید یکی از هفت عضو سجده را عمدا از زمین بردارد، احتیاطا باید نماز را از سر بگیرد، ولی اگر هنگامی که مشغول گفتن ذکر نیست غیر از پیشانی اعضای دیگر را از زمین بردارد و دوباره بگذارد، اشکال ندارد.
- اگر در حال سجده بفهمد چیزی مانند موی سر بین پیشانی و مهر فاصله شده، نباید پیشانی را بلند کند، بلکه باید به هر شکل ممکن چیزی را که فاصله شده برطرف نماید، مگر این که به قدری کم باشد (مانند یک یا دو تار مو) که مانع از تحقق سجده نباشد.
- اگر پیشانی را سهوا بر چیزی بگذارد که از جای انگشتان پا و سر زانوهای او بلندتر از چهار انگشت بسته است، چنانچه بلندی آن به قدری باشد که نگویند در حال سجده است، بنابر احتیاط واجب باید سر را بردارد و به چیزی که بلندی آن به اندازه چهار انگشت بسته یا کمتر است بگذارد و احتیاط این است که سر را از روی آن به روی چیزی که بلندی آن به اندازه چهار انگشت بسته یا کمتر است نکشد و اگر بلندی آن به قدری باشد که بگویند در حال سجده است، احتیاط واجب آن است که پیشانی را از روی آن به روی چیزی که بلندی آن به اندازه چهار انگشت بسته یا کمتر است بکشد و اگر کشیدن پیشانی ممکن نباشد، بنابر احتیاط واجب باید پیشانی را بلند کند و بر موضعی که بلندی زایدی ندارد بگذارد و نماز را تمام کند و دوباره بخواند.
- اگر کسی که میخواهد نماز بخواند برای پوشاندن خود حتّی گِل نیز نداشته باشد و احتمال ندهد که تا آخر وقت چیزی پیدا کند که خود را با آن بپوشاند و یا تا آخر وقت صبر کند و چیزی پیدا نکند، در صورتی که نامحرم او را ببیند باید نشسته نماز بخواند و عورت خود را با ران خود بپوشاند و برای رکوع و سجده به مقداری خم شود که عورت او ظاهر نگردد و اگر امکان نداشت، با سر خود برای رکوع و سجده اشاره کند و برای سجده بیشتر از رکوع خم شود و یا سر را خم کند و باید چیزی را که بر آن سجده میکند از زمین بلند کند و بر آن سجده نماید و احتیاط واجب آن است که پیشانی را بر آن بگذارد نه این که فقط آن را به پیشانی بچسباند و اگر کسی او را نبیند، باید ایستاده نماز بخواند و بنابر احتیاط جلوی خود را با دست بپوشاند و در هر صورت رکوع وسجود را با اشاره انجام دهد و برای سجود سر را قدری پایینتر آورد و چیزی را که سجده بر آن صحیح است از زمین بردارد و هنگامی که برای سجده اشاره میکند، بنابر احتیاط پیشانی را بر آن بگذارد، نه این که فقط آن را به پیشانی بچسباند.
- در سجده چند چیز مستحب است: الف کسی که ایستاده نماز میخواند، پس از آن که سر از رکوع برداشت و کاملاً ایستاد و کسی که نشسته نماز میخواند، پس از آن که کاملاً نشست، برای رفتن به سجده تکبیر بگوید. ب هنگامی که مرد میخواهد به سجده برود، اوّل دستها را و زن اوّل زانوها را به زمین بگذارد. ج بینی را بر مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است، بگذارد. د در حال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و به گونهای برابر گوش بگذارد که سر آنها رو به قبله باشد. ه در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و مستحب است این دعا را بخواند: (یا خَیْرَ الْمَسْؤُولینَ وَیا خَیْرَ الْمُعْطینَ ارْزُقْنی وَارْزُقْ عِیالی مِنْ فَضْلِکَ فَإنَّکَ ذُوالفَضْلِ الْعَظیمِ) یعنی: (ای بهترین کسی که از او حاجت خواسته میشود و ای بهترین عطا کنندگان، به من و عیال من از فضل خودت روزی بده، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی هستی). و بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد. ز بعد از هر سجده، هنگامی که نشست و بدن آرام گرفت تکبیر بگوید. ح بعد از سجده اوّل که بدن آرام گرفت، بگوید: (أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبّی وَأَتُوبُ إلَیْهِ). ط سجده را طولانی کند و هنگام نشستن دستها را روی رانها بگذارد. ی برای رفتن به سجده دوم، در حال آرامش بدن (اَللّهُ اَکْبَر) بگوید. ک در سجدهها، صلوات بفرستد و اگر صلوات را به قصد ذکری که در سجده دستور دادهاند بگوید، اشکال ندارد. ل هنگام بلند شدن، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد. م مردها بازوها را از پهلو جدا نگاه دارند و زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند. مستحبّات دیگر سجده در کتابهای مفصّل گفته شده است.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر در سجده اول مهر به پیشانی بچسبد، باید برای سجده دوم مهر را بردارد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر در سجده اول؛ مهر به پیشانی بچسبد؛ باید برای سجده دوم مهر را بردارد.
- [آیت الله خوئی] اگر در سجده اول مهر به پیشانی بچسبد باید برای سجدة دوم مهر را بردارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر در سجده اول مهر به پیشانی بچسبد، و بدون این که مهر را بردارد، به سجده رود اشکال دارد، بلکه باید مهر را از پیشانی بردارد، و بعد به سجده رود.
- [آیت الله مظاهری] اگر در سجده اوّل مهر به پیشانی بچسبد و بدون اینکه مهر را بردارد دوباره به سجده برود، اشکال ندارد.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر در سجدة اول ، مهر به پیشانی بچسبد و بدون اینکه مهر را بردارد ، دوباره به سجده رود ، اشکال دارد .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر در سجده اوّل مهر به پیشانی بچسبد و بدون اینکه مهر را بردارد دوباره به سجده رود اشکال ندارد و دو سجده حساب می شود ولی بهتر است مهر را از پیشانی جدا کند.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که نمیتواند پیشانی را بر زمین بگذارد, باید هر اندازه که میتواند پیشانی را بر جای بلند که سجده بر آن صحیح است قراردهد؛ ولی تمام اعضای ششگانهّ دیگر باید روی زمین قرار گیرند و اگر غیر از انگشتهای پا را نمیتواند بر زمین بگذارد, همان انگشتها را باید بر زمین قرار دهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر در سجدهی اوّل مهر به پیشانی بچسبد و بدون این که مهر را بردارد دوباره به سجده رود اشکال ندارد و دو سجده حساب میشود.
- [امام خمینی] اگر در سجده اول مهر به پیشانی بچسبد و بدون اینکه مهر را بردارد دوباره به سجده برود اشکال دارد ، بلکه نماز باطل است و باید اعاده کند.