عقد موقت
ازدواج موقّت عقد زناشویی با تعیین مدت و مهر می‌باشد.
زنی که به عقد موقّت درآمده، مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را عقد کرده‌اند، طلاق ندارد و رها شدن او به این است که مدّت تعیین شده تمام شود یا مرد مدّت را به او ببخشد، به این ترتیب که بگوید: (مدّت را به تو بخشیدم) و در این مورد شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست.
عنوان مسئله:
زنی که به عقد موقّت درآمده، مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را عقد کرده‌اند، طلاق ندارد و رها شدن او به این است که مدّت تعیین شده تمام شود یا مرد مدّت را به او ببخشد، به این ترتیب که بگوید: (مدّت را به تو بخشیدم) و در این مورد شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست.
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که رحمش را خارج کرده‌اند و لذا عادت ماهانه ندارد و خونی هم نمیبیند، زمان طهر غیر مواقعه او جهت اجرای صیغه طلاق چگونه است؟
- [آیت الله سبحانی] زنی به جهت جلوگیری از حاملگی از آمپول استفاده کرده و دیگر حیض نمی بیند و به عقد موقت درآمده، شوهر پس از دو ماه مابقی مدت عقد را بخشیده، عده این خانم چه مقدار است؟
- [آیت الله بهجت] عدّه ی زنی که حیض می شود در ازدواج موقت دو حیض است. حال اگر زن بعد از انقضای مدت بلافاصله حیض شود و پس از انقضای حیض و پاک شدن و فاصله شدن کم ترین زمان پاکی که 10 روز است با خوردن قرص حیض شود که مجموع مدّت عدّه مثلاً 20 روز می شود آیا می تواند شوهر کند؟
- [آیت الله بهجت] دختری 24 ساله هستم. حدود 6 سال پیش در حالی که باکره بودم، به صیغه ی موقّت مردی درآمدم و اکنون بعد از 6 سال احتمال 99% می دهم که نه مهریّه تعیین شده بود و نه مدّت عقد مشخص گردیده بود و اکنون هم هیچ دسترسی به آن مرد ندارم. تکلیف بنده چیست؟ آیا بنده به عقد دایم ایشان درآمده ام یا این که عقد باطل بوده و اکنون می توانم ازدواج کنم؟
- [آیت الله نوری همدانی] فردی زنی را برای مدّتی مثلاً ده سال صیغه کرده و بعد از دو سال بقیّه مدّت صیغه را بخشیده، آیا زن در هنگام بخشیدن مدّت مثل عقد دائم از حیض و نفاس باید پاک باشد یا خیر؟ و همچنین زوج در بین عدّه میتواند به همسرش رجوع کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] زنی به مدّت یک سال متعه شده بود و از دبر دخول شده و پس از انقضاء مدت که میبایست به مدت دو حیض عده نگه میداشت و تزویج نمیکرد، به علت ندانستن مسئله و جاهل بودن به موضوع و حکم، قبل از انقضاء عده به عقد مرد دیگری در آمد و مرد هم از اینکه زن قبلاً متعه مردی شده اطلاعی نداشته و ندارد: الف- آیا بر شخص عالم لازم و واجب است که زن و مرد را مطلع نماید و یا لازم نیست؟ ب- آیا عقد مزبور صحیح است و یا باطل؟ و اگر باطل است، احتیاج به عقد جدید دارد و یا موجب حرمت ابدی می‌شود؟ آیا احتیاج به طلاق دارد؟ و یا اینکه حکم مسئله در صورت وقوع دخول قبل از انقضاء عده و در صورت وقوع دخول بعد از انقضاء عده و یا در صورتی که اصلاً دخول محقق نشده باشد متفاوت است؟ لطفاً حکم فروض را بیان فرمایید:
- [آیت الله بهجت] مردی زنی را به این صورت فریب داده که به او گفته من تو را به نکاح دایم خود درمی آورم، ولی شرط نکاح دایم این است که اوّل تو را به عقد موقّت درآورم. او را بدون تعیین مهر به عقد موقّت درآورده، با رضایت زن، و پس از آن، از او ازاله ی بکارت کرده و مبلغی را به او داده و او را رها کرده است. آیا این عقد صحیح است؟ حکم قضیه را بیان فرمایید.
- [آیت الله بروجردی] شخصی زن خود را طلاق رجعی داده است پس از آن رجوع میکند و قبل از آن که احراز طُهر زن را بنماید طلاق دوّم را نیز جاری مینماید، زوج مسافر می‌شود، پس از مراجعت زنی را برای استفسار این که زن طلاق داده شده در حال حیض بوده یا پاکی میفرستد. آن زن میگوید: زن شما گفت: در حال حیض بودهام و پس از آن که به اعتقادش طلاقش باطل بوده، گاهی نظرهایی میکند بدون قصد شهوت که اطّلاع از حالش پیدا کند و بعداً چون طلاق دوّم را باطل میداند دو مرتبه طلاق دوّم را جاری میسازد و پس از آن در بین عدّه رجوع میکند و دخول هم واقع می‌شود و از زن سؤال میکند: آیا در حال طلاق دوّم پاک بودی یا در حال حیض؟ میگوید: پاک بودم. و دو مرتبه سؤال میکند: درست دقّت کن که آیا در حال طلاق حائض بودی یا پاک؟ میگوید: حیض بودم. زوج میگوید: پس چرا اوّل گفتی پاک بودم؟ جواب میدهد: حواسم پرت بود اشتباهاً گفتم و کراراً از او سؤال میکند، قسم یاد میکند که در حال حیض بودم. آیا حرف اوّلش صحیح است و یا قول دوّمش؟ و آیا اگر شک کند که نظری که بدون قصد رجوع، به زن کردهام به قصد شهوت بوده یا نه، چه حکم دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] اگر مرد در ضمن عقد نکاح منقطع تعهد کند که پس از انقضای مدت، زن را به نکاح دائمی خود در اورد و یا در ضمن عقدی لازم تعهد کند زنی را به عقد نکاح دائمی خود درآورد، آیا تعهد مزبور لازم الوفاء می‌باشد؟ در صورت امتناع مرد از انجام تعهد، آیا حاکم طبق قاعده (الحاکم ولی المتنع) میتواند زن را به نکاح دائم مرد (متعهد) در آورد؟
- [آیت الله بهجت] خانمی ابتدا به عقد موقّت مردی درآمده و پس از انقضای عدّه، به عقد دایم مرد دیگری درآمده است و بعد از شش ماه صاحب فرزند می شود. شوهر اوّلی سیّد بوده و دوّمی عام، قراینی هست که فرزند ملحق به اوّلی باشد. مانند: 1) شباهت کامل کودک به شوهر اوّل و همین طور شباهت کامل فرزندان آن کودک به شوهر اوّلی؛ 2) دو دختر آن کودک تا سنّ شصت سالگی حیض دیده اند؛ مرحوم آیة اللّه بروجردی رحمه اللّه در چهل سال پیش فتوا به سیادت آن کودک و فرزندانش داده است. آیا این قراین، انتساب به شوهر اولّی را اثبات می کند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- زنی که نُه سال او تمام شده و یائسه نیست، اگر مثلاً یک ماهه یا یک ساله به عقد موقّت در آید، چنانچه شوهرش با او آمیزش نماید و مدّت آن زن تمام شود یا شوهر مدّت را به او ببخشد، در صورتی که حیض میبیند باید به مقدار دو حیض و اگر حیض نمیبیند، چهل و پنج روز باید از شوهر کردن خودداری نماید.
- اگر مرد زنی را فریب بدهد که از شوهر خود طلاق بگیرد و با او ازدواج کند، طلاق و عقد آن زن صحیح است، ولی هر دو معصیت بزرگی کرده‌اند.
- اگر مرد همسرش را دو بار طلاق دهد و به او رجوع کند یا دو بار او را طلاق دهد و بعد از هر طلاق او را عقد کند، بعد از طلاق سوم آن زن بر او حرام است، ولی اگر بعد از طلاق سوم، زن به دیگری شوهر کند، با چهار شرط به شوهر اوّل حلال می‌شود، یعنی مرد میتواند آن زن را دوباره عقد نماید: اوّل: آن که عقد همسر دوم دائمی باشد و اگر مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را عقد موقّت کند، بعد از آن که از او جدا شد، شوهر اوّل نمیتواند او را عقد کند. دوم: همسر دوم بالغ باشد و با او از جلو آمیزش و دخول کند به نحوی که موجب غسل شود. سوم: همسر دوم زن را طلاق بدهد یا بمیرد. چهارم: عدّه طلاق یا عده وفات شوهر دوم تمام شود.
- طلاق دادن زن در حال حیض یا نفاس، در سه صورت صحیح است: اوّل:شوهر بعد از ازدواج با او آمیزش نکرده باشد. دوم:آبستن باشد و اگر معلوم نباشد که آبستن است و شوهر در حال حیض او را طلاق بدهد و بعد بفهمد آبستن بوده، اشکال ندارد. سوم: مرد به واسطه غایب بودن نتواند یا برای او مشکل باشد که پاک بودن زن را بفهمد.
- عقد ازدواج چند شرط دارد: اوّل:بنابر احتیاط مستحب به عربی خوانده شود و اگر خود مرد و زن نتوانند صیغه را به عربی صحیح بخوانند، به هر لفظی که صیغه را بخوانند صحیح است و لازم نیست که وکیل بگیرند؛ ولی باید لفظی بگویند که معنای (زَوَّجْتُ) و (قَبِلْتُ) را بفهماند. دوم: مرد و زن یا وکیل آنها که صیغه را میخوانند، قصد انشا یعنی ایجاد پیوند زناشویی داشته باشند؛ مثلاً اگر خود مرد و زن صیغه را میخوانند، قصد زن از گفتن: (زَوَّجْتُکَ نَفْسی) این باشد که خود را زن او قرار دهد و قصد مرد از گفتن: (قَبِلْتُ التَّزْویجَ) این باشد که زن بودن او را برای خود قبول نماید و اگر وکیل مرد و زن صیغه را میخوانند، قصد آنها با گفتن: (زَوَّجْتُ) و (قَبِلْتُ) این باشد که مرد و زنی که آنان را وکیل کرده‌اند، زن و شوهر شوند. سوم:کسی که صیغه را میخواند، بالغ و عاقل باشد؛ ولی اگر به وکالت از دیگری میخواند، بالغ بودن او لازم نیست. چهارم:اگر صیغه عقد را وکیل زن و شوهر یا ولیّ آنها میخوانند، باید زن و شوهر را با نام بردن یا با اشاره و مانند آن معلوم کنند؛ پس کسی که چند دختر دارد، اگر به مردی بگوید: (زَوَّجْتُکَ إحْدی بَناتی) یعنی: (یکی از دخترانم را زن تو نمودم) و او بگوید: (قَبِلْتُ) یعنی: (قبول کردم)، چون در هنگام عقد، دختر را معیّن نکردهاند، عقد باطل است. پنجم:زن و مرد به ازدواج راضی باشند، ولی اگر ظاهراً با کراهت اذن دهند و معلوم باشد قلباً راضی هستند، عقد صحیح است. ششم: توالی عرفی بین ایجاب و قبول وجود داشته باشد، یعنی عرفا بین ایجاب و قبول فاصله زیادی نشود.
- زنهایی که عادت وقتیّه و عددیّه دارند سه دستهاند: اوّل: زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند و در وقت معین نیز پاک شود؛ مثلاً دو ماه پشت سر هم از روز اوّل ماه خون ببیند و روز هفتم پاک شود که عادت حیض این زن از اوّل تا هفتم ماه است. دوم: زنی که از خون پاک نمیشود ولی دو ماه پشت سر هم چند روز معیّن مثلاً از اوّل تا هشتم ماه خونی میببیند که نشانههای حیض را دارد (یعنی غلیظ و سرخ یا تیره و گرم است و با فشار و سوزش بیرون میآید) و بقیّه خونهای او نشانههای استحاضه را دارد (یعنی نشانههای حیض را ندارد، مثلاً زرد رنگ است) که عادت او از اوّل تا هشتم ماه است. سوم: زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معین خون حیض ببیند و بعد از سه روز یا بیشتر خون دیدن، یک روز یا بیشتر پاک شود و دوباره خون حیض ببیند، و مجموع روزهایی که خون دیده و روزهایی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود و در هر دو ماه مجموع روزهایی که خون دیده و در وسط پاک بوده، به یک اندازه باشد، که در این صورت عادت او به اندازه مجموع روزهایی است که خون دیده و در وسط پاک بوده و لازم نیست روزهایی که در وسط پاک بوده در هر دو ماه به یک اندازه باشد؛ مثلاً اگر در ماه اوّل از روز اوّل تا سوم ماه خون ببیند و سه روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند و در ماه دوم بعد از آن که سه روز اول ماه را خون دید، سه روز یا کمتر یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و در مجموع نه روز شود، عادت این زن نه روز می‌شود.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] زنی که صیغه شده، مثلا یک ماهه یا یک ساله او را عقد کرده اند طلاق ندارد، و رها شدن او به این است که مدتش تمام شود، یا مرد مدت را به او ببخشد به این ترتیب که بگوید: مدت را به تو بخشیدم و شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض در عقد موقت لازم نیست. عِدّه طلاق
- [آیت الله نوری همدانی] زنی که صیغه شده ، مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را عقد کرده اند طلاق ندارد و رها شدن او به این است که مدّتش تمام شود ، یا مرد مدّت را به او ببخشد به این ترتیب که بگوید : مدّت را به تو بخشیدم و شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست . عدّه طلاق
- [امام خمینی] زنی که صیغه شده، مثلا یک ماهه یا یک ساله او را عقد کرده اند طلاق ندارد، و رها شدن او به این است که مدتش تمام شود یا مرد مدت را به او ببخشد،به این ترتیب که بگوید: " مدت را به تو بخشیدم"، و شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست.
- [آیت الله سبحانی] زنی که صیغه شده، مثلاً یک ماهه یا یکساله او را عقد کرده اند طلاق ندارد و رها شدن او به این است که مدتش تمام شود، یا مرد مدت را به او ببخشد به این ترتیب که بگوید: مدت را به تو بخشیدم و شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست. عدّه طلاق:
- [آیت الله وحید خراسانی] زنی که متعه شده مثلا یک ماهه یا یک ساله او را عقد کرده اند طلاق ندارد و رها شدن او به این است که مدتش تمام شود یا مرد مدت را به او ببخشد به این که مثلا بگوید مدت را به تو بخشیدم و شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض و نفاس لازم نیست
- [آیت الله شبیری زنجانی] زنی که صیغه شده؛ مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را عقد کرده‌اند، طلاق ندارد و رها شدن او به این است که مدّتش تمام شود یا مرد باقی مانده مدّت را به او ببخشد یا عقد او به واسطه شیر خوردن و مانند آن منفسخ شود و شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] زنی که صیغه شده، مثلاً یک ماهه یا یک ساله او را عقد کرده‌اند طلاق ندارد ورها شدن او به این است که مدّتش تمام شود، یا مرد مدّت او را به او ببخشد به این ترتیب که بگوید: مدّت را به تو بخشیدم وشاهد گرفتن وپاک بودن زن از حیض لازم نیست.
- [آیت الله مظاهری] زنی که صیغه شده طلاق ندارد و رها شدن او به این است که مدتش تمام شود، یا مرد مدّت را به او ببخشد و شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست.
- [آیت الله بهجت] متعه، یعنی عقد غیردائم، طلاق ندارد؛ بنابراین شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست و جدایی آن بدین صورت است که مدت عقد تمام شود یا مرد بگوید: (باقی مدت عقد را بخشیدم).
- [آیت الله سیستانی] ازدواج موقت طلاق ندارد ، و رها شدن زن به این است که مدتش تمام شود ، یا مرد مدت را به او ببخشد ، مثلاً بگوید : مدت را به تو بخشیدم ، و شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست . عدّه طلاق