مستاجر
به اجاره کننده مستاجر گفته می‌شود.
اگر به مستأجر بگوید خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره داده‌ام، اجاره باطل است و اگر بگوید خانه را یک ماهه به ده تومان اجاره داده‌ام و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجاره ماهی ده تومان است، در صورتی که ابتدای مدت اجاره را معیّن کنند یا ابتدای آن معلوم باشد، اجاره ماه اوّل صحیح است.
عنوان مسئله:
اگر به مستأجر بگوید خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره داده‌ام، اجاره باطل است و اگر بگوید خانه را یک ماهه به ده تومان اجاره داده‌ام و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجاره ماهی ده تومان است، در صورتی که ابتدای مدت اجاره را معیّن کنند یا ابتدای آن معلوم باشد، اجاره ماه اوّل صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
سوال مرتبط یافت نشد
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر خانه یا ملکی را مثلًا یک ساله اجاره دهند و ابتدای آن را یک ماه بعد از خواندن صیغه معیّن کنند، آیا صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] یک سال قبل خانه ای را به مدت 21 ماه به اجاره صحیح شرعی به ماهی دوازده هزار تومان اجاره کردم و فعلا موجر مدعی است مغبون واقع شده است، لطفاً حکم شرعی را بیان کنید.
- [سایر] مدت اجاره نامه منزل مسکونی تمام شده است و نظر به اینکه صاحب خانه اجاره را بیش از حد متعارف بالا برده مستاجر مجبور می شود تا به صاحب خانه اعلام نماید که خانه را تخلیه می نمایم اما صاحب خانه می گوید تا وقتی مستاجر جدید نیامده نمی توانم پول شما را بدهم فلذا مستاجر حدود دو ماه در همان مورد اجاره می نشیند تا اینکه مستاجر جدید خانه را اجاره می کند. اما سئوال اینکه صاحب خانه باید اجاره بها را که پیش از این از مستاجر می گرفت در این دوماه محاسبه نماید یا اینکه براساس اجاره بهایی که به مستاجر جدید داده است اجاره این دو ماه را از مستاجر قبلی اخذ نماید؟ مثلا اجاره مستاجر در سال گذشته به قرار ماهی هشتاد هزار تومان بوده اما مستاجر جدید آن را به یکصدو پنجاه هزار تومان اجاره نموده. و صاحب خانه از مستاجر قدیم خود در این دو ماهی که به اجبار او را نشانده است چه مبلغی را بگیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی خانه ای را اجاره کرده و قرار بوده که یک سال در آن اقامت کند. اما بعد از هشت ماه خانه را تخلیه کرده است بفرمایید مستأجر باید آن چهار ماهی که زودتر رفته اجاره اش را بدهد یا لازم نیست؟
- [آیت الله بهجت] برای اجاره ی خانه، موجر مبلغی وجه نقد به عنوان قرض الحسنه و مبلغی هم ماهیانه به عنوان اجاره بها از مستأجر دریافت می کند، آیا سکونت در آن خانه و نماز خواندن در آن صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] آیا صحیح است که مبلغی بعنوان رهن به صاحب خانه بدهند، به شرط اینکه منزلش را با اجاره کمتر در اختیار مستأجر قرار دهد؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی دو باب اطاق از خانه مسکونی خود را اجاره می‌دهد به مبلغ معلوم ولی مدت اجاره را معلوم نمیکند بعد از مدتی موجر به مستأجر پیشنهاد میکند که یا مال الاجاره را اضافه کن و یا مدتی به شما مهلت میدهم که اطاقها را تخلیه نمایی آیا پیشنهاد مذکور شرعاً مانعی ندارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا آنچه اکنون متداول است که در پایان ماه کرایه را می پردازند خلاف ضوابط شرعی است؟ آیا موجر حق دارد اوّل ماه، بعد از تحویل خانه کرایه را مطالبه کند؟ مثلاً در موردی که خانه را یک ساله یا دو ساله کرایه داده، آیا می تواند در ابتدای اجاره کرایه یک سال یا دو سال را مطالبه نماید؟
- [آیت الله سبحانی] موجر خانه ای را به مدت یک سال به شخصی اجاره داده او بعد از چند ماهی محل را پیش از موعدی که اجاره بر آن مبتنی بود ترک کرد و محل دیگری را اجاره نمود آیا موجر می تواند حق الاجاره بقیّه ماه ها را که در آغاز اجاره لحاظ گردیده بود از او مطالبه نماید؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اجاره دادن خانه به مبلغ معین مشروط به اینکه در صورت امکان خانه را گازکشی کند چه صورت دارد، با اینکه معلوم نیست چه وقت گازکشی می شود و ضمناً مبلغ اجاره با بودن گاز و نبودن آن تفاوت فاحش دارد؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- اگر مدّت اجاره را معلوم نکند و بگوید هروقت در خانه نشستی اجاره آن، ماهی ده تومان است اجاره صحیح نیست.
- اگر بعد از تمام شدن مدّت اجاره معلوم شود که اجاره باطل بوده، مستأجر باید مال الاجاره را به مقدار معمول به صاحب ملک بدهد مثلاً اگر خانهای را یکساله به صد تومان اجاره کند بعد بفهمد اجاره باطل بوده چنانچه اجاره آن خانه معمولاً پنجاه تومان است باید پنجاه تومان را بدهد، اگر دویست تومان است باید دویست تومان را بپردازد و نیز اگر بعد از گذشتن مقداری از مدّت اجاره معلوم شود که باطل بوده، باید اجاره آن مدّت را به مقدار معمول به صاحب ملک بدهد.
- اگر اجاره دهنده و یا مستأجر بمیرد، اجاره باطل نمیشود. ولی اگر خانه مال اجاره دهنده نباشد، مثلاً دیگری وصیّت کرده باشد که تا او زنده است منفعت خانه مال او باشد یا این که خانه را از کسی اجاره نموده، چنانچه آن خانه را اجاره دهد و پیش از تمام شدن مدّت اجاره بمیرد، از وقتی که مرده اجاره باطل است.
- مالی که اجاره میدهند چند شرط دارد: اوّل آن که معیّن باشد، پس اگر بگوید یکی از خانههای خود را اجاره دادم درست نیست; دوم آن که مستأجر آن را ببیند، یا کسی که آن را اجاره می‌دهد طوری خصوصیّات آن را بگوید که کاملاً معلوم باشد; سوم تحویل دادن ممکن باشد، پس اجاره دادن اسبی که فرار کرده باطل است، در صورتی که مستأجر نتواند از او استفاده کند; چهارم آن که آن مال به واسطه استفاده کردن از بین نرود، پس اجاره دادن نان ومیوه وخوردنیهایدیگر صحیح نیست مگر منفعت عقلائی داشته باشد مثل تزیین مجلس با آنها; پنجم استفادهای که مال را برای آن اجاره دادهاند ممکن باشد، پس اجاره دادن زمین برای زراعت در صورتی که آب باران کفایت آن را نکند و از آب نهر هم مشروب نشود، صحیح نیست; ششم چیزی را که اجاره می‌دهد مال خود او باشد و اگر مال کس دیگری را اجاره دهد در صورتی صحیح است که صاحبش رضایت دهد.
- مالی را که مستأجر بابت اجاره می‌دهد باید معلوم باشد، پس اگر از چیزهائی است که مثل گندم با وزن معامله میکنند باید وزن آن معلوم و اگر از چیزهائی است که مثل تخم مرغ با شماره معامله میکنند، باید شماره آن معیّن باشد و اگر مثل اسب وگوسفند است، باید اجاره دهنده آن را ببیند یا مستأجر خصوصیّات آن را به او بگوید.
- اگر چیزی را اجاره دهد و پیش از آن که تحویل دهد کسی آن را غصب نماید، مستأجر میتواند اجاره را به هم بزند وچیزی را که به اجاره دهنده داده پس بگیرد، یا اجاره را به هم نزند واجاره مدّتی را که در تصرّف غصب کننده بوده بمیزان معمول از او بگیرد، پس اگر حیوانی را یک ماهه به ده تومان اجاره نماید و کسی آن را ده روز غصب کند واجاره معمولی ده روز آن پانزده تومان باشد، میتواند پانزده تومان را از غصب کننده بگیرد.
- استفادهای که مال را برای آن اجاره میدهند چهار شرط دارد: اوّل آن که حلال باشد، بنابراین اجاره دادن دکان برای مشروب فروشی یا نگهداری شراب وکرایه دادن حیوان برای حمل ونقل شراب باطل است; دوم پول دادن برای آن استفاده در نظر مردم بیهوده نباشد; سوم اگر چیزی را که اجاره میدهند چند استفاده دارد، استفادهای که مستأجر باید از آن ببرد معیّن نمایند مثلاً اگر حیوانی را که سواری می‌دهد وبار میبرد اجاره دهند، باید در موقع اجاره، معیّن کنند که سواری یا باربری آن، مال مستأجر است یا همه استفادههای آن برایمستأجر باشد; چهارم مدّت استفاده را معیّن نمایند و اگر مدّت معلوم نباشد ولی عمل را معیّن کنند مثلاً با خیّاط قرار بگذارند که لباس معیّنی را بطور مخصوصی بدوزد کافی است مگر آنکه زمان برای شخص مهم باشد.
- خانهای را که غریب وزوّار در آن منزل میکنند ومعلوم نیست چقدر در آن میمانند، اگر قرار بگذارند که مثلاً شبی یک تومان بدهند وصاحب خانه راضی شود، استفاده از آن خانه اشکال ندارد، ولی چون مدّت اجاره را معلوم نکردهاند او را اجاره نمیگویند ولذا صاحبخانه هر وقت بخواهد میتواند آنان را بیرون کند.
- اگر خانهای مثلاً یکساله اجاره دهند وابتدای آن را یک ماه بعد از خواندن صیغه قرار دهند، اجاره صحیح است اگرچه موقعی که صیغه میخوانند خانه در اجاره دیگری باشد.
- اگر پیش از ابتدای مدّت اجاره، ملک به طوری خراب شود که هیچ قابل استفاده نباشد، یا قابل استفادهای که شرط کردهاند نباشد، اجاره باطل می‌شود وپولی که مستأجر به صاحب ملک داده به او بر میگردد، بلکه اگر طوری باشد که بتواند استفاده مختصری هم از آن ببرد، میتواند اجاره را به هم بزند و اگر مدّتی استفاده کرده، اجرْ المثل آن را بدهد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر به مستاجر بگوید خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره دادم یا بگوید خانه را یک ماهه به ده تومان به تو اجاره دادم و بعد از آنهم هر قدر بنشینی اجاره آن ماهی ده تومان است؛ در صورتی که ابتدای مدت اجاره را معین کنند یا ابتدای آن معلوم باشد؛ اجاره ماه اول صحیح است.
- [آیت الله خوئی] اگر به مستأجر بگوید خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره دادم یا بگوید خانه را یک ماهه به ده تومان به تو اجاره دادم و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجارة آن ماهی ده تومان است، درصورتی که ابتدای مدت اجاره را معین کنند یا ابتدای آن معلوم باشد، اجارة ماه اول صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر به مستأجر بگوید: خانه را یک ماهه به ده تومان به تو اجاره دادم، و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجاره آن ماهی ده تومان است، و او هم بگوید: قبول کردم؛ در صورتی که ابتدای مدت اجاره را معین کنند یا ابتدای آن معلوم باشد، اجاره ماه اول صحیح است.
- [آیت الله بروجردی] اگر به مستأجر بگوید:خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره دادم، یا بگوید:خانه را یک ماهه به ده تومان به تو اجاره دادم و بعد از آن هم هر قدر بنشینی، اجارهی آن ماهی ده تومان است، در صورتی که ابتدای مدت اجاره را معین کنند یا ابتدای آن معلوم باشد، اجارهی ماه اوّل صحیح است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر به مستأجر بگوید خانه را یک ماهه به ده تومان اجاره دادم و بعد از ان از ان هم هر قدر بنشینی اجارة ان ماهی ده تومان است واو هم بگوید قبول کردم ، در صورتی که ابتدای مدّت اجاره را معیّن کنند یا ابتدای ان معلوم باشد ، اجارة ما اوّل صحیح است .
- [آیت الله سیستانی] اگر به مستأجر بگوید خانه را ماهی ده تومان به تو اجاره داده ، یا بگوید خانه را یک ماهه به ده تومان به تو اجاره دادم ، و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجاره آن ما هی ده تومان است ، در صورتی که ابتدای مدت اجاره معلوم باشد ، اجاره ماه اول صحیح است .
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر به مستأجر بگوید: (خانه را ماهی یکصد هزار تومان به تو اجاره دادم) یا بگوید: (خانه را یک ماهه به صد هزار تومان به تو اجاره دادم و بعد از آن هم هر قدر بنشینی اجاره آن ماهی یکصد هزار تومان است) تنها اجاره ماه اوّل صحیح است؛ مگر آن که مستأجر در صورتی به اجاره ماه اوّل راضی باشد که اجاره ماههای بعد نیز صحیح باشد، که در این صورت با باطل بودن اجاره ماههای بعد، اجاره ماه اوّل نیز باطل است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر به مستأجر بگوید: خانه را یک ماهه به هزار تومان به تو اجاره می دهم و هر قدر بیشتر بمانی به همین قیمت است، فقط در ماه اول اجاره صحیح است چون بقیه را معین نکرده، ولی اگر ماه اول را هم معین نکند فقط بگوید هر ماه یک هزار تومان است، اجاره بکلی باطل است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر مدت اجاره را معلوم نکنند و بگوید هر وقت در خانه نشستی اجاره آن ماهی (100) صد تومان است اجاره صحیح است، و نسبت به ماه اول اجاره است و در ماه های دیگر به عنوان شرط در ضمن اجاره می باشد و این مقدار جهالت در اجاره مانع ندارد و نیز اگر به مستأجر بگوید: خانه را یک ماهه به هزار تومان به تو اجاره می دهم و هر قدر بیشتر بمانی به همین قیمت است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر به مستأجر بگوید: (خانه را یک ماهه به ده هزار تومان به تو اجاره دادم و بقیّه نیز به همان قیمت)، اجاره در ماه اوّل صحیح است؛ ولی اگر بگوید: (هر ماهی ده هزار تومان) و اوّل و آخر آن را معیّن نکند، حتّی برای ماه اوّل هم باطل است، مگر این که طبق عرف و قرائن، شروع و پایان آن مشخص باشد.