تکرار اذکار و کلمات سوره هایی که در نماز خوانده می شود اگر برای اطمینان از اداء کردن و درست اداء کردن آن باشد اگر منجر به به وسواسی شدن یا زیاد شدن رکن نشود اشکالی ندارد. برای این که مسئله کاملا بررسی گردد احتمالات مختلف آن را بیان می کنیم: 1. شخص می داند ذکری از اذکار واجب نماز را نگفته یا به اشتباه گفته است؛ این احتمال نیز چند صورت دارد: الف. بعد از وارد شدن به رکن بعد متوجه شد نمازش صحیح است و نباید برگردد و اصلاح کند. ب. اگر قبل از وارد شدن به رکن بعدی باشد باید آن را تدارک کند.حضرت امام (ره)در این زمینه می فرماید: "اگر پیش از آن که برای رکوع خم شود، بفهمد که حمد و سوره را نخوانده باید بخواند. و اگر بفهمد سوره را نخوانده، باید فقط سوره را بخواند ولی اگر بفهمد حمد تنها را نخوانده، باید اول حمد و بعد از آن دوباره سوره را بخواند و نیز اگر خم شود و پیش از آن که به رکوع برسد، بفهمد حمد و سوره، یا سوره تنها، یا حمد تنها را نخوانده، باید بایستد و به همین دستور عمل نماید"[1] . 2. در صورتی که شک دارد ذکری از اذکار واجب نماز را نگفته یا به اشتباه گفته است؛ این احتمال نیز چند صورت: الف. اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول نشده، باید آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید. ب. اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول شده، چنانچه آن چیز رکن باشد باید به شک خود اعتنا نکند. ج. اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول شده، چنانچه آن چیز رکن نباشد،باز هم میتواند به شک خود اعتنا نکند. حضرت امام (ره)در این زمینه می فرماید:"ر گاه شک کند که آیه یا کلمهای را درست گفته یا نه اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول نشده، باید آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید و اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول شده، چنانچه آن چیز رکن باشد مثل آن که در رکوع شک کند که فلان کلمه از سوره را درست گفته یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر رکن نباشد، مثلًا موقع گفتن (اللَّهُ الصَّمَدُ) شک کند که (قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ) را درست گفته یا نه، باز هم میتواند به شک خود اعتنا نکند ولی اگر احتیاطاً آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید اشکال ندارد و اگر چند مرتبه هم شک کند، میتواند چند بار بگوید امّا اگر به وسواس برسد و باز هم بگوید، بنا بر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند"[2] . [1] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج 1، ص: 545، مسأله 982. [2] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج 1، ص 559، مسأله 1016.
اگر کسی در نماز جایی را اشتباه قرائت کند و کمی عقب تر شروع به صحیح خواندن آن بکند نمازش صحیح است یا نه؟ آیا احتیاج به سجده سهو ندارد؟
تکرار اذکار و کلمات سوره هایی که در نماز خوانده می شود اگر برای اطمینان از اداء کردن و درست اداء کردن آن باشد اگر منجر به به وسواسی شدن یا زیاد شدن رکن نشود اشکالی ندارد. برای این که مسئله کاملا بررسی گردد احتمالات مختلف آن را بیان می کنیم: 1. شخص می داند ذکری از اذکار واجب نماز را نگفته یا به اشتباه گفته است؛ این احتمال نیز چند صورت دارد: الف. بعد از وارد شدن به رکن بعد متوجه شد نمازش صحیح است و نباید برگردد و اصلاح کند. ب. اگر قبل از وارد شدن به رکن بعدی باشد باید آن را تدارک کند.حضرت امام (ره)در این زمینه می فرماید: "اگر پیش از آن که برای رکوع خم شود، بفهمد که حمد و سوره را نخوانده باید بخواند. و اگر بفهمد سوره را نخوانده، باید فقط سوره را بخواند ولی اگر بفهمد حمد تنها را نخوانده، باید اول حمد و بعد از آن دوباره سوره را بخواند و نیز اگر خم شود و پیش از آن که به رکوع برسد، بفهمد حمد و سوره، یا سوره تنها، یا حمد تنها را نخوانده، باید بایستد و به همین دستور عمل نماید"[1] . 2. در صورتی که شک دارد ذکری از اذکار واجب نماز را نگفته یا به اشتباه گفته است؛ این احتمال نیز چند صورت: الف. اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول نشده، باید آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید. ب. اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول شده، چنانچه آن چیز رکن باشد باید به شک خود اعتنا نکند. ج. اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول شده، چنانچه آن چیز رکن نباشد،باز هم میتواند به شک خود اعتنا نکند. حضرت امام (ره)در این زمینه می فرماید:"ر گاه شک کند که آیه یا کلمهای را درست گفته یا نه اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول نشده، باید آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید و اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول شده، چنانچه آن چیز رکن باشد مثل آن که در رکوع شک کند که فلان کلمه از سوره را درست گفته یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند و اگر رکن نباشد، مثلًا موقع گفتن (اللَّهُ الصَّمَدُ) شک کند که (قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ) را درست گفته یا نه، باز هم میتواند به شک خود اعتنا نکند ولی اگر احتیاطاً آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید اشکال ندارد و اگر چند مرتبه هم شک کند، میتواند چند بار بگوید امّا اگر به وسواس برسد و باز هم بگوید، بنا بر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند"[2] .
[1] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج 1، ص: 545، مسأله 982. [2] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج 1، ص 559، مسأله 1016.
- [آیت الله بهجت] اگر در یک نماز بیش از یک مورد سجده سهو پیش آمد؛ آیا خواندن یک سجده سهو کفایت می کند؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که اطمینان دارد وقت نماز داخل شده و شروع به نماز خواندن میکند و بعد از نماز میفهمد که هنگام شروع نماز، وقت نماز نشده بود، آیا نمازش صحیح است؟
- [آیت الله اردبیلی] گاهی در نماز، برای انسان پیش میآید که به طور سهوی ذکرهای نماز را جا به جا میگوید، مثلاً به هنگام تشهد، شروع به خواندن تسبیحات اربعه میکند، ولی به محض شروع به تسبیحات، متوجه اشتباه خود میشود و پس از تلفّظ تنها دو حرف (سین) و (باء) از (سبحان اللّه)، تسبیحات را قطع میکند. آیا گفتن این دو حرف در این جا، کلام بی جا محسوب شده و سجده سهو لازم دارد یا خیر؟
- [آیت الله خوئی] آیا در قرائت یا ذکرهای دیگر نماز کلماتی که دوباره اعاده میکنیم سجده سهو دارد یا خیر و نیز برای چند کلمات اضافه گفته شده یک سجده سهو کافی است
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که سالها قرائت نمازش را اشتباه میخوانده چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که سالها قرائت نمازش را اشتباه میخوانده چه وظیفه ای دارد؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] من قبلا ذکر سجده سهو را اشتباه می گفتم، یعنی همان ذکر سجده را می گفتم. تکلیف چیست؟
- [آیت الله بهجت] خانمی پس از اتمام نمازش حیض شده در حالی که باید نماز احتیاط و سجده سهو به جا آورد، در این صورت می تواند حال نماز احتیاط و سجده سهو را انجام دهد؟
- [آیت الله بهجت] آیا خواندن ترجمه قرائت نماز به زبان های دیگر غیر از عربی صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] لطفا چگونگی خواندن و اجزای سجده سهو را ذکر کنید؟
- [آیت الله بهجت] اگر چیزی را که غلط خوانده دوباره به طور صحیح بخواند برای دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نیست، و همچنین اگر در بین نماز احتیاط موجبات سجده سهو پیش بیاید، بنابر اظهر سجده سهو واجب نمی شود.
- [آیت الله بهجت] اگر حمد و سوره یا یکی از آنها را فراموش کند و بعد از رسیدن به رکوع بفهمد، نمازش صحیح است، ولی باید دو سجده سهو بهخاطر فراموش کردن قرائت بهجا آورد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اگر از روی سهو، قرائت، یا تکبیرها، یا قنوتها را فراموش کند و بعد از رفتن به رکوع یادش بیاید نمازش صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر چیزی را که غلط خوانده دوباره به طور صحیح بخواند، برای دوباره خواندنِ آن، سجده سهو واجب نیست.
- [آیت الله مظاهری] اگر چیزی را که غلط خوانده دوباره به طور صحیح بخواند برای دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نیست.
- [آیت الله سبحانی] اگر چیزی را که غلط خوانده دوباره به طور صحیح بخواند برای دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نیست.
- [آیت الله سیستانی] اگر چیزی را که سهواً غلط خوانده دوباره بطور صحیح بخواند ، برای دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نیست .
- [آیت الله اردبیلی] اگر چیزی را که غلط خوانده دوباره به نحو صحیح بخواند، برای دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نیست.
- [آیت الله خوئی] اگر چیزی را که غلط خوانده دوباره به طور صحیح بخواند، برای دوباره خواندن آن سجدة سهو واجب نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر چیزی را غلط خوانده دوباره به طور صحیح بخواند برای دوباره خواندن آن سجدة سهو واجب نیست .