وقت نماز
هر یک از نمازهای واجب باید در وقت مخصوصی اقامه گردد، که به آن اوقات نمازهای یومیه می گویند.
کسی که اطمینان دارد وقت نماز داخل شده و شروع به نماز خواندن میکند و بعد از نماز میفهمد که هنگام شروع نماز، وقت نماز نشده بود، آیا نمازش صحیح است؟
اگر بعد از نماز، معلوم شد که تمام نماز، قبل از دخول وقت واقع شده، نماز باطل است؛ ولی اگر معلوم شد که در وسط نماز، وقت نماز داخل شده، نماز صحیح است.
اگر بعد از نماز، معلوم شد که تمام نماز، قبل از دخول وقت واقع شده، نماز باطل است؛ ولی اگر معلوم شد که در وسط نماز، وقت نماز داخل شده، نماز صحیح است.
عنوان سوال:
کسی که اطمینان دارد وقت نماز داخل شده و شروع به نماز خواندن میکند و بعد از نماز میفهمد که هنگام شروع نماز، وقت نماز نشده بود، آیا نمازش صحیح است؟
پاسخ:
اگر بعد از نماز، معلوم شد که تمام نماز، قبل از دخول وقت واقع شده، نماز باطل است؛ ولی اگر معلوم شد که در وسط نماز، وقت نماز داخل شده، نماز صحیح است.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- کسی که بعد از نماز شک میکند که نماز را در داخل وقت خوانده یا قبل از داخل شدن وقت، آیا نمازش صحیح است یا خیر؟
- مکلّفی پس از شک در نماز و بنا گذاشتن بر رکعت بیشتر و سلام دادن نماز، می‌ایستد و آماده خواندن نماز احتیاط می‌شود، اما قبل از شروع به نماز احتیاط، یقین میکند که به اندازه رکعت کمتر، نماز خوانده، مثلاً پس از شک در دو و چهار و آماده شدن برای نماز احتیاط، میفهمد که دو رکعت خوانده نه چهار رکعت. حکم این نماز چیست؟
- فردی شروع به نماز طواف میکند، لکن ازدحام جمعیت مانع از استقرار و آرامش بدن او می‌شود و نماز را به هم زده، دوباره شروع به نماز میکند و با سختی و به قدر امکان دو رکعت نماز میخواند و بعد از تمام شدن نماز، برای بار سوم نماز میخواند. آیا خواندن بیش از یک بار نماز، ضرری به حج میزند یا خیر؟
- کسی که در ماه رمضان، قبل از طلوع فجر غسل میکند، ولی به هنگام روز میفهمد که مانعی در بدن او بوده و آب به همه بدن او نرسیده است، روزهاش صحیح است یا باطل؟
- نمازگزاری در رکعات نماز شک میکند و بنا را بر رکعت بیشتر گذاشته، نماز را تمام میکند؛ ولی بعد از سلام نماز، فراموش میکند که شک او بین سه رکعت و چهار رکعت بود تا یک رکعت نماز احتیاط بخواند یا شک بین دو و چهار بود تا وظیفهاش خواندن دو رکعت نماز احتیاط باشد. در این موقع، نماز احتیاط را به چه صورتی بخواند تا نمازش صحیح شود؟
- اگر لازمه نماز خواندن این باشد که دستور واجبی ترک شود، آیا این گونه نماز خواندن صحیح است یا خیر (مثل وقتی که طلبکار، طلب خود را تقاضا میکند، ولی او مشغول نماز می‌شود)؟
- آیا کسی که چند ساعت قبل از داخل شدن وقت نماز وضو میگیرد، به قصد این که پس از داخل شدن وقت، با آن وضو نماز بخواند، وضویش صحیح است یا خیر؟
- گفته شده: (کسی که از روی جهل به حکم شرعی، نمازش را در سفر تمام بخواند، نمازش صحیح است و دوباره خواندن نماز لازم نیست). آیا حکم صحیح بودن نماز، درباره کسی که وظیفهاش تمام خواندن است، ولی از روی جهل به حکم، نمازش را شکسته میخواند نیز صادق است یا خیر؟
- گاهی در نماز، برای انسان پیش میآید که به طور سهوی ذکرهای نماز را جا به جا میگوید، مثلاً به هنگام تشهد، شروع به خواندن تسبیحات اربعه میکند، ولی به محض شروع به تسبیحات، متوجه اشتباه خود می‌شود و پس از تلفّظ تنها دو حرف (سین) و (باء) از (سبحان اللّه)، تسبیحات را قطع میکند. آیا گفتن این دو حرف در این جا، کلام بی جا محسوب شده و سجده سهو لازم دارد یا خیر؟
- آیا خواندن سوره سجده دار، در نماز مستحبّی جایز است یا نماز را باطل میکند؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله سیستانی] وقت خواندن نماز شب از چه زمانی شروع می شود؟
- [سایر] اگر وقت نماز داخل شود آنگاه زن قبل از خواندن نماز حائض شود، تکلیفش چیست؟
- [آیت الله مظاهری] شخصی وارد نماز می‌شود؛ ولی در بین نماز اطمینان پیدا میکند که هنگام شروع نماز وقت نماز نبوده است، در این صورت چه وظیفهای دارد؟
- [سایر] اگر کسی در نماز جایی را اشتباه قرائت کند و کمی عقب تر شروع به صحیح خواندن آن بکند نمازش صحیح است یا نه؟ آیا احتیاج به سجده سهو ندارد؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی برای شروع نماز دو بار تکبیرة الاحرام بگوید، آیا نمازش صحیح است یا باطل؟
- [آیت الله سبحانی] اگر نیمی از غسل در داخل وقت و نیمی در خارج وقت در ماه مبارک رمضان انجام گیرد صحیح است؟(غسل را قبل از اذان صبح شروع کرده بود در وسط غسل اذان گفته شد)
- [آیت الله بهجت] فردی در سحرگاه ماه مبارک رمضان گمان می کند وقت برای غسل وجود دارد و شروع به غسل جنابت می کند؛ اما در اثنای غسل، وقت صبح داخل می شود.آیا روزه اش صحیح است یا قضا و کفاره دارد؟
- [آیت الله بهجت] نمازگزاری که عمدا در وقت نماز، نیّت ما فی الذمّه می کند؛ آیا نمازش صحیح است؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا خواندن خطبه های نماز جمعه قبل از وقت ظهر شرعی صحیح است؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] با توجه به اینکه وقت نماز داخل شده، آیا جایز و صحیح است، وضو را قربةً الی الله (نه به قصد نماز) بگیرند؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- انسان هنگامی میتواند مشغول نماز شود که یقین یا اطمینان کند وقت آن فرا رسیده است یا دو مرد عادل از داخل شدن وقت خبر دهند.
- کسی که یقین دارد وقت نماز داخل شده، اگر نیّت وضوی واجب کند و بعد از وضو بفهمد وقت داخل نشده، وضوی او صحیح است.
- بنابر احتیاط باید شروع نماز جمعه را از وقتی که عرفا آن را اول ظهر میگویند، تأخیر نیندازد و باید احتیاطا مقداری از خطبهها در وقت خوانده شود و شروع خواندن خطبه پیش از ظهر، خلاف احتیاط مستحب است.
- اگر انسان به گفته کسانی که از روی قاعده علمی وقت گرفتن خورشید و ماه را میدانند اطمینان پیدا کند که خورشید یا ماه گرفته، باید نماز آیات را بخواند و نیز اگر بگویند فلان وقت خورشید یا ماه میگیرد وفلان مقدار طول میکشد و انسان به گفته آنان اطمینان پیدا کند، باید به حرف آنان عمل نماید، مثلاً اگر بگویند خورشید فلان ساعت شروع به باز شدن میکند، احتیاطا نباید نماز را تا آن وقت تأخیر بیندازد.
- هر یک از نمازهای ظهر و عصر و همچنین مغرب و عشاء، دارای وقت مخصوص و وقت مشترکی میباشند که در مسائل بعدی بیان خواهد شد. وقت مخصوص و مشترک برای اشخاص فرق میکند، مثلاً اگر به اندازه خواندن دو رکعت نماز از اوّل ظهر بگذرد، وقت مخصوص نماز ظهر کسی که مسافر است، تمام شده و داخل وقت مشترک می‌شود و برای کسی که مسافر نیست، باید به اندازه خواندن چهار رکعت نماز بگذرد.
- اگر برای شخص ثابت شود که وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت فرا نرسیده و یا بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش از وقت خوانده، نماز او باطل است؛ ولی اگر در بین نماز یا بعد از آن بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده، نماز او صحیح است.
- اگر اطمینان یابد خونی که در بدن یا لباس اوست، خون نجسی است که نماز با آن صحیح است، مثلاً اطمینان یابد خون زخم و دمل است، چنانچه بعد از نماز بفهمد خونی بوده که نماز با آن باطل است، احتیاطا باید نماز را اعاده کند و اگر وقت آن گذشته باشد، آن را قضا نماید.
- اگر انسان متوجه نباشد که باید پس از ثابت شدن دخول وقت، مشغول نماز شود و بدون آن که دخول وقت برای او ثابت شود، نماز بخواند، چنانچه بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را در وقت آن خوانده، نماز او صحیح است و اگر بفهمد تمام نماز را پیش از وقت آن خوانده یا بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده است، نماز او باطل است.
- هرگاه وقت نماز داخل شود و بداند که اگر نماز را تأخیر بیندازد حائض می‌شود، باید فورا نماز بخواند.
- کسی که به اندازه خواندن یک رکعت نماز وقت دارد، باید نماز را به نیّت ادا بخواند، ولی نباید عمدا نماز را تا این وقت تأخیر بیندازد.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر یقین یا اطمینان کند وقت داخل شده و مشغول نماز شود و در بین نماز شک کند که وقت داخل شده یا نه نماز او باطل است ولی اگر در بین نماز یقین یا اطمینان داشته باشد که وقت داخل شده و شک کند که انچه از نماز خوانده در وقت بوده یا نه نمازش صحیح است
- [آیت الله مظاهری] اگر یک نفر ثقه به داخل شدن وقت خبر دهد، یا انسان اطمینان پیدا کند که وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده نماز او باطل است و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش از وقت خوانده، ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده یا بعد از نماز بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده نماز او صحیح است.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی یقین یا اطمینان داشته باشد که وقت نماز فرا رسیده و مشغول نماز شود و در بین نماز شک کند که وقت داخل شده یا نه، نماز او باطل است؛ ولی اگر در بین نماز یقین یا اطمینان حاصل شود که وقت داخل شده و شک کند آن مقداری از نماز را که خوانده است, در وقت بوده یا پیش از آن، نماز او صحیح است؛ ولی اگر در بین نماز اطمینان حاصل شود که پیش از تمام شدن نماز، وقت داخل می‌شود، نماز او باطل است.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر یقین کند وقت داخل شده و مشغول نماز شود و در بین نماز شک کند که وقت داخل شده یا نه؛ نماز او باطل است. ولی اگر در بین نماز یقین داشته باشد که وقت داخل شده و شک کند که آنچه از نماز خوانده در وقت بوده یا نه؛ نمازش صحیح است.
- [آیت الله سیستانی] اگر یقین کند وقت داخل شده و مشغول نماز شود ، و در بین نماز شک کند که وقت داخل شده یا نه ، نماز او باطل است . ولی اگر در بین نماز یقین داشته باشد که وقت داخل شده و شک کند که آنچه از نماز خوانده در وقت بوده یا نه ، نمازش صحیح است .
- [آیت الله خوئی] اگر یقین کند وقت داخل شده و مشغول نماز شود، و در بین نماز شک کند که وقت داخل شده یا نه، نماز او باطل است. ولی اگر در بین نماز یقین داشته باشد که وقت داخل شده، و شک کند که آنچه از نماز خوانده در وقت بوده یا نه نمازش صحیح است.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر به خاطر مانعی مثلاً وجود ابر یا غبار، در اول وقت نماز به داخل شدن وقت اطمینان شخصی یا نوعی حاصل نشود، بنا بر احتیاط واجب باید نماز را به تأخیر انداخت تا اطمینان شخصی یا نوعی پیدا شود، یا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند؛ به ویژه در مواردی که نسبت به شناختن وقت مانع شخصی وجود داشته باشد، مثلاً به واسطه نابینایی یا بودن در زندان نتواند در اول وقت نماز به داخل شدن وقت، اطمینان کند.
- [آیت الله علوی گرگانی] شروع نکردن به نماز در جایی که اطمینان نداشته که نماز را در آنجا تمام کند مثل نماز خواندن در باد و یا باران وزیادی جمعیّت ولی اگر برجأ اتمام نمودن، تمام کند جائز است و نماز صحیح است.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] هنگامی انسان می تواند مشغول نماز شود که یقین کند وقت داخل شده است یا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند، مشروط بر آنکه خبر و شهادت آنها حسّی باشد مثل اینکه شهادت بدهند که سایه شاخص بعد از کم شدن شروع به زیاد شدن نموده است. اذان شخص وقت شناس و مورد اطمینان نیز کافی است.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر انسان ملتفت نباشد که باید با یقین به داخل شدن وقت مشغول نماز شود ، چنانچه بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را در وقت خوانده ، نماز او صحیح است و اگر بفهمد تمام نماز را پیش از وقت خوانده یا بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده است ، نمازش باطل است .