نظر حضرت آیة الله العظمی خامنه ای در خصوص این که شیء متنجس تا چند واسطه نجس است، چنین است: "چیزی که با عین نجس تماس یافته و نجس شده است، اگر باز با چیزی که پاک است تماس پیدا کند و یکی از آنها تر باشد، آن چیز پاک را نجس می کند، و باز این چیزی که بر اثر ملاقات با متنجس نجس شده است، اگر با چیز پاکی برخورد نماید، بنابر احتیاط واجب آن را نجس می کند، ولی این متنجس سوم هیچ چیزی را با ملاقات خود نجس نمی کند".[1] حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله) برای روشن شدن واسطه سوم مثالی زده و فرموده اند: در صورتی که دست راست به بول متنجس شود، آن‏گاه آن دست با رطوبت جدیدی با دست چپ ملاقات کند، این ملاقات موجب نجاست دست چپ خواهد بود و اگر دست چپ بعد از خشک شدن با لباس مرطوب مثلًا ملاقات کند، لباس نیز نجس می‏شود ولی اگر آن لباس با چیز دیگری با رطوبت ملاقات کند حکم به نجاست آن چیز نمی‏شود.[2] پس در صورتی که واسطه سه تا باشد تمام محکوم به نجاست است، و در واسطه ی چهارم حکم به طهارت می شود. البته این عدم سرایت در واسطه چهارم به بعد در صورتی است که عین نجاست منتقل نشده باشد و از واسطه ی اول به بعد دیگر عین نجاست در کار نباشد. یعنی مادامی که عین نجاست به واسطه ها منتقل شود هر واسطه ای که عین نجاست داشته باشد در برخورد با شیء دیگر، آن شیء را نیز نجس می کند. زیرا در تطهیر نجاست، برطرف کردن عین نجاست واجب است نه رنگ و بوی آن، و فرقی در وجوب برطرف کردن میان نجس و متنجّس نیست.[3] آنچه بیان شد نظر مقام معظم رهبری بود و در صورتی که از مرجع دیگری تقلید می کنید مجددا با ما مکاتبه نمایید. [1] اجوبة الاستفتاءات، آیة الله العظمی خامنه ای، ج1، ص58. سؤال283. [2] -توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏1، ص: 88. [3] مجمع الرسائل (المحشی لصاحب الجواهر)، ج‏1، ص: 47،مسأله 111. اقتباس از پاسخ 1769 (سایت: 1754).
واسطه ی نجاسات اگر عین نجاسات هم در واسطه ی سوم باشد باز آن واسطه چیزی را با ملاقات خود نجس می کند یا نه؟ توضیح دهید.
نظر حضرت آیة الله العظمی خامنه ای در خصوص این که شیء متنجس تا چند واسطه نجس است، چنین است: "چیزی که با عین نجس تماس یافته و نجس شده است، اگر باز با چیزی که پاک است تماس پیدا کند و یکی از آنها تر باشد، آن چیز پاک را نجس می کند، و باز این چیزی که بر اثر ملاقات با متنجس نجس شده است، اگر با چیز پاکی برخورد نماید، بنابر احتیاط واجب آن را نجس می کند، ولی این متنجس سوم هیچ چیزی را با ملاقات خود نجس نمی کند".[1] حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله) برای روشن شدن واسطه سوم مثالی زده و فرموده اند: در صورتی که دست راست به بول متنجس شود، آنگاه آن دست با رطوبت جدیدی با دست چپ ملاقات کند، این ملاقات موجب نجاست دست چپ خواهد بود و اگر دست چپ بعد از خشک شدن با لباس مرطوب مثلًا ملاقات کند، لباس نیز نجس میشود ولی اگر آن لباس با چیز دیگری با رطوبت ملاقات کند حکم به نجاست آن چیز نمیشود.[2] پس در صورتی که واسطه سه تا باشد تمام محکوم به نجاست است، و در واسطه ی چهارم حکم به طهارت می شود. البته این عدم سرایت در واسطه چهارم به بعد در صورتی است که عین نجاست منتقل نشده باشد و از واسطه ی اول به بعد دیگر عین نجاست در کار نباشد. یعنی مادامی که عین نجاست به واسطه ها منتقل شود هر واسطه ای که عین نجاست داشته باشد در برخورد با شیء دیگر، آن شیء را نیز نجس می کند. زیرا در تطهیر نجاست، برطرف کردن عین نجاست واجب است نه رنگ و بوی آن، و فرقی در وجوب برطرف کردن میان نجس و متنجّس نیست.[3] آنچه بیان شد نظر مقام معظم رهبری بود و در صورتی که از مرجع دیگری تقلید می کنید مجددا با ما مکاتبه نمایید. [1] اجوبة الاستفتاءات، آیة الله العظمی خامنه ای، ج1، ص58. سؤال283. [2] -توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج1، ص: 88. [3] مجمع الرسائل (المحشی لصاحب الجواهر)، ج1، ص: 47،مسأله 111. اقتباس از پاسخ 1769 (سایت: 1754).
- [سایر] واسطه نجاسات که در رساله آیت الله خامنهای آمده، اگر عین نجاسات هم در واسطه سوم باشد باز آن واسطه چیزی را با ملاقات خود نجس می کند یا نه؟ توضیح دهید.
- [سایر] آیا چیزی که بر اثر ملاقات با نجس، متنجس شده است،مثل عین نجاست است؟ و آیا این مسئله میان فقهاء مورد اتفاق است.
- [آیت الله سبحانی] اگر چیزی به عین نجاست متنجّس شود، تا چند واسطه متنجس نجس می کند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چیز نجس تا چند واسطه نجس کننده است؟
- [آیت الله بهجت] چیز نجس تا چند واسطه نجس کننده است؟
- [آیت الله خامنه ای] برای پاک شدن کف پا یا کفش، راه رفتن به مقدار پانزده گام شرط است. آیا این کار باید بعد از زوال عین نجاست صورت بگیرد یا پانزده گام رفتن با وجود عین نجاست کافی است؟ آیا پس از آنکه عین نجاست با پانزده گام از بین رفت، کف پا یا کفش پاک می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر بعضی از قسمتهای فرش نجس باشد و انسان دقیقاً محل آنها را نداند آیا اگر شیئ خیسی با آن فرش ملاقات کند میتواند بگوید آن شیئ نجس نشده است؟ چون محل دقیق نجاست فرش را نمیدانسته است؟
- [سایر] هنگام تطهیر نجاست گاهی آب لولهکشی در اثر رسیدن به عین نجاست به بدن ترشّح میکند، حکم این ترشح چیست؟
- [آیت الله خوئی] دو نوع نجاسات هست، یک نوع نجاسات، مانند بول و غائط، که هر چه با آن ملاقات نمود نجس میشود، و نوع دیگر از نجاسات مثل جنب که نجس نمیکند چیزی را که با او ملاقات کند و به غسل نمودن نجاست آن زائل میشود، آیا نجاسات میت از کدام نوع از این دو نوع نجاسات است؟ و اگر مس نمود انسان، مردهای را بعد از سرد شدن و قبل از غسل دادن او، سپس همین انسان، مصافحه نماید با انسانی دیگر، آیا دست آن انسان دیگر نجس میشود یا خیر؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر لکه خونی مثلاً بر پشت دست فرد باشد و وی شستن آن را فراموش کند و بارها همان دست را زیر شیر آب کر بگیرد مثلاً ظرف بشوید یا پارچهای را بشوید و پس از مدتی ببیند که چنین لکهای بر دستش هست، با توجه به این که برای طهارت باید عین نجاست برطرف شود، حکم اطراف این لکه خون در دست و سایر اشیای ملاقات کرده با چنین دستی به لحاظ طهارت و نجاست چیست؟ خصوصاً که در چنین مواردی، که نوعاً برای خانمها پیش میآید، اشیاء مختلفی حتی چیزهای غیر قابل شستشو با این دست بدون واسطه اول و دوم ملاقات میکنند. اگر در فرض سؤال قبل، بعد از مدتی ببیند که اصلاً خونی هم باقی نمانده اما نمیداند بالاخره چه زمان این خون ازاله شده، حکم چگونه خواهد بود؟
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر باران بر عین نجاست ببارد و به جای دیگر ترشّح کند، چنانچه عین نجاست همراه آن نباشد و بو، رنگ یا مزه آن به سبب ملاقات با نجاست تغییر نکند، پاک است.
- [آیت الله سیستانی] اگر چیز پاک به چیز نجس برسد ، و هر دو یا یکی از آنها به طوری تر باشد که تری یکی به دیگری برسد ، چیز پاک نیز نجس میشود ، ولی با تعدد واسطه نجس نمیشود . مثال : در صورتی که دست راست به بول متنجّس شود ، آنگاه آن دست با رطوبت جدیدی با دست چپ ملاقات کند ، این ملاقات موجب نجاست دست چپ خواهد بود ، و اگر دست چپ بعد از خشک شدن با لباس مرطوب مثلاً ملاقات کند لباس نیز نجس میشود ، ولی اگر آن لباس با چیز دیگری با رطوبت ملاقات کند حکم به نجاست آن چیز نمیشود . و اگر تری به قدری کم باشد که به دیگری نرسد ، چیزی که پاک بوده نجس نمیشود اگر چه به عین نجس برسد .
- [آیت الله خوئی] اگر چیز پاک به چیز نجس برسد و هر دو یا یکی از آنها به طوری تر باشد که تری یکی به دیگری برسد، چیز پاک نیز نجس میشود، و همچنین اگر به چیز سومی با همان رطوبت برسد نجسش میکند، و مشهور فرمودهاند که متنجس به طور مطلق منجس است، ولی این حکم در غیر واسطة اول محل اشکال است، اگرچه بنابر احتیاط واجب اجتناب از او لازم است (مثال) درصورتی که دست راست به بول متنجس شود، آنگاه آن دست با رطوبت با دست چپ ملاقات کند این ملاقات موجب نجاست دست چپ خواهد بود، و اگر دست چپ بعد از خشکیدن با آب قلیل ملاقات کند آب نیز نجس میشود، ولی اگر با چیز دیگری با رطوبت ملاقات کند نجاست آن چیز محل اشکال است، و احتیاط واجب در اجتناب از آن است، و اگر تری به قدری کم باشد که به دیگری نرسد، چیزی که پاک بوده نجس نمیشود، اگرچه به عین نجس برسد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بو، رنگ یا مزه آب به واسطه غیرنجاست تغییر کند، نجس نمیشود. همچنین اگر آب با نجس ملاقات نکند ولی به سبب مجاورت با آن تغییر کند، نجس نمیشود.
- [آیت الله وحید خراسانی] چیز نجسی که عین نجاست در ان نیست اگر زیر شیری که متصل به کر است یک دفعه بشویند پاک می شود و نیز اگر عین نجاست در ان باشد چنانچه عین نجاست ان زیر شیر یا به وسیله دیگر بر طرف شود و ابی که از ان چیز می ریزد بو یا رنگ یا مزه ان به واسطه نجاست تغییر نکرده باشد با اب شیر پاک می گردد اما اگر ابی که از ان می ریزد بو یا رنگ یا مزه ان به واسطه نجاست تغییر کرده باشد باید به قدری اب شیر روی ان بریزند تا در ابی که از ان جدا می شود تغییر به واسطه نجس نباشد
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر عین نجس، مانند: بول یا خون، یا چیزی که نجس شده است، مانند: لباس به آب کر برسد، چنانچه به سبب این ملاقات بو، رنگ یا مزه آب تغییر کند، نجس میشود، اگر چه آب، بو، رنگ یا مزه نجاست را نگیرد بلکه به اوصاف دیگری درآید، بنابراین آب کر، اگر به رنگ سرخ خون در نیاید بلکه رنگ آن به سبب ملاقات با خون زرد شود، نجس میشود و اگر هیچ یک از اوصاف سه گانه آب به سبب ملاقات تغییر نکند، آب نجس نمیشود.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر باران بر عین نجس ببارد و به جای دیگر ترشح کند چنانچه عین نجاست همراه ان نباشد و بو یا رنگ یا مزه ان به واسطه نجاست تغییر نکرده باشد پاک است پس اگر باران بر خون ببارد و ترشح کند چنانچه ذره ای خون در ان باشد یا ان که بو یا رنگ یا مزه ان به واسطه نجاست تغییر کرده باشد نجس می باشد
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر باران بر عین نجس ببارد و به جای دیگر ترشح کند چنانچه عین نجاست همراه ان نباشد و بو یا رنگ یا مزه ان به واسطه نجاست تغییر نکرده باشد پاک است پس اگر باران بر خون ببارد و ترشح کند چنانچه ذره ای خون در ان باشد یا ان که بو یا رنگ یا مزه ان به واسطه نجاست تغییر کرده باشد نجس می باشد
- [آیت الله مکارم شیرازی] چیزی که نجس شده مثلاً دستی که با بول ملاقات کرده، اگر با رطوبت با چیز پاکی ملاقات کند آن هم نجس می شود.
- [آیت الله سیستانی] اگر بدن حیوان به عین نجس مثل خون ، یا متنجّس مثل آب نجس آلوده شود ، چنانچه آنها بر طرف شوند ، بدن آن حیوان پاک میشود ، و همچنین باطن بدن انسان که مثل توی دهان و بینی و گوش باشد با ملاقات نجاست خارجی نجس میشود ، و با از میان رفتن آن پاک میگردد . و امّا نجاست داخلی مانند خونی که از لای دندان بیرون میآید موجب نجس شدن باطن بدن نمیشود ، و همچنین ملاقات چیز خارجی در باطن بدن با نجاست داخلی ، آن چیز را نجس نمیکند ، بنابر این اگر دندان عاریه در دهان با خونی که از لای دیگر دندانها بیرون آمده ملاقات کند ، آب کشیدن آن لازم نیست ، ولی اگر با غذای نجس ملاقات کند آب کشیدن آن لازم است .