عروسی
عروسی، به بردن عروس به خانه داماد و یا شب زفاف را می‌گویند.
هفت سال پیش با گرفتن وام و فروختن طلاهای عروسی در تعاونی مسکن اداره زمینی خریداری کردم، حال بعد از چند سال قیمت آن بیشتر شده و این پول را برای خریدن منزل مسکونی نیاز دارم، آیا براین پول خمس تعلق می گیرد یا نه؟
با توجه به این که نفرموده اید از چه مرجعی تقلید می کنید ما فقط فتوای رهبر معظم انقلاب را برای شما بیان می کنیم.[1] اگر تهیه مسکن مورد نیاز متوقف بر خرید زمین در هنگام ثبت نام در تعاونی مسکن بوده و الان هم برای خرید مسکن نیازمند به فروش این زمین هستید یعنی با پرداخت خمس قیمت آن توانایی بر خرید مسکن مورد نیاز ندارید قیمت زمین فروخته شده خمس ندارد.[2] ولی اگر چنین نباشد یعنی یا مسکن مورد نیاز شما نیست یا با پرداخت خمس قیمت زمین فروخته شده، توانایی خرید مسکن را هم دارید در این صورت حکم آن به شرح ذیل است: در مورد آن قسمتی از زمین که با پول فروش طلاهای عروسی خریداری شده، اگر طلاهای عروسی هدیه باشد چون هدیه خمس ندارد (طبق نظر رهبر معظم انقلاب) پس اصل پولی که با آن زمین تهیه شده خمس ندارد؛ در مورد قیمت افزایش یافته زمین اگر آن زمین را به قصد تجارت و افزایش قیمت نگهداری می کردید باید خمس مقدار افزایش یافته را بپردازید.[3] اما در رابطه با آن قسمتی از زمین که با گرفتن وام خریده شده، کل قیمت زمین (پول اولیه و افزایش قیمت) خمس دارد. البته می توانید آن مقداری از وام که باقی مانده را کسر کنید ولی در سال های بعد هر مقدار از آن را که پرداخت می کنید باید خمس آن مقدار را بپردازید.[4] [1] در صورتی که از مرجع تقلید دیگری تقلید می کنید بفرمایید تا بر آن اساس پاسخ بدهیم. [2] توضیح المسائل مراجع،ج 2، ص74 ، س 884، (استفتاءات از مقام معظم رهبری)، چاپ هشتم. انتشارات جامعه مدرسین. قم. سال 1424. [3] همان ص69، س 860. [4] همان ، ص71، س 868.
با توجه به این که نفرموده اید از چه مرجعی تقلید می کنید ما فقط فتوای رهبر معظم انقلاب را برای شما بیان می کنیم.[1] اگر تهیه مسکن مورد نیاز متوقف بر خرید زمین در هنگام ثبت نام در تعاونی مسکن بوده و الان هم برای خرید مسکن نیازمند به فروش این زمین هستید یعنی با پرداخت خمس قیمت آن توانایی بر خرید مسکن مورد نیاز ندارید قیمت زمین فروخته شده خمس ندارد.[2] ولی اگر چنین نباشد یعنی یا مسکن مورد نیاز شما نیست یا با پرداخت خمس قیمت زمین فروخته شده، توانایی خرید مسکن را هم دارید در این صورت حکم آن به شرح ذیل است: در مورد آن قسمتی از زمین که با پول فروش طلاهای عروسی خریداری شده، اگر طلاهای عروسی هدیه باشد چون هدیه خمس ندارد (طبق نظر رهبر معظم انقلاب) پس اصل پولی که با آن زمین تهیه شده خمس ندارد؛ در مورد قیمت افزایش یافته زمین اگر آن زمین را به قصد تجارت و افزایش قیمت نگهداری می کردید باید خمس مقدار افزایش یافته را بپردازید.[3] اما در رابطه با آن قسمتی از زمین که با گرفتن وام خریده شده، کل قیمت زمین (پول اولیه و افزایش قیمت) خمس دارد. البته می توانید آن مقداری از وام که باقی مانده را کسر کنید ولی در سال های بعد هر مقدار از آن را که پرداخت می کنید باید خمس آن مقدار را بپردازید.[4] [1] در صورتی که از مرجع تقلید دیگری تقلید می کنید بفرمایید تا بر آن اساس پاسخ بدهیم. [2] توضیح المسائل مراجع،ج 2، ص74 ، س 884، (استفتاءات از مقام معظم رهبری)، چاپ هشتم. انتشارات جامعه مدرسین. قم. سال 1424. [3] همان ص69، س 860. [4] همان ، ص71، س 868.
عنوان سوال:
هفت سال پیش با گرفتن وام و فروختن طلاهای عروسی در تعاونی مسکن اداره زمینی خریداری کردم، حال بعد از چند سال قیمت آن بیشتر شده و این پول را برای خریدن منزل مسکونی نیاز دارم، آیا براین پول خمس تعلق می گیرد یا نه؟
پاسخ:
با توجه به این که نفرموده اید از چه مرجعی تقلید می کنید ما فقط فتوای رهبر معظم انقلاب را برای شما بیان می کنیم.[1] اگر تهیه مسکن مورد نیاز متوقف بر خرید زمین در هنگام ثبت نام در تعاونی مسکن بوده و الان هم برای خرید مسکن نیازمند به فروش این زمین هستید یعنی با پرداخت خمس قیمت آن توانایی بر خرید مسکن مورد نیاز ندارید قیمت زمین فروخته شده خمس ندارد.[2] ولی اگر چنین نباشد یعنی یا مسکن مورد نیاز شما نیست یا با پرداخت خمس قیمت زمین فروخته شده، توانایی خرید مسکن را هم دارید در این صورت حکم آن به شرح ذیل است: در مورد آن قسمتی از زمین که با پول فروش طلاهای عروسی خریداری شده، اگر طلاهای عروسی هدیه باشد چون هدیه خمس ندارد (طبق نظر رهبر معظم انقلاب) پس اصل پولی که با آن زمین تهیه شده خمس ندارد؛ در مورد قیمت افزایش یافته زمین اگر آن زمین را به قصد تجارت و افزایش قیمت نگهداری می کردید باید خمس مقدار افزایش یافته را بپردازید.[3] اما در رابطه با آن قسمتی از زمین که با گرفتن وام خریده شده، کل قیمت زمین (پول اولیه و افزایش قیمت) خمس دارد. البته می توانید آن مقداری از وام که باقی مانده را کسر کنید ولی در سال های بعد هر مقدار از آن را که پرداخت می کنید باید خمس آن مقدار را بپردازید.[4]
[1] در صورتی که از مرجع تقلید دیگری تقلید می کنید بفرمایید تا بر آن اساس پاسخ بدهیم. [2] توضیح المسائل مراجع،ج 2، ص74 ، س 884، (استفتاءات از مقام معظم رهبری)، چاپ هشتم. انتشارات جامعه مدرسین. قم. سال 1424. [3] همان ص69، س 860. [4] همان ، ص71، س 868.
- [آیت الله علوی گرگانی] کسانی که در بانک مسکن پول میگذارند تا بعد از یکسال به آنها وام دهند، با رسیدن سال خمسی، آیا به پول آنها خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله خامنه ای] اینجانب دارای یک واحد مسکونی بودم سپس از طریق تعاونی مسکن محل کارم با پرداخت تدریجی و وامهای متعدد یک منزل آپارتمانی دیگری احداث کردم. بعد از آن، منزل قبلی را اجاره داده و از کرایه آن اقساط منزل جدید را پرداخت نمودم آیا به این دو واحد مسکونی خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله بهجت] اگر کسی خانه مسکونی دارد و خانه دیگری خریداری کند به صورت نسیه که بعدا با فروش خانه مسکونی خود قیمت آن را پرداخت کند، اگر خانه مسکونی فروخته شده را از پول خمس داده شده، خریداری کرده باشد، ولی زیادی قیمت پیدا کرده باشد، آیا بر سود و اضافه قیمت حاصل شده خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] شخصی زمینی خریده برای ساختن منزل مسکونی، لکن زمین را فروخته و ماشینی برای امرار معاش خریده، آیا به پول زمین خمس تعلّق میگیرد؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اینجانب معلّم هستم. مبلغی پول که در سال قبل خمس آن را پرداخت کرده ام به صورت علی الحساب به شرکت تعاونی مسکن فرهنگیان واریز کرده ام تا در آینده قطعه زمینی به اینجانب بدهند. اکنون سال خمسی ام فرا رسیده، آیا به این پول خمس تعلق می گیرد؟
- [آیت الله اردبیلی] شخصی خانه مسکونی خود را با پول مخمّس خریداری کرده است و یا این که خمس خانه را پس از خرید خانه پرداخته است و پس از چند سال، آن را به قیمت بالاتری فروخته است. آیا به مازاد قیمت، خمس تعلّق میگیرد؟ در صورت تعلّق خمس، بلافاصله پس از فروش یا پس از رسیدن سال خمسی؟
- [آیت الله خوئی] زیدی زمینی میخرد برای ساختن منزل مسکونی با پول غیر مخمّس، موفق به ساختن نمیشود بعد از چند سال میفروشد، و فوری در وسط سال خمس خود منزل مسکونی میخرد ولی فروشنده تا سر سال خمس، تخلیه نمیکند که سکنی بگیرد، آیا باید خمس منزل را بدهد یا نه؟
- [آیت الله سیستانی] اگر وام قرض الحسنه برای مسکن دریافت کرده باشیم که بعد از گذشت یک سال باید برگردانیم واین پول سودی داشته باشد آیا به اصل وام هم خمس تعلق می گیرد یا فقط به سود وام؟
- [آیت الله سبحانی] اگر با پس اندازی که خمس به آن تعلق نگرفته باشد منزل دوم را خریداری نمایم و در سر سال خمسی، قیمت آن افزایش نموده آیا بر این افزایش قیمت،خمس تعلّق می گیرد؟
- [آیت الله جوادی آملی] اینجانب در زمانی که دانشجو بودهام مبلغی پول پس انداز نمودهام و در همان سالها هزینه شد این پول هدیههای پدرم بود و قسمتی هم وام دانشجویی به صورت وام بوده است با توجه به اینکه یقین ندارم که سال بر آن پول گذشته یا نه و اصل پولها هدیه و وام بود چه حکمی دارد یا مشمول خمس میگردد یا نه؟ سؤال 2: اینجانب منزلی جهت سکونت خود خریدهام و برای پول آن فرشهای منزل خود که به آنها نیاز بود فروختم که مشکل مسکن حل گردد و در آینده فرش تهیه نمایم، با توجه به اینکه یقین ندارم که از زمان خرید تا فروش آن فرشها سال گذشته یا نه آیا فرشهای مذکور مشمول خمس میگردد یا نه؟ سؤال 3: اینجانب مبلغ 200 هزار تومان به صورت رهن و اجاره جهت تهیه منزل مسکونی (قبل از خریدن خانه) در اختیار @ردی صاحب خانه گذاشتم، این پول یک سال در رهن منزل بود حال با توجه به اینکه یقین دارم قبل از رهن سال بر پول نگذشته بود و بعد از رهن و تمام شدن مدت فوراً پول را برای خرید مسکن هزینه نمودم آیا پول مذکور با این شرایط مشمول خمس میگردد یا نه؟ سؤال 4: اگر کسی پولی را برای امری در گرو بگیرند و صاحب پول آن کار را انجام ندهد مثلاً پولی در گرو سندی باشد و مدتی بگذرد و پول دست نخورده بماند آیا خمس پول در گردن کیست؟ سؤال 5: آیا اگر از پول بین سال منزلی تهیه گردد که به آن نیاز است خمس دارد یا نه؟ سؤال 6: آیا اگر کسی منزلی داشته باشد و به دلایلی مثلاً عدم امنیت محل آن فعلاً (مثلاً یک سال) آن را اجاره دهد و خودش در محلی دیگر با اجارهی بیشتری منزل اجاره نماید آن منزل آیا مشمول خمس میگردد یا نه؟ سؤال 7: آیا اگر کسی خانه داشته باشد و از درآمد بین سال خریداری نماید و مشمول خمس نگردد و بعد از چند سال به دلایلی مجبور باشد آن خانه را بفروشد و با پول آن خانه دیگری بخرد که به آن خانه نیاز دارد، آیا پول فروش منزل مشمول خمس میگردد یا نه؟ و اگر قیمت آن بالا رود چه حکمی دارد؟ سؤال 8: آیا هدیههای عروسی که از طرف پدر یا پدر همسر و فامیل هدیه میگردد مشمول خمس میگردد یا نه؟ اگر حتی یک سال مورد استفاده نگیرد در این صورت چطور؟ آیا هدیه دیگر مشمول خمس است یا نه؟ سؤال 9: اگر کسی منزلی داشته باشد که نیاز به تعمیر دارد و در حد شأن خود میخواهد آن را تعمیر نماید (این فرد حساب سال دارد ) و از اول سال مثلاً تا 10 ماه پول جمع آوری نمایند و پولها را هزینه نماید آیا آن پولها مشمول خمس میگردد یا نه؟
- [آیت الله بهجت] در مواردی که برای کم کردن اجاره منزل، دادن قرض شرط میشود، اگر بدون این پول نیاز مسکن او تأمین نمیشود، این قرض خمس ندارد، حتی اگر چند سال در دست صاحب منزل باقی بماند.
- [آیت الله بهجت] اگر کسی پولی را به صاحب منزلی بدهد برای اینکه در منزل او سکونت کند، اگر بدون این پول نیاز مسکن او تأمین نمیشود، این پول جزء مئونه سال او حساب میشود.
- [آیت الله سیستانی] اگر کسی چیزی را بخرد و از پول خمس نداده که سال بر آن گذشته قیمت آن را بپردازد و قیمت آن بالا رود ، چنانچه آن را برای آن نخریده که قیمتش بالا رود و بفروشد ، مثلاً زمینی را برای زراعت خریده است ، باید خمس قیمتی را که پرداخته است بدهد ، و اگر مثلاً پول خمس نداده را به فروشنده داده و به او گفته این ملک را با این پول میخرم ، باید خمس مقداری را که آن ملک فعلاً ارزش دارد بدهد .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که مدتی خمس نمی داده و در آن مدت املاکی خریداری نموده و آن املاک ترقی قیمت پیدا کرده، اگر خرید آنها برای تجارت بوده، برای ادای خمس، باید قیمت فعلی را حساب کند و اگر برای تجارت نبوده چنان چه معامله را به ذمه انجام داده و پولی که به عنوان قیمت آن ملک پرداخته خمس به آن تعلق گرفته بوده در این صورت باید خمس قیمت خرید را بپردازد، و اگر معامله را به عین آن پول واقع ساخته، در صورتی که حاکم شرع آن معامله را امضا کند خمس قیمت یوم الاداء واجب است و نیز اگر قیمت ملک را از ربح سال خرید ملک پرداخته باشد باید خمس قیمت فعلی را بپردازد خواه معامله را به ذمه انجام داده باشد و یا به عین ربح و هم چنین است حکم اگر ملک را نسیه خریده باشد و قیمت آن را از ربح بین سال پرداخت نموده باشد که در این صورت هم قیمت فعلی ملک حساب می شود.
- [آیت الله بهجت] کسی که خمس مال خود را نداده و فقیر شده، و یا اگر الآن بدهد فقیر میشود، همانطور که سایر بدهیها ساقط نمیشود، خمس مال او نیز ساقط نمیشود و باید به حاکم شرع مراجعه کند. * کسی که از اول تکلیف خمس نداده، اگر ملکی بخرد و قیمت آن بالا رود، چنانچه آن ملک را برای ترقی قیمت نخریده باشد، مثلاً زمینی را برای زراعت خریده است، اگر پول آن را بعد از تعلق خمس به فروشنده داده، خمس همان پول را فعلاً باید بدهد و تفاوت ارزش پول را با حاکم مصالحه نماید. و با پرداخت خمس تصرفات قبلی بدون اشکال میشود، و اگر آن پول مشکوک در تعلق خمس بوده، احتیاطاً با حاکم مصالحه نماید. * کسی که از اول تکلیف خمس نداده، اگر از منافع کسب، چیزی که به آن احتیاج ندارد خریده و یک سال از خرید آن گذشته، باید خمس آن را بدهد، ولی اثاث خانه و چیزهای دیگری که نیاز داشته و مطابق شأن خود خریده، اگر بداند که از فایده در بین سال خود آنها را خریده، خمس واجب نیست؛ و اگر نداند که از منافع در بین سال خریده یا بعد از گذشت سال، احتیاطاً با حاکم شرع مصالحه نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هزینه زندگی خمس ندارد، یعنی آنچه را انسان از درآمدش در بین سال مصرف خوراک و پوشاک و مسکن و اثاث خانه و ازدواج و جهیزیه دختر و زیارت واجب یا مستحب و بذل و بخشش و میهمانی و مانند آن می کند، چنانچه در آن زیاده روی نکرده باشد خمس ندارد و تنها آنچه در آخر سال اضافه می ماند خمس دارد؛ ولی هرگاه چیزی جزء مؤونه سال گردد، مانند خانه و فرش و وسایل دیگر، اگر بعداً آن را بفروشند به قیمت آن خمس تعلّق نمی گیرد؛ مخصوصاً اگر بخواهند آن را تبدیل به مثل کنند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] کسی که حساب سال نداشته و تا به حال خمس نداده است اگر فردی حقوق بگیر، کارمند یا کارگر است و با دستمزد خود اشیایی فراهم کرده که مطابق شأن و مورد نیاز است خمس ندارد و اگر چیزی تهیه کرده که زائد بر شأن اوست یا جزء مؤونه او محسوب نمی شود باید خمس آن را بدهد. و همچنین اگر چیزی تهیه کرده که می داند پول آن را قبل از خرید یک سال داشته است باید خمس آن را بدهد. واگر درآمد اواز سرمایه ای تهیه می شده که به آن خمس تعلق گرفته و پرداخت نشده مثلاً کارخانه ای داشته و خمس آن را نداده است باید خمس تمام اموال خود را بدهد. 2 معدن
- [آیت الله اردبیلی] اگر کسی چهارپایی را بخرد و در شکم آن مالی پیدا کند، چنانچه احتمال دهد که مال فروشنده است، باید به او خبر دهد و اگر معلوم شود مال او نیست، باید به ترتیب، صاحبان قبلی آن را خبر کند و چنانچه متعلق به هیچ یک از آنان نباشد، مال خود اوست و خمس به آن تعلّق نمیگیرد و اگر مالی را از شکم ماهی یا حیوانی غیر از چهارپایان که خریداری کرده، پیدا کند، چنانچه بداند آن مال متعلّق به فروشنده است، باید به او اطّلاع دهد، ولی اگر احتمال دهد که آن مال از آنِ فروشنده است، لازم نیست به او خبر دهد و مال خود اوست و چنانچه مقدار آن به اندازهای باشد که بتواند بخشی از معیشت او را اداره کند و از مخارج سال وی زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهد.