در خصوص سؤال مذکور حضرت امام خمینی (قدس سره) و دیگر مراجع عظام فرموده اند که: بازی با ورقهایی که عرفاً، آلات قمار محسوب میشوند(پاسور)، مطلقا جائز نیست (چه با برد و باخت و چه بدون برد و باخت) ولی بازی با ورقهایی که عرفاً آلت قمار محسوب نمیشوند؛ مثل ورق هایی که نوعی بازی فکری محض بدون شرطبندی بوده و متضمّن مفاهیم علمی و دینی باشند، جایز است یا ورقهایی که با چیدن آنها به نحو خاصی، بعضی از شکل ها مثل موتور سیکلت یا ماشین و مانند آن ایجاد میشود بدون شرط بندی اشکال ندارد.[1] مقام معظم رهبری در این زمینه فرموده اند: "بازی با ورقهایی که عرفاً، آلات قمار محسوب میشوند، مطلقاً جائز نیست ولی بازی با ورقهایی که عرفاً آلت قمار محسوب نمیشوند، بدون شرط بندی اشکال ندارد. و به طور کلی بازی با هر چیزی که مکلّف تشخیص دهد از آلات قمار است و یا در آن شرط بندی شود، به هیچ وجه، جائز نیست و بازی با هر وسیلهای که جزء آلات قمار به حساب نیاید، بدون شرطبندی، اشکال ندارد."[2] . [1] . امام خمینی ،استفتائات،ج 2،ص 10،سؤال 22. [2] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج 2، ص 962.
حکم بازی کردن با پاسور (ورق بازی) بدون برد و باخت و برای سرگرمی چیست؟ با توجه به این که در جامعه امروز ایران قبح آن شکسته شده و در بین جوانان فراگیرشده و در ایران از آلت قمار هم خارج شده است؟
در خصوص سؤال مذکور حضرت امام خمینی (قدس سره) و دیگر مراجع عظام فرموده اند که: بازی با ورقهایی که عرفاً، آلات قمار محسوب میشوند(پاسور)، مطلقا جائز نیست (چه با برد و باخت و چه بدون برد و باخت) ولی بازی با ورقهایی که عرفاً آلت قمار محسوب نمیشوند؛ مثل ورق هایی که نوعی بازی فکری محض بدون شرطبندی بوده و متضمّن مفاهیم علمی و دینی باشند، جایز است یا ورقهایی که با چیدن آنها به نحو خاصی، بعضی از شکل ها مثل موتور سیکلت یا ماشین و مانند آن ایجاد میشود بدون شرط بندی اشکال ندارد.[1] مقام معظم رهبری در این زمینه فرموده اند: "بازی با ورقهایی که عرفاً، آلات قمار محسوب میشوند، مطلقاً جائز نیست ولی بازی با ورقهایی که عرفاً آلت قمار محسوب نمیشوند، بدون شرط بندی اشکال ندارد. و به طور کلی بازی با هر چیزی که مکلّف تشخیص دهد از آلات قمار است و یا در آن شرط بندی شود، به هیچ وجه، جائز نیست و بازی با هر وسیلهای که جزء آلات قمار به حساب نیاید، بدون شرطبندی، اشکال ندارد."[2] .
[1] . امام خمینی ،استفتائات،ج 2،ص 10،سؤال 22. [2] . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج 2، ص 962.
- [آیت الله جوادی آملی] امروزه بازی با شطرنج و ورق (پاسور) بدون برد و باخت و به عنوان سرگرمی و ورزش، نه به عنوان قمار، در بین جوانان متداول است. حکم خرید و فروش و نگهداری این آلات و بازی با آن چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] . بازی با ابزار قمار از جمله پاسور، حتی بدون برد و باخت هم حرام است.
- [آیت الله سیستانی] بازی کردن با شطرنج و نرد بدون برد و باخت چه حکمی دارد و کلا اگر عرف جامعه وسیله ای را آلت قمار نداند کافی است یا در تشخیص آلت قمار نظر مرجع تقلید شرط است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] آیا بازی با پاسور بدون برد و باخت جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] س . آیا اگر افراد بدون شرط بندی و قصد قمار و بُرد و باخت و کسب درآمد بلکه فقط برای سرگرمی و مشغول بودن، مبادرت به بازی با ورق کنند، آن افراد مرتکب حرام شده اند؟ حضور در مجالس بازی با ورق برای تفریح چه حکمی دارد؟
- [سایر] اگر برای مقلد ثابت شود که شطرنج در زمان حاضر آلت قمار بودن خود را از دست داده، بازی با آن بدون برد و باخت چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] . اگر به تشخیص مکلّف، امروزه شطرنج از آلت قمار بودن خارج شده باشد، بازی با آن بدون برد و باخت اشکال ندارد.
- [آیت الله سیستانی] آیا بازی کردن با شطرنج بدون برد و باخت با توجه به اینکه در عرف به عنوان آلت قمار استفاده نمی شود؛ جایز است؟ در رابطه با تخته نرد چطور؟
- [آیت الله بهجت] بازی شطرنج و پاسور هر چند بدون برد و باخت چه صورتی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] بازی با پاسور بدون شرط برد و باخت چه حکمی دارد ؟
- [آیت الله اردبیلی] بازی و مسابقه با آلات و وسایلی که وضع آنها برای قمار است، مانند شطرنج، ورق و نرد، به قصد برد و باخت و با شرطبندی حرام است، بلکه چنانچه به قصد سرگرمی و بدون شرطبندی باشد نیز بنابر احتیاط جایز نیست؛ ولی بازی و مسابقه با آلاتی که در نظر عرف مردم مخصوص قمار نیستند و قبلاً هم نبودهاند و یا قبلاً مخصوص قمار بودهاند، ولی اکنون از آلت قمار بودن به طور کلّی خارج شدهاند، بدون شرطبندی، اشکال ندارد.
- [آیت الله بهجت] بازی کردن با آلات قمار، از قبیل نرد و پاسور و شطرنج، با برد و باخت حرام قطعی است، و بدون برد و باخت احتیاط در ترک آن است و در شطرنج احتیاط اشد است.
- [آیت الله مظاهری] قمار بر پنج قسم است: اوّل: بازی کردن با آلات قمار از قبیل شطرنج و نرد و پاسور و مانند اینها با قصد برد و باخت. دوّم: بازی کردن با آن آلات بدون قصد برد و باخت. سوّم: بازی کردن با چیزی که از آلات قمار نیست نظیر منچ و گردو و توپ و مانند اینها با قصد برد و باخت. چهارم: بازی کردن با آنها بدون قصد برد و باخت. پنجم: رزمایشها و مسابقات که در این زمان متداول است که به آن آمادگی رزمی میگویند نظیر تیر اندازی، مین گذاری، قایقرانی، طرز حمله به دشمن یا فرار از او و مانند اینها، گرچه با برد و باخت باشد. قسم اوّل و دوّم و سوّم حرام است ولی قسم چهارم و پنجم مانعی ندارد.
- [آیت الله مظاهری] یکی از گناهانی که قرآن شریف آن را پلید و نظیر شرابخواری میداند، قمار است: (انَّما الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ ... رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ فَاجْتَنِبُوه)[1] (همانا شراب و قمار، پلیدی و از عمل شیطان است پس از آن بپرهیزید.) لذا علاوه بر حرمت، موجب تباهی روح و ضعف اعصاب و افسردگی دل نیز میشود، و بدتر از همه اینها موجب تباهی دین و دنیای انسان است، و چنانکه در احکام قمار نیز گفته شد، قمار بر پنج قسم است: اوّل: بازی کردن با آلات مُعِدِّه، یعنی آلاتی که برای قمار کردن ساخته شده است، همراه با قصد برد و باخت. دوّم: بازی کردن با آلات معدّه، بدون قصد برد و باخت. سوّم: بازی کردن با آلات غیر معدّه، یعنی چیزی که از آلات قمار نیست، همراه با قصد برد و باخت. چهارم: بازی کردن با آلات غیر معدّه، بدون قصد برد و باخت. پنجم: مسابقاتی که در این زمان متداول است نظیر تیراندازی، قایقرانی، طریقه حمله به دشمن یا فرار از او، گرچه با قصد برد و باخت باشد. قسم اوّل و دوّم و سوّم حرام است و قسم چهارم گرچه حرام نیست، ولی بسیاری از مفاسد آن اقسام سهگانه را دارد و یک مسلمان واقعی عمر خود را صرف اینگونه کارها نمیکند و قسم پنجم، اشکالی ندارد.