معنای اسم مبارک (یا جبار) را بفرمایید.
کلمه جبار یکی از نام های مبارک خداوند متعال است که در قرآن مجید به آن تصریح شده است[1] این واژه که از ماده" جبر" گرفته شده، گاه به معنی قهر و غلبه و نفوذ اراده می‏آید، و گاه به معنی جبران و اصلاح.   مجمع البحرین در بیان معنای لفظ جبارآورده است: "جبار یعنی کسی که در پادشاهی و حکومت مقامش بسیار عظیم باشد، این صفت در مورد غیر خداوند متعال به کار نمی رود مگر در جایی که قصد مذمت غیر خدا را داشته باشند."[2] راغب در مفردات می‏گوید: "اصل جبر اصلاح کردن چیزی است با غلبه و قدرت این واژه هنگامی که در مورد خداوند به کار رود بیانگر یکی از صفات بزرگ او است که با نفوذ اراده و کمال قدرت به اصلاح هر فسادی می‏پردازد، و هر گاه در مورد غیر او به کار رود معنی مذمت را دارد[3]، و به گفته "راغب" به کسی گفته می‏شود که می‏خواهد نقصان و کمبود خود را با ادعای مقاماتی که شایسته آن نیست "جبران" کند.   این واژه در قرآن مجید در ده مورد به کار رفته که نه مورد آن در باره افراد ظالم و گردنکش و مفسد است، و تنها یک مورد آن در باره خداوند قادر متعال (آیه مذکور) می‏باشد[4].   بنا بر این؛ این اسم هر گاه در مورد خداوند استعمال شود هم به معنای "بسیار چیره و غالب"[5] و هم به معنای "بسیار ترمیم کننده و جبران کننده دلهای شکسته"[6] است.     [1] حشر ،23،  هُوَ اللَّهُ الَّذی لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ سُبْحانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ [2]  مجمع‏البحرین ج : 3 ص :  :"239 و قیل‏الجبارالعظیم الشأن فی الملک و السلطان، و لا یطلق هذا الوصف علی غیره تعالی إلا علی وجه الذم." [3]  راغب اصفهانی ،مفردات فی غرایب القرآن،ماده جبر [4] تفسیر نمونه، ج‏23، ص: 554 [5]   ترجمه منجد الطالب، ص 57. [6]   رضایی، محمد، واژه های قرآن، ستون 66.
عنوان سوال:

معنای اسم مبارک (یا جبار) را بفرمایید.


پاسخ:

کلمه جبار یکی از نام های مبارک خداوند متعال است که در قرآن مجید به آن تصریح شده است[1] این واژه که از ماده" جبر" گرفته شده، گاه به معنی قهر و غلبه و نفوذ اراده می‏آید، و گاه به معنی جبران و اصلاح.   مجمع البحرین در بیان معنای لفظ جبارآورده است: "جبار یعنی کسی که در پادشاهی و حکومت مقامش بسیار عظیم باشد، این صفت در مورد غیر خداوند متعال به کار نمی رود مگر در جایی که قصد مذمت غیر خدا را داشته باشند."[2] راغب در مفردات می‏گوید: "اصل جبر اصلاح کردن چیزی است با غلبه و قدرت این واژه هنگامی که در مورد خداوند به کار رود بیانگر یکی از صفات بزرگ او است که با نفوذ اراده و کمال قدرت به اصلاح هر فسادی می‏پردازد، و هر گاه در مورد غیر او به کار رود معنی مذمت را دارد[3]، و به گفته "راغب" به کسی گفته می‏شود که می‏خواهد نقصان و کمبود خود را با ادعای مقاماتی که شایسته آن نیست "جبران" کند.   این واژه در قرآن مجید در ده مورد به کار رفته که نه مورد آن در باره افراد ظالم و گردنکش و مفسد است، و تنها یک مورد آن در باره خداوند قادر متعال (آیه مذکور) می‏باشد[4].   بنا بر این؛ این اسم هر گاه در مورد خداوند استعمال شود هم به معنای "بسیار چیره و غالب"[5] و هم به معنای "بسیار ترمیم کننده و جبران کننده دلهای شکسته"[6] است.     [1] حشر ،23،  هُوَ اللَّهُ الَّذی لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ سُبْحانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ [2]  مجمع‏البحرین ج : 3 ص :  :"239 و قیل‏الجبارالعظیم الشأن فی الملک و السلطان، و لا یطلق هذا الوصف علی غیره تعالی إلا علی وجه الذم." [3]  راغب اصفهانی ،مفردات فی غرایب القرآن،ماده جبر [4] تفسیر نمونه، ج‏23، ص: 554 [5]   ترجمه منجد الطالب، ص 57. [6]   رضایی، محمد، واژه های قرآن، ستون 66.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین