در مورد انجام مستحبات به نیت دیگری اگر به صورت هدیه کردن ثواب باشد در تمام مستحبات جایز است و هیچ اشکالی ندارد[1] ، اما اگر به صورت نیابت باشد در برخی از مستحبات مثل زیارت قبر پیامبر(ص) و ائمه(ع)، حج یا عمره اشکالی ندارد[2] . در کافی به سند خود از اسحاق بن عمار از امام موسی بن جعفر (ع) روایت کرده که گفت: از آن جناب از شخصی پرسیدم که حج و عمرهاش را یا بعضی از طواف هایش به نیت بعضی از افراد خاندانش انجام میدهد، در حالی که آن فرد از او غایب است و در شهری دیگر قرار دارد، میگوید: این را هم پرسیدم که: در این فرض آیا از ثواب عمل خودش چیزی کم میشود یا نه؟ فرمود: این عمل هم به حساب خود او نوشته میشود و هم به حساب آن فرد، علاوه بر این ثوابی هم به عنوان صله رحم به او میدهند[3] . اما در مورد برخی دیگر مانند نماز و روزه طبق نظر برخی از فقها جایز نیست.[4] اگر در خصوص هریک از این مسائل دیدگاه مرجع تقلید خود، خواهان هستید، نام مرجع خود را برای ما ایمیل کنید تا استفتا گردد. [1] الغایة القصوی فی ترجمة العروة الوثقی، ج 2، ص 33. توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج 1، ص 831 ، مسأله 1534 . [2] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج 1، ص 831 ، مسأله 1534. [3] الکافی، ج 4، ص 315، ترجمه المیزان، ج 19، ص 84 . [4] قمی، عباس، الغایة القصوی فی ترجمة العروة الوثقی، ج 2، ص 342، مسأله 17.، منشورات صبح پیروزی، جاپ اول، قم .
1- آیا به نیت دیگران که زنده هستند می توان اعمال مستحبی ( مانند نماز مستحبی ، روزه مستحبی، زیارت، خواندن دعا و غیره ...) به جای آورد؟ 2- کدام یک از اعمال مستحبی را نمی توان به جای دیگران که زنده هستند به جای بیاوریم؟
در مورد انجام مستحبات به نیت دیگری اگر به صورت هدیه کردن ثواب باشد در تمام مستحبات جایز است و هیچ اشکالی ندارد[1] ، اما اگر به صورت نیابت باشد در برخی از مستحبات مثل زیارت قبر پیامبر(ص) و ائمه(ع)، حج یا عمره اشکالی ندارد[2] . در کافی به سند خود از اسحاق بن عمار از امام موسی بن جعفر (ع) روایت کرده که گفت: از آن جناب از شخصی پرسیدم که حج و عمرهاش را یا بعضی از طواف هایش به نیت بعضی از افراد خاندانش انجام میدهد، در حالی که آن فرد از او غایب است و در شهری دیگر قرار دارد، میگوید: این را هم پرسیدم که: در این فرض آیا از ثواب عمل خودش چیزی کم میشود یا نه؟ فرمود: این عمل هم به حساب خود او نوشته میشود و هم به حساب آن فرد، علاوه بر این ثوابی هم به عنوان صله رحم به او میدهند[3] . اما در مورد برخی دیگر مانند نماز و روزه طبق نظر برخی از فقها جایز نیست.[4] اگر در خصوص هریک از این مسائل دیدگاه مرجع تقلید خود، خواهان هستید، نام مرجع خود را برای ما ایمیل کنید تا استفتا گردد.
[1] الغایة القصوی فی ترجمة العروة الوثقی، ج 2، ص 33. توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج 1، ص 831 ، مسأله 1534 . [2] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج 1، ص 831 ، مسأله 1534. [3] الکافی، ج 4، ص 315، ترجمه المیزان، ج 19، ص 84 . [4] قمی، عباس، الغایة القصوی فی ترجمة العروة الوثقی، ج 2، ص 342، مسأله 17.، منشورات صبح پیروزی، جاپ اول، قم .
- [آیت الله سیستانی] آیا خواندن دعا به فارسی در حالت سجده در نماز واجب و مستحبی اشکال ندارد؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا می توان هنگام اعمال واجب (مثلاً نماز واجب) نیّت کرد که ثواب آن را به کسی اهدا کنیم، یا این کار فقط در مورد اعمال مستحب وارد است؟
- [آیت الله بهجت] آیا برای خواندن نماز مستحبی، هنگام وضو، نیّت ضرورت دارد؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] آیا روزه های مستحبی باید با اجازه پدر و مادر باشد یا خیر و نمازهای مستحبی چطور؟
- [امام خمینی] آیا جایز است برای کسی که عمره تمتّع را در مکّه انجام داده و محلّ شده، از شهر مکه خارج شود: 1- برای زیارت غار حراء. 2- رفتن به عرفات و غیره؟
- [سایر] سلام 1- آیا کسی که روزه ی قضای واجب برعهده دارد می تواند نیت روزه ی مستحبی کند؟ 2- برخی افراد با علم به اینکه شاید چنین نیتی صحیح نباشد ولی در روزهایی که روزه ی مستحبی ثواب زیادی دارد اقدام به روزه گرفتن روزه ی قضا میکنند. آیا می توانند امید به ثواب بردن روزه ی آن روز خاص را هم داشته باشند؟ آیت الله سیستانی
- [سایر] سلام، آیا میشود نماز نافله و قضای واجب را یکی خواند؟ مانند قضای روزهای که میشود همزمان با نیت مستحبی هم گرفت یعنی یک روزه و 2نیت (مثل ایام بیض)؛ آیا میشود نیت نماز قضایی کرد و نماز نافلهای هم با آن خواند (یک نماز و 2 نیت)؟ نماز قضا همراه نماز شب چطور؟
- [سایر] آیا کسی که نمیداند روزه قضا بر گردن دارد یا خیر، میتواند در ایام رجب و شعبان روزه بگیرد با این نیت که اگر قضا داشت جبران شود و اگر نداشت به عنوان مستحبی استفاده کند؟ همینطور اگر نمیداند نماز واجب به گردن اوست هر روز نماز قضا بخواند اگر بگردن داشت حساب شود و گرنه نماز مستحبی حساب شود؟
- [آیت الله خامنه ای] در موارد زیر به جا آوردن طوافِ مستحبی، به نیابت از دیگری و نیابت کردن در طواف کسی که او نیز اعمال به جا می آورد، چه حکمی دارد؟1: پس از احرام عمره مفرده یا تمتّع، پیش از طواف و بقیه اعمال. 2: پس از احرام حجّ، قبل از رفتن به عرفات. 3: پس از اعمال منا، پیش از اعمال مکّه.
- [سایر] آیا بعد از خوردن مشروب مثلا 2 ساعت بعد از آن می توان نماز یومیه را خواند. آیا خواندن نماز بعد از نوشیدن مشروب اشکالی ندارد؟
- [آیت الله خوئی] کسی که برای بهجا آوردن روزه میتی اجیر شده، اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد. ولی کسی که روزه قضا یا روزه واجب دیگری دارد، نمیتواند روزه مستحبی بگیرد و چنانچه فراموش کند و روزه مستحب بگیرد در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید، روزه مستحبی او به هم میخورد و میتواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند و اگر بعد از ظهر ملتفت شود، روزه او باطل است، و اگر بعداز مغرب یادش بیاید، روزهاش صحیح است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که برای به جا آوردن روزه میتی اجیر شده، اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد. ولی کسی که روزه قضا یا روزه واجب دیگری دارد، نمی تواند روزه مستحبی بگیرد و چنان چه فراموش کند و روزه مستحب بگیرد، در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید، روزه مستحبی او به هم می خورد و می تواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند و اگر بعد از ظهر ملتفت شود، روزه او باطل است بلکه اگر بعد از مغرب یادش بیاید معلوم نیست روزه اش صحیح باشد.
- [امام خمینی] کسی که برای به جا آوردن روزه میتی اجیر شده اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد، ولی کسی که روزه قضا یا روزه واجب دیگری دارد، نمی تواند روزه مستحبی بگیرد. و چنانچه فراموش کند و روزه مستحب بگیرد، در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید، روزه مستحبی او به هم می خورد و می تواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند. و اگر بعد از ظهر ملتفت شود، روزه او باطل است، و اگر بعداز مغرب یادش بیاید، روزه اش صحیح است، اگر چه بی اشکال نیست.
- [آیت الله اردبیلی] انسان میتواند برای بعضی از کارهای مستحبّی، مثل حج، عمره، طواف از طرف کسی که در مکه نیست، قرائت قرآن، زیارت قبر پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و امامان علیهمالسلام و توابع آن مثل نماز زیارت، از طرف زندگان اجیر شود و ظاهرا نیابت تبرّعی (مجانی) در جمیع مستحبات از طرف افراد زنده اگر به قصد رجا باشد اشکال ندارد؛ اما صحّت اجیر شدن برای غیر از مثل مستحبات ذکر شده، محلّ تأمّل است و نیز انسان میتواند کار مستحبّی را انجام دهد و ثواب آن را به مردگان یا زندگان هدیه نماید.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که برای به جا آوردن روزه میتی اجیر شده؛ اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد؛ ولی کسی که روزه قضا یا روزه واجب دیگری دارد؛ نمی تواند روزه مستحبی بگیرد و چنانچه فراموش کند و روزه مستحب بگیرد در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید؛ روزه مستحبی او به هم می خورد و می تواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند و اگر بعد از ظهر ملتفت شود؛ روزه او باطل است و اگر بعد از مغرب یادش بیاید؛ روزه اش صحیح است.
- [آیت الله مظاهری] کم شدن رکن در نمازهای مستحبّی نماز را باطل میکند ولی زیاد شدن آن در نمازهای مستحبّی نماز را باطل نمیکند مثلاً اگر قنوت نماز وتر را فراموش کند و به رکوع رود، میتواند برگردد و قنوت را به جا آورد و دوباره رکوع کند. 1 - نیّت
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که برای به جا اوردن روزه میتی اجیر شده اگر روزه مستحبی بگیرد اشکال ندارد ولی کسی که روزه قضای ماه رمضان دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد و همچنین بنابر احتیاط واجب اگر روزه واجب دیگری داشته باشد و چنانچه فراموش کند و روزه مستحب بگیرد در صورتی که پیش از ظهر یادش بیاید روزه مستحبی او باطل است و می تواند نیت خود را به روزه واجب غیر معین برگرداند ولی به روزه واجب معین محل اشکال است و اگر بعد از ظهر ملتفت شود نمی تواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند هر چند غیر معین باشد و این حکم در قضای روزه ماه رمضان بعد از زوال تا عصر بنابر احتیاط است و اگر بعد از مغرب یادش بیاید روزه اش صحیح است
- [آیت الله مظاهری] مستحب است انسان برای این امور وضو بگیرد: 1 - نماز میّت. 2 - زیارت اهل قبور. 3 - رفتن به مسجد. 4 - رفتن به حرم امامانعلیهم السلام . 5 - همراه داشتن قرآن. 6 - خواندن و نوشتن قرآن. 7 - مسّ حاشیه قرآن. 8 - خوابیدن. همچنین مستحب است انسان همیشه با وضو باشد بلکه مستحب است کسی که وضو دارد دوباره وضو بگیرد، و اگر برای یکی از جهاتی که گفته شد وضو بگیرد، هر کاری را که باید با وضو انجام داد، میتواند به جا آورد مثلاً میتواند با آن وضو نماز بخواند.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی در عمره مفرده یا حجّ مستحبّی برای خود محرم شود گرچه نمیتواند دیگری را در احرام خود شریک کند یا از نیّت خود عدول کند ولی اعمال دیگر نظیر طواف را میتواند برای خود و به نیابت از دیگری به جا آورد، همچنین میتواند بعد از اتمام، ثواب آن عمره یا حجّ را گرچه واجب باشد به دیگری چه زنده و چه مرده هدیه کند.
- [آیت الله اردبیلی] مستحب است انسان برای نماز میّت، زیارت اهل قبور، رفتن به مسجد و حرم امامان علیهمالسلام ، همراه داشتن قرآن و خواندن و نوشتن و لمس حاشیه آن و برای خوابیدن، وضو بگیرد و نیز مستحب است کسی که وضو دارد، دوباره وضو بگیرد و اگر برای یکی از این اعمال وضو بگیرد، میتواند هر عملی را که انجام دادن آن احتیاج به وضو دارد بجا آورد، مثلاً میتواند با آن وضو نماز بخواند.