نمازهای نخوانده بسیار دارم، ولی نمی دانم چقدر است و چطور باید قضا کنم. وظیفه ام چیست؟
این مسئله در رساله های عملیه چنین آمده است: کسی که چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمی‌داند،[1] مثلًا نمی‌داند چهار تا بوده یا پنج تا، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافی است،[2] و همچنین اگر شماره آنها را می‌دانسته و فراموش کرده اگر مقدار کمتر را بخواند کفایت می‌کند.[3] ،[4] [1] (مکارم:) مثلًا نمی‌داند دو نماز بوده یا سه نماز، کافی است مقدار کمتر را بخواند، امّا اگر قبلًا شماره آنها را می‌دانسته، ولی به واسطه سهل انگاری فراموش کرده، احتیاط واجب آن است که مقدار بیشتر را بخواند. [2] (فاضل:) لکن احتیاط واجب آن است، چنانچه شماره آنها را قبلًا می‌دانسته و بعد فراموش نموده مقدار زیادتر را بخواند. [3] (بهجت:) چنانچه برای او مشکل نیست و عسر و حرج در کار نباشد، لازم است آن قدر نماز بخواند تا علم پیدا کند به مقدار نمازهای قضا شده یا این که بیشتر نماز قضا خوانده است، و اگر تحصیل علم ممکن نیست، به مقداری که اطمینان پیدا کند، نماز بخواند؛ و اگر آن هم نشد، به قدری که گمان پیدا کند؛ و این احتیاطات، در صورتی است که می‌داند یا احتمال می‌دهد که سابقاً مقدار آنها را می‌دانسته و الّا فقط به قدری که یقین دارد نماز بخواند و در مورد مقدار بیشتر، احتیاط کردن خوب است، ولی ظاهر این است که لازم نیست. (گلپایگانی، خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی، صافی:) مسأله کسی که مثلًا چند نماز صبح یا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمی‌داند مثلًا نمی‌داند که سه یا چهار یا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافی است. ولی بهتر آن است که به قدری نماز بخواند که یقین کند تمام آنها را خوانده است؛ مثلًا اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده است و یقین دارد که بیشتر از ده نماز نبوده (خوئی، تبریزی، سیستانی: احتیاطاً) ده نماز صبح بخواند. (خوئی، تبریزی، سیستانی:) یا فراموش کرده، .. (زنجانی:) و احتیاط مستحب آن است که مقدار بیشتر را بخواند؛ بخصوص اگر شماره آنها را می‌دانسته و فراموش کرده، مثلًا اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده و یقین دارد که بیشتر از ده نبوده، به احتیاط مستحب ده نماز صبح بخواند. (گلپایگانی، صافی:) ولی اگر شماره آنها را می‌دانسته و فراموش کرده ... . [4] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‌1، ص 754، مسئله 1383.
عنوان سوال:

نمازهای نخوانده بسیار دارم، ولی نمی دانم چقدر است و چطور باید قضا کنم. وظیفه ام چیست؟


پاسخ:

این مسئله در رساله های عملیه چنین آمده است: کسی که چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمی‌داند،[1] مثلًا نمی‌داند چهار تا بوده یا پنج تا، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافی است،[2] و همچنین اگر شماره آنها را می‌دانسته و فراموش کرده اگر مقدار کمتر را بخواند کفایت می‌کند.[3] ،[4]
[1] (مکارم:) مثلًا نمی‌داند دو نماز بوده یا سه نماز، کافی است مقدار کمتر را بخواند، امّا اگر قبلًا شماره آنها را می‌دانسته، ولی به واسطه سهل انگاری فراموش کرده، احتیاط واجب آن است که مقدار بیشتر را بخواند. [2] (فاضل:) لکن احتیاط واجب آن است، چنانچه شماره آنها را قبلًا می‌دانسته و بعد فراموش نموده مقدار زیادتر را بخواند. [3] (بهجت:) چنانچه برای او مشکل نیست و عسر و حرج در کار نباشد، لازم است آن قدر نماز بخواند تا علم پیدا کند به مقدار نمازهای قضا شده یا این که بیشتر نماز قضا خوانده است، و اگر تحصیل علم ممکن نیست، به مقداری که اطمینان پیدا کند، نماز بخواند؛ و اگر آن هم نشد، به قدری که گمان پیدا کند؛ و این احتیاطات، در صورتی است که می‌داند یا احتمال می‌دهد که سابقاً مقدار آنها را می‌دانسته و الّا فقط به قدری که یقین دارد نماز بخواند و در مورد مقدار بیشتر، احتیاط کردن خوب است، ولی ظاهر این است که لازم نیست. (گلپایگانی، خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی، صافی:) مسأله کسی که مثلًا چند نماز صبح یا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمی‌داند مثلًا نمی‌داند که سه یا چهار یا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافی است. ولی بهتر آن است که به قدری نماز بخواند که یقین کند تمام آنها را خوانده است؛ مثلًا اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده است و یقین دارد که بیشتر از ده نماز نبوده (خوئی، تبریزی، سیستانی: احتیاطاً) ده نماز صبح بخواند. (خوئی، تبریزی، سیستانی:) یا فراموش کرده، .. (زنجانی:) و احتیاط مستحب آن است که مقدار بیشتر را بخواند؛ بخصوص اگر شماره آنها را می‌دانسته و فراموش کرده، مثلًا اگر فراموش کرده که چند نماز صبح از او قضا شده و یقین دارد که بیشتر از ده نبوده، به احتیاط مستحب ده نماز صبح بخواند. (گلپایگانی، صافی:) ولی اگر شماره آنها را می‌دانسته و فراموش کرده ... . [4] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‌1، ص 754، مسئله 1383.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین