جبران
جبران و تدارک کردن را تلافی گویند و از آن در باب صلات سخن گفته شده است.
تعداد نمازهایی که نخوانده ام زیاد است و نمی دانم چه قدر است، آیا غیر از قضا برای جبران آن ها می توان کار دیگری کرد؟
خیر.
خیر.
عنوان سوال:
تعداد نمازهایی که نخوانده ام زیاد است و نمی دانم چه قدر است، آیا غیر از قضا برای جبران آن ها می توان کار دیگری کرد؟
پاسخ:
خیر.
پرسش‌های مرتبط از این مرجع
- اگر نماز و روزه قضا آن قدر باشد که نتوان جبران کرد، چه باید بکنیم؟
- اگر شخصی تاکنون نماز آیات نخوانده، چگونه می تواند آن ها را جبران نماید؟
- من می دانم نماز قضا دارم. اما نمی دانم نماز صبح است یا ظهر یا عصر. وظیفه ی من چیست؟
- اینجانب نمی دانم نماز قضا دارم یا نه، و اصلاً به یاد نمی آورم. تکلیف چیست؟
- آیا کسی که نماز جمعه را در وقتش نخوانده، می تواند آن را قضا نماید؟
- به جهت ندانستن مسأله، وضو را اشتباه می گرفتم. آیا نمازهایی که با آن وضوها خوانده ام باید قضا نمایم؟
- آیا می توان نماز قضا را به جماعت خواند؟
- آیا در سفر می توان نماز قضا به جا آورد؟
- آیا کسی که اختلال حواس پیدا کرده، به طوری که خوب و بد را تشخیص نمی دهد، و نماز نخوانده، باید نمازهایش را قضا کند؟
- چه قدر از اوقات روزانه ام را به نماز قضا اختصاص بدهم و به آن مقیّد باشم؟با توجّه به این که بیش از چند سال نماز قضا دارم؟
پرسش‌های مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله فاضل لنکرانی] شخصی چهار روز بیهوش بوده، آیا نمازهایی را که در این چند روز نخوانده، قضا دارد؟
- [آیت الله اردبیلی] کسی که دو یا سه روز بیهوش بوده است، آیا نمازهایی که در این مدت نخوانده، قضا دارد یا خیر؟
- [سایر] نمازهای نخوانده بسیار دارم، ولی نمی دانم چقدر است و چطور باید قضا کنم. وظیفه ام چیست؟
- [سایر] خواندن سوره قدر چه ثواب‌هایی دارد و به چه تعداد مرتبه باید خوانده شود؟
- [سایر] تعداد یاران امام تا قبل از شب عاشورا چه قدر بوده است؟
- [سایر] فرق قضا و قدر و سرنوشت چیست؟ اگر قضا و قدر در زندگی تأثیر دارد، پس سرنوشت چه خواهد بود؟
- [سایر] خواندن سوره قدر چه ثواب‌هایی دارد و به چه تعداد مرتبه باید خوانده شود؟
- [آیت الله خامنه ای] کسی که تعداد روزهایی که روزه نگرفته و مقدار نمازهایی را که نخوانده نمی داند، وظیفه اش چیست؟ کسی هم که نمی داند روزه اش را بر اثر عذر شرعی افطار کرده و یا عمداً آن را خورده است، چه حکمی دارد؟
- [آیت الله خامنه ای] اگر هنگام وضو گرفتن دستمان به دمپایی یا شیر آب برخورد کند آیا با همین دست می توان مسح کرد یا باید از اول وضو را تکرار کرد اگر آری نمازهایی را که بدین صورت خوانده ام باید قضا کنم؟
- [سایر] جبران کار بد چگونه ممکن است؟
مسائل مرتبط از این مرجع
- نمازهایی که واجب است قرائت در آنها بلند خوانده شود هنگام قضا هم باید بلند خوانده شود و همچنین نمازهایی که واجب است آهسته بخواند هنگام قضا نیز واجب است آهسته بخواند . و بلند یا آهسته خواندن قضای نافله ها تابع خود آنها است .
- کافر اصلی، به جمیع اقسام آن، در صورتی که مسلمان شود، نمازهای سابق او قضا ندارد، و امّا مسلمانی که نماز نخوانده اگر چه معذور بوده یا مسلمانی که مرتد شده، اگر چه مرتد فطری باشد بنابر اظهر، و یامسلمانی که محکوم به کفر است، مثل خوارج، در صورت توبه بر همه اینها قضا لازم است، ولی مسلمانی که شیعه شده و نمازهایش را قبلاً مطابق مذهب خودش یا مطابق مذهب شیعه با نیت قربت خوانده است بنابراظهر قضا براو واجب نیست. و امّا اگر اصلاً نمازش را نخوانده باید قضا کند.
- کسی که چند نماز از او قضا شده و تعداد آنها را نمی داند مثلاً نمی داند چهار تا بوده یا پنج تا ، چنانچه برای او مشکل نیست و عسر و حرج در کار نباشد ، لازم است آن قدر نماز بخواند تا علم پیدا کند به مقدار نمازهای قضا شده یا اینکه بیشتر نماز قضا خوانده است ، و اگر تحصیل علم ممکن نیست ، به مقداری که اطمینان پیدا کند نماز بخواند ، و اگر آن هم نشد به قدری که گمان پیدا کند ، و این احتیاطات در صورتی است که می داند یا احتمال می دهد که سابقاً مقدار آنها را می دانسته و الاّ فقط به قدری که یقین دارد نماز بخواند و در مورد مقدار بیشتر ، احتیاط کردن خوب است ولی ظاهر این است که لازم نیست .
- اگر در لباس خود منی ببیند و بداند که از خود اوست و برای آن غسل نکرده، باید غسل کند و نمازهایی را که یقین یا اطمینان دارد که بعد از بیرون آمدن منی خوانده، قضا یا اعاده کند.
- کسی که نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده، باید قضای آن را بجا آورد، اگر چه در تمام وقت نماز، خواب مانده یا به سبب مستی نماز نخوانده باشد؛ ولی کسی که در تمام وقت نماز، هنوز بالغ نشده و یا دیوانه و یا بیهوش است و یا زنی که در تمام وقت نماز در حال حیض یا نفاس است، نمازی که اینها نخوانده اند قضا ندارد، مگراین که قبل از تمام شدن وقت نماز، این افراد از چنین حالی خارج شوند یعنی شخص غیربالغ به تکلیف برسد و بیهوش به هوش آید و زن از حیض و نفاس پاک شود و مجنون عاقل شود، که دراین صورت نمازی را که لااقل یک رکعت از آن را ولو با تیمّم و حذف مستحبات، در وقت می توانسته بخواند و نخوانده، باید قضا نماید.
- اگر اجیر تمام اجرت را بگیرد و پیش از تمام کردن نمازهای میت بمیرد و خودش هم نماز قضا داشته باشد، باید از مال او برای نمازهایی که اجیر بوده دیگری را اجیر نمایند و قضای نماز خودش بر ولی اوست.
- کسی که نمی‌تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند، بعد از آنکه مرض او خوب شد، لازم نیست نمازهایی را که در وقت مرض مطابق وظیفه‌اش خوانده قضا نماید. ولی اگر در بین وقت نماز مرض او خوب شود، باید بنابر احتیاط مستحب نمازی را که در آن وقت خوانده دوباره بخواند.
- قضای نمازهای یومیه در صورتی که ترتیب آنها معلوم باشد باید به ترتیب خوانده شود ، مثلاً کسی که یک روز نماز عصر و روز بعد نماز ظهر را نخوانده ، بنا بر اظهر و احوط باید اول نماز عصر و بعد از آن نماز ظهر را قضا نماید .
- اگر چند نفر قرار بگذارند که در مزدی که از کار خودشان می‌گیرند با یکدیگر شریک شوند، مثل کارگرهایی که قرار می‌گذارند هر قدر مزد گرفتند با یکدیگر تقسیم کنند، شرکت آنان صحیح نیست؛ ولی اگر یک چیز را به‌عنوان مزد به همه بدهند، هر کدام به‌نسبت سهم اجرت خود در آن شریک می‌شوند، همچنین اگر چند نفر با هم یک کار را که اجرت معینی دارد انجام دهند، در اجرت آن شریک هستند.
- اگر کسی نداند و گمان هم ندارد که نمازهایی که از او قضا شده کدامیک جلوتر بوده، بنابر اقوی لازم نیست به طوری بخواند که ترتیب حاصل شود و می تواند هر کدام را خواست مقدم بدارد، اگر چه احتیاط، در صورتی که عسر و حرج پیش نیاید و موجب فوت آنچه یقینا فوت شده، نشود، تحصیل یقین به ترتیب است، پس اگر نداند نماز مغرب و ظهر که از او فوت شده کدامیک جلوتر بوده یک نماز مغرب بین دو ظهر یا یک نماز ظهر بین دو مغرب بنابراحتیاط مستحب بخواند.
مسائل مرتبط از دیگر مراجع
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] نمازهائی که زن در حال حیض نخوانده قضا ندارد؛ ولی روزه های واجب را که در حال حیض نگرفته باید قضا نماید.
- [آیت الله مظاهری] کسی که نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده، باید قضای آن را به جا آورد گرچه در تمام وقت نماز خواب مانده یا به واسطه مستی نماز نخوانده باشد، ولی نمازهای یومیه‌ای را که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده قضا ندارد و همچنین نمازهایی را که به واسطه جنون یا بیهوشی یا حواس پرتی در اثر کهولت سن و مانند اینها نخوانده قضا ندارد.
- [آیت الله وحید خراسانی] کسی که نماز واجب خود را در وقت ان نخوانده باید قضای ان را به جا اورد اگر چه در تمام وقت نماز خواب مانده یا به واسطه مستی یا بی هوشی که به اختیار او بوده نماز نخوانده باشد و نمازهایی را که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده قضا ندارد چه نمازهای یومیه باشد چه غیر ان ولی در نماز ایات برای زلزله و رعد و برق بنابر احتیاط واجب بدون نیت ادا و قضا بجا اورد
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] کسی که نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده؛ باید قضای آن را به جا آورد اگرچه در تمام وقت نماز؛ خواب مانده یا به واسطه مستی نماز نخوانده باشد؛ ولی نمازهائی را که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده قضا ندارد چه نمازهای یومیه باشد چه غیر آن و نیز کسی که در تمام وقت نماز بیهوش بوده قضا ندارد چه یومیه باشد چه غیر آن.
- [آیت الله سیستانی] نمازهائی که زن در حال حیض نخوانده قضا ندارد ، ولی روزه‌های ماه رمضان را که در حال حیض نگرفته باید قضا نماید ، و همچنین بنابر احتیاط لازم روزه‌هائی که به نذر در وقت معین واجب شده و در حال حیض نگرفته باید قضا نماید .
- [آیت الله وحید خراسانی] نمازهایی که زن در حال حیض نخوانده قضا ندارد و حکم نماز ایات در مساله خواهد امد و روزه ماه رمضان را باید قضا نماید ولی در روزه واجب به نذر معین یعنی نذر کرده باشد که روز معینی روزه بگیرد اگر مصادف با ایام حیض شود بنابر احتیاط واجب قضا نماید
- [آیت الله سبحانی] کسی که نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده باید قضای آن را به جا آورد، اگرچه در تمام وقت نماز، خواب مانده یا به واسطه بی هوشی که به دست خود انجام گرفته و یا مستی نماز نخوانده باشد، ولی نمازهائی را که کافر مسلمان شده و زن در حال حیض یا نفاس نخوانده قضا ندارد چه نمازهای یومیّه باشد چه غیر آن.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در محل خودش وقت نماز گذشته و نماز را نخوانده باشد مثل این که افتاب طلوع کرده و نماز صبح را نخوانده و یا افتاب غروب کرده و نماز ظهر و عصر را نخوانده باشد و به محلی مسافرت کند که در ان جا افتاب طلوع نکرده و یا غروب نکرده است بنا بر احتیاط واجب نمازهایی را که از او فوت شده به قصد ما فی الذمه اعم از قضا و ادا به جا اورد
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی که نمازهایی از او قضا شده می‌داند کدامیک جلوتر قضا شده، بهتر آن است که به ترتیب قضا کند.
- [آیت الله سیستانی] کسی که نماز یومیه خود را در وقت آن نخوانده ، باید قضای آن را بجا آورد ، اگر چه در تمام وقت نماز خواب مانده یا بواسطه مستی نماز نخوانده باشد . و همچنین است هر نماز واجب دیگری که آن را در وقتش نخواند حتی بنابر احتیاط لازم نمازی را که در وقت معینی به نذر بر او واجب شده . ولی نماز عید فطر و قربان قضا ندارند ، و همچنین نمازهائی را که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده قضا ندارد چه نمازهای یومیّه باشد چه غیر آن ، و حکم قضای نماز آیات خواهد آمد .