انسانی‌ که قسمتی‌ از اعضای بدنش مثل دست، پا یا سرش... شکسته است و بانداژ کرده و آب برای آن قسمتها ضرر دارد چگونه می تواند وضو بگیرد؟ و اگر مجبور به غسل هست چطور؟ و اگر خاک پاکی‌ برای تیمم نداشت چه کند؟ چون من در خارج از کشور زندگی‌ می‌کنم و تهیه خاک پاک خیلی‌ مشکل و غیر ممکن هست، آیا می تواند بدنم را غسل دهم جز قسمتی‌ که آب برایش مضر هست یا نمی‌شود غسل داد به علّت بانداژ؟

چیزی که با آن زخم و شکسته را می‏بندند (بانداژ) و دوایی که روی زخم و مانند آن می‏گذارند جبیره نامیده می‏شود. وضو و غسل با آن را و ضو و غسل جبیره ای گویند. مراجع تقلید در باره وضوی جبیره ای فرموه اند:   اگر زخم یا دُمل یا شکستگی در صورت و دستها است و روی آن باز است و آب ریختن روی آن ضرر دارد، اگر جبیره اطراف آن را بشوید کافی است، ولی چنانچه کشیدن دست تر بر آن ضرر ندارد، بهتر آن است که دست تر بر آن بکشد و بعد پارچه پاکی روی آن بگذارد و دست تر را روی پارچه هم بکشد. و اگر این مقدار هم ضرر دارد یا زخم نجس است و نمی‏شود آب کشید ، باید اطراف زخم را به طوری که در وضو گفته شد، از بالا به پایین بشوید و بنا بر احتیاط مستحبّ پارچه پاکی روی زخم بگذارد و دست تر روی آن بکشد و اگر گذاشتن پارچه ممکن نیست شستن اطراف زخم کافی است و در هر صورت تیمم لازم نیست.[1]   اگر نمی‏شود روی زخم را باز کرد ولی زخم و چیزی که روی آن گذاشته پاک است و رسانیدن آب به زخم ممکن است و ضرر و زحمت و مشقت هم ندارد، باید آب را به روی زخم برساند و اگر زخم یا چیزی که روی آن گذاشته نجس است، چنانچه آب کشیدن آن و رساندن آب به روی زخم ممکن باشد بدون زحمت و مشقت، باید آن را آب بکشد و موقع وضو آب را به زخم برساند و در صورتی که آب برای زخم ضرر دارد، یا آن که رساندن آب به روی زخم ممکن نیست، یا زخم نجس است و نمی‏شود آن را آب کشید باید اطراف زخم را بشوید و اگر جبیره پاک است روی آن را مسح کند و اگر جبیره نجس است یا نمی‏شود روی آن را دست تر کشید، مثلًا دوایی است که به دست می‏چسبد، پارچه پاکی را به طوری که جزء جبیره حساب شود روی آن بگذارد و دست تر روی آن بکشد و اگر این هم ممکن نیست، احتیاط واجب آن است که وضو بگیرد و تیمم هم بنماید.[2]   اما اگر زخم یا دمل یا شکستگی در محل مسح است(جلوی سر یا روی پاها) و روی آن باز است، چنانچه نتواند آن را مسح کند، باید پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند (و بنا بر احتیاط مستحبّ تیمم هم بنماید) و اگر گذاشتن پارچه ممکن نباشد، باید به جای وضو تیمم کند و بهتر است یک وضو بدون مسح هم بگیرد.[3]   غسل جبیره‏ای مثل وضوی جبیره‏ای است، ولی بنا بر احتیاط واجب باید آن را ترتیبی به جا آورند نه ارتماسی‏.[4]   کسی که وظیفه او تیمم است، اگر در بعضی از جاهای تیمّم او زخم یا دمل یا شکستگی باشد باید به دستور وضوی جبیره‏ای، تیمّم جبیره‏ای نماید.[5]   نکته پایانی این که علاوه برخاک ،  تیمّم بر سنگ گچ و سنگ آهک و سنگ مرمر سیاه و سایر اقسام سنگها صحیح است ولی تیمّم به جواهر مثل سنگ عقیق و فیروزه باطل می‏باشد.[6] بنا بر این کسانی خاک در دسترس ندارند می توانند بر سنگ تیمم کنند.     [1]  . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏1، ص: 189 مسأله 325 .[2]  توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏1، ص: 192، مسأله 329 [3]  . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏1، ص: 190، مسأله 326 [4]  . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏1، ص: 196، مسأله 339 [5]  . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏1، ص: 197، مسأله 340 [6]  . توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏1، ص: 379مسأله 685