در رابطه با محدوده ازدواج موقت و تعداد زنانی که انسان می تواند با آنها در یک زمان ازدواج موقت نماید، باید بگوییم: هرچند احادیث معتبری وجود دارند که در ازدواج موقت محدودیتی از نظر تعداد وجود ندارد،[1] ولی با توجه به منشأ صدور این روایات[2] و نیز توجه به مجموعه روایات این باب می توان گفت ازدواج موقت دارای محدودیت است؛ توضیح این که: در کتب حدیثی بابی با عنوان «کراهت متعه با وجود بی نیازی از آن» منعقد شده است؛ یعنی کسی که نیاز به متعه ندارد و دارای زن دائم هست، مکروه است که سراغ متعه و ازدواج موقّت برود. از جمله در کتاب شریف کافی نوشته محمد بن یعقوب کلینی که از اصیل ترین منابع شیعه است، نیز چنین بابی منعقد شده است که به یک روایت از این کتاب اکتفا می شود . از شخصی به نام فتح بن یزید نقل شده است که از امام موسی کاظم (ع) در رابطه با متعه سوال نمودم، فرمود: حلال و مباح است برای کسی که خدا او را به سبب ازدواج (دائم) بی نیاز نکرده باشد، پس به همین خاطر برای نگه داشتن عفّت و پاک دامنی رو به متعه آورده باشد، اما اگر او به واسطه ازدواج دائم بی نیاز گشته باشد، پس متعه برای او تنها زمانی مباح خواهد بود که زنش در حضورش نباشد. (مثل این که به مسافرت رفته و زن خود را با خود نبرده و در آن جا خوف افتادن در گناه است).[3] از این روایات کاملا روشن می شود که ازدواج موقت در بستر ازدواج دائم معنا پیدا می کند؛ یعنی بعد از این که شخص از ازدواج دائم محروم است و یا جائی است که دست رسی به زن خود ندارد برای دوری از گناه می تواند ازدواج موقت نماید. اما استحباب و تشویق و ترغیب به ازدواج موقت نسبت به کسی که ازدواج دائم نموده و زنش هم پیش او است و از این جهت بی نیاز است قابل اثبات نیست. پاسخ آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): در ازدواج موقت از نظر تعداد محدودیتی وجود ندارد، لکن این امر به معنای عدم شرایط در این نوع ازدواج نیست و یکی از این شرایط عدم ترتب مفسده می باشد.[4] [1] کلینی، الکافی، 8 جلدی، ج 5 ، ص 451، دار الکتب الإسلامیة تهران، 1365 هجری شمسی. [2] برای اطلاع بیشتر نگاه شود به پاسخ 3320 (سایت: 4098) بررسی احادیث متعه. [3] - 1. عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ یَقْطِینٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ مُوسَی ع عَنِ الْمُتْعَةِ فَقَالَ وَ مَا أَنْتَ وَ ذَاکَ فَقَدْ أَغْنَاکَ اللَّهُ عَنْهَا قُلْتُ إِنَّمَا أَرَدْتُ أَنْ أَعْلَمَهَا فَقَالَ هِیَ فِی کِتَابِ عَلِیٍّ ع فَقُلْتُ نَزِیدُهَا وَ تَزْدَادُ فَقَالَ وَ هَلْ یَطِیبُهُ إِلَّا ذَاکَ.2- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنِ الْمُخْتَارِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُخْتَارِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ الْعَلَوِیِّ جَمِیعاً عَنِ الْفَتْحِ بْنِ یَزِیدَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع عَنِ الْمُتْعَةِ فَقَالَ هِیَ حَلَالٌ مُبَاحٌ مُطْلَقٌ لِمَنْ لَمْ یُغْنِهِ اللَّهُ بِالتَّزْوِیجِ فَلْیَسْتَعْفِفْ بِالْمُتْعَةِ فَإِنِ اسْتَغْنَی عَنْهَا بِالتَّزْوِیجِ فَهِیَ مُبَاحٌ لَهُ إِذَا غَابَ عَنْهَا، الکافی، 8 جلدی، ج 5 ، ص453. [4] اقتباس از پاسخ، 2959 (سایت: 4800).
آیا فردی که زن دائمی دارد و از سویی دائماً و به قصد تهییج شهوت و با افراد مختلف اقدام به متعه می نماید، مجاز به این کار است؟
در رابطه با محدوده ازدواج موقت و تعداد زنانی که انسان می تواند با آنها در یک زمان ازدواج موقت نماید، باید بگوییم: هرچند احادیث معتبری وجود دارند که در ازدواج موقت محدودیتی از نظر تعداد وجود ندارد،[1] ولی با توجه به منشأ صدور این روایات[2] و نیز توجه به مجموعه روایات این باب می توان گفت ازدواج موقت دارای محدودیت است؛ توضیح این که: در کتب حدیثی بابی با عنوان «کراهت متعه با وجود بی نیازی از آن» منعقد شده است؛ یعنی کسی که نیاز به متعه ندارد و دارای زن دائم هست، مکروه است که سراغ متعه و ازدواج موقّت برود. از جمله در کتاب شریف کافی نوشته محمد بن یعقوب کلینی که از اصیل ترین منابع شیعه است، نیز چنین بابی منعقد شده است که به یک روایت از این کتاب اکتفا می شود . از شخصی به نام فتح بن یزید نقل شده است که از امام موسی کاظم (ع) در رابطه با متعه سوال نمودم، فرمود: حلال و مباح است برای کسی که خدا او را به سبب ازدواج (دائم) بی نیاز نکرده باشد، پس به همین خاطر برای نگه داشتن عفّت و پاک دامنی رو به متعه آورده باشد، اما اگر او به واسطه ازدواج دائم بی نیاز گشته باشد، پس متعه برای او تنها زمانی مباح خواهد بود که زنش در حضورش نباشد. (مثل این که به مسافرت رفته و زن خود را با خود نبرده و در آن جا خوف افتادن در گناه است).[3] از این روایات کاملا روشن می شود که ازدواج موقت در بستر ازدواج دائم معنا پیدا می کند؛ یعنی بعد از این که شخص از ازدواج دائم محروم است و یا جائی است که دست رسی به زن خود ندارد برای دوری از گناه می تواند ازدواج موقت نماید. اما استحباب و تشویق و ترغیب به ازدواج موقت نسبت به کسی که ازدواج دائم نموده و زنش هم پیش او است و از این جهت بی نیاز است قابل اثبات نیست. پاسخ آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته): در ازدواج موقت از نظر تعداد محدودیتی وجود ندارد، لکن این امر به معنای عدم شرایط در این نوع ازدواج نیست و یکی از این شرایط عدم ترتب مفسده می باشد.[4] [1] کلینی، الکافی، 8 جلدی، ج 5 ، ص 451، دار الکتب الإسلامیة تهران، 1365 هجری شمسی. [2] برای اطلاع بیشتر نگاه شود به پاسخ 3320 (سایت: 4098) بررسی احادیث متعه. [3] - 1. عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ یَقْطِینٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ مُوسَی ع عَنِ الْمُتْعَةِ فَقَالَ وَ مَا أَنْتَ وَ ذَاکَ فَقَدْ أَغْنَاکَ اللَّهُ عَنْهَا قُلْتُ إِنَّمَا أَرَدْتُ أَنْ أَعْلَمَهَا فَقَالَ هِیَ فِی کِتَابِ عَلِیٍّ ع فَقُلْتُ نَزِیدُهَا وَ تَزْدَادُ فَقَالَ وَ هَلْ یَطِیبُهُ إِلَّا ذَاکَ.2- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنِ الْمُخْتَارِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُخْتَارِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ الْعَلَوِیِّ جَمِیعاً عَنِ الْفَتْحِ بْنِ یَزِیدَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع عَنِ الْمُتْعَةِ فَقَالَ هِیَ حَلَالٌ مُبَاحٌ مُطْلَقٌ لِمَنْ لَمْ یُغْنِهِ اللَّهُ بِالتَّزْوِیجِ فَلْیَسْتَعْفِفْ بِالْمُتْعَةِ فَإِنِ اسْتَغْنَی عَنْهَا بِالتَّزْوِیجِ فَهِیَ مُبَاحٌ لَهُ إِذَا غَابَ عَنْهَا، الکافی، 8 جلدی، ج 5 ، ص453. [4] اقتباس از پاسخ، 2959 (سایت: 4800).
- [سایر] آیا انعقاد قرارداد کار با مدت موقت در فعالیت هائی که جنبه دائمی دارند مجاز است ؟
- [آیت الله بهجت] آیا در ازدواج موقت نیز مادر زن بر داماد حرمت دایمی پیدا می کند؟
- [سایر] اگر شخصی از نظر مالی توانای ازدواج دایمی را داشته باشد ولی به هر دلیلی نخواهد ازدواج دایمی داشته باشد اگر برای ارضای جنسی خود دست به ازدواج موقت بزند آیا عواقب اخروی دارد؟ وچون گفته میشود ازدواج دایمی ثواب دارد آیا ازدواج موقت نیز برای ما در آخرت کار ساز است؟مرجع سیستانی
- [آیت الله مکارم شیرازی] یک نفر ازدواج کرده صیغه عقد دایمی جاری شده سه ماه بعد ایشان می خواهد بار دوم صیغه عقد دایم با همین خانم جاری شود آیا این کار جایز است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] طبق قوانین جمهوری اسلامی، نگهداری سلاح غیر مجاز جرم محسوب می شود. لطفاً بفرمایید: اولا: در صورتیکه فردی اقدام به نگهداری اسلحه غیر مجاز نماید، وظیفه مسلمانان در مورد اینگونه افراد چیست؟ ثانیاً: شکار با سلاح غیر مجاز شرعاً چه حکمی دارد؟
- [آیت الله نوری همدانی] شخصی خانمی را به مدت هشتاد سال متعه کرده و در وقت اجرای صیغه همان مدت را قید کرده بر فرض مسئله آیا این زن، زنی دائمی حساب میشود یا موقت؟
- [آیت الله علوی گرگانی] با زنی که صیغه موقّت خوانده شده، آیا میشود عقد دائمی خواند؟
- [سایر] با نامزدم صیغه موقت بودیم و پس از آن به صورت دائمی عقد نمودیم آیا از نظر شرعی اشکال دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] دختری به عقد دائمی فردی درآمد، بعد معلوم شد تریاکی است دختر تقاضای طلاق نمود آنها مخالفت کردند، آیا حاکم شرع یا وکیل او بدون اجازه وکالت شوهر میتواند صیغه طلاق را اجرا کند؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] فردی چند سال پس از اتمام مدت عقد ازدواج موقت با زن دیگری ازدواج دایم میکند و از او صاحب اولاد پسر میشود. این پسر به همسر قبلی موقت پدرش محرم است یا خیر؟
- [آیت الله سبحانی] اگر پدر یا جد پدری برای طفل خود در صورت مصلحت زنی را صیغه کند; اگرچه مقداری از زمان تکلیف بچه جزء مدت صیغه باشد، مثلاً برای پسر چهارده ساله خودش زنی را دو ساله صیغه کند، چنانچه صلاح بچه باشد، می تواند مدت آن زن را ببخشد ولی زن دائمی او را نمی تواند طلاق دهد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر پدر یا جد پدری برای طفل خود زنی را صیغه کند؛ اگرچه مقداری از زمان تکلیف بچه جزء مدت صیغه باشد؛ مثلا برای پسر چهارده ساله خودش زنی را دو ساله صیغه کند؛ چنانچه صلاح بچه باشد؛ می تواند مدت آن زن را ببخشد ولی زن دائمی او را نمی تواند طلاق دهد.
- [امام خمینی] اگر پدر و جد پدری برای طفل خود زنی را صیغه کند، اگرچه مقداری از زمان تکلیف بچه جزء مدت صیغه باشد، مثلا برای پسر چهارده ساله خودش زنی را دو ساله صیغه کند چنانچه صلاح بچه باشد، می تواند مدت آن زن را ببخشد ولی زن دایمی او را نمی تواند طلاق دهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر پدر یا جدّ پدری برای طفل خود زنی را صیغه کند، اگر چه مقداری از زمان تکلیف بچه جزء مدّت صیغه باشد؛ مثلاً برای پسر چهارده ساله خودش زنی را دو ساله صیغه کند، چنانچه صلاح بچه باشد، میتواند مدّت آن زن را ببخشد، ولی زن دائمی او را نمیتواند طلاق دهد.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر پدر یا جدّ پدری برای طفل خود زنی را صیغه کند، اگرچه مقداری از زمان تکلیف بچه جز مدّت صیغه باشد، مثلاً برای پسر 14 ساله خودش زنی را دو ساله صیغه کند اگر چه صلاح بچه باشد، بخشیدن آن مدّت را به زن اشکال دارد امّا زن دائمی او را نمیتواند طلاق دهد.
- [آیت الله سیستانی] اگر پدر یا جدّ پدری برای طفل خود زنی را متعه کند ، اگر چه مقداری از زمان تکلیف بچه جزء مدت ازدواج موقت باشد ، مثلاً برای پسر چهارده ساله خودش زنی را دو ساله متعه کند ، چنانچه صلاح بچه باشد میتواند مدت آن زن را ببخشد ، ولی زن دائمی او را نمیتواند طلاق دهد .
- [آیت الله نوری همدانی] اگر پدر یا جّد پدری برای طفل خود زنی را صیغه کند ؛ اگر چه مقداری از زمان تکلیف بچّه جزء مدّت صیغه باشد ، مثلاً برای پسر چهارده سالة خودش زنی را دو ساله صیغه کند ، چنانچه صلاح بچّه باشد ، می تواند مدّت آن زن را ببخشد ولی زن دائمی او را نمی تواند طلاق دهد .
- [آیت الله اردبیلی] اگر پدر یا جدّ پدری برای طفل خود زنی را صیغه کنند، اگرچه مقداری از زمان تکلیف بچّه جزء مدّت صیغه باشد، مثلاً برای پسر چهارده ساله خود زنی را دو ساله صیغه کنند، بنابر احتیاط نمیتوانند مدّت آن زن را ببخشند و همچنین نمیتوانند زن دائمی او را طلاق دهد.
- [آیت الله بروجردی] اگر پدر یا جد پدری برای طفل خود زنی را صیغه کند، اگر چه مقداری از زمان تکلیف بچّه جزء مدّت صیغه باشد مثلاً برای پسر چهارده ساله خودش زنی را دو ساله صیغه کند چنانچه صلاح بچّه باشد میتواند مدّت آن زن را ببخشد، ولی زن دائمی او را نمیتواند طلاق دهد.
- [آیت الله خوئی] اگر پدر یا جد پدری برای طفل خود زنی را صیغه کند، اگرچه مقداری از زمان تکلیف بچه جزء مدت صیغه باشد، مثلًا برای پسر چهارده ساله خودش زنی را دو ساله صیغه کند، چنانچه صلاح بچه باشد، میتواند مدت آن زن را ببخشد ولی زن دایمی او را نمیتواند طلاق دهد.