امپریالیسم چیست؟

کلمه امپریالیسم ( Imperialism ) در لغت از ریشه امپراتوری مشتق شده است؛ یعنی تشکیل امپراتوری دادن، ولی در اصطلاح به هر نوع گسترش و توسعه ارضی و سلطه قوی بر ضعیف را در برمی‌گیرد. بدیهی است این نوع امپریالیسم در طول تاریخ همیشه وجود داشته است: امپراتوری ایران، روم، عثمانی و غیره. امپریالیسم در معنای جدید به گسترش سیطره کشورهای پیشرفته اروپایی بر بقیه جهان در 500 سال اخیر گفته می‌شود.[1]   جوهره امپریالیسم، بهره‌کشی و استثمار ملتها و سرزمینهای دیگر است که هم‌اکنون نیز از راه حفظ وابستگی‌های اقتصادی و مالی ادامه یافته است که به آن امپریالیسم نو می‌گویند.[2] در این صورت، اگر قدرت سیاسی و اقتصادی برای پراکندگی ارزش‌ها و عادت‌های فرهنگ متعلق به آن قدرت در میان مردمی دیگر و به زبان فرهنگ آن مردم صورت گیرد به آن امپریالیسم فرهنگی می‌گویند؛ مثل فیلمهای آمریکایی.[3]   برای آگاهی بیشتر، نک: مقاله امپریالیسم.   [1] گیدنز، آنتونی، جامعه‌شناسی، صبوری، تهران، نی، 1378، پنجم، ص 569 . [2] مگراف، هاری و کمپ، تام؛ امپریالیسم، ترجمه مقتدر، تهران، کویر 1376، سوم، ص21. [3] آشوری؛ داریوش، دانشنامه سیاسی، تهران، سهروردی، 1366، اول، ص 42.