واجب است مأمومین به خطبههای امام گوش فرا دهند و احتیاط مستحب آن است که ساکت باشند و از حرف زدن بپرهیزند که صحبت کردن در وقت خطبهها مکروه است، بلکه اگر سخن گفتن مأمومین موجب نشنیدن خطبه و از بین رفتن فائده آن باشد، سکوت لازم است.[1] اما در مورد ذکر گفتن در هنگام ایراد خطبه ها، فتوای برخی از مراجع تقلید بیان می شود: بهجت: ذکری که مانع از گوش دادنِ خطبهها نباشد اشکال ندارد.[2] خامنه ای: اشکال ندارد و در فرض سؤال، نماز جمعه صحیح و مجزی از ظهر است، ولی از حرف زدنی که فایده خطبه را فوت کند، اجتناب لازم است.[3] گلپایگانی: احوط در حال خطبه ترک ذکر و نماز مستحبّی است، بلکه احوط اصغاء (گوش دادن) و استماع است.[4] [1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج1، ص 852، م 38. [2] سایت معظم له، بخش استفتائات، سؤال 1027: http://bahjat.org/fa/content/view/899/45 . [3] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج1، ص 858 – 859: در جواب این سؤال: معمولًا در بین خطبههای (نماز جمعه) نمازگزاران با گفتن سه تکبیر و دادن شعارهایی، سخن امام جمعه را تأیید مینمایند، و هنگام شنیدن اسم مبارک حضرت ولیّ عصر (عج) قیام میکنند و صلوات میفرستند و موقعی که امام جمعه دعا میکند آمین میگویند و گاهی عدهای حرکت میکنند و با یکدیگر حرف میزنند آیا همه اینها جایز است؟ و نماز جمعه صحیح میشود یا نه؟ [4] مجمع المسائل (للگلپایگانی)، ج1، ص 248، س 6.
هنگام گوش دادن به خطبه نماز جمعه، حکم ذکر گفتن زیر لب یا خواندن سوره های کوتاه قرآنی چیست؟
واجب است مأمومین به خطبههای امام گوش فرا دهند و احتیاط مستحب آن است که ساکت باشند و از حرف زدن بپرهیزند که صحبت کردن در وقت خطبهها مکروه است، بلکه اگر سخن گفتن مأمومین موجب نشنیدن خطبه و از بین رفتن فائده آن باشد، سکوت لازم است.[1] اما در مورد ذکر گفتن در هنگام ایراد خطبه ها، فتوای برخی از مراجع تقلید بیان می شود: بهجت: ذکری که مانع از گوش دادنِ خطبهها نباشد اشکال ندارد.[2] خامنه ای: اشکال ندارد و در فرض سؤال، نماز جمعه صحیح و مجزی از ظهر است، ولی از حرف زدنی که فایده خطبه را فوت کند، اجتناب لازم است.[3] گلپایگانی: احوط در حال خطبه ترک ذکر و نماز مستحبّی است، بلکه احوط اصغاء (گوش دادن) و استماع است.[4]
[1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج1، ص 852، م 38. [2] سایت معظم له، بخش استفتائات، سؤال 1027: http://bahjat.org/fa/content/view/899/45 . [3] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج1، ص 858 – 859: در جواب این سؤال: معمولًا در بین خطبههای (نماز جمعه) نمازگزاران با گفتن سه تکبیر و دادن شعارهایی، سخن امام جمعه را تأیید مینمایند، و هنگام شنیدن اسم مبارک حضرت ولیّ عصر (عج) قیام میکنند و صلوات میفرستند و موقعی که امام جمعه دعا میکند آمین میگویند و گاهی عدهای حرکت میکنند و با یکدیگر حرف میزنند آیا همه اینها جایز است؟ و نماز جمعه صحیح میشود یا نه؟ [4] مجمع المسائل (للگلپایگانی)، ج1، ص 248، س 6.
- [آیت الله سبحانی] آیا گوش دادن به خطبه خطیب جمعه واجب است و خوردن و آشامیدن و قرائت قرآن و مطالعه و یا خواندن نماز نافله موقع خطبه امام در نماز جمعه چگونه است؟
- [آیت الله بهجت] آیا گوش دادن به خطبه های نماز جمعه واجب است؟ و در صورت عدم گوش دادن یا تأخیر عمدی برای شرکت در خطبه ها، نماز جمعه دچار اشکال می شود؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا خواندن خطبه های نماز جمعه قبل از وقت ظهر شرعی صحیح است؟
- [آیت الله بهجت] شخصی که قدرت نگهداری بول ندارد، آیا می تواند در نماز جمعه شرکت کند و خطبه ها را گوش کند و با عمل به وظیفه شخص مسلوس، نماز جمعه و عصر را بخوانند؟
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در موقع خواندن خطبه نماز جمعه باید مأمومین به حال نماز بنشینند یا اینکه نگاه کردن به اطراف جایز است؟
- [آیت الله خامنه ای] خواندن و بجا آوردن نماز قضا یا نماز مستحبی از سوی شخص در هنگام خواندن خطبه های نماز جمعه توسط امام جمعه چه حکمی دارد؟ آیا دارای ایراد می باشد؟
- [آیت الله بهجت] واجبات خطبه های نماز جمعه چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] محضر جنابعالی عرض می شود که آیا می شود در نماز جمعه یک نفر خطبه نماز جمعه را بخواند و نفر دیگری نماز جمعه را بخواند؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا خواندن نماز واجب یا مستحبی بین خطبه ها و اقامه نماز جمعه جایز است یا خیر؟
- [آیت الله بهجت] کسی که به خطبه های نماز جمعه نرسیده، آیا نماز جمعه اش به جای نماز ظهر حساب می شود؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] ح: باید قبل از نماز جمعه دو خطبه به وسیله امام جمعه خوانده شود.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نماز جمعه دارای دو خطبه است که مانند اصل نماز، واجب بوده و باید توسط امام جمعه ایراد شود و بدون این دو خطبه نماز جمعه محقق نمی شود.
- [آیت الله سبحانی] نماز جمعه دارای دو خطبه است که مانند اصل نماز واجب است، و باید هر دو خطبه توسط امام جمعه ایراد شود.
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط واجب هر یک از دو خطبه نماز جمعه باید مشتمل بر حمد و ثنای پروردگار، صلوات بر پیامبر اکرم و آل پیامبر علیهمالسلام ، دعوت مردم به پرهیزکاری و تقوا و نیز خواندن یک سوره کامل باشد و خطبه دوم باید علاوه بر آن مشتمل بر ذکر نام ائمه معصومین علیهمالسلام و طلب آمرزش برای مؤمنان باشد.
- [آیت الله نوری همدانی] واجب است دو خطبه را قبل از نماز جمعه بخواند و اگر اوّل ، نماز جمعه را بجا آورد ، باطل است و در صورتی که وقت باقی است باید پس از ایراد خطبه ها مُجَدَّداً نماز جمعه را بخواند ، ولی اگر نسبت به حکم مسأله جاهل بوده یا اشتباه کرده ، اعادة خطبه ها لازم نیست ، بلکه اعادة نماز هم لازم نیست .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] واجب است دو خطبه را قبل از نماز جمعه بخواند و اگر اول نماز جمعه را بجا آورد باطل است، و در صورتی که وقت باقی است باید پس از ایراد خطبه ها مجدداً نماز جمعه را بخواند ولی اگر نسبت به حکم مسأله جاهل بوده یا اشتباه کرده، اعاده خطبه ها لازم نیست بلکه اعاده نماز هم لازم نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .نمازگزار در نماز ظهرِ روز جمعه , خواه دو رکعت (نماز جمعه) بخواند یا چهار رکعت، مستحب است در رکعت اول بعد از حمد، سوره جمعه و در رکعت دوم پس از حمد، سوره منافقون بخواند . اگر یکی از این دو سوره را انتخاب , و شروع به خواندن آنها نمود, بنا بر احتیاط واجب , نمیتواند آنها را رها کند و سورهّ دیگر بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره (قُلْ هو اللَّه أَحَد) یا سوره (قُلْ یا أیُّها الکافِرُون) شود نمیتواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سوره جمعه و منافقین یکی از آن دو سوره را بخواند، میتواند آن را رها کند و سوره جمعه و منافقین را بخواند و احتیاط مستحب این است که بعد از تجاوز نصف رها ننماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره قل هوالله احد یا سوره قل یا أیها الکافرون شود نمی تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند، ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سوره جمعه و منافقین یکی از این دو سوره را بخواند تا به نصف نرسیده می تواند آن را رها کند و سوره جمعه و منافقین را بخواند.
- [آیت الله خوئی] اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره" قل هو الله احد" یا سوره" قل یا ایها الکافرون" شود، نمیتواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی بهجای سوره" جمعه" و" منافقین" یکی از این دو سوره را بخواند، میتواند آن را رها کند و سوره" جمعه" و" منافقون" را بخواند و احتیاط این است که بعد از تجاوز نصف رها ننماید.