آیا مالی که زکات روی آن تعلق گرفته باز هم خمسش را باید پرداخته شود؟ مالی که زکات تعلق گرفته چه چیزی است؟ در قبال مال ما بین زکات و خمس چه تفاوتی دارند؟ آیا می توانم زکات به نزدیکان خود که فقیر هستند بپردازم؟ زکات حرفه ای (مسلمانی که کار می کنند 2 % از در آمد خود به عامل بدهد) چیست؟ آیا می توان زکات به مالیت تبدیل بشود (یعنی کسی که زکات پرداخته دیگر می توان از مالیت معاف بشود)؟

چیزهایی که زکات به آنها تعلق می‏گیرد اگر بعد از دادن زکات آنها از مخارج سال زیاد بیاید باید خمس آنها را بدهد.[1]   زکات به  نه چیز تعلق می گیرد؛اوّل: گندم. دوم: جو. سوم: خرما. چهارم: کشمش. پنجم: طلا. ششم: نقره.[2] هفتم: شتر. هشتم: گاو. نهم: گوسفند و اگر کسی مالک یکی از این 9 چیز باشد، با شرایطی باید مقداری که معیّن شده به یکی از مصرفهایی که دستور داده‏اند برساند.[3]   پس اگر اموال شخصی از این موارد باشد با در نظر گرفتن شرایط آن باید زکاتش را بدهد ولی اگر دارائی های شخصی غیر از این موارد بیان شده باشد با در نظر گرفتن دیگر شرایط، خمس به آن تعلق می گیرد.   از جمله فرق های دیگر زکات با خمس این است که زکات به فقیران سادات هاشمی تعلق نمی گیرد،[4] بر عکس خمس که نیمی از آن مخصوص سادات فقیر هاشمی است.[5]   کسی که زکات بر او واجب است می تواند زکاتش را به فقیران نزدیک و خویشاوند خود بدهد ولی انسان نمی‏تواند مخارج کسانی را که مثل اولاد، خرجشان بر او واجب است از زکات بدهد.[6] از جمله موارد دیگر مصرف زکات، پرداخت آن به کسانی است که  از طرف امام علیه السلام یا نایب امام مأمور است که زکات را جمع و نگهداری نماید و به حساب آن رسیدگی کند و آن را به امام علیه السلام یا نایب امام یا فقرا برساند. اصولاً پرداخت زکات ربطی به پرداخت مالیات ندارد. معمولاً مالیات را هر حکومتی برای مخارج جاری خود وضع می کند.     [1] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص 10؛ همچنین نک : صراط النجاة (للخوئی مع حواشی التبریزی)    ج‏3، ص 119 ، س 360، نشر منتخب،قم، 1416،: إذا تملّک الغلات بالزراعة أو باستثمار الأشجار، فتتعلّق الزکاة بها قبل تعلّق الخمس، فیزکّی أولا ثم ان بقی المزکّی الی آخر السنة زائدا عن مئونته، و زائدا علی المال الذی صرفه فی تحصیله فیجب فیه الخمس. [2] زکات طلا و نقره در صورتی واجب می‏شود که آن را سکه زده باشند و معامله با آن رواج باشد.نک: توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص: 130. [3] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص 107. [4] البته سید می تواند در شرایطی از سید زکات دریافت کند، مراجع معظم می فرمایند: سیّد نمی‏تواند از غیر سیّد زکات بگیرد، ولی اگر خمس و سایر وجوهات، کفایت مخارج او را نکند و از گرفتن زکات ناچار باشد، می‏تواند از غیر سیّد زکات بگیرد. نک: توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص: 155. [5] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص 155. [6] توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج‏2، ص 152.